Księga Zohar

Zohar – Fundamentalne źródło Kabbały.
Jest to mistyczny komentarz do Tory, napisany w dwóch językach: po aramejsku i hebrajsku.
Według Arizala, Księga Zohar (w tłumaczeniu – Blask/ Jasność/Splendor) składa się z nauk Rabina Szimona bar Jochaja, który mieszkał w Erec Israel (w Ziemi Izraela) w II wieku według gregoriańskiego kalendarza.
Zohar, obok Miszny i Talmudu, stał się jednym z klasycznych tekstów tradycyjnego judaizmu.

Czytanie „Szma…” przed snem

Przed snem – Szma.
Wszystko dobre, co się dobrze kończy….
Psychologowie badający sny mówią nam, że ostatnie pięć świadomych minut naszego dnia określa, o czym będziemy śnić w nocy. A wszyscy wiemy, że to, jak spaliśmy w nocy, w dużej mierze decyduje o tym, jak radzimy sobie następnego dnia.
To jeden z dobrych powodów, aby przejść do rutyny „Bedtime Shema” („Przed snem – Szma…”). W modlitewniku hebrajskim z pewnością z łatwością znajdziesz tę modlitwę – „Szma Izrael….”. Postępuj tak:
– Zrelaksuj się (będąc już w łóżku)
Nie próbuj się przez to spieszyć, jakbyś pędził/pędziła gdzieś w godzinach szczytu. Pauza. Porzuć irytujące myśli dnia. Oczyść swój umysł, po prostu przestań koncentrować uwgęna czymś, co stresuje.
Niech najważniejsze wydarzenia dnia przemkną Ci przez umysł Niech najważniejsze wydarzenia Twojego dnia przemkną Ci przez umysł bez zatrzymywania się.
Ale skoncentruj się na iskrach czegoś przyjemnego, co się zdażyło tego dnia lub kiedyś innego dnia. „Skasuj” żużel, bałagan. Jeżeli na początku nie pójdzie tak łatwo, to z czasem pójdzie – gładko i przyjemnie – najważniejsze nie zniechęcać się.
Odświeżanie.
Chcesz, żeby te bałagany zostały zapomniane. Najlepszym sposobem na osiągnięcie tego jest nie zwracanie na nich uwagi, inaczej one nie pozwolą ci „posprzątać” tak, by nie wpływały na ciebie, w końcu gdy idziesz przez ulicę też nie zwracasz uwagę bądź nie przejmuje się wszystkim, każdym bałaganem, który ci się trafia po drodze. Jak powiedziałby Rawa, talmudyczny mędrzec: „Ci, którzy ignorują impuls wyrównania rachunków, wszystkie ich grzechy są ignorowane w zapisach niebiańskich”.
Dlatego przed snem, przed recytowaniem Szma, zróbmy małą pauzę – krótki akapit skomponowany przez Rabina Izaaka Lurię, ogłaszając nasze przebaczenie wszystkim, którzy mogli nas zlekceważyć.
Skup się ponownie
Teraz recytujesz „Szma Izrael…” („Słuchaj Izrealu…”), oświadczając, że za tym wszystkim, co wydarzyło się dzisiaj, jest tylko Jeden B-g. Wypowiadaj słowa w skupieniu i ze zrozumieniem, a to oczyści duszę.
Warto też „się przyznać” i wypowiedzieć słowa skruchy.
Zastanów się nad dobrocią B-żą, która pozwala ci zaczynać każdy dzień od nowa. Odmów modlitwę widui (spowiedź), która następuje po Szma. Przybliż swoją duszę do Niego i oddalaj od tego, co zakłóca twoją rzeczywistość..
Ponowne powierzenie
Zakończ błogosławieństwem Hamapil (które też znajdziesz w sidurze – modlitewniku hebrajskim), prosząc o spokojną noc, spokojny sen, powierzając swoją duszę w wierne ręce B-ga i dziękują Jemu za to, co przeżyłeś dzisiaj, aby Jego chwała oświeciła cały świat.
Po wypowiedzeniu tego błogosławieństwa unikaj jedzenia i picia, najlepiej pozostań już w łóżku dopóki się nie obudzisz.
Masz trudności z zasypianiem? Spróbuj wypowiedzieć, pomyśleć lub zwizualizować słowa „Szma….”
Wszystko dobrze, co się dobrze kończy.

Elul 17 – Ki Tawo

Sam Alter Rebe zawsze czytał Torę ze zwoju. Pewnego razu, w Szabat parszy „Ki Tawo” Rebe nie było w Lioźnie, a jego syn (później znany jako Miteler Rebe), który nie osiągnął jeszcze pełnoletności, musiał słuchać innej osoby czytającej Torę. Przekleństwa wymienione w tej parszy sprawiły mu tak wielkie cierpienie i ból, że nawet kilka tygodni później Alter Rebe zastanawiał się, czy chłopiec będzie w stanie pościć w Jom Kippur.
„Czy nie słuchasz czytania tej parszy rok po roku?” – zapytał chłopaka. „Gdy mój ojciec czyta”, odpowiedział, „nie słyszę przekleństw”.

Żródło – Bar Micwa

Oparte na nauczaniu Rebbe z Lubawicza, B”P Rabina Menachema Mendela Schneersona.
Dzięki uprzejmości www.MeaningfulLife.com
W wieku trzynastu lat żydowski chłopak staje się bar micwa („syn przykazania”). W tym okresie jego umysł osiąga stan wiedzy czyli dojrzałości, świadomości i rozumu pozwalających na branie odpowiedzialności za swoje czyny. Od tego momentu jest on „mężczyzną” osobiście zobowiązanym wobec Boga do spełniania swojego posłannictwa zgodnie z przykazaniami Tory.
Ten wiek – daat – został ustalony na podstawie opowiadania w Torze (Bereszit, 34:25) o zburzeniu miasta Szchem przez Szimona i Lewiego w odwecie za zgwałcenie Diny: „Trzeciego dnia… dwóch mężczyzn, synów Jaakowa – Szimon i Lewi, braci Diny, wzięło do ręki miecz i wierząc w swoją rację, napadło na miasto…” Termin „mężczyzna” (isz) określa tu obu braci, z których młodszy – Lewi miał wtedy dokładnie trzynaście lat. Z powyższego tekstu wnioskujemy, że chłopak w wieku trzynastu lat uważany jest w Torze za dorosłego „mężczyznę”.

(więcej…)

9 Elul – Rocznica odejścia z tego świata Rabina Cadoka Hakohena z Lublina

Rabin Cadok HaKohen z Lublina był jednym z najsłynniejszych przywódców chasydzkich drugiej połowy XIX wieku.

Rabin Cadok urodził się w litewskiej rodzinie rabinów, a następnie został wyznawcą chasydzkiego Rebe. Jest klasycznym przykładem litewskiego Żyda, który stał się chasydem.
Był wyjątkowym uczonym, myślicielem i płodnym autorem, jego liczne prace obejmują gamę literatury żydowskiej i nie tylko, poruszając tematy tak różne, jak prawo żydowskie, mistycyzm, myśl chasydzka, interpretacja biblijna, a nawet zbiór interpretacji naukowych ujawnionych mu w snach.
Zmarł w roku 1900, dnia 9 Elul w Lublinie.

9 Elul – dzień urodzin Dan9 Elul

Dzień urodzin Dana – rok 1566 p.n.e.
Dan, syn Jakowa i Bilhy, piątego z Dwunastu synów założycieli Plemion, urodził się 9 Elul w Charanie. Dożył 125 lat. (Jalkut Szimoni, Szemot, Remez 162)

Droga do sukcesu – 12 ścieżek

Zwykle do wszystkiego się dołącza instrukcja obsługi….

Każdy z nas dąży do sukcesu. Dla każdego z nas sukces oznacza coś innego. Jednak by osiągnąć ten „nasz” sukces, często wybieramy niewłaściwe strategie, nie koniecznie dopasowane do nas, mając nadzieję, że przyniosą one oczekiwane rezultaty. To jak próba otwarcia drzwi niewłaściwym kluczem lub kontynuowanie podróży niewłaściwe wybraną drogą, aby dotrzeć do celu. Nie ma znaczenia, ile czasu lub wysiłku zainwestujesz; po prostu nie odniesiesz sukcesu!

Nie ma również znaczenia, czy wysiłek jest duchowy, fizyczny, emocjonalny lub materialny – to musi być właściwy – nasz -kierunek. To dlatego tak wielu ludzi nie osiągają założonego celu, nie odnoszą sukcesu – nie dlatego, że nie starają się wystarczająco mocno, ale dlatego, że po prostu robią coś niewłaściwego.

Przyjrzyjmy się 12 strategiom, jak zrobić coś dobrze za pierwszym razem i sprawić, by to zadziałało.

1. Postępuj zgodnie z instrukcjami. Cokolwiek chcesz zrobić, dowiedz się, jak to zrobić. Niezależnie od tego, czy chodzi o pieczenie ciasta, oddanie strzału do celu na treningu, ubieganie się o pracę, czy zakładanie tefilin , znajdź kogoś, kto wie, jak to zrobić i poproś o szczegółowe instrukcje. Do wszystkiego zwykle dołączona jest instrukcja obsługi. Nawet nasze życie biegnie  z przewodnikiem: Torą . To przewodnik – instrukcja  użytkownika dla świata.

2. Zauważ, co nie działa i zmień kurs. Jeśli ci się nie udaje, nie próbuj ponownie; spróbuj inaczej. Zmień swoje słowa, ton, podejście, kąt, ubrania, strategię, sposób myślenia. Aby się udało, trzeba coś zmienić – pomyśl co ?!

3. Dotrzymuj słowa i zobowiązań. Nic bardziej nie zakłóca twoich starań, niż niespójność lub wierność danemu słowu[sobie lub swemu bliźniemu]. Uczciwość, to nie jest najlepszą polityką – jest to jedyna polityka. Emet („prawda”) jest pieczęcią B-ga . Alfabet hebrajski zaczyna się od pierwszej litery emet ( alef ), kończy się ostatnią literą ( tav ), a środkową literą jest mem . Te litery tworzące emet po obu stronach i pośrodku alfabetu mają nas nauczyć, że słowa muszą być wypowiadane z całkowitą integralnością.

4. Nie spiesz się. Podczas gdy szybkość działań, myślenia jest dobrą cechą charakteru, pośpiech już nie. Istnieje subtelna różnica między nimi, która często oznacza różnicę między sukcesem a porażką. Przemyśl wszystko; nie mów tak (lub nie) od razu. Działaj szybko, ale ostrożnie. Gotowość do czynów – to konstrukt sprawności i pokory. Pośpiech jest wynikiem niecierpliwości.

5. Ćwicz powściągliwość. Prawie wszystkie B-skie przykazania opierają się na samokontroli, powściągliwości i pewnym poziomie samozaparcia. Cierpliwość i poddanie się to cechy godne naśladowania. Kiedy praktykujemy te cechy, stajemy się silniejsi i naśladujemy Haszem. Ponadto tworzymy przestrzeń dla potrzeb, pragnień i misji innych ludzi.

6. Poznaj siebie. Reb Zusza powiedział, że w tamtym świecie nikt nie zapyta go, dlaczego nie był taki jak Mojżesz, ale zapytają go, dlaczego nie był sobą – taki jak Zusza. Musimy znać nasze ograniczenia i możliwości, nasze mocne i słabe strony, abyśmy mogli odpowiednio działać. Fałszywa ocena siebie samego nie oszukuje nikogo oprócz  siebie samego.

7. Bądź elastyczny. Wiadomo, że Żydzi są ludem o „twardym karku”. Dlatego  zdołali przetrwać tysiąclecia prześladowań, pogromów i przejść z nienaruszoną wiarą i religią. Ale są również niezwykle elastyczni i dzięki temu byli w stanie przetrwać w każdej społeczności i okoliczności, w których się znaleźli, często prosperując bardziej niż sama populacja gospodarzy. Jeśli coś nie działa, nie bój się zainicjować nowego sposobu myślenia lub działania.

8. Przyznaj się, kiedy popełniłeś błąd. Teszuwa jest kluczowym elementem praktyk żydowskich. Jeśli się myliłeś lub skrzywdziłeś kogoś innego, przyznaj się do tego, napraw to i postanów, że nie zrobisz tego ponownie. W przeciwnym razie jesteś skazany na powtórzenie tego samego błędu. Definicja  wyrazu „twszuwa” to „powrót”. To zmiana kierunku.

9. Nie marnuj swoich zasobów w negatywny sposób. Nie plotkom i nie oskarżaj bez powodu; nie wykorzystuj swoich pieniędzy ani talentów do wątpliwych zysków. Nie próbuj zmieniać innych. Użyj wszystkiego, co masz do dyspozycji, aby wzmocnić swoje połączenie z tym, co dobre i pozytywne na świecie, a tym samym wzmocnisz swoje połączenie z B-giem.

10. Staraj się pomagać innym. Kiedy twój sukces jest powiązany z sukcesem innych, masz większą szansę na sukces, ponieważ pracujesz dla wspólnego dobra. Pomaganie innym jest jednym z najbardziej satysfakcjonujących doświadczeń i prawdziwą miarą sukcesu. Tego chce od nas B-g w każdej sytuacji.

11. Poproś o radę. Dowiedz się, rozpoznaj, co robisz źle. Jeśli masz problemy ze znalezieniem pracy, utrzymaniem relacji, zbilansowaniem budżetu lub osiągnięciem określonego celu, zwróć się do kogoś, komu ufasz, aby dowiedzieć się, co nie działa. Co prawda ludzie lubą krytykować innych, ale jeśli poprosisz kogoś rzetelnego, godnego zaufania i życzliwego, aby  szczerze i życzliwie powiedział ci, dlaczego to, co robisz, nie działa, możesz uzyskać naprawdę cenne informacje, które pomogą ci zmienić twoje życie. Poszukaj mentora — kogoś, kto odniósł sukces w tym, co próbujesz osiągnąć. Pirkei Avot mówi: „Znajdź sobie rabina i zdobądź przyjaciela”. Znajdź kogoś, kto może cię nauczyć i kogoś, kto pomoże ci się uczyć.

12. Módl się. Nie ma sukcesu bez B-ga. Więc módl się do Niego. Pomoże to również sprecyzować własne cele, gdy umieścisz je w słowach błagania. Zastanów się uważnie i rzetelnie, czego B-g od ciebie oczekuje, aby dać ci dobro, którego szukasz. Chcesz dostatku? Wykonuj swoją pracę uczciwie,  przekazuj cedakę, nie pracuj w Szabat i doceniaj wszystko, co masz. Chcesz szacunku i autorytetu? Następnie daj to innym. Wysiłki, które podejmujesz w sferze duchowej, są tak samo ważne, jeśli nie większe, niż jakikolwiek wysiłek fizyczny, jaki możesz podjąć.

Tak nauczał Rebbe, Rabin Menachem Mendel Schneerson.

1 Elul – proroctwo Ageusza

Proroctwo Aggeusza – inspiracja do budowy Drugiej Świątyni (353 p.n.e.)
Dnia 1 Elul roku 353 p.n.e. prorok Aggeusz otrzymał B-skie przesłanie, aby przekazać je „Zerubawelowi, synowi Sze’altiela, ówczesnemu władcy Judy i Jozuemu, synowi Jehozadaka Najwyższego Kapłana” (Ks.Aggeusza 1:1), instruując ich, aby kontynuowali wysiłki na rzecz budowy Drugiej Świątyni, której budowa została wstrzymana jakieś siedemnaście lat wcześniej. (Podobne proroctwo było przekazane przez Aggeusza siedem tygodni później).

Bajgle i lox’y – koszerne jedzenie

Bajgle i lox’y – na śniadanie, na lunch, kolacje…?!

Czy bajgle „uzupełnione” nadzieniem tzw „lox’em”, czyli z twarożku z plastrem łososia to „typowe” po żydowsku

Trochę o bajglach

Istnieje wiele legend i teorii dotyczących pochodzenia bajgla, jak na przykład jedna z nich:
W XII i XIII wieku Żydzi byli dość powszechnie ograniczani ustawowymi zakazami dotyczącymi wypieków handlowych. Wynikało to z przekonania, że ponieważ Żydzi nie stosują się do przykazań Kościoła, należy odmawiać im chleba, co korespondowało z chrześcijańskimi wierzeniami i praktykami religijnymi.

W 1264 roku polski książę Bolesław Pobożny wydał dekret, że „Żydzi mogą swobodnie kupować i sprzedawać chleb i inne pieczywo na równi z chrześcijanami”. W odpowiedzi na to, w 1267 r. grupa polskich biskupów zakazała chrześcijanom kupowania jakiejkolwiek żywności od Żydów, rozpowszechniając plotki, że żywność ta jest niebezpieczna dla nie-Żydów.

Według „dochodzeń historycznych” Ari Weinzweig’a (“The Secret History of Bagels„), w pewnym momencie pozwolono Żydom pracować z tzw gotowanym pieczywem, wtedy stworzyli bajgiel, aby dostosować się do orzeczenia.

Najstarsza udokumentowana wzmianka o słowie w jidysz „bajgiel” pochodzi z 1610 r. w zarządzeniu Rady Żydowskiej w Krakowie, która stwierdzała, że bajgle były darem dla kobiet przy porodzie (Leo Rosten „The Joy of Yiddish”)

W każdym razie bajgiel zyskał popularność wśród Żydów wschodnioeuropejskich, a zanim masowo ‚wyemigrował’ do Stanów Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku, gdy Żydzi przesiedlali się do Ameryki – bajgiel potoczył się razem z nimi.

Kilka słów o „Lox’ie”
Solone lub wędzone ryby są częstymi gośćmi w żydowskiej kuchni i na żydowskich stołach – wynika z wielu czynników.

Po pierwsze, ryba jest uważana za pareve (czyli produkt nie mięsny ani mleczny) i może być spożywana w posiłku mlecznym lub mięsnym. (Uwaga: Chociaż ryby i mięso mogą być spożywane podczas tego samego posiłku, zgodnie z zasadami koszerności, nie można ich spożywać razem).

Po drugie, w przeciwieństwie do mięsa, które ma wiele wymagań co do uboju i koszernego przygotowania , można kupić całą koszerną rybę w nieżydowskim sklepie.

Po trzecie, wędzenie lub solenie ryb minimalizowało potrzebę chłodzenia, używania chłodni, lodówek etc.

Zanim pojawił się lox (wędzony łosoś), był śledź. Dopiero gdy Żydzi wyemigrowali do USA, a łosoś był stosunkowo tańszy i łatwiejszy do zdobycia niż śledź, lox stał się ulubieńcem. Trzeba zauważyć, że sam wyraz „lox” pochodzi od jidysz „laks” („lachs” w języku niemieckim), jednak nie ma żadnego specjalnego żydowskiego „rodowodu” i zanim nie wylądował w Stanach Zjednoczonych, nie kojarzył się z kuchnią żydowską.

Połączenie z serkiem śmietankowym.

Gil Marks, specjalista od żydowskiej historii kulinarnej, wyjaśnia, że bardzo niekoszerny amerykański brunch Eggs Benedict (dwie połówki angielskiej muffinki z szynką lub bekonem, jajko w koszulce i sos holenderski) stał się popularny w Nowym Jorku w latach 30ch XX wieku. . Oczywiście koszerni Żydzi nie mogli tego jeść. Zamienili więc plastry lox na szynkę, serek śmietankowy na sos holenderski, bajgle zaś zastąpiły babeczki. W ten sposób Żydzi stworzyli nowy żydowsko-amerykański klasyk, bajgle z twarogiem i loxem (Gil Marks, Encyclopedia of Jewish Food)

Tak więc „żydowski posiłek bajgle & lox” tak bardzo popularny w USA, szczególnie w niedzielę aczkolwiek nie ma wyraźnego związku z judaizmem, jest jednym z przykładów, że nawet zasymilowani Żydzi zachowują związek ze swoją żydowskością. Może to być tylko związek kulturowy, ale wynika to z wysiłków ich przodków, aby zachować koszerne przepisy żywieniowe w nowym kraju.

Jest znana chasydzka opowieść, przekazywana z pokolenie na pokolenie, o tym, jak bajgiel stał się „lekiem” ratujących życie:

Pewnego razu Rabin Schneur Zalman z Liadi ( Alter Rebe ) studiował Talmud z Rabinem Abrahamem „Aniołem” (syn Magida z Międzyrzecza ). Podczas nauki Rabin Abraham osiągnął tak głęboki stan uduchowionej medytacji i tęsknoty za B-boskością tak, że jego dusza miała go opuścić. Wówczas błyskawicznie reagując, Rabin Schneur Zalman zmusił przyjaciela do zjedzenia kawałka bajgla z masłem, aby sprowadzić go do rzeczywistości, tym samym uratował życie „Anioła”.

Tak więc, jak podsumował Rebbe, B”P Rabin Menachem Mendel Schneerson kluczowym aspektem tej historii jest bajgiel z masłem, który pomógł „Aniołowi” dalej wypełniać swój cel na tym świecie….

Więc następnym razem, gdy będziesz delektować się smakiem bajgla, bez względu na „przybranie”, pamiętaj, że nasz cel w tym fizycznym świecie może zostać ujawniony nawet w skromnym bajglu.

(opr. w oparciu o Yehuda Shurpin)

Szma Israel… – dlaczego przykrywamy oczy, recytując Szma?

Wypowiadając pierwsze sześć słów modlitwy „Szma”, powszechnym żydowskim zwyczajem jest zakrywanie oczu prawą ręką.

Dlaczego? Prosta odpowiedź brzmi, że pozwala to na właściwą koncentrację, gdy to, co się dzieje wokół nie rozprasza.

Ważna jest odpowiednia intencja podczas recytowania pierwszego wersetu „Szma”. Gdy wypowiadamy słowa, skupiamy się nie tylko na ich znaczeniu, ale na przyjęciu Jarzma Nieba. Koncentrujemy się na myśli, że B-g jest jedyną prawdziwą rzeczywistością. Ta intencja jest tak ważna, że ​​ten, kto recytuje słowa tego wersetu, ale nie jest skoncentrowany nad jego znaczeniem, powinien wyrecytować go ponownie (Ibid. 60:5.)

Zwyczaj zasłaniania oczu wywodzi się z czasów Miszny, kiedy Rabin Jehuda HaNasi (Książę Juda) zakrywał oczy podczas recytacji pierwszego wersetu „Szma” (Talmud, Berachot 13b).

Kabaliści, w szczególności Rabin Jicchak Luria, zwany Arizalem, wyjaśniają, że podczas recytacji pierwszego wersetu „Szma” należy zamykać oczy prawą ręką. Powód, dla którego konkretnie używamy prawej ręki (nawet jeśli ktoś jest leworęczny), która symbolizuje B-ski atrybut życzliwości (chesed).

Niewidomi są pełni światła

W Talmudzie człowiek niewidomy jest nazywany „sagi nahor”– „pełen światła”. Dzieje się tak, ponieważ wzrok fizyczny, który koncentruje się na doczesnym, materialistycznym otoczeniu, często  osłabia „wewnętrzny” duchowy wzrok.

Idea jedności z B-skością, to znaczy, że B-g jest jedyną prawdziwą rzeczywistością, często wydaje się zaprzeczać naszym fizycznym zmysłom. Widzimy, wąchamy, smakujemy i czujemy otaczający nas świat, podczas gdy B-skość jest abstrakcyjną i zarazem duchową rzeczywistością.

Dlatego kiedy wypowiadamy „Szma” i głosimy jedność B-ga, potwierdzamy, że prawdziwa rzeczywistość nie jest ani tym, co widzi nasze oko, ani tym, czego doświadczamy w sposób naturalny i intuicyjny. Zasłaniając oczy, wskazujemy na nasze pragnienie odłączenia się od fizyczności i połączenia z duchowym.

Wyrok i Miłosierdzie.

W pierwszym wersecie „Szma” głosimy, że „Pan jest naszym B-giem; B-g jest Jeden” (Ks.Dwarim, 6:4). Tym samym potwierdzamy nasze przekonanie, że zarówno B-ski atrybut siły i sprawiedliwości, jak B-ski atrybut miłosierdzia są naprawdę Jednym. Tak więc przykrywamy oczy, symbolizując, że to, co możemy postrzegać naszymi fizycznymi zewnętrznym wzrokiem jako negatywne, jest w rzeczywistości pozytywne, trzeba tylko to zrozumieć.

Oczywiście czekamy na dzień, kiedy zobaczymy tę pozytywną rzeczywistość również naszymi fizycznymi oczami. Oby za naszych dni stało się to szybko!

Ilustracja: obraz „Sama Israel” Alex Levin

Dni Skruchy – przygotowania

Począwszy od dnia 15 Aw zaczyna się okres duchowego przygotowania do miesiąca Elul, okresu Dni Pokuty oraz Jom Kippur .

Miesiąc przybiera nazwę Menachem Aw – Miesiąc Pocieszenia, Nadzieji.

Dzień powoli staje się krótszy, noce – dłuższe. Zbliża się 'dzień podsumowania’. Sama natura sprzyja temu, „podprowadza” nas do takich podsumowań: w rolnictwie zaczyna się okres żniw, zbiorów urodzajów; mniej upalne dni i chłodniejsze noce – człowiekowi łatwiej się skoncentrować, zastanowić się… 

Począwszy od dnia 15 Aw w tradycji żydowskiej przyjęte jest życzyć sobie nawzajem dobrego roku – „ketivah vachatima towa” [כתיבה וחתימה טובה] * – gematria tego zwrotu życzeniowego  równa się gematrii „tu be’aw” [ט״ו באב] i równa się liczbie 928.

Jeszcze jedną wskazówkę na to, że zaczyna się okres szczególny , okres podsumowań, rozliczeń znajdziemy w słowach Tory, roszdział 29:

„Stoicie dzisiaj wszyscy przed Bogiem, waszym Bogiem, naczelnicy waszych plemion, wasi starsi i wasi nadzorcy, wszyscy ludzie Izraela. Wasze dzieci, wasze żony i twój obcy przybysz, który jest w twoich bramach, od tego, który drwa rąbie, aż do tego, który wodę czerpie, aby pod przysięgą wejść w przymierze zBogiem, Bogiem twoim, jakie Bóg, twój Bóg, dziś z tobą zawiera, aby dziś ustanowić cię swoim ludem, a On będzie twoim Bogiem, jak obiecał i jak przysiągł twoim ojcom, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi.  Lecz nie tylko z wami zawieram to przymierze, obwarowane przysięgą, ale także z tym, który jest tutaj dziś z nami przed Bogiem, Bogiem naszym, oraz z tym, którego nie ma tu dziś z nami.”

Wspomniani tu mężczyźni, którzy „drwa rąbią” oraz „wodę czerpią”, to bezpośrednie odniesienie do okresu od 15 Aw’a do Hoszana Raba, kiedy Żydzi zaprzestali rąbać drwa dla ołtarza Świątyni, natomiast w dzień Hoszana Raba wylewali wodę na świątynny ołtarz.

„Stoicie dzisiaj wszyscy przed Bogiem, waszym Bogiem….” powraca atmosfera, okres czytania „slichot” oraz modlitw do B-ga o miłosierdzie….

Cykl roczny powoli się zamyka…

„Obyś miał dobry wpis w Księdze Życia na przyszły rok, zatwierdzony pieczęcią”…

 

17 Aw – Hebrońska Massakra (1929).

Hebrońska Massakra (1929)

Dnia 17 Aw arabscy mieszkańcy miasta Hebron wsczęli zamieszki (bez żadnego powodu!), w wyniku których zabito sześćdziesięciu siedmiu żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci, a dziesiątki osób zostały ranne, zgwałcone i okaleczone. Przez trzy dni trwała straszliwa zadyma, padały okrzyki „Mordujcie Żydów”. Zabójstwa rozpoczęły się w piątek po południu 17 Aw, większość ofiar straciła życie w Szabat 18 Aw.

Ci, którzy przeżyli, zostali zmuszeni do ewakuacji do Jerozolimy. Starożytna żydowska społeczność miasta Hebron, która zamieszkiwała w tym mieście w relatywnym pokoju przez setki lat, została przywrócona dopiero po zdobyciu Hebronu przez Izrael w wojnie sześciodniowej w 1967 roku.

Świątynia Jerozolimską – wizja Trzeciej Świątyni

Okres Trzech tygodni Żłoby: od dnia 17 Tammuz do dnia 9 Aw.

Podczas okresu Trzech Tygodni Żałoby spędzamy dodatkowy czas na kontemplowaniu mniej-niż-doskonałego stanu świata, w którym dziś żyjemy, i tego, co możemy zrobić poprzez zwiększenie dobrych uczynków i dobrocią.
Rebbe przekonywał, że Trzy Tygodnie powinny być czasem zwiększonych studiów nad Torą i dobroczynności..
W szczególności, Rebbe prosił, nawoływał do głębszego studiowania tych części Tory, które dotyczą budowania Świątyni, jak również innych materiałów związanych z Bejt HaMigdasz -Świątynią Jerozolimską.

Przedstawiamy wizję Trzeciej Świątyni Codziennie kolejna lekcja – kolejny temat.

Wzgórze Świątynne
W Trzeciej Świątyni obszar Wzgórza Świątynnego zajmie ogromne terytorium – jego wymiary wyniosą półtora kilometra na półtora kilometra! Obszar ten będzie 36 razy większy od obszaru Wzgórza Świątynnego w czasach Drugiej Świątyni.
Trzecia Świątynia z otaczającymi ją dziedzińcami na rozległym terenie Wzgórza Świątynnego
Z drugiej strony wysokość ściany Wzgórza Świątynnego wyniesie zaledwie 3 metry – znacznie mniej niż miało to miejsce w okresie Pierwszej i Drugiej Świątyni. Większość komentatorów wyjaśnia, że ​​zostanie to zrobione tak, aby mur nie przesłaniał piękna i splendoru Trzeciej Świątyni.

Dziedziniec dla kobiet
Świątynia będzie otoczona dwoma dziedzińcami: wewnętrznym i zewnętrznym. Dziedziniec zewnętrzny jest również nazywany ezrat naszim (dziedziniec dla kobiet). Ten dziedziniec będzie miał trzy bramy – wschodnią, północną i południową.
Wysokość tych bram wyniesie 25 metrów, ich szerokość – 5 metrów, a głębokość każdej bramy będzie równa grubości muru, w którym się znajdują – 3 metry.
Po obu stronach każdej z bram znajdą się 3 cele (małe pomieszczenia) o wymiarach 3 na 3 metry każda. Będzie można przejść przez bramę do pierwszej celi, a stamtąd przejść do drugiej i trzeciej.

Ulam Hz-Szaar
🪜 Ze Wzgórza Świątynnego ezrat naszim (dziedziniec dla kobiet) wchodzi się po schodach wewnątrz bramy. Wewnątrz wschodniej bramy znajduje się 12 stopni, a od bramach od północy i południa – po 7 stopni.
🏛️ Po przejściu przez bramę, przy wejściu do ezrat naszim znajduje się rodzaj małego przedłużenia bramy, które wchodzi na 4 metry wewnątrz ezrat naszim. Miejsce to nazywa się Ulam Haszaar (Sala Bram). Jego szerokość wynosi 6,5 metra.

🌴W pobliżu murów Ulam Haszaar znajdują się dwie duże kolumny o szerokości 3 metrów i wysokości 30 metrów, zwieńczone dekoracjami zwanymi timurim, ponieważ przypominają kształtem palmę (palma, to tamar po hebrajsku). Filary nazywane są ejlim, ponieważ mają owalny kształt przypominający dolną część pnia dębu (alon).

Ezrat Naszim – dziedziniec zewnętrzny.

W Pierwszej i Drugiej Świątyni ezrat naszim (dziedziniec dla kobiet) znajdował się przed wewnętrznym dziedzińcem (od strony wschodniej).

Natomiast w Trzeciej Świątyni ezrat naszim (który w księdze proroka Jechezkela nazywany jest dziedzińcem zewnętrznym), otacza wewnętrzny dziedziniec ze wszystkich stron.

Odległość pomiędzy murem ezrat naszim a murem wewnętrznego dziedzińca wynosi 100 łokci (około 50 metrów) z każdej strony.

Po zachodniej stronie, pomiędzy murem ezrat naszim a murem wewnętrznego dziedzińca, znajduje się Binjan ha-Eichal (bezpośrednio budynek Świątyni).

W czterech kątach ezrat naszim znajdują się 4 domki bez dachów o wymiarach 20 na 15 metrów. Są to leszakot beit ha-mewaszlim (zaplecze kuchenne). Tam będą warzone organy tych ofiar, które mogą być wynoszone poza wewnętrzny dziedziniec.

Dziedziniec wewnętrzny.

Wielkość dziedzińca to 100×100 łokci (około 50×50 metrów). Pośrodku, przed Ejchal’em (budynek Świątyni), znajduje się ołtarz (który jest prawie całkowicie identyczny z ołtarzem w Pierwszej i Drugiej Świątyni)

W przestrzeni każdej z trzech ścian wewnętrznego dziedzińca znajdują się po dwie ulamot’y (sale, izby), łącznie 6 pomieszczeń o długości 25 łokci i szerokości 5 łokci (12,5 × 2,5 metra).

Ściany tych pomieszczeń wyłożone są złoconymi drewnianymi panelami, na których namalowane są kruvim (cherubini) i timurim (dekoracja wyglądem przypominające palmę )

Na wschodzie wewnętrznego dziedzińca będzie stał Duchan (podest), na którym będą stać lewici, gdy będą śpiewali [podczas świątynnej służby]; będzie to miejsce podziałupomiędzy ezrat kohanim (pomieszczenie dla kohenów a ezrat Israel (pomieszczenie dla zwykłych Żydów) na wewnętrznym dziedzińcu.

Na zdjęciu: widok na wewnętrzny dziedziniec od strony Ejchal. Zwróćcie uwagę na pokoje znajdujące się w ścianach wewnętrznego dziedzińca.

Miejsce składania ofiar – ołtarz ofiarny * ⚜️
🐏🐑🐐 Miejsce, w którym odbędzie się szechita (ubój) ofiar, będzie znajdowało się wewnątrz północnej bramy.

Ulam aszaar (sala bram) będzie miała status świętości wewnętrznego dziedzińca, aby tam był dokonywany ubój ofiar, pomimo tego, że nie znajduje się on na wewnętrznym dziedzińcu, ale na terenie naszim ezrat (dziedziniec kobiet) .

🔪 W Ulam Aszaar oraz w samej bramie znajdują siępo 2 stoły po obu stronach, w sumie 8 stołów, na których będzie bezpośrednio ubój ofiar.

🚿 W przejściu tych bramznajduje się Liszkat Amedichin, pomieszczenie, w którym przemywa się organy ofiar. Pomiędzy Liszkat Amedichin a ołtarzem znajdują się filary z hakami, na którychoprawia się ofiary.

Leszakot Wewnętrznego Dziedzińca

W pobliżu wschodniej bramy znajduje się Liszkat haKohanim (pomieszczenie dla kohenów). Wejście do Liszkat haKohanim skierowane jest na północ

W pobliżu bramy północnej, obok Liszkat Hamedichin (pomieszczenie, w którym myje się organy zwierząt ofiarnych) znajdują się dwa Liszkot haLewiim (pomieszczenia dla Lewitów), do których wejście skierowane jest na południe

Według jednej z opinii Liszkot haLewiim w Trzeciej Świątyni będzie służył do przechowywania instrumentów muzycznych, tak jak to było kiedyś.

Pomieszczenia Lewitów będą wykorzystywane do przechowywania instrumentów muzycznych, ponieważ w czasach Drugiej Świątyni używano do tego celu Leszakot haSzir Kleju (pomieszczenia do przechowywania instrumentów muzycznych).

ha-Mizbeach achicon – Ołtarz Zewnętrzny ⚜️

Ołtarz Zewnętrzny stanie na wewnętrznym dziedzińcu przed Eichal’em (budynek Świątyni).

📐 Ołtarz składa się z trzech części:

Jesod (fundament), na którym znajduje się sowew (drugie piętro), a na nim makom amaaracha (miejsce spalania ofiar). Im wyższa kondygnacja (piętro), tym mniejsze są jej długość i szerokość, dzięki czemu każda kondygnacja stanowi kolejny stopień ponad dolną kondygnację.

W czterech rogach makom amaaracha są cztery występy, które unoszą się w górę.

📎📄 Ołtarz w Trzeciej Świątyni będzie bardzo podobny kształtem do ołtarza, który był w Drugiej Świątyni (poza kilkoma różnicami), ponieważ Żydzi zbudowali ołtarz w Drugiej Świątyni zgodnie z wymiarami opisanymi w proroctwie Jehezkela o Trzeciej Świątyni, a nie jak to było w przypadku Pierwszej Świątyni.

🔢 Wymiary dolnej kondygnacji ołtarza (fundamentu) to około 16×16 metrów, a wysokość całego ołtarza – około pięć i pół metra.

Binjan ha-Ejchal ⚜️

Główną i najważniejszą częścią Świątyni jest Binjan ha-Eichal (budynek Świątyni), który dzieli się na trzy główne części:

– Ulam (sala) – długość około 5,5 metra, szerokość 10 metrów

– Kodesz (świętość) – długość około 20 metrów, szerokość 10 metrów

– Kodesz ha-Kodaszim (przenajświętsze) -10×10 metrów

🏛️ Do Ulam prowadzą schody, a przy wejściu do Ulam po obu stronach są kolumny

🥼 W pobliżu wejścia do Ulam, od wewnątrz, z prawej i lewej strony znajduje się „Beit ha-Chalifot” – miejsce, w którym przechowywano szaty kochenów.

Binjan Ha-Ejchal – część 2 ⚜️

Długość [budynku świątynnego] Binjan ha-Ejchal od wschodu na zachód, a także szerokość fasady budynku od północy na południe wyniesie 100 łokci (około 50 metrów). Szerokość budynku po stronie zachodniej wyniesie 70 łokci (około 35 metrów). Wysokość Ejchal nie jest bezpośrednio określona, ale są komentatorzy, którzy wierzą, że będzie wynosiła również 100 łokci, jak w Drugiej Świątyni.

🧭 * Trzy strony Binjan ha-Ejchal (na północy, południu i zachodzie) to specjalne komórki (małe pomieszczenia), zbudowane na trzech piętrach. Na każdym piętrze znajduje się 11 cel, w sumie 33 cele. Pomiędzy celami na południu i północy a Binyan ha-Ejchal znajduje się wolna przestrzeń zwana Munach.

🎨 Ściany Ejchal i Kodesz ha-Kodaszim (miejsca Przenajświętsze a także ściany sal znajdujących się w ścianach wewnętrznego dziedzińca) zostaną pokryte złoconymi panelami drewnianymi.

Na zdjęciu: schemat formy Binjan HaEichal *

Binajan ha-Ejchal – Część 3 ⚜️

Okna Binjan ha-Eichal (budynek Świątyni), a także okna komórek (celi), które znajdują się przed bramami dziedzińców, nazywane są oknami nieprzeniknionymi, ponieważ są to okna wąskie od wewnątrz i szerokie na na zewnątrz. Okna zbudowane są w taki sposób, aby podkreślić, że Świątynia nie potrzebuje światła z zewnątrz, a wręcz przeciwnie – oświetla cały świat ze swojego wnętrza.

🌪️🪔🍞 Przy wejściu bezpośrednio do Kodesz (Sanktuarium) znajdują się drzwi podwójne (składające się z pary drzwi), a wewnątrz znajduje się mizbeach ha-ktoret (ołtarz na kadzidło) pośrodku, Menora (siedmio-ramienny świecznik) po lewej stronie oraz stół z lechem apanim (chleb, który leżał na złotym stole) po prawej.

🚪 Po obu stronach głównego wejścia do Ejchal (budynek Świątyni) znajdują się 2 nieduże wejścia. Na północy znajduje się boczne wejście, a na południu brama, o której mówi się, że jest to brama, przez którą wchodzi B-g Wszechmogący Izraela i tylko Król Mesjasz może z nich korzystać (patrz komentarze Mecudat Dawid do Jechezkel 44:2-3.

⚜️ Kodesz ha-Kodaszim (Przynajświętsze) ⚜️

🥇 To jest najświętsze miejsce w Świątyni – tam znajduje się Aron ha-Brit (Arka Przymierza).

🆚 W przeciwieństwie do Pierwszej Świątyni, w której pomiędzy Kodesz (Sanktuarium) był oddzielony od Kodesz ha-Kodaszim ścianą o grubości w 1 łokieć; oraz w przeciwieństwie do Drugiej Świątyni, która miała dwie zasłony pomiędzy Kodesz a Kodesz ha-Kodaszim, a odległość między tymi zasłonami wynosiła 1 łokieć; w Trzeciej Świątyni pomiędzy Kodesz a Kodesz ha-Kodaszim będą stały mury o grubości dwóch łokci.

Wysokość wejścia do Kodesz ha-Kodaszim wynosi 6 łokci (około 3 metry), a szerokość 7 łokci (około 3 i pół metra).

Powierzchnia Kodesz ha-Kodaszim wynosi 20 × 20 łokci (około 10 × 10 metrów).

Warto zauważyć, że proroctwo Jechezkela mówi, że tylko anioł, który pokazał mu Świątynię, wszedł do Kodesz ha-Kodaszim. Z tego widzimy, że proroctwo było wyraźnie uchwytne i wiązało się z obecną rzeczywistością. Pomimo tego, że Jechezkel był Kohenem i wchodził także do innych miejsc w Świątyni, do Kodesz ha-Kodaszim wszedł tylko anioł.

Zdjęcie: wejście do Kodesz ha-Kodaszim

⚜️ Żelazo w Świątyni * ⚜️

🛠️ Podczas budowy Pierwszej i Drugiej Świątyni nie używano żadnych narzędzi z żelaza, z tego powodu rzeźbienia w kamieniu wykonywano poza terenem Świątyni, a gotowe kamienie przywożono dopiero po rzeźbieniu.

🗡️ Działo się tak, ponieważ żelazo symbolizuje zniszczenie Świątyni, co wynika z proroctwa Jechezkela, gdzie żelazo jest używane jako znak oblężenia Jerozolimy.

🧰 Jednak w Erze Mesjasza żelazo nie będzie już używane do niszczenia i zabijania, a śmierć zniknie i nie będzie już powodu do strachu. W związku z tym do budowy Trzeciej Świątyni możliwe jest, a nawet konieczne użycie narzędzi z żelaza (metali), aby podkreślić nowe, pozytywne przeznaczenie żelaza.

🔩 Nawiasem mówiąc, o Królu Dawidzie jest napisane, że przygotował ogromną ilość żelaza na budowę Pierwszej Świątyni. Ponieważ zabroniono wówczas używania żelaza do budowy Świątyni, zostanie ono użyte do budowy Trzeciej Świątyni.

⚜️ Kto zbuduje Świątynię * ⚜️

🤷‍♂️ Jest napisane (Zohar, Raszi, itd.), że Trzecia Świątynia zostanie zbudowana przez Najwyższego i zejdzie z Niebios gotowa. Z drugiej strony mówi się, że Świątynia zostanie zbudowana przez Żydów, Rambam zaś twierdził, że Trzecią Świątynię zbuduje Król Mosziach.

🤝 Istnieje kilka możliwości wyjaśnienia, że nie ma tu żadnej sprzeczności. na przykład:
🌫️ 1. Fizyczna Świątynia zostanie zbudowana przez Żydów, a następnie objawi się w niej Świątynia duchowa.
🚪 2. Fizyczna Świątynia rzeczywiście zstąpi z nieba, ale bez drzwi i bram, które zapadły się pod ziemię w czasie zniszczenia Świątyni. Lecz one uniosą się, zostaną odkryte i ustawione przez Żydów, i dlatego będzie się uważało, że cały budynek jest zbudowany przez ludzi.

 

11 Aw – społeczność żydowska Bagdadu

Zbawienie żydostwa Bagdadu (1733)
W 1733 wojska perskiego przywódcy Nader Szah Afszar’a otoczyły Bagdad należący wówczas do Turków. Wiedząc, że panowanie perskie nie wróży im dobrze, społeczność żydowska modliła się o zwycięstwo osmańskie. W dniu 11 Menachem Av, siły osmańskie pod dowództwem Topala Osmana Paszy przepędziły siły perskie, Bagdad pozostał wolny. Społeczność żydowska obchodziła ten dzień każdego roku, powstrzymując się od odmawiania pokutnych modlitw tachanun.

(na zdjęciu – Wielka Synagoga w Bagdadzie)

10 Aw – dzień urodzin Issachara

Issachar, syn Jaakowaa i Lei, dziewiąty syn Jaakowa z dwunastu, założyciel dziewiątego plemienia Izraela. Urodził się dnia 10 Menachem Aw roku 1565 (1564) p.n.e. w Charanie. Żył 122 lat. Plemię Issachara było dobrze znane ze swojego wnikliwego, głębokiego studiowania Tory. Wiele członków Sanhedrynu, żydowskiego Sądu Najwyższego pochodziło właśnie z plemienia Issachara.

Aw 2 – Menachem Aw 2

Wytyczne dla wszystkich: chłopiec zaczyna zakładać tefilin dwa miesiące przed swoją bar micwą; najpierw bez b’rachy, potem kilka tygodni później z b’racha

Tisza B’Aw – 9 Aw w historii żydowskiego narodu

Dziewiąty Aw jest naznaczony tragicznymi wydarzeniami w całej żydowskiej historii. Data ta stała się w oczach Żydów symbolem wszystkich prześladowań i nieszczęść, które spotkały naród żydowski. Według tradycji odzwierciedlonej w Misznie, oprócz zniszczenia Świątyni w tym dniu, w historii narodu żydowskiego wydarzyło się wiele nieszczęść – powody żałoby w tym dniu są następujące:

  • 9 Aw rok 2449, od stworzenia świata (1312 p.n.e.), zwiadowcy wysłani przez Mojżesza powrócili i wywołali wśród Żydów panikę z powodu obaw wobec podboju ziemi Kanaan. Ludzie przestraszyli się, płakali i odmówili wejścia do Ziemi Izraela. Stwórca wówczas bardzo  rozgniewał się na ludzi i ustalił, że tylko następne pokolenie, wolne od zachowań niewolniczych będzie gotowe i godne wejścia do Ziemi Obiecanej  – 40 lat później.
  • 9 Aw 3338 (422 p.n.e. według tradycyjnej chronologii żydowskiej) Pierwszy Świątynia zbudowana przez króla Salomona została znużona przez króla  babilońskiego Nabuchodonozora, po czym nastąpiła 70-letnia niewola babilońska ludu Izraela.
  • 9 Aw 3828 (68) Druga Świątynia została zburzona przez wojska rzymskiego generała (późniejszego cesarza) Tytusa Wespazjana po wielodniowym oblężeniu Jerozolimy.
  • 9 Aw 3892 (132) z rozkazu namiestnika rzymskiego Wzgórze Świątynne w Jerozolimie zostało zaorane w akcie ostatecznego zbezczeszczenia. To wydarzenie było jedną z przyczyn powstania Bar Kochby, które trwało trzy lata.
  • 9 Aw 3895 (135) Rzymianie zdobyli Beitar, ostatnią twierdzę rebeliantów, a przywódca powstania Szymon Bar-Kochba został stracony; po tym nastąpiło masowe wypędzenie Żydów z Ziemi Izraela. Według zeznań rzymskiego historyka Diona Kasjusza w bitwach tej wojny zginęło pięćset osiemdziesiąt tysięcy Żydów, pięćdziesiąt ufortyfikowanych miast i dziewięćset osiemdziesiąt pięć osad zostało zniszczonych; prawie cała Judea stała się spaloną pustynią.

Ponadto różne źródła wskazują na szereg tragicznych wydarzeń, które prawdopodobnie przydarzyły się ludności żydowskiej 9 av lub bezpośrednio po niej.

Zniszczenie Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej.

Według Ks. Jeremiasza (Jermiahu), zniszczenie Pierwszej Świątyni dokonały wojska pod przywództwem Nawuzaradana – dowódcy  babilońskiego króla Nabuchodonozora, walki trwały do dnia 10 miesiąca Aw (Ks. Jer. 52:12-13). Jednocześnie Księga Królów II mówi o dacie 7 Awa (II Król, 25:8-9). Talmud  wyjaśnia tę sprzeczność w następujący sposób: „ Babilończycy weszli do Świątyni siódmego dnia miesiąca Aw i przez trzy dni oddawali się różnym bezeceństwom, a dnia dziewiątego Aw, bliżej zmierzchu, podpalili ją, wielki płomień płonął przez cały dziesiąty dzień miesiąca Aw” ( Talmud, Ta’anit 29a).

Wiadomo, że już w czasach Miszny właśnie dzień 9 Aw był obchodzony jako dzień żałoby po Pierwszej Świątyni.

Zniszczenie Drugiej Świątyni Jerozolimskiej.

W książce „Wojna Żydowska” Józefa Flawiusza podana jest data zburzenia Drugiej Świątyni Jerozolimskiej przez przyszłego cesarza Tytusa, rzymskiego przywódcę wojskowego i syna cesarza Wespazjana w 70 roku n.e. – dnia 10 Aw. Jednak nawet w tym przypadku Talmud wskazuje, że Świątynia została podpalona  dnia 9-go wieczorem i ostatecznie doszczętnie spłonęła następnego dnia – 10 Aw; ogromny płomień płonął przez cały dzień – 10 Aw.

Inne dramaty 9 dnia miesiąca Aw.

Zgodnie z tradycją żydowską dnia dziewiątego Aw ma miejsce wiele innych smutnych, tragicznych  wydarzeń:

  • 9 Av 1095 papież Urban II ogłosił początek pierwszej krucjaty, w wyniku której „żołnierze J-a” zamordowali dziesiątki tysięcy Żydów i zniszczyli wiele społeczności żydowskich.
  • Dziewiątego Av 1146, podczas drugiej krudjaty w gminach żydowskich Niemiec i Francji odbyły się pogromy.
  • 9 Av 1290 rozpoczęło się wypędzenie Żydów z Anglii.
  • Dzień po 9 Aw, w 1306 r., wydano dekret o wypędzeniu Żydów z Francji i musieli oni pozostawić swój cały majątek, który zrabowano.
  • 9 Aw 1348 europejskich Żydów oskarżono o zorganizowanie jednej z największych epidemii dżumy w historii („Czarna śmierć”). Oskarżenie to doprowadziło do gwałtownej fali pogromów i morderstw.
  • 9 Aw w 1492 roku król Hiszpanii Ferdynand II Aragoński i królowa Izabela I Kastylii wydali dekret o wysiedleniu Żydów z Hiszpanii – Żydów, którzy przez wiele lat zamieszkiwali ten kraj i przyczynili się do jego rozkwitu. Za sprawą społeczności żydowskiej Hiszpania stała się potężnym państwem.
  • 9 Aw 1555 r. Żydzi rzymscy zostali przesiedleni do pierwszego w historii getta.
  • 9 Aw w 1567 r. Wszyscy Żydzi mieszkający we Włoszech zostali przesiedleni do getta. 
  • 9 Aw w 1648 r. dokonano masakry dziesiątek, a nawet setek tysięcy Żydów w Polsce, na Ukrainie i w Besarabii, w trakcie zakrojonej na szeroką skalę akcji zainicjowanej przez Bogdana Chmielnickiego i jego poprzeczników.
  • 9 Aw w 1882 roku w Rosji, rozpoczęły się pogromy społeczności żydowskich – fala pogromów przetoczyła się przez całą Rosję, objęła praktycznie wszystkie zakątki, gdzie zamieszkiwali Żydzi. Był to „środek’ władz carskich, by odwrócić uwagę Rosjan od fatalnego stanu życia, by zrzucić „winę” na Żydów z ubóstwo społeczności rosyjskiej.
  • 9 Aw w 1914 roku rozpoczęła się  I Wojna Światowa.
  • 9 Aw 1942 rozpoczęła się deportacja Żydów z Warszawskiego Getta.
  • 9 Aw 1942 rozpoczął działalność obóz zagłady w Treblince.

…..Ewakuacja żydowskich osadników ze Strefy Gazy i Północnej Samarii w  2005 roku  rozpoczęła się dna 10 Aw…

Mimo wszystko – AM ISRAEL CHAJ 💙❤️🔯

 

Tammuz 27

Genialny i sławny uczony, wyjątkowo uzdolniony i niezwykle głęboki w swoich badaniach, przybył do Łożyny i rzucił się w wir nauki Chasydyzmu. Dzięki swoim potężnym zdolnościom intelektualnym zgromadził – w krótkim czasie – wielką i szeroką wiedzę o Chasydach.
Na swoim pierwszym jechidus’ie (spotkaniu) z Alter Rebe zapytał: „Rebe, czego mi brakuje?” Rebe odpowiedział: „Niczego ci nie brakuje, bo boisz się B-ga i jesteś uczonym. Musisz jednak pozbyć się chamec’u (zakwas) – którym jest twoja zarozumiałość i arogancja – i 'wszczepić’ w siebie macę, która jest bitul’em, czyli pokorą”. „Narzędzie” (tu – „człowiek, osoba”), takie jak na przykład rożen do pieczenia, może być używane z jeszut’em, t.j. samozadowoleniem; człowiek wyobraża sobie, że jest świetny i błyszczy. Takie zadufanie w sobie odpycha Szechinę (B-ską obecność), ponieważ „on i (B-g) nie mogą mieszkać razem” (Sota, 5a). Takie narzędzie (lub naczynie, tu w znaczeniu „człowiek”) wymaga oczyszczenia przez tak intensywne białe ciepło, że „iskry” birurim ( oczyszczenia) wylatują* i są wchłaniane w prawdziwym świetle”**

* Nauka ta odpowiada prawu koszerowania naczyń (zob. Szulchan Aruch HaRav Hilchot Pesach, 451:13): Naczynie używane do chamecu kaszeruje się bezpośrednio w ogniu – jak rożen do pieczenia – wymaga oczyszczenia białym ciepłem „aż iskry pofruną”, aby je uczynić nadające się do Pesach („do użytku macy”). Słowo na „ogień” („…bezpośrednio w ogniu”), ur, jest praktycznie takie samo jak „światło”, z identycznymi literami (po hebrajsku) i rdzeniem; te dwa terminy są wymienne. Stąd duchowe „prawo kaszrutu”: naczynie (osoba, człowiek) używane, jak rożen, bezpośrednio w ogniu (tj. arogancko wyobraża sobie siebie jako „światło”) wymaga oczyszczenia białym ciepłem itp.
** „… są absorbowani przez prawdziwe światło”; w przeciwieństwie do łudzącego się „światła” wspomnianego wcześniej. Zobacz rozdział 24 „Nauki Chasydusa”, aby zapoznać się z rozszerzoną prezentacją.

List do Rebbe, B”P Rabina M. M. Schneersona

Wyślij list do Ohelu Rebbe

Przez całe życie Rebbe otrzymywał codziennie setki listów od ludzi o każdym możliwym pochodzeniu, zawodzie i wierze.

Dzisiaj ludzie nadal wysyłają listy, które mają być umieszczone w Ohelu – miejscu pochówku VII Rebbe, Rabina Menachema Mendela Schneersona, aby prosić o wskazówki z Niebios płynące i interwencję na wysokości, w wiekowej tradycji pisanych modlitewnych petycji w naszych najświętszych miejscach.

Niezależnie od tego, czy odnosi się do własnego ja, czy też wspomina imię kogoś innego w liście, należy zawsze podać imię i nazwisko matki (np. Izaak, syn Sary) zarówno tych, którzy potrzebują błogosławieństwa, jak i osoby podpisującej. Lepiej jest użyć własnego żydowskiego imienia. (Zwyczajowo nie Żydzi używają nazwiska ich ojca.)

Listy można pisać w dowolnym języku.

Wyślij swój list mailem na adres: ohel@ohelchabad.org aby rabini pełniące służbę w Ohelu Chabad Lubawicz osobiście donieśli twoje modlitwy do miejsca odpoczynku Rebbe:

Skomponuj swój list (treść zależy od ciebie, o co chcesz poprosić Rebbe’go, co chcesz opowiedzieć…) dodaj następujące dane:

Imię:

Nazwisko:

Adres e-mail (swój):

Pamiętaj, aby podać wszystkie nazwiska i imiona matki (lub ojca) dla każdej osoby, zgodnie ze wskazówkami powyżej.

Kontakt do Ohel: e-mail – ohel@ohelchabad.org

Ohel Chabad Lubavitch 226-20 Francis Lewis Boulevard, Cambria Heights, NY 11411

Tel: +1 (718) 723-4545 Fax: +1 (718) 723-4444 

 

Erec Izrael

Erec Izrael, Judea, Izrael, Palestyna – pochodzenie nazw.

Współcześni ludzie, którzy śledzą wiadomości, regularnie spotykają się z nazwami „Izrael” i „Palestyna”. Bardziej zorientowani obywatele pamiętają jeszcze kilka powiązanych terminów: „Ziemia Izraela”, „Erez Izrael”, „Ziemia Obiecana”, „Ziemia Święta”. Ale dla znacznej części populacji te nazwy niewiele mówią, może z wyjątkiem odniesienia do faktu, że wszystkie odnoszą się do Bliskiego Wschodu. Ale w rzeczywistości wszystkie te nazwy są związane z jednym terytorium – ziemiami obiecanymi przez Najwyższego, przez Stwórcę.

Erec Izrael

Erec Jisrael (Erec Izrael) lub Ziemia Izraela to historyczny region na Bliskim Wschodzie w czasach starożytnych. Jeśli połączymy plan (mapę) Erec Israel i współczesną mapę polityczną regionu, zobaczymy, że Ziemia Izraela, oprócz samego współczesnego Izraela, obejmowała kiedyś Południowy Liban, zachodnie ziemie Jordanii, szereg regionów Syrii , Judei, Samarii i Strefie Gazy. Teraz, decydując o granicach starożytnego państwa żydowskiego, należy dowiedzieć się, dlaczego w ówsczesne rzeczywistości były dokładnie takie.

 

Tammuz 15

Mój ojciec pisze w jednym ze swoich maamarim: Pulchność ciała może być wynikiem duchowej przyjemności, którą czerpiemy ze obcowania (służenia) Haszem. Opowiadają o Rabinie Naumie z Czernobyla, że utył odpowiadając „amen ihie szme raba.”

Balak

Parsza Balak – Księga Bamidbar (Księga Liczb) 22:2 – 25:9

Balak – w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „dewastator”. Jest to 40-te cotygodniowe czytanie Tory w cyklu rocznym i siódme w Księdze Liczb (Bemidbar). Tekst Parszy Balak zawiera 5’357 hebrajskich liter, 1’455 Hebrajskich słów i składa się z 104 wierszy.

„Balak, syn Sippora widział wszystko, co Izrael uczynił Amorytom”. Balak, król Moabu, widząc zwycięstwa Żydów nad Amorytami wzywa proroka Bileama aby przeklął naród Izraela.

Krótki opis Parszy „Balak”:

… Po dłuższych „negocjacjach” z Balakiem prorok wszystkich narodów – słynny wieszczek Bileam w końcu się zgodził przekląć zwycięski naród żydowski.

Po drodze, Bileam wszczyna kłótnię ze swoja oślicą, która wcześniej od niego dostrzegła anioła, którego zesłał Najwyższy, by uniemożliwił im dalszą drogę. Ten widok anioła spowodował, że oślica się zatrzymała, jednak Bileam z początku nie widział anioła…. (Mówiąca oślica, to najbardziej znana scena w tej parszy)

Ostatecznie Bileam przybywa do Balaka i na jego prośbę trzy razy, z trzech różnych miejsc próbuje przekląć naród Izraela, lecz za każdym razem z jego ust płyną jedynie błogosławieństwa zamiast przekleństw. Na domiar… Bileam przepowiada również koniec dni Balaka i przyjście Mesjasza:

„ Widzę, ale nie teraz; spoglądam nań, ale nie bliska: Wzejdzie gwiazda z Jaakowa i powstanie berło z Izraela – i zburzy krańce Moabu i skruszy wszystkich synów wywrotu A stanie się i Edom dziedzictwem [jego], Seir będzie dziedzictwem swoich wrogów; a Izrael nabierze mocy. I wyjdzie władca z Jaakowa i wytępi resztki z miasta….” (24:17-19)

Podczas pobytu w Szittim, żydowscy mężczyźni ulegają  urokowi córek Moabu i są zachęcani do wielbienia ich  idola Peora. Wzbudza to wielki gniew Stwórcy. Gdy wysoko postawiony urzędnik żydowski publicznie zabiera księżniczkę Moabitów do swego namiotu – kapłan Pinchas, syn Eleazara zabija ich oboje, powstrzymując w ten sposób plagę rozpusty rozprzestrzeniającą się wśród ludu Izraela….

Kolejność czytania Parszy Balak w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie —Bamidbar   22:2-12

Drugie czytanie – Bamidbar  22:13-20

Trzecie czytanie – Bamidbar 22:21–38

Czwarte czytanie – Bamidbar  22:39 – 23:12

Piąte czytanie – Bamidbar  23:13–26

Szóste czytanie – Bamidbar 23:27 – 24:13

Siódme czytanie – Bamidbar  24:14 – 25:9

Komentarze Rabina Szaloma Dow Ber Stamblera:

 

Tammuz – 10 faktów

10 faktów o miesiącu Tammuz – o czym warto wiedzieć:

1.  Tammuz jest czwartym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od wiosennego miesiąca Nissan, kiedy nasz naród opuścił Egipt.

2.  Tammuz ma zawsze ma 29 dni.

Hebrajskie miesięcy (z wyjątkiem miesięcy Cheszwan i Kislew) są zmienne w swojej długości. Jeden ma 29 dni, następny ma 30 itd. Tammuz jest „wciśnięty” pomiędzy miesiącami Siwan a Aw – oba mają po 30 dni, natomiast miesiąc Tammuz zawsze ma 29.

3.  Tammuz oznacza „ogrzewanie”

Raszi wyjaśnia, że Tammuz oznacza „ogrzewanie”, niczym rozżarzony piec – to dlatego, że przypada na najgorętszy okres roku, w pełni lata (na półkuli północnej), mniej więcej zbiegając się z lipcem. 

4.  Swoją nazwą Tammuz „dzieli się” z imieniem bożka wspomnianym u Ezechiela.

Z proroctwa Ezechela dowiadujemy się, że B-g pokazał mu niepokojącą wizję kobiety w Świątyni „siedzącej, przy niej płaczący Tammuz”. Raszi wyjaśnia, że Tammuz był idolem, którego dało się rozgrzać od środka. Zatyczki z miękkiego ołowiu w jego oczach stopiły się z gorąca i wydawało się, że on płacze. Gdy tak się działo, ludzie twierdzili, że to błaganie o złożenie ofiary. (Ks. Ezechela, 8:14).

5. Miesiąc Tammuz jest powiązany z Esawem.

Zohar mówi nam, że pierwsze trzy miesiące są związane z Abrahamem, Icchakiem oraz Jaakówem. Natomiast Tammuz i Aw  – czwarty i piąty miesiące, ‚zostały skradzione’ przez złego brata bliźniaka Jakowa, Esawa (Zohar II, 78B). 

Nie dziwi więc, że właśnie w tym okresie obie Świątynie zostały zburzone (jedna przez Rzymian, spadkobierców Esawa).

6.  Znakiem zodiakalnym tego miesiąca jest rak.

Rak to skorupiak, który rodzi się i rozwija się w wodzie. Midrasz nawiązuje tu do Mojżesza, który był ukryty przez matkę w wodzie (w Nilu, ratując przed faraonem, który nakazał zabijać wszystkich nowonarodzonych chłopców żydowskich). Z tego powodu Stwórca odroczył ostateczne zniszczenie Świątyni do następnego miesiąca Aw, kiedy ratowanie Mojżesza nie była już  sprawą dominującą (Pesikta Rabbati 28:8).

7. Pięć tragicznych rzeczy wydarzyło się dnia 17 Tammuz:

(1). Mojżesz rozbił Kamienne Tablice otrzymanych od B-ga, gdy schodząc z góry Synaj ujrzał Żydów, którzy oddają cześć złotemu cielcowi.

(2) Podczas babilońskiego oblężenia Jerozolimy Żydzi zostali zmuszeni do zaprzestania składania codziennych ofiar w Świątyni (pod pretekstem braku owiec).

(3) Apostomos spalił Zwój Świętej Tory.

(4) Grecy zbezcześcili Świątynie, umieszczając bożka.

(5) Tego dnia mury Jerozolimy zostały zburzone przez Rzymian w 69 CE, po długim oblężeniu. 

8. Dzień 17 Tammuz jest dniem postu.

Mędrcy ogłosili ten dzień dniem postu i żałoby po strasznych wydarzeniach, które miały miejsce tego dnia. Nazywany przez proroka „czwartym [miesiącem] postem”, jest to jeden z czterech postów, które zmienią się w dzień radości i ucztowania wraz z przybyciem Mesjasza. Niech to się wkrótce stanie!

9. Ostatnia część miesiąca jest okresem żałoby.

Dzień 17 Tammuz rozpoczyna trzytygodniową żałobę (znaną jako „Trzy tygodnie” lub „Między cieśninami”), podczas której miarkuje się radość i wzrasta duchowa wrażliwość, gdy przypominamy sobie tragedie z przeszłości. Ponieważ czekamy, dążymy do odbudowy Świątyni, ten okres poświęcamy na studiowanie misternych szczegółów Świątyni.

10. W miesiącu tym są również dni radości.

Tammuz nie jest wyłącznie miesiącem smutnym, są również radości. Dnia 3 Tammuz roku 2488 od stworzenia świata (1273 p.n.e.) zdarzył się cud – Joszua prowadził naród żydowski w jednej z bitew o podbój Ziemi Izraela. Zwycięstwo było bliskie, ale zapadła ciemność. „Słońce” – zawołał Joszua – „świeć nadal w Giw’on; księżyc – w dolinie Ayalon” (Ks.Jozuego 10:12). Ciała niebieskie zgodziły się, zatrzymując swój ruch na niebie, aż wojska Izraela doprowadziły bitwę do pomyślnego zakończenia.

Tegoż dnia w 1927 r., zniesiono wyrok śmierci wydany przez Sowietów na B”P Rabina Josefa Jicchaka Schneersohna Szóstego Rebbe . Dziesięć dni później, 12 i 13 Tammuza, kolejne wyroki zostały odwołane i VI Rebbe wyszedł z sowieckiego więzienia.

(na podstawie opr. Menachema Posnera; ilustracja: chabad.org)

Tammuz 3

Mój dziadek powiedział: jęk Żyda, który, broń Boże, wynika z fizycznego nieszczęścia, jest także wielką teszuwą; o ileż bardziej jęk wywołany duchowym cierpieniem jest wzniosłą i skuteczną teszuwą. Jęk wydobywa go z otchłani zła i stawia go na mocnej pozycji w królestwie dobra.

Tammuz

TAMMUZ, jest czwartym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan.
Liczy 29 dni.
Nazwy wszystkich miesięcy w kalendarzu hebrajskim pierwotnie pochodzą z Babilonii.
Naród Żydowski przyjął te babilońskie nazwy w okresie 70-letniego wygnania w Babilonii.
Jednak ze wszystkich nazw przyjętych w Babilonii, Tammuz jawi się jako nazwa szczególna: jest to nazwa rzeczywistego babilońskiego bóstwa i idola.
Dlaczego więc nasi mędrcy dopuścili przyjęcie nazwy bałwochwalczej do Świętości Judaizmu?
Odpowiedź jest krótka: ​​naszą rolą jest nie tylko walka z bałwochwalstwem poprzez kalanie posążków lub nazw, gdyż psychologiczna motywacja, która przyciąga ludzi do bałwochwalstwa nie zostanie naprawiona w ten sposób.
W dłuższej perspektywie, powinniśmy przekształcić negatywne skłonności psychologiczne, które prowadzą do bałwochwalstwa w pozytywne.
Wydaje się zatem, że decyzja naszych mędrców o tym, że „z nazwą fałszywego bożka Tammuz” dostarcza się nam lekcje przypadku problemu bałwochwalstwa i jego rozwiązania.
Miesiąc Tammuz jest więc porą roku najlepiej nadającą się do zrozumienia i zarządzania procesem transformacji (lub it’hapcha, jak nazywa się w Chassidut) w psychice.
Jak zobaczymy, bożek Tammuz jest pasożytem, ​​który żyje z ludzkiej skłonności do użalania się nad sobą i naszego poczucia tragizmu – dwa uczucia, które są nierozerwalnie związane z tą porą roku.
Ważne daty i święta miesiąca Tammuz:
* Dnia 3 Tammuz – Gimel Tammuz – Dzień Jorcajt (odejścia z tego świata) Lubawiczer Rebbe, B”P Rabbina Menachema Mendela Schneersona
* Dnia 17 Tammuz – Post Tammuz.
(ilustracja: Art by Sefira Lightstone)

Siwan 28

Cemach Cedek opowiedział kiedyś swojemu synowi, mojemu dziadkowi, zdarzenie ze swojego życia i stwierdził: Za pomoc komuś, przekazując na wyżywienie choćby 70 kopiejek (mała rosyjska moneta o niskiej wartości) zarobionych na cielęciu, wszystkie bramy do Niebiańskich Komnat są dla niego otwarte.
Po latach dziadek powiedział to mojemu ojcu i dodał: „Naprawdę należy znać drogę do Niebiańskich Komnat, ale właściwie nie jest to kluczowe. Potrzebujesz tylko najważniejszej rzeczy – pomóc innym z całego serca, z wrażliwością, czerpać przyjemność z okazywania życzliwości drugiemu.”

Siwan 27

„B-g pobłogosławi cię we wszystkim, co przedsięweźmiesz” (Dwarim, 15:18). Człowiek potrzebuje jedynie stworzyć 'naczynie’ na swój byt i dołożyć wszelkich starań, aby to 'naczynie’ było czyste od wszelkich nieczystości lub śmieci z oszukiwania innych i in. temu podobnego. Wystarczy przestrzegać praw Tory. W ten sposób staje się 'naczyniem’ godnym błogosławieństwa B-ga na dwa sposoby: jego środki utrzymania będą obfite, a jego zarobki będą skierowane na pożądane cele.

27 Siwan – Rabin Chananja ben Tradjon zabity (II wiek n.e

Rabin Chananja ben Tradjon, jeden z „dziesięciu męczenników” został zabity tego dnia. Kiedy Rzymianie odkryli, że naucza on wyjętej spod prawa Tory, owinęli go w zwój Tory, ułożyli wokół niego zwitki gałązek, a przed podpaleniem nałożyli na niego wilgotne wełniane płótna, aby przedłużyć agonię spalenia na śmierć.

Gdy ogarnęły go płomienie, uczniowie zapytali go: „Mistrzu, co widzisz?” Rabin Chananya odpowiedział: „Widzę płonący zwój, ale litery lecą do nieba”.

Prorokini judaizmu

Prorokini judaizmu.

Według Talmudu było 48 proroków mężczyzn i siedem prorokiń narodu żydowskiego. 

Ogólnie rzecz ujmując, Talmud „kwalifikuje”, że w judaizmie było o wiele więcej  proroków – wymienia liczbę [nawet] 1.200.000.  

Jednak proroków, których przesłanie było istotne dla przyszłych pokoleń wymienia Talmud, Megillah 14a – Raszi  – wykaz proroków .

Oto siedem prorokiń biblijnych:

  1. Sara – żona Abrahama (1803-1677 r. p.n.e.)

Sara była równorzędnym partnerem swojego męża w jego wysiłkach na rzecz rozprzestrzeniania monoteistycznych przekonań i moralności. Abraham prowadził mężczyzn, Sara zaś prowadziła kobiety. Według midraszy, gdy się spotkała z Abrahamem nazywała się Jiscah, ale Abraham nazwał ją Sarai („moja księżniczka/zwierzchniczka”), ponieważ przewyższała go swoimi zdolnościami proroczymi. Gdy miała 89 lat, Stwórca zmienił jej imię na Sara(h) (co oznacza „księżniczka”), Abram zaś („wywyższony ojciec”) stał się Abra(h)amem („ojcem wielu narodów”) i wkrótce po tym zostali pobłogosławieni  – urodził się im syn Jicchak.

Sara była tak perfekcyjna, że na przykład jej chleb, który piekła, pozostawał świeży przez cały tydzień, szabatowe świece, które zapalała paliły się do następnego piątku, a obłok życzliwości unosił się nad jej namiotem. Mówiąc o wieku Sary w chwili jej odejścia z tego świata, werset Tory mówi, że jej życie trwało „100 lat, 20 lat i 7 lat”. Mędrcy wyjaśniają, że gdy miała 100 lat, była tak czysta od grzechu jak 20-letnia dziewczyna; zaś w wieku 20 lat była piękna jak niewinna siedmiolatka.

2. Miriam (1400-1274 r.p.n.e.)

Potomkowie Abrahama i Sary zeszli do Egiptu, i po wielu latach pięknego dostatniego życia zostali zniewoleni przez faraona, który zazdrościł i obawiał się prosperujące narodu. W tych gorzkich czasach w żydowskiej rodzinie Amrama i Jochewet urodziła się mała dziewczynka o imieniu Miriam (imię pochodzie od słowa „gorzko”, gdyż czasy były dla narodu żydowskiego gorzkie) . Jej ojciec był liderem pokolenia, a matka była zapracowaną położną. Zdeterminowani, by nie mieć więcej dzieci,  gdy faraon wydał rozporządzenie o zabijaniu wszystkich nowonarodzonych hebrajskich chłopców, rodzice Miriam rozstali się. Miriam proroczo wiedziała, że ich przeznaczeniem jest urodzenie chłopca, który w przyszłości  wyprowadzi  Żydów z niewoli, więc przekonała swoich rodziców do ponownego małżeństwa. Z tego związku wyszedł Mojżesz, pod którego dowództwem naród Izraela wyszedł z niewoli egipskiej.

Miriam miała twardą wiarę w lepszą przyszłość, nawet gdy jej ojciec wątpił w jej proroctwo. Gdy Izraelici opuścili granice Egiptu i przeszli suchą nogą Morze Trzcinowe pozostawiając goniących ich Egipcjan w tyłu za sobą, Miriam prowadziła kobiety w śpiewie i tańcu. I dzięki zasługom Miriam, Stwórca zapewnił Izraelitom na pustyni dostęp do wody pitnej (słynne studnie Miriam) przez większość z tych 40 lat ich wędrówki do Ziemi Obiecanej.

Prorokini Miriam zmarła w wieku 126 (lub 127) lat. Była najstarsza z całej trójki. Zmarła dziesiątego dnia miesiąca Nissan, w roku 2487 od stworzenia świata, prawie dokładnie rok przed wejściem dzieci Izraela do Ziemi Obiecanej.

3.  Debora (Dwora) – (2654-2694)

Debora – Prorokini rządziła Izraelem spod drzewa daktylowego (Tomer Devorah) w ziemi Efraima. Jednym z powodów tego „biura na świeżym powietrzu” było to, że obawiała się przebywania sam na sam z mężczyznami, którzy przybywali do niej szukać jej rady, i dlatego postanowiła spotkać się z nimi na widoku. Pismo Święte opisuje ją jako „kobietę płomieniach (lapidot)”. Według naszych mędrców, to właśnie Debora miała zaszczyt robić knoty dla menory Świątyni. 

Debora przekazała przesłanie Haszem władcy Izraela – generałowi Barakowi o tym że powinien iść na wojnę z Kananejczykami, którzy uciskali lud Izraela. Barak zgodził się iść na wojnę tylko wtedy, gdy Deborah pójdzie z nim. Zobowiązała się, Izraelici zwyciężyli (z pomocą Jael, innej odważnej kobiety), a Debora zaśpiewała pieśń dziewczyną Stwórcy.  W tamtych czasach przez 40 lat nie było wojen na tej Ziemi. 

4. Chanah (Hanna). (10ty wiek p.n.e.) 

Chanah była żoną Proroka o imieniu Elkana. Chana nie miała potomstwa, natomiast druga żona jej męża, Peninah, została pobłogosławiona wieloma dziećmi. Pewnego święta Chanah pogrążona w wielkim smutku udała się do Świątyni by modlić się do Wszechmogącego o pobłogosławienie synem – płakała, modląc się w milczeniu. Obiecała B-gu, że jeżeli urodzi syna, odda go B-gu na służbę „przez wszystkie dni jego życia”. Jej modlitwa była niezwykła, ponieważ była cicha oprawiona gorącym bezgłośnym łkaniem. Ówczesny arcykapłan Heli, pomyślał, że jest po prostu pijana, gdyż kiwa się w całkowitym milczeniu. Kiedy Chanah wyjaśniła, co robi, był głęboko wzruszony.  Do dziś wiele praw dotyczących modlitwy żydowskiej wywodzi się z modlitwy Chany.

5. Abigail (9ty wiek p.n.e.)

Abigail była mądrą i piękną żoną Nabala, wielkiego skąpca, do tego bardzo uparty. Po tym, jak Nabal, który był tyleż bogaty, co i zły, odmówił dostaw żywności (do czego był zobowiązany) Królowi Dawidowi i jego dworowi, Abigail w tajemnicy  przed mężem dostarczyła im niezbędną żywność – chleb, wino, mięso, suszone owoce i in. i przekonała Dawida, by się zlitował nad mężem, nie skazywał go na karę śmierci. Według Talmudu zrobiła to, korzystając z dowodów z prawa żydowskiego. Dziesięć dni później Nabal zmarł („sam z siebie”). Król Dawid i Abigail pobrali się. Tradycja mówi nam, że Abigail nie tylko głosiła mądre myśli, ale też prorokowała Dawidowi. 

6. Chuldah (3285–3316)

Prorokini Chuldah była tą, która zachęciła Króla Jozjasza do kontynuowania swojego programu renowacji Świątyni w Jerozolimie i przywrócenia w niej służby B-gu. Po tym, jak Król zapytał ją o znaczenie otwartego Zwoju Tory, który znaleźli w Świątyni, przekazała Królowi następującą wiadomość od Najwyższego:

„Sprowadzę nieszczęście na to miejsce i na jego mieszkańców — są to słowa Księgi, którą przeczytał Król Judzki — ponieważ opuścili Mnie i oddali pokłon innym bogom (…). . . Dlatego zapali się Mój gniew na to miejsce i nie zgaśnie.

Lecz do Króla Judy. . . Bo twoje serce było czułe i upokorzyłeś się przed Panem, gdy usłyszałeś, co postanowiłem przeciwko temu miejscu i przeciwko jego mieszkańcom. . . i rozdarłeś swoje szaty i płakałeś przede Mną — usłyszałem cię. Dlatego zgromadzę was przed ojcami waszymi i pójdziecie w pokoju do grobu; twoje oczy nie ujrzą całego nieszczęścia, które sprowadzę na to miejsce….”

7. Estera (4ty wiek p.n.e.)

Estera była jedyną kobietą, której imieniem jest nazwana jedna z ksiąg Tanachu.  

Żydówka Ester, w której się zakochał Król Persji Achaszwerosz, która została Królową Persji – ukochaną żoną Achaszwerosza i dzięki temu uratowała lud żydowski zamieszkały w owych czasach w Królestwie Persji przed totalną zagładą, zagładą, którą zgotował  niegodziwy Haman – najwyższy wpływowy urzędnik Króla Persji. Haman pragnął zgładzić wszystkich Żydów w całym Królestwie w ciągu jednego dnia. Cała historia jest opisana w Księdze Estery, którą czytamy w Święto Purim – w dniu, w którym Żydzi świętowali swoje wyzwolenie.

Materiały źródłowe:

Talmud, Megilla 14a. Zobacz Rashi ad loc. o listę proroków.

Raszi komentarze do Ks. Bereszit; Księga Szmot; Ks. Sędziów; Komentarze Rasziego do Ks. Sędzów; Ks. Królów; Seder Olam Rabba 21.

(Opracowanie na podstawie art. Menachem Posner; ilustracja: chabad.org)

Behaalotcha

Behaalotcha, Behaalotcha – Bamidbar (Księga Liczb), 8:1–12:16 – בְּהַעֲלֹתְךָ – w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “gdy wstaniesz” – jest 36-ą tygodniową Parszą w rocznym cyklu czytania Tory I trzecią w Księdze Bamidbar (Księdze Liczb). Tekst Parszy składa się z 7’055 Hebrajskich liter , 1’840 Hebrajskich słów

(8:1) I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi, i rzekł: (8:2)”Powiedz Ahronowi, a objaśnij mu: Gdy będziesz zapalał lampy. to ku przedniej stronie świecznika świecić powinno siedem lamp”

Krótki opis Parszy Behaalotcha 

Kohen Aharon otrzymuje nakaz Najwyższego, który przekazał mu Mojżesz, o zapaleniu Menory oraz wyświęceniu Lewitów do służby B-gu w Świątyni.

Tora ustanawia prawo o Pesach Szeni (Drugi Pesach) dla tych, którzy z powodu swojej rytualnej nieczystości nie mogli składać ofiar pesachowych we właściwym czasie : „Ale byli ludzie, którzy byli nieczyści z powodu dotknięcia ludzkiego martwego ciała – tak, że nie mogli spełnić ofiary pesachowej wyznaczonego dnia, – przyszli wtedy do Mojżesza i do Aharona w ten że dzień. I rzekli ludzie ci do niego: „Myśmy się zanieczyścili [duchowo] przy zwłokach ludzkich; czemu mamy być umniejszeni przez nie złożenie ofiary Wiekuistego w oznaczonym czasie pośród synów Izraela…. I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi, i rzekł: „Powiedz synom Izraela i objaśnij im : jeżeli by się ktokolwiek zanieczyścił [duchowo] przy umarłym, albo był by w dalekiej drodze…… a chciałby spełnić ofiarę pesachową Wiekuistemu: Miesiąca drugiego, czternastego dnia, ku wieczorowi niechaj spełnią ją….” (Bamidbar, 9)

Haszem przekazuje Mojżeszowi ustalenia o porządku przejścia izraelitów przez pustynie – w trakcie przemarszu oraz postojów, w tym postoju u podnóża góry Synaj, gdzie postój trwał prawie cały rok: „….Wedle nakazu Wiekuistego stawali obozem; przez cały czas gdy obłok pozostawał nad przybytkiem obozowali oni….”

Zmęczony lud buntuje się, ma dość jedzenia manny z nieba, domaga się od Mojżesza mięsa: „Ale począł lud utyskiwać niegodziwie…. Któż nakarmi nas mięsem? I słyszał Mojżesz, jak lud biada po rodzinach swych….”          

Zgodnie z nakazem Stwórcy, Mojżesz wyznacza 70 starszych pośród synów Izraela, w których wstępuje duch proroków – oni będą pomocą Mojżeszowi w zarządzaniu, prowadzeniu Izraelitów przez pustynię… „złożę na nich, aby ponieśli z tobą brzemię ludu, abyś nie dźwigał ty sam. Ludowi zaś powiedz: przygotujcie się na jutro, a będziecie mieli mięso….” 

Miriam obmawia Mojżesza wraz z Aharonem: „I rozprawia Miriam wraz z Aharonem o Mojżeszu, z powodu żony Kuszytki, którą pojął….”.  Zostaje za to ukarana – poraża ją trąd – kara „laszon ha-ra”. (*) Jednak Mojżesz modli się o wyzdrowienie starszej ukochanej siostry, cały naród też w ciągu siedmiu dni wyczekuje na wyzdrowienie i powrót do obozu Miriam.

(*)  „Laszon ha-ra” – w dosłownym tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „zły język” – szczegółowo: plotkowanie, obmawianie kogoś w mówię oraz piśmie, słusznie czy nie słusznie, zgodnie z faktami prawdziwymi, czy wymysłem. Zakaz „laszon h-ra” jest zakazem B-skim, jest to micwą negatywna, jedna z micw negatywnych według klasyfikacji Ramabama. Judaizm przypisuje wielką siłę sprawczą słowu – ten, który wypowiada złe słowo, plotkuje zabija tego, który słucha i tego, o którym się w tej plotce mówi oraz sam wypowiadający zostaje srogo ukarany. 

Księga Przysłów powiada: „Życie i śmierć są w mocy języka” (18:21).

Prawo żydowskie wyróżnia trzy rodzaje plotkowania / obmowy:

  • Rechilut – pozornie błahe i „niegroźne” plotkowanie o codziennych, nieistotnych sprawach z życia znajomych, kolegów z pracy itp. Zagrożenie tego rodzaju obmowy tkwi w tym, że stanowi ona zazwyczaj wstęp do bardziej złośliwego obmawiania ludzi zawierającego nieprawdę na ich temat lub dotyczącego prawdziwych i istotnych spraw z ich życia, których omawianie niczemu dobremu nie służy.
  • Laszon ha-ra – negatywne, lecz jednak prawdziwe informacje dotyczące życia innych ludzi, przekazywane innym bez żadnego wyraźnego powodu, ale wyłącznie po to, aby zaspokajać „naturalną” ludzką potrzebę obmawiania innych.
  • Moci szem-ra – negatywne i jednocześnie nieprawdziwe opinie i rzekome fakty dotyczące innych ludzi.
❗️W  tygodniu, gdy czytamy Paszę Behalaaotcha, do sabatowego czytania Chumaszu czytamy również odpowiednią haftarę z Księgi Proroka Zahariasza, cz. 2:14-4:7 (*)
Krótki opis tej haftary:
Ta haftora zawiera wizję złotej menory świątynnej, której codzienne rozpalanie jest omówione na początku czytania Tory w tym tygodniu.
To proroctwo zostało przekazane przez Zachariasza na krótko przed budową Drugiej Świątyni. Haftora rozpoczyna się żywym przedstawieniem radości, która zapanuje, gdy B-g powróci do Jerozolimy: „Śpiewaj i raduj się, Córo Syjonu, bo oto przyjdę i zamieszkam pośród ciebie, mówi Pan ”.
Następnie prorok opisuje scenę na Dziedzińcu Niebieskim: Szatan próbował obciążyć Jozuego, pierwszego Arcykapłana, który służył w Drugiej Świątyni, z powodu „splamionych szat” (tj. grzechów), które miał na sobie. Sam B-g broni Najwyższego Kapłana: „I rzekł Wiekuisty do szatana: B-g cię zgromi, szatanie; zniszczy cię Najwyższy, który wybrał Jerozolimę. To znaczy, jak szatan śmie ścigać osobę, która przetrwała trudy wygnania? „I podniósłszy głos, rzekł do stojących przed nim, mówiąc: Zdejmijcie z niego te brudne szaty”. I rzekł do niego: „Patrz, zdjąłem z ciebie twoją winę i przyodziałem cię w czyste szaty”.
Następnie B-g przechodzi do nakreślenia nagród czekających Jehoszua, jeśli on i jego potomkowie będą podążać drogami B-ga. Ostateczną nagrodą jest: „Oto! Przyprowadzę mego sługę, pęd”, aluzję do Mesjasza, pędu Dawida.
Następnie Zachariasz opisuje wizję złotej menory o siedmiu ramionach. Anioł interpretuje znaczenie tej wizji: „Oto słowo Pana skierowane do Zorobabela [potomka króla Dawida, jednego z głównych bohaterów budowy Drugiej Świątyni]: „Nie siłą wojskową ani siłą fizyczną, ale moim duchem — mówi Pan Zastępów”. Oznacza to, że potomek Zorobabela, Mesjasz, nie będzie miał trudności ze swoim zadaniem, będzie to tak proste, jak zapalenie menory.
 
(*) To jest streszczenie Haftory, która jest czyta w synagogach Chabadu. Inne społeczności ew. czytają też więcej, mniej lub zupełnie inną część z Ksiąg Proroków. Ponadto określone warunki kalendarzowe mogą spowodować, że zamiast tej zostanie odczytana inna Haftora.

Kolejność czytania Parszy Beha’alotecha:

  • czytanie pierwsze – Bamidbar 8:1-14
  • czytanie drugie – Bamidbar 8:15-26
  • czytanie trzecie – Bamidbar 9:1–14
  • czytanie czwarte – Bamidbar   9:15–10:10
  • czytanie piąte – Bamidbar 10:11–34
  • czytanie szóste – Bamidbar 10:35–11:29
  • czytanie siódme – Bamidbar 11:30–12:26

Poniżej komentarze Rabina Szaloma Ber Stamblera:

13 Siwan

Mojżesz wstępuje na szczyt góry Synaj (1313 r. p.n.e.)

Według hebrajskiego kalendarza biblijnego, tego dnia Mojżesz wstępuje na szczyt góry Synaj (1313 r. p.n.e.).
„I wstąpił Mojżesz na górę, a chmura okryła górę. I przebywał Majestat Wiekuistego na górze Synaj, a okrywał ją obłok przez sześć dni, dnia siódmego B-g zawołał do Mojżesza z obłoku. A widok Majestatu Wiekuistego, jakby ogień pożerający na szczycie góry, przed oczyma synów Izraela. I Mojżesz wszedł w obłok, wszedł on na szczyt góry; i przebywał Mojżesz na górze przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy „(II Mojżeszowa – Szmot, 24:15-18).
Następnego dnia po otrzymaniu Dziesięciu Przykazań (było to dnia 6 Siwan), Mojżesz był na Górze Synaj, aby otrzymać od B-ga pozostałą część Prawa Ustnego (Ustnej Tory) – t.j. pozostałe 613 przykazań Tory.
Po oczyszczeniu przez chmurę przez sześć dni, został wprowadzony przed oblicze Stwórcy dnia 13 miesiąca Siwan.
 
(ilustracja: obraz Davida Robertsa Pinora)

14 Siwan

Żydowskie Księgi uratowane (1510)

W 1509 r. Niemiecki Cesarz Maksymilian nakazał zniszczenie wszystkich żydowskich ksiąg w Kolonii i Frankfurcie nad Menem. Nakaz wydał na prośbę Pfefferkorna, ochrzczonego Żyda, który twierdził, że literatura żydowska obraża chrześcijaństwo.
Cała społeczność żydowska wystąpiła przeciwko temu rozporządzeniu. Żydzi zaapelowali do Cesarza o ponowne rozpatrzenie tego edyktu i Cesarz Maksymilian zgodził się ponownie zbadać tę sprawę. Wyznaczył Johanna Reuchlina, słynnego niemieckiego uczonego, do przeprowadzenia śledztwa. Raport wydany przez Reuchlin’a był bardzo pozytywny – wykazał, że te niektóre księgi, w których są treści otwarcie nieprzychylne wobec chrześcijaństwa były uważane za bezwartościowe i praktycznie nieznane przez większość Żydów. Inne zaś książki były potrzebne i zawierały wiele wartości w dziedzinie teologii i nauki nie tylko judaizmu, lecz dla całej ludzkości.
Cesarz unieważnił edykt dnia 14 miesiąca Siwan, 1510 r.
 

10 Siwan

Dzień 10 Siwan 1904 roku – jorcait/rocznica śmierci Klonimus Wolf’a Wissotzky (1824–1904) , syna biednych rodziców, który założył firmę „The Wissotzky Tea” w 1849 roku i zyskał miano „Króla Rosyjskiej Herbaty”. Był wielkim żydowskim filantropem i wezwał do osiedlenia się Żydów w Izraelu, co zainicjowało ich przeprowadzkę do Lod, Nablusu i Gazy. W swoim testamencie pozostawił na cele charytatywne ponad milion „carskich” rubli.

W 1936 roku marka „Wissotzky Tea” stała się pierwszą herbatą w Palestynie i od tego czasu jest wiodącym producentem herbaty w Izraelu.

Potocki, sprawiedliwy prozelita

Historia Walentyna Potockiego, Awrahama ben Awraham znanego też jako Ger-Cedek (Sprawiedliwy Prozelita) – historia polskiego szlachcica spalonego wyrokiem sądu kościelnego w Wilnie 24 maja 1749 r.” ( orientacyjne lata życia: ur. 1720 – zm. 1749 rok, 29 maja).
Wzruszające opowiadanie o inteligentnym szlachcicu, który przeszedł na judaizm.
W drugim dniu święta Szawuot sprawiedliwy prozelita Abraham syn Abrahama został spalony uświęcając swoją śmiercią Imię B-że. Właściwy okres – okres Natan Torą, aby wam opowiedzieć o „Grafie Potockim”, o jego wyborze bohaterskiej, publicznej śmierci po to by uświęcić Imię B-że.

(więcej…)

Odliczanie

Proces przygotowań do konkretnego wydarzenia pozwala uzyskać pełniejszy obraz jego istoty. Kobieta, która kupuje białą suknię ślubną w salonie ślubnym, najwyraźniej przygotowuje się do ślubu, a mężczyzna zbierający suche gałęzie w lesie prawdopodobnie nieco oczyści las i rozpali ognisko. Logiczne jest założenie, że suknia ślubna nie będzie noszona podczas spotkań przy ognisku, a drewno na opał nie będzie zbierane w przeddzień ceremonii ślubnej. Dotyczy to również przygotowań do wydarzeń duchowych i religijnych.

Szawuot to święto upamiętniające rocznicę dnia, w którym Wszechmocny dał nam Torę. Ten wspaniały wzniosły dzień wymaga również przygotowań: w ciągu siedmiu tygodni poprzedzających Święto odliczamy dni Omeru. Tak więc przygotowaniom do Szawuot towarzyszy liczenie liczb – odliczanie.

Ciekawe, że czytanie rozdziału Tory Bamidbar  odbywa się zawsze na krótko przed nadejściem Szawuot – z reguły w Szabat, zaraz po którym zaczyna się święto. To jest pierwszy rozdział Księgi Bemidbar (Ks.Liczb) i jest w rzeczywistości pełen odniesień do pewnych liczb. Najpierw mowa o spisie ludności – liczbie Żydów, a Tora podaje szczegółowy spis synów Izraela w każdym z plemion, w każdym z „domów ojców”, a następnie podsumowuje –  podsumowanie ogólne. Następnie dwa razy  osobno przeliczani są Lewici, a po nich pierworodnych w każdej rodzinie.

Po co to odliczanie do Szawuot? Jaki jest związek między liczeniem a szczególnym darem, jaki nasz lud otrzymał w tym Wielkim Dniu? Liczenie działa jak równoważnik lub korektor. Każda jednostka liczenia jest zredukowana do jednej, nie więcej i nie mniej. Jako przykład proponuję rozważyć dwa wspomniane wcześniej rodzaje liczenia: liczenie Omeru i spis ludności Żydów na pustyni.

Siedmiotygodniowy okres liczenia Omeru składa się zarówno z dni świętych oraz dni świątecznych, jak i zwykłych dni powszednich. Z jednej strony okres ten obejmuje dni Pesach, siedem Szabatów, Rosz Chodesz i „tajemniczy” Lag B’Omer; ale te same tygodnie są pełne zwykłych powszednich – zwyczajnych dni. Ale jeśli chodzi o liczenie Omeru, każdy z tych dni ma jedno swoje szczególne znaczenie – każdy stanowi kolejny krok, który przybliża nas do Szawuot. Powodem tego jest to, że niezależnie od zewnętrznych cech charakterystycznych dla danego dnia, każda z nich jest kopią poprzedniego i jest również podobna do następnego. Każdy dzień życia jest darem od Stwórcy i zgodnie z planem musimy go w pełni wykorzystać, służąc Wszechmocnemu. Kolejność, w jakiej powinniśmy to robić, różni się w zależności od konkretnego dnia: jednego dnia idziemy do pracy, a drugiego, wręcz przeciwnie – mamy wolne od pracy. Czasami nasza służba Stwórcy polega na zjedzeniu posiłku; w inne dni pościmy. Liczenie dni pozwala skupić naszą uwagę na jednoczącej ich idei, na wspólnym celu.

Idea ta dotyczy liczenia Żydów na pustyni (bamidbar). Żydzi stanowią daleki nie jednorodną grupę, a dotyczy to wszystkich sfer życia, w tym służby B-gu. W zależności od talentów i zdolności każdego z nas służymy Stwórcy na różne sposoby: jeden pilnie studiuje  Torę, inny angażuje się w działalność społeczną, trzeci wspiera finansowo ważne wydarzenia, a czwarty szczerze i bezinteresownie czyta psalmy. Jesteśmy liderami i naśladowcami, starymi i młodymi, mężczyznami i kobietami, mędrcami i zwykłymi ludźmi. Każdy z nas jest częścią ludu, ale jednocześnie jest wyjątkowy i niepowtarzalny, na swój sposób służy Wszechmogącemu.

Spis ludności na pustyni – przeliczanie Żydów uczy nas, że służba każdego z nas, na miarę możliwości, zdolności, odczuć każdego  jest ważna dla Stwórcy. Owszem, może się wydawać, że jeden służy „bardziej spektakularnie”, inny zaś „mniej”, jednak w rzeczywistości wszyscy dążymy do wspólnego celu: służymy Stwórcy, wykorzystując wszystkie nasze zdolności i zasoby.

Wszystkie te obliczenia prowadzą nas do Szawuot, dnia, w którym została nam dana Tora – absolutnej równowaga.

Tora objawia nam ten B-ski plan i daje nam przykazania, za pomocą których możemy osiągnąć cel, a tym samym daje harmonię i równość wszystkim stworzeniom B-ga.

Zbliża się Szawuot. Przyjmijmy ideę tego, jak ważny każdy poszczególny człowiek, każdy poszczególny dzień i każdy szczegół świata stworzonego przez B-ga. Warto też  przeliczyć wszystkie błogosławieństwa na Torę, która nadała sens, porządek naszemu życiu

28 Ijar

Rocznica odejścia z tego świata Samuela (877 r.p.n.e.)
Prorok Samuel (931-877 p.n.e.) był jedną z najważniejszych postaci w historii żydowskiej; nasze mędrcy opisują go jako postać łączącą w sobie cech Mosze Rabejnu i Aharona Kohena – „razem wsięci”. Samuel był ostatnim z Shoftim („Sędziowie”), którzy poprowadzili lud Izraela przez cztery stulecia w okresie między śmiercią Joszui (Jozue) a ustanowieniem monarchii; był autorem biblijnych ksiąg: Księgi Sędziów, dwóch Ksiąg Samuela oraz Księgi Ruth

Samuel urodził się w roku 2830 od stworzenia świata (931 p.n.e.). Jego matką była Chana (Hannah). Po długich bezpłodnych latach Chana żarliwie modliła się o dziecko w Świątyni w Szilo*, ślubując : „O Panie, Stwórco… Jeżeli ześlesz swojej służebnicy dziecko płci męskiej, wtedy oddam go Panu Wiekuistemu po wszystkie dni jego życia, a brzytwa nie dotknie jego głowy „(I Samuel 1:11). W wieku dwóch lat jego matka przywiozła go do Sziloh – było to spełnieniem jej ślubu. Samuel został tam przyjęty przez Eli Kohen Gadol (Wielkiego Kapłana).
Niedługo potem Samuel miał pierwszą proroczą wizję (opisaną w I Księdze Samuela, 3).
W 890 r.p.n.e. Samuel został mianowany przez Eli’ego liderem narodu żydowskiego.
Po dziesięciu latach lud zwrócił się do Samuela z prośbą o „wyznaczenie dla nas króla … jak wszystkie narody wokół nas”. Samuel odrzucił ich prośbę, wierząc, że ludzie Izraela powinni podlegać i służyć jedynie B-gu, nie zaś żadnemu królowi spośród śmiertelników. Jednak B-g nakazał mu postąpić, jak lud prosi. Samuel więc w roku 879 p.n.e.namaścił Szaula na pierwszego Króla Izraela. Gdy Szaul wykazał się nieposłuszeństwem wobec Najwyższego podczas wojny z Amalekiem, Samuel namaścił Dawida, ogłaszając go legalnym Królem (w miejsce Szaula)
Wkrótce potem Samuel zmarł w miejscu swoich narodzin – w Ramah, na wzgórzach Judei, dnia 28.Ijar z roku 2884 od stworzenia świata (877 r.p.n.e.).

  • Sziło – starożytne miasto, biblijne stolica Erec Izrael; tam była przechowywana Arka Przymierza.                                                                                                                                    (ilustracja: Chabad.org)

Lag B’Omer – Ognisko płonie

Ognisko płonie rozjaśnia świat…

Święto Lag ba-Omer (które obchodziliśmy parę dni temu) – święto ognisk i łucznictwa….. Piękne święto pełne dobra i miłości…

Trochę historii.

W dniu 18 Ijar rozpalamy ogniska nie po to, by grillować kebaby, ale żeby przypomnieć sobie duszę zmarłego tego dnia człowieka .

Zwykle przy takiej okazji wystarczy mały płomyk upamiętniającej świecy, ale nie w przypadku rocznicy odejścia z tego świata tak wielkiej postaci historycznej, jak autor kabalistycznej księgi „Zohar” („Blask”), Rabina Szimona bar Johaja (znanego też jako Raszbi – akronim imienia).

Jaka dusza – taki ogień. A zatem nie ogień świecy, lecz  płomień ogniska – tylko w ten sposób można godnie uczcić pamięć Wielkiego Mędrca.

Po co? Za jakie czyny? Och, można by wymieniać długo, gdyż lista jest długa.

Był jednym z nielicznych Żydów, którzy u progu pierwszego tysiąclecia sprzeciwiali się okrucieństwom rzymskiego rządu. Był jednym z tych, którzy zawsze mówili prawdę rządzącym – prosto w oczy. Aż nad-to doświadczył nienawiści i prześladowań. W cudowny sposób uniknął śmierci, skazany przez jego wrogów więcej niż raz lub dwa….

Jednak nie dlatego rozpalamy ogniska. Wszak podobną listę zasług można by było sporządzić nie dla jednego żydowskiego  mędrca, sprawiedliwego, mistyka, jednakże tradycja żydowska ‚nie przewiduje’ innych ognisk.

Więc jaka jest jego osobliwość?

Jak wiadomo, zarówno w starożytności, jak i teraz, życie ludu Izraela było bardzo zależne i nadal jest zależne od deszczu. Wcześniej był to po prostu czynnik katastrofalny – najmniejszy niedobór rocznych opadów, a kraj nawiedzała jedna z klątw opisanych w Torze: susza oraz znikome zbiory.

W takich sytuacjach zdesperowani farmerzy, głodujący ludzie z dziećmi na rękach udawali się do jakiegoś słynnego Kabalisty i błagali, aby pośredniczył w ich 'negocjacjach’ z Niebem. Deszcz lub śmierć – taki był odwieczny temat rozmów z Wszechmogącym.

Talmud powiada o jednym rzeczniku ludu. Zwał się Rabi Choni „Ameagel” (Rabin Choni – rysujący krąg). A to dlatego, że jego „sposób” był znany: rysował na ziemi okrąg, wchodził do środka i zwracał się do Stwórcy z żądaniem: „Nie odejdę, dopóki nie ześlesz deszcz”. Wtem Niebiosa reagowały szybko, ale najwyraźniej lubiły droczyć się z mędrcem. Najpierw padła tylko lekka mżawka – to Rabin Choni natychmiast reagował: „Nie o to prosiłem, ale o prawdziwy deszcz, który nawodni pola” – tak więc następnie  z nieba lał się ulewny deszcz, grożąc powodzią, toteż przemoczony Rabin z miejsca rozgniewany krzyczał: „Nie prosiłem o coś takiego, lecz o dobry deszcz, który nie zniszczy, ale nawodni, pomnażając plony!”….  Dopiero wtedy wreszcie jego słowa były usłyszane a kraj ocalony.

Raszbi w swoim pokoleniu działał inaczej.

Gdy ludzie przychodzili do niego z prośbą o deszcz, nie rysował żadnych kręgów, a nawet nie wzywał Wszechmogącego po imieniu. Po prostu nucił sobie jedną ze swoich ulubionych fraz z techilim (psalmu): „Jak miło i przyjemnie jest siedzieć razem braćmi” („Hine ma tow u ma naim szewet achim gam jachad….”).

Legenda głosi, że nigdy nie zdarzyło mu się skończyć śpiewu tego zdania do’kropki’, ponieważ deszcz z nieba zaczynał padać natychmiast.

„Jak on to robi?” – pytali się inni mędrcy.

Bardzo proste. Przypomniał Stwórcy, że ludzie są braćmi, a jego głos był tak przekonujący, że [Stwórca] musiał uwierzyć i … wybaczyć wszystkim i wszystko.

Po prostu Raszbi bardzo kochał ludzi. Niezależnie od ich zalet, statusu i przekonań.

Bardzo ich kochał.

I dlatego nasze dzieci w Lag Ba-Omer nie tylko rozpalają ogniska, ale także strzelają z łuku. Wyraz „łuk” po hebrajsku brzmi dokładnie tak samo jak wyraz „tęcza” – „keszet”. Zapewne to dlatego, że mają podobny kształt – każde dziecko to potwierdzi.

Jedynie z punktu widzenia filozofii żydowskiej tęcza nie jest do końca radosnym znakiem. To znaczy radosny, ale z domieszką goryczy.

Tora stanowi, że ​​tęcza została wybrana jako symbol przymierza B-ga z ludźmi – pomimo tego, że ci ostatni raz po raz zatruwają planetę nienawiścią i zasługują na karę, ponownie im  się wybacza – i niech tak będzie….

Talmud świadczy o tym, że przez wszystkie dni życia Raszbiego tęcza nigdy nie pojawiła się na niebie, pomimo regularnych opadów deszczu, o które Raszbi zwracał się do  Nieba. Jego absolutna i wszechogarniająca miłość do ludzi odkupiła brak tej że miłości w ich własnych sercach i po prostu nie warto było się na nich gniewać, nawet postępując według najostrzejszego wzorca – „miara na miarę”.

Dlatego nie świece. Dlatego ogniska.

Tak wiele było braterskiej miłości w duszy tego człowieka.

Bardzo chciało by się wierzyć w obietnicy mędrców, że taka miłość jest zaraźliwa.…

Również my społeczność Chabad Lubawicz i Przyjaciele w Polsce świętujemy co rok Lag B’Omer w Warszawie

Szmita

Rozdział Tory Behar zaczyna się od micwy  Szmita  nazywanej również Szabatem Wiekuistemu – Szabatem dla ziemi.    

Co to jest Szemita?

Główne zasady Roku Szbatowego: rozgrzeszenie pożyczek/zadłużeń, powstrzymanie się od wszelkich prac polowych i duchowy cel w.w.

Gdy tylko Żydzi osiedlili się w Ziemi Świętej (1), zaczęli odliczać i przestrzegać siedmioletnich cykli. Każdy cykl kończył się rokiem szabatowym (2), znanym jako Szmita (3), dosłownie: „uwolnić”.

Rok następujący po zniszczeniu drugiej Świętej Świątyni był pierwszym rokiem siedmioletniego cyklu lat szabatowych. W kalendarzu żydowskim, licząc od stworzenia, był to rok 3829, 68–69 n.e. w kalendarzu świeckim.  Odliczając od tego czasu siódemki, widzimy, że kolejny rok Szmity to rok 5782 od stworzenia świata, czyli od 7 września 2021 r. Do 25 września 2022 r.

Rok Szmity umarza wszystkie zaległe długi.

Przestrzeganie Szmity ma kilka wymiarów. W kolejnych akapitach przedstawione są podstawy przestrzegania Szmity. 

Daj swojemu koledze odetchnąć.

Po upływie siedmiu lat zarządź umorzenie długów. A oto sposób uwolnienia: każdy wierzyciel umowy pożyczkę, którą udzielił bliźniemu swemu; nie będzie żądał od swego przyjaciela lub brata, gdyż ogłoszono umorzenie gwoli Wiekuistego. (Dwarim / Pwt Prawa, 15:1-2)

Rok Szmita umarza wszystkie nieuregulowane długi między żydowskimi dłużnikami a wierzycielami.

[Obecnie halachiczny mechanizm zwany pruzbul omija tę amnestię pożyczki.]

Ten aspekt przestrzegania Szmity jest znany jako szemitat kesafim , „uwolnienie pieniędzy [długów]”.

Zrób sobie przerwę od rolnictwa

Przez sześć lat będziesz obsiewał swoje pole, a przez sześć lat będziesz przycinał swoją winnicę i zbierał jej plony. Ale w siódmym roku ziemia zazna całkowitego odpoczynku, szabatu dlaWiekuistego; nie będziesz obsiewał swego pola, nie będziesz przycinał swojej winnicy ani żąć plonu swego żniwa. . . A [plon] szabatu ziemi będziecie mieli do jedzenia dla was, dla waszych niewolników i dla niewolników, dla waszego najemnika i dla mieszkańców, którzy mieszkają z wami. . . ( Wajikra/ Ks. kapłańska, 25:3-6)

W roku Szmity mieszkańcy Ziemi Izraela (Erec Israel) muszą całkowicie zaprzestać uprawy swoich pól. Zrzekają się również osobistej własności swoich pól; wszystko, co wzrasta na polu prywatnym, jest uważane za własność komunalną i każdy może go za darmo korzystać.

Ten aspekt roku Szmity jest znany jako szemitat karka , „uwolnienie ziemi”.

Skoncentruj się ponownie

Wówczas lud zbiorowo odetchnął i skupił się na wyższych, bardziej duchowych dążeniach.

W starożytnej izraelskiej kulturze agrarnej rok Szemity okazał się trudnym wyzwaniem dla zbiorowego zaufania ludzi do Stwórcy, Tego, który przekazał im ziemię mlekiem i miodem płynącą.

Agdybyście rzekli: „Co będziemy jeść w siódmym roku? Nie będziemy siać i nie będziemy zbierać naszych plonów! ” ( Wajikra/ Ks.Kapłańska, 25:20)

Jednak ci, którzy zaufali B-gu, zostali sowicie nagrodzeni:

Ja [ B-g ] ześlę wam Moje błogosławieństwo w szóstym roku i wyda ziemia plony wystarczające na kolejne trzy lata. I będziesz siać w ósmym roku, nadal jedząc ze starych zbiorów. Aż do dziewiątego roku, aż do nadejścia plonów, będziecie jeść stare plony! (Wajikra/Ks.Kapłańska, 25:21-22)

Oprócz tego, że ludzie mogli zaufać B-gu i zobaczyć, jak się ziściła B-ska obietnica, całoroczny odpoczynek od rolnictwa pozwoliła im również na zbiorową chwilę wytchnienia i skupienie się na wyższych, bardziej duchowych zajęciach – gdy ludzie wypełnili synagogi i sale do nauki. 

Nawet dzisiaj, kiedy ogromna większość Żydów nie zajmuje się rolnictwem, przesłania Szmity są bardzo aktualne. W tym świętym roku powinniśmy bardziej skoncentrować się na naszej duchowej misji życiowej, a trochę mniej na dążeniach materialnych. Więcej o tym, dlaczego jesteśmy potrzebni, mniej o tym, czego potrzebujemy. Więcej na wierze w B-ga, mniej na wierze we własne talenty i materialne podstępy.

PRZYPISY

(1)  Pierwszy cykl liczenia zaczął się po latach podziału ziemi, po przekroczeniu rzeki Jordan – ok 1258 p.n.e.

(2) Lata tego cyklu – a także Szmita – zaczynają się od Rosz ha-Szana, na początku jesiennego miesiąca Tiszrei (nie zaś od miesiąca Nissan)

(3) Gdy wszystkie dwanaście plemion zamieszkiwało w Izraelu, w ich rodowych posiadłościach, rok następujący po siedmiu pełnych cyklach Szmity – pięćdziesiątym roku – był obchodzony jako Jowel, rok jubileuszowy. Również w czasie Jowelu ziemia nie była uprawiana, jak podczas Szmity. Ponadto w roku Jowel wszyscy niewolnicy byli uwolnieni, a wszystkie pola i domy sprzedane w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat zwrócono ich pierwotnym właścicielom. Jednak w przeciwieństwie do Szemity nie obchodzi się już roku Jowel.

2 Siwan – Jom HaMeyuchas („Dzień Wyróżnienia”)

Naród wybrany (1313 r.p.n.e.)
Dzień 2 miesiąca Siwan w kalendarzu żydowskim jest oznaczony jako Jom HaMeyuchas („Dzień Wyróżnienia”). Tego dnia B-g powiedział do Mojżesza, gdy Mojżesz wstąpił na Górę Synaj po raz pierwszy – aby powiedzieć ludowi Izraela: „….A teraz – jeśli usłuchacie głosu Mojego i będziecie przestrzegać przymierza Mojego, tedy staniecie się skarbem Moim spomiędzy wszystkich ludów, bo Moja cała ziemia, a wy będzie dla mnie królestwem kapłanów i świętym narodem … „(Księga Wyjścia / Szmot, 19: 4-6).

21 Ijar – Kfar Chabad – początek (1949)

Dnia 21 Ijar roku 1949 została założona wioska Chabad-Lubawicz w Izraelu – Kfar Chabad. Pomysłodawcą, inicjatorem i wielkim wsparciem przedsięwzięcia był Szósty Lubawiczer Rebbe, Rabin Józefa Jicchak Schneersohn.
Pierwszymi osadnikami przeważnie byli Żydzi w nowej ówczesnej Alii ze Związku Radzieckiego, ocaleni z terroru II Wojny Światowej, którzy przeżyli zagładę i którym udało się i wyemigrować z ZSRR w czasach stalinowskiego reżymu.
Kfar Chabad znajduje się około pięć km na południe od Tel Awiwu i obejmuje tereny rolnicze i liczne instytucje edukacyjne, stanowi siedzibę ruchu chasydzkiego Chabad-Lubawicz na Ziemi Świętej.
W wiosce znajduje się pełnowymiarowa replika „770”, światowej siedziby Chabadu pod adresem 770 Eastern Parkway, Crown Heights, Brooklyn, Nowy Jork, która została zbudowana w 1986 roku. Budynek, który służy jako synagoga, obejmuje dokładnie to samo liczba cegieł jako pierwotna konstrukcja.
Liczba ludności Kafar Chabadu wynosi nieco ponad 7 tysięcy. Spora część to ludzie młodzi, dzieci.
Kfar Chabad zapewnia kształcenie zawodowe w zakresie drukowania, mechaniki, stolarstwa i rolnictwa dla studentów płci męskiej oraz kształcenie studentek. Programy są połączone z edukacją religijną. Większość uczniów, którzy pochodzą spoza wsi, nie są chasydami. Zakres kształcenia jest poszerzany w roku na rok.
W wiosce Kfar Chabad istnieje pełna infrastruktura społeczna – szkoły, biblioteki, sklepy różnego rodzaju etc. Są też zakłady rolnicze i przemysłowe, piekarnie – m.in. słynna na całym świecie maca-szmura (ręcznie wypierana maca); są ogrody etrogu; są też farmy pszczelarskie; drukarnie etc….

14 Ijar – niemiecki zbrodniarz Eichmann schwytany

Niemiecki zbrodniarz Eichmann schwytany w Buenos Aires (1960)
Adolf Eichmann, który odegrał kluczową rolę w realizacji „ostatecznego rozwiązania” Hitlera – zagłady Żydów, został schwytany przez agentów izraelskiego „Mosadu” w Buenos Aires w Argentynie. Eichmann był odpowiedzialny za całą akcję transportu Żydów do obozów zagłady. Już przed wojną – w roku 1938 – kierował on prześladowaniem austriackich Żydów. Szczyt swojej przestępczej działalności osiągnął na Węgrzech w 1944 r., kiedy w niecałe pięć tygodni udało mu się przetransportować do komór gazowych 400 000 Żydów.
Po wojnie Eichmann uciekł do Argentyny i przez dziesięć lat mieszkał pod przybranym nazwiskiem Ricardo Klement, aż agenci izraelskiego Mossadu odnaleźli go i schwytali 11 maja 1960 r. – zdołali przewieźć do Izraela, aby stanął przed sądem w Jerozolimie za zbrodnie przeciwko narodowi żydowskiemu, zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.
W ciągu czterech miesięcy procesu zeznawało przeciwko niemu ponad stu świadków. Eichmann próbował bronić się tym, że „po prostu” wykonywał rozkazy: „Dlaczego ja – zapytał – Dlaczego nie policjanci we wszystkich tych miastach oraz nadzorcy w obozach, tysiące z nich? Został bym rozstrzelany, gdybym odmówili wykonania rozkazu łapania Żydów i przewożenia do obozów zagłady. Oni wszyscy zabijali Żydów!….”.

Eichmann został uznany winnym wszystkich zarzutów, skazany na śmierć i powieszony w więzieniu Ramleh 31 maja 1962 r.

7 Ijar – Niemcy, 1298 rok – masakry

Początek masakr Rindfleischa (1298)
Wykorzystując stan anarchii panujący w Niemczech, w wyniku wojny domowej między dwoma pretendentami do tronu, tłum kierowany przez szlachcica Rindfleischa zamordował Żydów z Rottingen. Tragedia dnia 20 kwietnia 1298 r. (7 Iyar, 5058) zapoczątkowała kolejne – w ciągu następnych kilku lat zniszczono setki społeczności żydowskich w Niemczech i Austrii. Wśród dziesiątek tysięcy męczenników byli Rabin Mordechaj ben Hillel i jego żona oraz pięcioro dzieci.

4 Ijar – ocalenie Majmonidesa (Majmonides-Ramabam)

Ocalenie Maimonedesa (1165)
Dnia 4 Ijar jest dniem ocalenia Majmonidesa – Rabina Mojżesza Ben Maimon (1135-1204).
Majmonides był wielkim uczonym, halachistą, również lekarzem, filozofem i przywódcą społeczności, nazywany równięż „Rambam” – akronim od pełnego imienia i nazwiska.
Majmonides obchodził ten dzień jako osobiste święto, dzień postu i modlitwy.
Maimonedes opowiada, że kiedy on i jego rodzina uciekli przed islamskimi prześladowaniami z Feza, Maroka do Ziemi Świętej, statek, na którym płynęli, trafił w zaciekłą burzę na morzu.
Majmonides błagał B-ga w modlitwie i ślubował pościć każdego roku w tego dnia4 Ijar

************

Mosze Ben Maimon urodził się w Kordobie w Hiszpanii 14 dnia miesiąca Nissan (w krew Pesach) roku 4895 (1135 n.e.). Jego ojciec Majmon, bezpośredni potomek króla Dawida, był sędzią miejskiego sądu rabinackiego. Jego matka zmarła, gdy był jeszcze małym dzieckiem.
W wieku trzynastu lat jego rodzina została zmuszona do ucieczki z Kordoby, gdy kontrolę nad miastem przejęła fanatyczna sekta islamska; Żydzi zostali zaatakowani przez buntowników, a wiele synagog zostało zniszczonych.
Majmonides i jego rodzina podróżowali z miejsca na miejsce, szukając miejsca, w którym mogliby się przenieść i osiedlić. Nie znajdując niczego odpowiedniego w Hiszpanii, on i jego ojciec oraz młodszy brat David przeprowadzili się do Fezu w Maroku, gdzie mieszkali przez 5 lat.
W 4925 (1165 n.e.) Majmonides przyjechał do Izraela, a następnie przeniósł się do Aleksandrii w Egipcie. Później osiadł w Fustat, znanym dziś jako Stary Kair, gdzie mieszkał aż do swojej śmierci.
W Egipcie Majmonidesa wspierał jego brat David, kupiec, który importował diamenty z Indii. Jego wsparcie finansowe dało Majmonidesowi możliwość poświęcenia się studiowaniu Tory i napisaniu pracy naukowej o Misznie, przełomowej pracy z II wieku na temat prawa żydowskiego.
Tragedia spotkała go, gdy jego ojciec, żona i dwóch synów zginęło w ciągu dwóch lat, począwszy od 1166. Kilka lat później, w 1171, jego brat David utonął, gdy jego statek zatonął w drodze do Indii.
Bez wsparcia brata zaczął studiować i praktykować medycynę, walczył o utrzymanie siebie i rodziny brata.
 
Po pięćdziesiątce Majmonides został mianowany osobistym lekarzem przez dworzanina królewskiego, a następnie do Saladyna, sułtana Egiptu i Syrii. Jego nowe nominacje i obowiązki dały mu stabilność finansową i więcej – choć wciąż bardzo ograniczonego – czasu, który mógł poświęcić na pisanie.
Jego syn i wierny uczeń, Abraham, był jedynym pozostałym członkiem najbliższej rodziny.
 
Majmonides zmarł 20 tewet roku 4965 (1204 n.e.) i został pochowany w mieście Tyberiady w Ziemi Świętej.
 
(ilustracja: Tradycyjny portret Rambama i jego autentyczny podpis)

3 Ijar

Bojkot w Ankonie (1556)

Po tym, jak Żydzi zostali wygnani z Portugall dnia 22 Tewet roku 5257 od stworzenia świata (1496 r.) wiele Żydów jednak zdecydowało się pozostać w swoich domach – tam, gzie przeżyli wiele lat. By uniknąć prześladować i egzekucji „na zewnątrz” wśród ogółu społeczeństwa podawali się za chrześcijan, jednak, potajemnie w ukryciu pilnie podtrzymywali żydowskie praktyki i tradycje: studiowali Torę, wypełniali jej przykazania itd – byli nazywani „marranos”.
Wielu marranos ostatecznie wyemigrowało do innych krajów, gdzie mogli otwarcie wyznawać wierność judaizmowi i praktykom religijnym. Ich sytuacja była często dla nich niebezpieczna pomimo tego, że jakby przeszli na panująca tam religię. Trzeciego dnia miesiąca Ijar w 1556 roku, na polecenie papieża Pawła IV, 25 marranów zostało spalonych na stosie w Ankonie we Włoszech.

Gracia Mendes Nasi była bardzo wpływową i zamożną kobietą; sama była portugalską Marrano, która przeniosła się do Imperium Osmańskiego. W swojej przeszłości ona również osobiście doświadczyła prześladowań z powodu swojego statusu Marrano. Dowiedziwszy się o spaleniu swoich współwyznawców, zorganizowała bojkot finansowy portu Ancona. Wezwała wszystkich Żydów do prowadzenia swoich interesów, handlowych transakcji z sąsiednich portów i w ten sposób zrujnować finansowo Ankonę.
Jej embargo handlowe było skuteczne przez kilka miesięcy i jest uważane za jeden z pierwszych przypadków, w których Żydzi uderzyli przeciwko Inkwizycji.

więcej tu: https://chabad.org.pl/dona-gracia-mendes-nasi/

Miesiąc Ijar

Miesiąc Ijar jest drugim miesiącem w (religijnym) kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan.
 
Tuż po wyjściu z Egiptu, spragnieni Izraelici wreszcie dotarli do studni, lecz była to studnia z gorzką wodą. Mojżesz rzucił drewniany kij do wody, jak polecił mu B-g, i woda w cudowny sposób stała się słodką przydatną do picia.
B-g obiecał ludowi Izraela, że plagi, które zesłał na Egipt nie dotkną Izraelitów na jego drodze, ”Bo jestem Twój B-g – Twój Uzdrowiciel (אני י-י רפאך).” Akronim tego ostatniego zdania literuje nazwę miesiąca Ijar (אייר), co wskazuje, na to, że miesiąc Ijar jest sprzyjający okres dla uzdrowienia.
W miesiącu Ijar nie ma zbyt wiele „szczególnych dni”, jednak każdy dzień tego miesiąca jest odnotowany w Sefirat HaOmer, to są dni spełnienia micwy – liczyć każdy z czterdziestu dziewięciu dni pomiędzy Pesach i Szawuot. Sefirat HaOmer jest okres gdy zastanawiamy się nad samym sobą z poczuciem odpowiedzialności, by przygotować się do otrzymania Tory wciąż na nowo w święto Szawuot. Każdy dzień Ijar stanowi kolejny krok w tym kierunku drogi duchowej na Synaj.
14 dnia Ijar jest Pesach Szeni, „Druga Pascha.” Tora opisuje, jak B-g wyznaczył to święto na prośbę tych, którzy z przyczyn od nich niezależnych, nie byli w stanie złożyć paschalną ofiarę we właściwym czasie. Miesiąc później otrzymali oni drugą szansę. Pesach Szeni przypomina nam, że nigdy nie jest za późno. Ze szczerego starania, wczorajsza stracona szansa może obrócić się w dzisiejsze dokonanie.
Dnia 18 Ijar – 33 dzień liczenia Omeru, świętowany jest Lag B’Omer. Tegoż dnia 18 Ijar zmarł Rabin Szymon bar Jochai – autor Zohar, podstawowej księgi Kabbały. Rabin Szymon bar Jochai polecił swoim uczniom, aby czcić datę jego śmierci, jako „dzień radości”. W zwiąku z tym, Lag B’Omer jest obchodzony jako „małe-święto”: wycieczki, ogniska i inne tego rodzaju ucztowanie.
Zgodnie z przekonaniem, problemy dotykające wielu uczniów wielkiego mędrca Rabina Akiwa ustały właśnie w 33 dniu Omera – w Lag B’Omer – ten dzień jest dniem świątecznym – tego dnia należy weselić się, w odróżnieniu od pozostałych dni okresu liczenia Omer, który ten okres jest raczej okresem spędzonym wstrzemięźliwie – – wstrzymujemy się od wesela, nie urządzamy wesel, zabaw, też nie strzyżemy włosów etc. Natomiast dzień Lag B’Omer wyróżnia się wzrostem jedności żydowskiej, wiele par młodych decyduje się na zawarcie ślubu właśnie tego dnia itd.
Dnia 2 Jiar, 17 Omer urodził się Szmuel Schneersohn – czwarty Rebe Chabad Lubawicz – Maharasz.
 
Kilka szczegółów dotyczące miesiąca Ijar:
 
* W Torze są dwie różne nazwy dla miesiąca Ijar
W Pięcioksięgu Mojżeszowym miesiące hebrajskie nie mają wyraźnych nazw. Tak np. Nissan nazywany jest „pierwszym miesiącem”, Ijar, „drugim miesiącem” i tak dalej.
W księgach proroków Ijar nazywany jest „Miesiącem Blasku” (Chodesz Ziw), prawdopodobnie dlatego, że jest zwiastunem wiosny, przynosząc jasne kolory i słoneczną pogodę.
Nazwy, które znamy dzisiaj, według Talmudu , zostały przyjęte podczas pierwszego wygnania babilońskiego.
 
* Iyar oznacza również światło.
Ijar jest powiązany z hebrajskim słowem oznaczającym światło, „ohr .” Midrasz wyjaśnia, że został tak nazwany „na cześć” manny, którą Haszem zesłał Izraelitom jako wyżywienie na pustyni właśnie w okresie miesiąca Ijar – miesiąc po tym, jak Żydzi wyszli z Egiptu. Manna była biała, błyszcząca – otrzymała B-ski blask.
Akadyjski odpowiednik Ijar, Ayyāru, oznacza kwiat.
 
* Jak już jest wspomniane wyżej, w okresie miesiąca Ijar obowiązuje specjalna micwa na każdy dzień miesiąca.
Przez siedem tygodni, począwszy od drugiego dnia Pesach do Szawuot, naród żydowski liczy dni Omera, oznaczając upływ 49 dni pomiędzy tymi dwoma Świętami. Każdego dnia recytujemy odpowiednie błogosławieństwo, gdyż liczenie każdego dnia jest jego własną micwą (trzeba pamiętać, że jeżeli się pominie któregoś dnia liczenie, czy nawet wyrecytowanie błogosławieństwa, po tym można dalej odliczać, ale już bez recytowania błogosławieństwa).
Sefirat HaOmer (liczenie Omeru) rozciąga się od 16 Nisan przez cały Iiar aż do Szawuot (6 Siwan ). Tak więc Ijar jest jedynym miesiącem, w którym Omer liczy się przez wszystkie 29 dni.
Omer to starożytna hebrajska jednostka objętości zbóż za czasów świątynnych była to ofiara składana w Świątyni przez Żydów właśnie w okresie pomiędzy drugim dniem Pesach a Szawuot.
 
* Pesach Szeni -„ Druga Pesach” obchodzona jest dnia 14 Ijar.
W czasach Świątyni Drugi Pesach = Pesach Szeni był obchodzony przez osobę, która nie mogła – z racji bycia duchowo nieczystym lub w odległym miejscu – złożyć ofiarę pesachową w Świątyni Jerozolimskiej podczas Święta Pesach. Taki człowiek dostawał właśnie drugą szansę, by złożyć i spożyć ofiarę miesiąc później, w nocy po 14 Ijar.
Dzisiaj, gdy nie mamy wciąż Świątyni a ofiary nie są przynoszone, upamiętniamy dzień Pesach Szeni jedząc macę .
Jednym z „tematów” Pesach Szeni jest naprawianie błędów przeszłości.
 
* Lag BaOmer jest obchodzony dnia 18 Ijar
Przed śmiercią Rabin Szimon Bar Jochaj, mędrzec talmudyczny z I wieku, zażądał, aby w dniach jego rocznic śmierci nie było smutku i żałoby, lecz dużo światła i radości. Zmarł w dniu 18 Ijar w 160 r.n.e., i tego dnia, zwanego Lag BaOmer (33-ty dzień Omeru), od tamtego czasu jest upamiętniany.
W dniu Lag BaOmer również nastąpił koniec pandemii, która nawiedziła uczniów Rabbiego Akiwy. Talmud nadmienia, że 24000 uczniów Rabina Akiwy zmarło w okresie pomiędzy Pesach a Szawuot. Według Talmudu zmarli, ponieważ nie szanowali się nawzajem.
 
*Parada urządzana w Lag BaOmer celebruje żydowską dumę.
Gdy Szósty Lubawiczer Rebbe, B’P Rabin Jozef Jicchak Schneerson, zaobserwował duże braki wiedzy w zakresie judaizmu, tożsamości żydowskiej wśród żydowskiej społeczności w Nowym Jorku w latach czterdziestych, założył Krajową Radę do spraw Edukacji Żydowskiej („Shaloh”), która zachęcała żydowskich rodziców kształcić swoje dzieci w tym zakresie.
Jeden z programów „Mesibos Szabbos” zorganizował spotkania dla tych dzieci podczas Szabatów oraz Świąt Żydowskich w synagogach w Nowym Jorku. W 1942 roku pierwsze publiczne zgromadzenie „Mesibos Szabbos” odbyło się poza główną siedzibą Lubawitch w Nowym Jorku przy 770 Eastern Parkway. Grupa dzieci śpiewała żydowskie piosenki, przekazywała cedakę i udzielała błogosławieństw. W konsekwencji to się przekształciło w „paradę Lag BaOmer”.
29 kwietnia 1956 r. Lubawiczer Rebbe poprowadził pierwszą paradę na wielką skalę przy 770 w Nowym Jorku. Dwa tysiące żydowskich dzieci usłyszało, jak Rebbe porusza tematy takie jak studiowanie Tory i znaczenie Lag BaOmer. Potem maszerowali trzymając banery, które promowały żydowskość, żydowskie tradycje. Od tego czasu co roku przy 770 w Nowym Jorku odbywają się parady Lag B’Omer. Format parady został przyjęty przez centra i społeczności Chabad Lubawicz na całym świecie.
 
* Ijar jest miesiącem uzdrowienia.
Iyar to miesiąc uzdrowienia. Uczeni Kabbały widzą to w akronimie miesiąca: אני יי רופאך, „Jestem P-nem, który cię uzdrawia”
Rok żydowski jest „koncentratem” B-skiej służby Żyda. Nissan, pierwszy miesiąc, dotyczy narodzin i odnowy. Po prostu „ wyszliśmy z Egiptu ” w sensie duchowym i jesteśmy teraz gotowi duchowo spełnić przykazania B-ga.
Miesiąc Ijar reprezentuje ‚powrót do przyziemności’ – nasz pierwszy dzień w pracy po Świętach. W tym momencie powrót do studiowania Tory jest ciężki, przestrzeganie micw jest wciąż ‚ospałe’.
W tym miejscu przychodzi uzdrowienie. B-g mówi: „Wszystkie choroby ominą ciebie bo Ja Jestem Tym, Który cię uzdrawia ” (Amen!). Innymi słowy, B-g daje nam szansę – zdolność do walki z apatią i doświadczania naszej B-skiej służby z pasją i radością. Ale chociaż B-g zapewnia pomoc, musimy wykonać własną pracę. Jeśli staramy się oglądać świat oczami dziecka, z otwartością i ciekawością, możemy powstrzymać siły apatii.
 
* Znak zodiaku miesiąca Ijar to Byk.
W żydowskiej myśli mistycznej byk symbolizuje zwierzęcą duszę. Dusza zwierzęca, podobnie jak byk, jest niesforna, ale może być produktywna, jeśli zostanie odpowiednio wykorzystana. Myśl chasydzka rozumie, że negatywne tendencje naszej zwierzęcej duszy wynikają z amorficznego koach hamit’aveh, siły, która pragnie. Bez uprzęży „pragnąca siła” skłania się ku samozadowoleniu, ale z jarzmem zwierzęca dusza może być obficie produktywna.
Naszą misją w Ijar jest „oswajanie byka”. Każdej nocy, po policzeniu Omeru, odmawiamy małą modlitwę, w której prosimy Boga, aby naprawił małą część naszej zwierzęcej duszy.
 
Mamy nadzieję, że zanim Szawuot przyjdzie, będziemy nieco bardziej gotowi na przyjęcie słowa B-ga.

27 Nisan – Powstanie w Warszawckim Getcie

Powstanie w getcie warszawskim (1943)
Latem 1942 r. z Warszawy do Treblinki wywieziono ok. 300 tys. Żydów. Gdy doniesienia o masowych mordach w ognisku zagłady dotarły do Getta Warszawskiego, zaczął formować się zorganizowany ruch oporu, któremu udało się przemycić do Getta niewielką część broni.
Wiosną 1943 roku w Warszawskim Getcie pozostało 35 000 Żydów (z pierwotnej liczby 450 000 Żydów).
14 dnia miesiąca Nisan w 1943 r. uaktywniły się przygotowania zorganizowanego powstania.

Powstanie w Warszawskim Getcie (jid. ‏‏וואַרשעווער געטאָ־אויפֿשטאַנד‎ – Warszewer geto-ojfsztand) – zbrojne wystąpienie żydowskich podziemnych formacji zbrojnych trwało od 19 kwietnia do 16 maja 1943 / 14 Nisan 5703 – 11 Ijar 5703.
Powstanie było pierwszą akcją zbrojną o dużej skali podjętą przez polskie organizacje podziemne przeciwko Niemcom, jak również pierwszym miejskim powstaniem w okupowanej przez Rzeszę Europie. Bezpośrednią przyczyną powstania była decyzja o likwidacji Warszawskiego Getta podjęta w ramach realizowanego przez hitlerowców planu zagłady europejskich Żydów.
Akcja likwidacyjna w Warszawskim Getto była planowana przez Niemców na okres Święta Pesach.
(zdjęcie: Gazeta wyborcza.pl)

22 Nissan

Okrążenie Jerycha (1273 r.p.n.e.)
Wkrótce po przekroczeniu Jordanu i wejściu do Ziemi Kanaan, kolejnym krokiem Żydów było wejście do otoczonego murami i silnie ufortyfikowanego miasta Jerycho. Zgodnie z rozkazem przywódcy Joszua dnia 22 miesiąca Nissana Izraelici okrążyli Jerycho, otaczając mury miasta ze wszyskich stron, Na czele przemarszu kroczyli kocheni, którzy nieśli Świętą Arkę, brzmiały donośne dźwięki szofarów (róg barani).
Zwycięski przemarsz trwał przez siedem dni. Siódmego dnia runęły mury miasta.
(Ilustracja: Providence Lithograph Company „Izraelici zdobywają Jerycho” – kartka o tematyce biblijnej z 1907 roku n.e. przedstawiająca Izraelitów i upadek Jerycha – przemarsz wojowników z kapłanami, niosącymi Arkę Przymierza wokół słynnych murów miasta. Historia jest opisana w Księdze Jozuego (Joszua))

Pesach – przygotowania do sederu

Wskazówki według „Szulchan Aruch”

1. Gdy Erew Pesach nie zbiega się z Szabatem, stół do sederu należy nakryć w godzinach popołudniowych, tak aby po powrocie z synagogi od razu przystąpić do Sederu. Służy to również temu, by zapobiec zasypianiu małych dzieci przed końcem Sedera. Istnieje wspaniały zwyczaj, zgodnie z którym, gdy głowa rodziny modli się w synagodze, każdy, kto zostaje w domu, przygotowuje sobie miejsce do zasiadania przy stole – nakrywa do Sederu.

2. Na znak, że jesteśmy ludźmi wolnymi, na stole powinno znaleźć się jak najwięcej pięknych potraw – nawet jeśli nie są one obowiązkowe do Sederu.

Ponieważ jednym z głównych momentów Sederu jest wypełnienie przykazania wypicia czterech obowiązkowych kieliszków wina (arba kosot), konieczne jest, aby wszyscy obecni mieli przed sobą piękne kieliszki o pojemności co najmniej 86 ml. Najlepiej korzystać z kielichów wykonanych z przezroczystego szkła lub srebra (trzeba się upewnić, że kielichy są całe, bez uszkodzeń, pęknięć etc). Przed Sederem kielichy powinny być dokładnie umyte.

3. Do sederu najlepiej mieć dobre czerwone wino – lepsze niż białe, ponieważ kolor czerwony przypomina krew, którą złoczyńca faraon przelał zabijając żydowskie dzieci.

4. W sytuacji, gdy pierwszy dzień Pesach zbiega się z Szabatem,  słoną wodę, w której zanurza się karpas, należy przygotować w piątkowe popołudnie, przed Szabatem. Jeżeli się zapomniało zrobić to na czas, w Szabat można przygotować tylko bardzo niewielką ilość słonej wody o bardzo małym stężeniu soli.

5. Przed rozpoczęciem Sederu dzieci dostają  orzechy i migdały, aby czuły różnicę między tym dniem a innymi 'zwykłymi’ dniami i zapytały o znaczenie tego, by też rozpytywały  o znaczeniu przykazania jedzenia macy, maror etc oraz by nie zasypiały w trakcie trwania sederu.

6. Najważniejszą rzeczą na stole podczas sederu jest keara, duży  piękny półmisek, na którym układa się trzy całe macy, symbolizujące trzy elementy narodu Izraela: górna maca nazywa się kohen, średnia – lewi, niższa – Izrael . Z powodów, znanych mędrcom kabały, taki półmisek powinien być nieco wklęsły, w kształcie jednopoziomowej patery [jak do ciasta], natomiast placki macy należy ułożyć wypukłą stroną w dół. Przyjęto również te trzy macy przekładać na zmianę serwetką. Górną mącę również pokrywa się serwetką i na tej serwetce układa się: w prawej górnej części – zroa;  po przeciwnej stronie, w lewej górnej części ugotowane na twardo jajko; po środku między nimi, ale niżej, niż maror, i jeszcze niżej: po prawej stronie  (na tej samej linii co zroa) – charoset, po lewej stronie (na tej samej linii z jajkiem) – karpas, a na samym dole, na tej samej linii z maror’em, – chazeret do przygotowania „kanapki” – korech. Aby placki macy nie nasiąknęły wilgocią od ww., pod serwetkę należy jakiś „izolator”, np folię.

7. Zroa symbolizuje ofiarę pesachową, której ofiarowanie było punktem kulminacyjnym Święta w okresie istnienia Świątyni. Zwyczajowo w naszych czasach jako zroa przyjmuje się szyję kurczaka lekko opaloną na otwartym ogniu; istnieje też zwyczaj usuwania z niej większości mięsa.

Jeśli zapomniało się opalić zroa  w dzień poprzedzający Pesach, można to zrobić po Świętach tylko wtedy, gdy ma się zamiar je zjeść następnego dnia (ponieważ nie wolno jeść w  ciągu nocy, aby nie było aluzji, że zroa naprawdę zastępuje ofiarę pesachową).

Poza Ziemią Izraela nie wolno opalać szyjki kurczaka dla zroa pierwszej nocy, jeśli zamierza się zostawić ją na Seder w drugą noc Pesach. Dlatego, jeśli zapomniało się o tym by zrobić to dzień wcześniej, to na drugi Seder powinno się wziąć kolejną szyjkę i opalić po drugim dniu Święta z zamiarem zjedzenia następnego dnia.

8. Jajko należy ugotować na twardo, włożyć na kearę w skorupie. Jajko symbolizuje ofiarę hagigę, którą składali w Świątyni pielgrzymi, którzy zgromadzili się w Jerozolimie na uczcie.

9. Maror symbolizuje gorycz egipskiego wygnania. Zwyczajowo podaje się dwie rośliny jako maror: sałatę i chrzan.

Zabrania się tarcia chrzanu w Szabat i Święto, dlatego chrzan należy przygotować z wyprzedzeniem, nawet w piątek po południu i dobrze go zamknąć, aby zachował gorycz i cierpkość. Ale jeśli zapomniało się o tym, to nie pozostaje nic innego, jak w trakcie Sederu zjadać kawałki chrzanu, które odcina się nożem z kłącza.

Na liściach sałaty przeważnie jest dużo drobnych owadów, dlatego należy je dokładnie wypłukać i sprawdzić po południu w przeddzień Święta.

10. Haroset symbolizuje glinę, z której nasi przodkowie w Egipcie byli zmuszani wyrabiać cegły. Zwykle przygotowuje się tę mieszankę z uduszonych jabłek, gruszek i orzechów, mieszanina powinna być bardzo gęsta. Podczas Sederu (nie w Szabat), przed zanurzeniem maroru w harosecie, masę tę lekko zmiękczamy, wlewając do niej trochę czerwonego wina (co powinno przypominać pierwszą plagę egipską – kiedy cała woda w Egipcie zamieniła się w krew). Jeśli pierwszy dzień Pesach zbiega się z Szabatem, wino należy dolać do masy harosetu w piątek.

11. Nazwa karpas – wskazuje na ilość izraelitów w czasach, gdy Haszem wyprowadził Żydów z Egiptu. Żydowskie litery tego słowa tworzą połączenie „samech” (numeryczne znaczenie 60) – „perech” („katorga”): t.j. 600 tysięcy (60 x 10 000) dorosłych mężczyzn zostało wyzwolonych z egipskiej katorgi.

Jako karpas zwyczajowo bierze się kawałek cebuli lub ziemniaka (wielkością mniejszej niż kazait).

12. Jako hazeret bierze się zwyczajowo  te same warzywa, co do maroru.

13. W trakcie Sederu, mężczyźni wypijają należne cztery kielichy wina oraz jedzą macę, krech i afikoman, w półleżącej pozycji, opierając się na lewym łokciu (w ten sposób ucztowali wolni ludzie czasach starożytnych – nie siedząc lecz półleżąc „odpoczywając” przy stole),  symbolizuje to nasze wyzwolenie z niewolnictwa. Ich miejsce przy stole, zwłaszcza miejsce głowy rodziny, prowadzącego Seder, zwyczajowo dekoruje się pięknymi narzutami, układa się piękne poduszki.

Osoba leworęczna w trakcie Sederu również opiera się na lewym łokciu.

Syn w obecności Ojca jest również zobowiązany wypicia i jedzenia w pozycji półleżącej, jednak uczeń w obecności nauczyciela nie ma tego prawa (chyba że nauczyciel mu pozwoli).

Kobiety zwyczajowo jedzą siedząc bez opierania się na łokciu.

Również osoba, u której tuż przed Świętem umarł bliski krewny, którego pochowali w Święto i z tego powodu nie została rozpoczęta żałoba, ta osoba także siedzi nie opierając się na łokciu.

Caw

Parsza Caw – Księga Wajikra (Księga Kapłańska)  6:1- 8:36

Wyraz Caw (צַו ) w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „rozkaz” i jest to szóste słowo w treści Parszy (6:2). Caw jest drugą tygodniową częścią czytania Tory w Księdze Wajikra i 25-ą  tygodniową częścią czytania Tory w cyklu rocznym. Tekst Parszy zawiera 5’096 Hebrajskich liter, 1’353 Hebrajskich słów

„I oświadczył Wiekuisty  Mojżeszowi, i rzekł: Rozkażesz Aaronowi i synom jego i powiesz: Oto przepis o całopaleniu……”

Krótki opis Parszy Caw:
Treść parszy Caw obejmuje, m.in. nakazy, które Najwyższy przekazuje Mojżeszowi, a które dotyczą przepisów składania ofiar (korbanot) ze zwierząt oraz spożywania złożonych ofiar w Miszkanie (Przybytku Świadectwa).
W tej parszy nakazy dotyczą bezpośrednio kochanim (kapłanów), a z tym związane są dodatkowe wymagania: kapłani muszą pilnować ognia na ołtarzu, by nigdy nie wygasł i żeby wszystkie całopalenia (Olah) paliły się przez całą noc. Przedstawione są szczegółowe praktyki dotyczące spożywania ofiar i oczyszczania naczyń, jak również ubiorów kapłanów („…. ubiór lniany, i spodnie i szaty lniane ……”).
W Parszy poprzedniego tygodnia – Wajikra opisane są pięć rodzajów ofiar (korbanot). Omawia je również parsza bieżącego tygodnia – Caw, lecz podane są dodatkowe szczegóły dotyczące każdego rodzaju ofiary:
1. Olah ( עלָה ), „całopalenie – ofiara wznosząca” (nedawah: נְדָבָה ), która była spalana na ołtarzu w całości. Zwierzę (lub ptak) przynoszone w tej ofierze powinno było być zdrowe i bez żadnej wady. W parszy podkreśla się, że ofiary Olah muszą być składane wyłącznie w ciągu jednego dnia, a ogień powinien płonąc przez całą noc. Kapłani (kohanim) przy tym nie mogli wyjść z Miszkanu przez całą dobę, musieli pilnować, by ogień ofiarny na ołtarzu (mizbeach) nie zagasł.
2. Mincha ( מִנְחָה ), „ofiara spożywcza” – dobrowolne ofiarowanie mąki pszennej, oliwy z oliwek i kadzidła, zwykle składana przez osobę najuboższą. Część ofiary spożywczej była spalana na ołtarzu, a pozostała część była spożywana przez kapłanów. Przy tym mąkę należało spożyć szybko, aby nie powstał zakwas.
3. Szelamim ( שְׁלָמִים ), „ofiara dziękczynna” – dobrowolna ofiara, stanowiła wyraz wdzięczności i podziękowania Wiekuistemu za dobroć i miłosierdzie, za ocalenie, wyzdrowienie… Składający kołysał ofiarą przed B-giem, odmawiając błogosławieństwa. Część mięsa musiał oddać kapłanom. Taka ofiara powinna była składać się z min 40 bochenków chleba (10 z chamec oraz 30 przaśnych – macca), które powinny były być spożyte w ciągu 24 godzin. Ofiarowana ilość jedzenia powinna była być wystarczająca, aby rodzina ofiarującego i przyjaciele mogli spotkać się i chwalić/wielbić dobroć B-ga za Jego czyny miłosierdzia i wyzwolenia.
4. Chatat ( חַטַּאת ) – ofiara zagrzeszna – ofiara oczyszczenia z (niektórych) grzechów popełnionych nieumyślnie przez Najwyższego Kapłana, całą wspólnotę, króla, bądź zwykłego Żyda.
5. Aszam ( אשם) – ofiara zadośćuczynienia – ofiara pokutna, składana za (niektóre) przewinienia (np. zawłaszczenie cudzego majątku na skutek fałszywej przysięgi). Ale zanim złoczyńca mógł złożyć tę ofiarę i otrzymać przebaczenie, sprawca był zobowiązany do zwrotu zagarniętego mienia plus oddać dodatkowe 20% nieprawnie zagarniętej wartości prawowitemu właścicielowi.
Ofiary Chatat i Aszam miały być składane w tym samym miejscu (tj. z północnej strony mizbeach), sugerując, że to ofiara Olah, aby oszczędzić wstydu Żydowi, który przyszedł i przyznał się do popełnienia grzechu (viduj) oraz pojednał się z Bogiem. Jeśli zatem ktoś widział jego ofiarę (korban), to wtedy nie wiedział, czy to była ofiara typu Olah czy Chatat czy może Aszam.

Kolejność czytania w cyklu tygodniowym:

  • Czytanie pierwsze:  6:1-11
  • Czytanie drugie: 6:12-7:10
  • Czytanie trzecie: 7:11-38
  • Czytanie czwarte: 8:1-13
  • Czytanie piąte: 8:14-21
  • Czytanie szóste: 8:22-29
  • Czytanie siódme: 8:30-36

Pesach – przygotowanie kuchni

Przygotowanie – kaszerowanie kuchni do Pesach

Ze skarbnicy „Szulchan Aruch”

1. Zlewozmywak ceramiczny, porcelanowy lub metalowy emaliowany wykaszerować się nie da. Należy go dokładnie umyć i włożyć do niego na okres przygotowań potraw na Pesach oraz cały okres świąteczny metalowy lub plastikowy zlew.

Suchy metalowy zlew można wykaszerować polewając go wrzątkiem, a następnie niezwłocznie przesuwając po jego powierzchni gorącym kamieniem lub kawałkiem żelaza. (Do tego momentu nie powinno się go używać przez 24 godziny.) Metalowy zlew można wykaszerować też w następujący sposób: umyć go dokładnie, wytrzeć do sucha i przeciągnąć po całej powierzchni ogniem palnika lutownicy (libun kal).

Zaleca się również wlanie do otworu odpływowego zlewu żrącą substancję chemiczną, która zniszczy nagromadzony tam chamec.

2. Gałki kranów w kuchni należy dokładnie umyć, a następnie zalać wrzątkiem. Konieczne jest również umycie samego kranu, a jeżeli jest to kran również do gorącej wody, trzeba otworzyć kran do końca, a gdy się rozgrzeje, zalać go wrzątkiem.

Zaleca się wymianę filtra na kranie, a jeśli nie jest to możliwe, należy go całkowicie wyjąć.

3. Palniki/ fajerki kuchenki należy kaszerować metodą libun gamur. Jest to jednak niezwykle trudne, ponieważ są one zwykle są one powleczone materiałem ogniotrwałym. Dlatego jeśli nie ma możliwości zastąpienia ich na okres Pesach, kuchenkę należy przykryć blachą (grubą alu-folią) z otworami na palniki.

Fajerki należy zdemontować i dokładnie wyczyścić każdą część, zwłaszcza otwory, przez które dopływa gaz. Następnie należy palniki ponownie złożyć, ponownie je założyć i zapalić gaz, pozostawiając go na chwilę zapalonym, aby palniki się dokładnie przepaliły.

Uchwyty zaworów gazowych należy dokładnie wyczyścić i umyć. Każdy, kto chce uniknąć choćby najmniejszego podejrzenia złamania zakazów dotyczących chamecu podczas Pesach, zawija je w folię.

4. Płytę grzejną należy dokładnie umyć z zewnątrz i wytrzeć do sucha, a następnie włączyć na pełną moc, aby się  rozgrzała do czerwoności.

5 Nisan – Szpiedzy Jericha

Szpiedzy Jerycha (1273 r.p.n.e.)

Na dwa dni przed zakończeniem trzydziestodniowego okresu żałoby po odejściu z tego świata Mojżesza, 7 Adar, Joszua* – wierny uczeń, pomocnik i następca Mojżesza wysłał dwóch zwiadowców {„szpiegów’) – Pinchasa i Kaleba – przez rzekę Jordan do Jerycha, aby zebrali dokładne informacje o ziemi, do której podąża naród żydowski prowadzony przez Wszechmogącego. To był okres przygotowań do walki Izraelitów z ludem pierwszego miasta w drodze do Ziemi Świętej. W Jerychu wspierała ich i pomogła ukryć się Rahab, kobieta, która mieszkała w murach miejskich.
*Joszua – godny następca.
Po śmierci Mojżesza obowiązek prowadzenia plemion Izraela do ziemi obiecanej ich przodkom spoczął na Joszua z plemienia Efraima ben Josef. Podobnie jak jego poprzednik – Mojżesz, Joszua posiadał wszystkie cechy przywódcy, generała, przywódcy i nauczyciela.
Miesiąc po śmierci Mojżesza Żydzi przygotowywali się do wejścia do ziemi Kanaan – ziemi, którą B-g obiecał oddać Swojemu Narodowi. Bezpośrednio przed wejściem do Kanaan, Joszua wysłał do zamieszkałych tam plemion ostrzeżenie, oferując im trzy możliwości: opuszczenie kraju, poddanie się i pozostanie tam w pokoju lub walka. Rdzenne plemię Girgoszitów przyjęło pierwszy warunek. Jednak trzydziestu jeden królów zdecydowało się walczyć. W związku z tym Joszua wysłał dwóch zwiadowców, Pinchasa i Kaleba , aby uzyskać informacje z pierwszej ręki o nastrojach oraz przygotowaniach do walki ludności Kanaanu. Mężczyźni zatrzymali się u Rachab, tuż przy branie wejściowej, przy murach miasta Jerycho. Gdy wieść o ich przybyciu dotarła do władców miasta, niezwłocznie wysłali swoich ludzi do Rachab, aby wydała przybyłych. Jednak dzielna Rachab ukryła ich na dachu swego domu, a gdy przyszli posłańcy królewscy, powiedziała im, że mężczyźni o zmierzchu wyszli z jej domu i opuścili miasto w nieznanym jej kierunku. „Biegnijcie za nimi szybko” – nalegała z zapałem, „bo na pewno ich dogonicie”. Gdy królewscy wysłańcy oddali się, Rachab weszła na dach i błagała Pinchasa i Koleba tymi słowami: „Wiem, że B-g dał wam tę ziemię… Słyszałam o waszym wyjściu z Egiptu, o wszystkich cudach B-skich.… Dlatego teraz, proszę was, przysięgnijcie mi na Najwyższego, skoro okazałam wam dobroć, okażcie życzliwość także domowi mego ojca i dajcie mi prawdziwy znak, i że uratujecie mojego ojca, moją matkę, moich braci, moje siostry i wszystko, co mają, i ocalicie nasze życie od śmierci.„
Mężczyźni zobowiązali się wiernie pamiętać o Rachab i jej rodzinie. Rachab spuściła ich po sznurze z okna przez mury miasta i poradziła ukrywać się w górach przez trzy dni. Mężczyźni, zanim ją opuścili, poprosili o zawiązanie szkarłatnej nici w jej oknie, aby żydowscy wojownicy poznali i uratowali całą jej rodzinę, aby którykolwiek z jej członków nie został nieświadomie zraniony. Rachab obiecała to uczynić i mężczyźni bezpiecznie odeszli.
Wrócili do Joszua, z radosną wiadomością „Zaprawdę, B-g oddał w nasze ręce całą ziemię, bo drżą przed nami wszyscy obecni mieszkańcy tej ziemi”. (Midrasz)
Rahab została później żoną Joszua.
 
(ilustracja: Art by Sefira Lightstone – https://www.sefiracreative.com)

26 Adar (I)

Pierwszy zakup nieruchomości w USA przez kongregację żydowską (1677)
W 1658 r. Piętnaście rodzin żydowskich wyemigrowało z Ameryki Południowej do (późniejszych) Stanów Zjednoczonych. Rodziny te pochodziły z linii sefardyjskiej i osiedliły się razem w Newport w stanie Rhode Island, gdzie założyły kongregację żydowską. Przez wiele lat co tydzień odprawiali nabożeństwa w domach prywatnych.

Gdy zaistniała potrzeba utworzenia cmentarza żydowskiego, gmina zakupiła działkę w środę 28 lutego 1677 r.

Był to pierwszy kawałek ziemi w koloniach należący do gminy żydowskiej. Na tym cmentarzu pochowanych jest wielu wczesnych członków tego zgromadzenia i nadal jest on utrzymywany przez społeczność żydowską.

Pierwsi Żydzi w USA

XVII wiek był erą eksploracji, imigracji i innowacji. Dla Żydów, prześladowanych i ograniczanych w wielu krajach, Ameryka wydawała się dobrym miejscem do osiedlenia się. Miasto Newport w stanie Rhode Island, założone przez Rogera Williamsa, wierzącego w tolerancję religijną, wkrótce przyciągnęło osadników wszystkich wyznań. Choć była to niewielka liczba Żydów, którzy osiedlili się na Rhode Island, założyli jedną z pierwszych społeczności żydowskich w Ameryce i pod koniec stulecia na wybrzeżu Atlantyku istniały społeczności żydowskie.

Na zdjęciu: List wysłany przez prezydenta George’a Washingtona do Żydów z Newport

Żródło: chbad.0rg

24 Adar

„Krwawe oskarżenie” uznane za fałszywe (1817)

„Krwawe oskarżenie” uznane za fałszywe (1817)
W dniu 24 Adar car Rosji Aleksander I ogłosił „krwawe oskarżenie” za fałszywe.
Przez długie lata Żydzi byli oskarżani o to, że mordowali chrześcijańskie dzieci, aby użyć ich krwi do pieczenia macy na Pesach. To publicznie rozpowszechniane oskarżenie posłużyło pretekstem wielkich okrutnych pogromów na ludności żydowskiej, przez wieki masakrowano tysiące Żydów.
Oskarżenie również publicznie ogłoszone za fałszywe, całkowicie nie zgodne z prawdą.
Oszczerstwo dotyczące wykorzystywania przez Żydów krwi chrześcijańskich dzieci miało długie życie, od jego zaistnienia w Norwich w Anglii w 1144 r. aż do pogromów, które wybuchły wieki później w Polsce i Rosji.
Mimo tego, że prawie sto lat później „krwawe oskarżenie” oficjalnie uznano za fałszywe kolejne oskarżenie w podobnej sprawie skierowano przeciwko Mendelowi Beilisowi w Kijowie. W procesie znanym jako”proces Beilis’a”, który się odbył w 1913 r. przeciwko ludziom żydowskiego pochodzenia, a szczególnie przeciwko ruchowi chasydzkiemu, skierowano fałszywe oskarżenia o mord rytualny sfałszowano, sfabrykowano „dowody”, które z czasem były całkowicie obalone nawet przez samych oskarżycieli.
(Ilustracja – Chabad.org, „Proces Beilis’a)

19 Adar

 Ein Gedi  zabezpieczony – 19 Adar II 5709

Po wojnie o niepodległość (30 lis 1947 – 20 lip 1949) Izrael musiał zabezpieczyć, wzmocnić ochronę  swoje granice przed otaczającymi go wrogimi narodami arabskimi. Rejon Ein Gedi, na zachodnim brzegu Morza Martwego, został zabezpieczony w niedzielę 20 marca 1949 roku.

Ki Tisa

Parsza Ki Tisa  – Księga Szmot  (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały  30:11 – 34:35

Ki Tisa ( כִּי תִשָּׂא )— w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza: ” gdy zbierzesz….”, występuje jako pierwsze dwa wyrazy w drugim zdaniu Parszy (30:12).
Parsza Ki Tisa  jest 21-m w kolejności tygodniowym odcinkiem  w cyklu rocznym czytania Tory i dziewiątym w  Księdze Wyjścia. Tekst Parszy Ki Tisa składa się z 7’424 Hebrajskich liter, 2’002 Hebrajskich słów.

„I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi i rzekł: Gdy zbierzesz poczet synów Izraela wedle spisowych ich, niechaj da wtedy każdy okup duszy swojej Wiekuistemu przy spisie ich, aby nie było pośród nich klęski, przy spisie ich…” (Szmot, 30:11,12) .

Krótki opis Parszy:

Mojżesz jest wciąż na górze Synaj, gdzie Stwórca przekazuje mu dalsze instrukcje dotyczące wykonania Przybytku ( Miszkan’u ) i jego wyposażenia. 

B-g również nakazuje Mojżeszowi ustanowienie podatku przy spisie ludności: każdy mężczyzna powyżej 20 lat będzie zobowiązany do przekazania „pół szekla srebra na Świątynię „, celem ‚przebłagania’ – ‚kippurim’ za życie ludzkie. 

Mojżesz przeprowadza spis, przelicza pół-szeklowe srebrne monety, ofiarowane przez mężczyzn w wieku powyżej dwudziestu lat. 

Kolejny nakaz – to wykonanie kadzi miedzianej dla Przybytku; w tym celu kobiety ofiarowują potrzebny na to metal. 

B-g instruuje Mojżesza by sporządził specjalną oliwę do namaszczania, aby używał tej oliwy jedynie dla wyświęcenia Przybytku oraz jego wyposażenia. Tą oliwą również mają być namaszczeni przy wyświęceniu do służby kapłańskiej Aharon i jego synowie. 

B-g wybiera Becalela i Oholiawa, wyróżnionych „B-skim Natchnieniem, mądrością, rozumem – znajomością każdego rzemiosła” (31:3) dla zbudowania Przybytku i zgromadzenia do niego wyposażenia. 

KI Tisa zawita również nakaz Stwórcy o przestrzeganiu Szabatu jako wiecznego znaku – Stworzenia Świata przez B-ga. 

Mojżesz otrzymuje od B-ga dwie kamienne Tablice Świadectwa z Dziesięcioma Przykazaniami – Aseret haDewarim. 

„Lud widział, że Mosze opóźnia zejście z góry..” (32:1). Wtedy spanikowany tłum żąda od Aharona: „Wstań i zrób nam bogów,, który pójdą przed nami, bo nie wiemy, co się stało z tym człowiekiem Mosze…” (32:1),  żądają wykonania „zastępczego bożka, którego by mogli czcić i błagać o pomoc. Aharon próbuje opóźnić wykonanie żądania tłumu, ale jest bezradny wobec buntu większości. 

B-g nakazuje Mojżeszowi natychmiast wrócić do ludu – „szybko zboczyli z drogi, którą Ja im nakazałem….” (32:8). Wszechmogący grozi zniszczeniem wszystkich, całego zgromadzonego tłumu i utworzeniem 'nowego’ innego narodu z potomków Mojżesza. 

Mojżesz w pośpiechu schodzi z góry, lecz „gdy Mojżesz zbliżył się do obozu, zobaczył cielca i tańce. Zapłonął gniew Mojżesza, zrzucił z rąk Tablicei rozbił je u stóp góry: (32:19).

Jedynie Lewici – synowie Lewiego pozostają wierni Stwórcy Jedynemu, decydują się na wymierzenie kary za bałwochwalstwo, unicestwiając 3000 mężczyzn. 

Mojżesz ponownie wstępuje na górę,  modli się do Wszechmocnego o przebaczenie dla ludu. B-g przyjmuje jego modlitwę. 

Przybytek Zgromadzenia – Miszkan zbudowany – obłok chwały B-żej i duch B-ży powraca do Izraelitów. 

Najwyższy przekazuje Mojżeszowi, jak ma wyciosać nowe Tablice i objawia mu treść modlitwy, głoszącej Jego łaskę. 

B-g wygłasza przykazania zakazujące, m.in:

– zakaz bałwochwalstwa, 

– zakaz zawierania przymierza z ludnością miejscową, która uprawia bałwochwalstw,

– zakaz jednoczesnego spożycia mleka z mięsem – 

gotowania „koźlęcia w mleku jego matki” . 

W Parszy Ki Tisa czytamy nakazy Stwórcy związane z obchodami świąt Pesach, Szawuot, Sukkot, nakazy związane z Szabatem, a także prawa dotyczące ofiarowania pierworodnych i pierwszych owoców (pierwocin) ziemi. 

Gdy Mojżesz zstępuje z góry z nowymi Tablicami, po spotkaniu z Boskością, twarz Mojżesza promienieje…..

Parsza Ki Tisa zawiera 4 przykazania pozytywna oraz 5 zakazów:

  1. Przykazanie składania połowy szekla na Świątynię przez każdego mężczyznę powyżej 20 roku życia. 
  2. Przykazanie obmywania rąk i stóp przez kohenów przed służbą w Świątyni.
  3. Przykazanie sporządzenia oleju namaszczenia.
  4. Zakaz namaszczania olejem namaszczenia nieuprawnionych.
  5. Zakaz sporządzania oleju w proporcjach oleju namaszczenia do innych celów (innych, niż namaszczenie do świętej służby).
  6. Zakaz do sporządzenia kadzidła w proporcjach kadzidła świątynnego do innych celów.
  7. Zakaz jedzenia i picia z ofiar bałwochwalczych.
  8. Przykazanie odpoczynku ziemi w roku szabatowym.
  9. Zakaz spożywania mleka z mięsem.

Kolejność czytania Parszy Ki Tisa w cyklu tygodniowym:

  • Pierwsze czytanie —Szmot 30:11–31:17
  • Drugie czytanie – Szmot  31:18–33:11
  • Trzecie czytanie – Szmot  33:12–16
  • Czwarte czytanie – Szmot  33:17–23
  • Piąte czytanie – Szmot   34:1–9
  • Szóste czytanie – Szmot   34:10–26
  • Siódme czytanie – Szmot  34:27-35

Dlaczego naród izraela zwiątpił ?!…

Komentuje Rabin Szalom Ber Stambler:

 

 

Tradycyjne Hamantaszen

Bardzo smaczne ciasteczka.

Składniki:

  • 4 jajka
  • 1 szklanka cukru
  • 1/2 szklanki oleju
  • sok z 1 cytryny
  • 1 łyżeczka ekstraktu z wanilli
  • 5 szklanek mąki
  • 2 łyżeczki proszku do pieczenia
  • 0,45 kg przygotowanej uprzednio masy makowej* lub 0,45 kg marmolady jabłkowej lub śliwkowej lub 0,45 kg dżemu truskawkowego lub brzoskwiniowego

Wykonanie:

  1. Nagrzej piekarnik do temperatury 180oC.
    Natłuść blaszkę lub pergamin do pieczenia ciasteczek.
  2. *masa makowa: mak gotujemy, na sitko kładziemy gazę i dobrze odcedzamy mak, potem trzykrotnie go mielimy, słodzimy do smaku oraz dodajemy ekstrat waniliowy.
  3. Ubij jajka z cukrem. Dodaj pozostałe składniki, i dobrze wymieszaj. Podziel ciasto na cztery części. Lub przygotuj inne dowolne ciasto.
  4. Na oprószonej mąką stolnicy rozwałkuj każdą część na grubość ok. 3 mm. Używając okrągłej foremki na ciastka lub szklanki wytnij kółka z rozwałkowanego ciasta.
  5. By ukształtować je w trójkąt, unieś lewą i prawą część, pozostawiając środek na dole i złącz boki nad nadzieniem (pozostawiając centrum nadzienia nie przykryte). 
  6. Górną stronę sklej z prawą i lewą częścią, dociskając brzegi ze sobą.Tak przygotowane ciastka umieść na natłuszczonym pergaminie lub blaszce zachowując 2,5-centymetrową odległość między nimi i piecz w 180oC we wcześniej rozgrzanym piekarniku na 20 minut.

13 Adar

judah maccabee

Wojna przeciwko wrogom społeczności żydowskiej w Imperium Perskim (13 Adar 356 r. p.n.e.)

Dnia13 Adar w roku 3405 od stworzenia świata, w całym Imperium Perskim toczyły się walki pomiędzy Żydami a tymi, którzy chcieli ich unicestwić zgodnie z dekretem wydanym przez króla Ahaszweirosza 11 miesięcy wcześniej. (Ahaszweirosz nigdy nie uchylił tego dekretu, ale po powieszeniu Hamana dnia 16 Nissan poprzedniego roku, a przede wszystkim po wstawienictwie Królowej Estery, która błagała w imieniu swojego narodu, zgodził się wydać drugi dekret upoważniający Żydów do obrony przed tymi, którzy czychają na ich życie). 
75000 osób wrogich wojsk zostało zabitych w tym dniu – 500 w stolicy Imperium, w mieście Szuszan, w tym dziesięciu synów Hamana (Parshandata, Dalfon, Aspata, Porata, Adalia, Aridata, Parmashta, Arisai, Aridai i Vaizata), których ciała następnie zostały powieszone. 
Żydzi nie wzięli żadnej z rzeczy zabitych jako łupów, chociaż byli upoważnieni do tego dekretem Króla. (Księga Estery, rozdział 9).
 

Zwycięstwo w Machabeuszy (13 Adar 135 r. p.n.e.)

Machabeusze pokonali Syryjskiego Generała Nikanora w bitwie toczonej cztery lata po wyzwoleniu Ziemi Świętej przez Machabeuszy i Cudu Chanukowego.

 

 

10 Adar I

Spotkanie Maharal’a Rudolfa II (1592)
Rabin Judah ben Bezalel Lowe, znany jako Maharal z Pragi, był znany zarówno wśród Żydów, jak i nie-Żydów. Był mistykiem, który był szanowany za swoją świętość i widzę Tory, jej praw i przykazań a także za biegłość w matematyce, astronomii i innych naukach. W końcu wieść o jego wielkości dotarła do uszu ówczesnego cesarza Rudolfa II.
Cesarz zaprosił Maharala do swojego zamku 23 lutego 1592 roku. Tam rozmawiali przez półtorej godziny. Spotkanie przebiegało w przyjaznej atmosferze, zakończyło się wyrazami wzajemnego szacunku.
Rabin Judah Lowe wykorzystywał swoje doskonałe kontakty z cesarzem, często interweniując w imieniu swojej społeczności, gdy groziły jej ataki antysemickie lub ucisk.

Ilustracja: Komentarz Maharala do Etyki Ojcze Nasz. (Zdjęcie: WikimediaMaharal-komentarz

Post Estery – Taanit Ester

W przeddzień święta Purim – dnia 13 miesiąca Adar pościmy się ku pamięci postu i modlitw, jakie odprawiała Estera przed pójściem do Króla i w konsekwencji zwycięstwa nad Hamanem. Razem z Esterą pościli wówczas wszyscy Żydzi żyjący w granicach Imperium Perskiego. Wszystkim im groziła śmierć i wszyscy oni zwracali się, modlili się do Wszechmogącego, aby zmiłował się nad Żydami i uchronił ich przed zagładą. Tradycją tego dnia jest przygotowanie maku w słodkim rożku dla uczczenia pamięci Królowej Estery, która przez 3 dni pościła, żywiąc się tylko ziarenkami, zanim poszła do Króla Ahaswerusa

W dniu postu Estery składa się w synagodze pieniężną ofiarę – cedakę.

 • Post Estery obejmuje zakaz jedzenia i picia od świtu do nadejścia nocy (pojawienia się gwiazd na niebie).

Dzień Postu Estery obchodzony jest tylko raz, w okresie miesiąca Adar Szeni (Adar 2) – podczas dnia poprzedzającego święto Purim (zwane także Purim Duży – Purim haGadol)

Post Estery nie jest jednym z czterech publicznych postów zarządzonych przez Proroków. W konsekwencji, jesteśmy bardziej pobłażliwi w jego przestrzeganiu; kobiety w ciąży, matki karmiące dzieci, i ci, którzy są słabi nie muszą go przestrzegać lub ograniczyć.

• Modlitwa Anenu w Amidzie, Selichot, i specjalne czytanie Tory na postne dni są wymagane podczas Postu Estery.

• Jeżeli dzień 13 Adar przypada w Szabat, post zachowuje się w poprzedzający  11 Adar – czwartek. Ponieważ Purim wypada czternastego, dlatego też nie przekładamy postu na następny dzień – jak w przypadku, gdy np. Tisza BeAw wypada w Szabat; ani też nie trzymamy go w piątek przez szacunek dla Szabatu. Jedynym publicznym postem, który może przypadać na piatek jest dziesiąty Tewet.

• Tachanun nie jest mówiony podczas Minchy w Post Estery. Niektórzy ludzie przestrzegają zwyczaju noszenia swoich szabatowych strojów w Minchę w Post Estery, jeśli czytanie Megili przypada zaraz potem.

Adar (I) 6

Haszem obdarował człowieka wspaniałą cechą, jest nią posiadanie wrodzonego zmysłu – „uczucie” okazywania komuś życzliwości i czerpania z tego głębokiej przyjemności. Może się to przerodzić w stosunki międzyludzkie do tego stopnia, że ​​człowiek będzie cenił bardziej drugiego nie mniej, a nawet bardziej niż siebie. Może znaleźć wiele wyjaśnień, dlaczego zasługuje na własne udręki i problemy, broń B-że, jednak wyjaśnienie tego w odniesieniu do cierpienia innych – jest absolutnie niemożliwe.

Adar (II) 6

Tradycyjnie uważa się wśród starszych hanaszim (mędrców), że Tanja jest kompilacją rad udzielonych przez Alter Rebbe do hanaszim na jechidus’ch w latach 5540-5550 (1780/90).

Latem 5552 (1792) Alter Rebbe rozpoczął tworzenie Tanji w formie, jaka istnieje do dziś. Rok później powstało już wiele egzemplarzy – kopii, okazało się wtedy, że wiele kopii ma przekłamania, nieprawidłowości w tekstach, powstały nawet falsyfikaty. Z tego powodu to Rebbe szybko podjął decyzję o przeniesieniu drukarni tak, by mógł nadzorować druk. Istnieje też inna wersja: Przez dwadzieścia lat Rebbe pisał swoją pracę – Tanja, skrupulatnie sprawdzając ostateczną wersję każdego zdania. Do roku 5555 (1795) tekst był ostatecznie dopracowany i zatwierdzony do druku i powielania. Gdy powstała duża ilość kopii, w tym z błędami w tekście, podjął się druku pod własnym nadzorem.Cemach Cedek relacjonuje, że w pierwszym Rosz Haszana swego życia (w 5550, 1789) Alter Rebe wypowiedział zdanie z Talmudu, które stanowi zaprzysiężenie: Bądź cadyk Faktycznie, jest to temat, wokół którego toczy się rozprawa pierwszych trzech rozdziałów Tanji.

3 Adar – Poświęcenie Drugiej Świątyni.

The-second-Jewish-Temple-by-Alex-Levin

Budowa Drugiej Świątyni ukończona (349 p.n.e.)

Poświęcenie drugiej Świątyni (Beit HaMikdash) w miejscu, gdzie znajdowała się zburzona Pierwsza Świątynia w Jerozolimie, było odprawione w atmosferze wielkiej radości w dniu 3 Adar roku 3412 od stworzenia świata (349 p.n.e.) po czterech latach pracy.
Pierwsza Świątynia, zbudowana przez króla Salomona w 833 r.p.n.e., została zniszczona przez Babilończyków w 423 r.p.n.e.
W tym czasie Prorok Jeremiasz prorokował: „Tak mówi Pan: „Po siedemdziesięciu latach dla Babilonu odwiedzę cię … i powrócę do tego miejsca”.
W roku 371 perski cesarz Cyrus pozwolił Żydom powrócić do Judy i odbudować Świątynię, ale budowa została wstrzymana w następnym roku, kiedy Samaryjczycy namówili Cyrusa, aby cofnął zgodę. Achaszwerosh II („sławny” Purim) podtrzymał moratorium.
Dopiero w 353 r. – dokładnie 70 lat po zniszczeniu – budowę Świątyni wznowiono pod rządami Dariusza II.
 
(ilustracja Alex Levin https://artlevin.com)

Miszpatim – po Synaju – prawa żydowskie-prawa ludzkie

Mówi się, że najbardziej zagadkową rzeczą w Parszy Tory Miszpatim jest sama parsza . 

Jest to pierwsza parsza po objawieniu na Synaju i można się było spodziewać, że po tym objawieniu Tora zajmie się wzniosłymi, duchowymi sprawami. Zamiast tego Tora natychmiast zajmuje się kwestiami prawnymi, w tym prawami sług i służących, przypadkami uderzenia jednego człowieka w drugiego i karą śmierci.

Z pewnością rozdział Tory Miszpatim ma ogromną wartość halachiczną.  Parsza zawiera znaczną część  głównych źródeł halachicznych dla obszernych fragmentów Seder Nezikin, gdzie są omawiane zasady prawa cywilnego (z których w większości korzystamy do dziś).

Sędzia – w języku hebrajskiem – szofet lub dajan (od słowa „din” – „sąd”), członek Bejt Din (Sądu), który działał zgodnie z prawem Tory. Dlatego sędzia Beit Din musiał być mędrcem doskonale znającym prawo żydowskie. Najważniejszym wymogiem dla sędziego jest uczciwość i bezstronność. Sąd był jedną z fundamentalnych struktur organizujących życia społecznego – przywódca ludu był jednocześnie zwierzchnikiem sądu, a po zburzeniu państwowości i wygnaniu z Ziemi Świętej stał się podstawą istnienia wszystkich społeczności żydowskich.

Historia żydowskiego wymiaru sprawiedliwości 

Sąd Najwyższy – Wielki Sanhedryn, na czele którego stał przywódca ludu – powstał w czasach przejścia Żydów przez pustynię, kiedy Wszechmocny nakazał Mojżeszowi: „Zbierz mi siedemdziesięciu mężczyzn spośród starszych („ zkenim ”) Izraela… I poniosą z tobą brzemię ludu, a ty sam nie poniesiesz ”(Bamidbar, 11:16-17 ). W tym samym okresie powstał system lokalnych sądów: za radą swojego teścia Jitro, człowieka sprawiedliwego, hery (prozelity), Mojżesz wyznaczył do pomocy sobie sędziów – przewodniczących społeczności ponad 10, 50, 100 i 1000 osób. W razie potrzeby ci sędziowie jednoczyli się. Ich liczba musiała być nieparzysta, a ich minimalna liczba to trzy (jak jest powiedziane w Pirke Awot: „Nie bądź jedynym sędzią, bo nie ma tylko jednego sędziego, ale Jeden [B-g]” – Awot, 4: 8).

Wraz z wejściem do Ziemi Izraela utworzono stałe sądy trzyosobowe (dla małych osad; w razie potrzeby dodawano 2, 4 lub 6 sędziów) i 23-osobowe („Małe Sanhedryny”) – dla większych miast. Oprócz sędziów („szoftim”), którzy podejmowali decyzje w konkretnych sprawach, powołano komorników -„szotrim”, ktуrych zadaniem było wykonanie orzeczenia sądu, a także sprawdzenie przestrzegania przepisów Tory. w danym mieście ( rozdział „Szoftim” z Księgi „Dwarim”; Rambam. Prawa Sanhedrynu, rozdz .1).
Wielki Sanhedryn składał się z 71 członków; wyjątkiem było  Wielkie Zgromadzenie  „Kneset haGdola” — kolegium 121 mędrców Tory, utworzone i kierowane przez  Ezrę na początku okresu Drugiej Świątyni. W tym okresie Sądem Najwyższym rządziły „pary mędrców” – przewodniczący („nasi ”) oraz sędzia najwyższy („aw beit din”).
Wszystkie kwestie zarówno w sądzie lokalnym, jak i w Sądzie Najwyższym były rozstrzygane w drodze głosowania; ostateczna decyzja była podejmowana przez większość i uwzględniana w tej kwestii w oparciu o prawa Tory. Po zaprzestaniu działalności Sanhedrynu (w IV w.), działały tutejsze sądy rabinackie. Nadal działają w każdym miejscu zamieszkania Żydów. Prowadzą ich przywódcy społeczności oraz inni wybitni mędrcy, rabini. Odpowiadają one za kwestie dotyczące konwersji, małżeństwa, rozwodu, a także spory majątkowe – o ile obie strony wyrażą na to zgodę. Ponadto zwyczajem jest zwracanie się do rabinów (dajanów) w celu wyjaśnienia żydowskich praw ( halahi ) dotyczących wszystkich dziedzin życia, tradycji etc.

Tu Biszwat – 10 ciekawych faktów

15 dnia żydowskiego miesiąca Szwat obchodzimy Tu bi-Szewat – Nowy Rok Drzew.

We współczesnym Izraelu Tu B’Szwat obchodzony jest jako dzień świadomości ekologicznej i jest obchodzony przez sadzenie drzew, natomiast w czasach Świątyń symbolizował odrodzenie się natury po porze deszczowej i rozpoczęciu nowych zbiorów.

Przedstawiamy 10 ważnych i interesujących faktów na temat tego wspaniałego i bardzo 'pożytecznego’ Święta:

       1. W tłumaczeniu z języka hebrajskiego Tu Biszvat oznacza „piętnasty dzień miesiąca Szewat”. W słowie „Tu” wartość liczbowa liter ט (tet) i  ו (waw) to 9 i 6, co w sumie daje 15. Drugą nazwą tego święta jest „Rosz ha-Szana la’Ilanot”, dosłownie przetłumaczone jako „Drzewa noworoczne”

       2. Według legendy, kiedy Wszechmogący dał ludziom Nowy Rok (Rosz ha-Szana), rośliny zazdrościły im i również chciały takiego święta dla siebie. Następnie B-g stworzył dla nich Tu Biszwat – Nowy Rok Drzew. Datę wybrano na miesiąc Szwat, ponieważ w tym czasie drzewa budzą się po zimowej hibernacji.

        3. W rzeczywistości mędrcy wymyślili Tu B’Szwat, aby oddzielić zbiory jednego roku od zbiorów innego roku. Owoce dojrzałe przed datą 15 Szwat odnoszą się do starego zbioru, a po 15 Szwat do nowego. Gdy drzewo owocowe miało trzy lata, jego owoce były przekazywane w ofierze do Świątyni jako. A jak poprawnie policzyć wiek, jeśli nie znasz daty urodzin? Do tego potrzebny był Tu B’Szwat.

        4. Tu B’Szwat to jeden z czterech 'Nowych Roków’ w kalendarzu hebrajskim. Pierwszy, Nowy Rok Królów, obchodzony jest wiosną –1 Nisan. Od niego zaczyna się odliczanie miesięcy, świąt i panowania królów Izraela. Drugi Nowy Rok to Nowy Rok oddzielania dziesięciny od zwierząt gospodarskich i obchodzony jest latem 1 Elul. Został ustanowiony w czasie Świątyni, kiedy Izraelici musieli przynosić do Świątyni dziesiątą część zwierząt urodzonych w ich gospodarstwie w ciągu roku. Jesienią obchodzony jest trzeci, najsłynniejszy Nowy Rok – Rosz ha-Szana. Jest obchodzony na cześć stworzenia świata, symbolizuje początek nowego roku i koniec odchodzącego roku. A czwarty Nowy Rok to Tu Biszwat – Nowy Rok Drzew.

       5. Święto Tu B’Szwat, podobnie jak Pesach, obchodzone jest m.in. sederem, rytualnym świątecznym posiłkiem. Na stole powinno znaleźć się siedem owoców Izraela, zebranych z nowego żniwa. Tora mówi: „Bowiem Pan, twój B-g, prowadzi cię do ziemi dobrej, do ziemi pszenicy i jęczmienia, winorośli, drzew figowych i granatu, do krainy drzew oliwnych i miodu daktylowego „(Dwarim/Powtórzonego Prawa, 8: 7). Dlatego zwyczajowo je się winogrona, potem figi, granaty, oliwki i daktyle – w kolejności, w jakiej są wymienione w Torze. Przed zjedzeniem pierwszego owocu nowego żniwa odmawiają błogosławieństwo: „Błogosławiony jesteś, Panie, nasz Bóg, władco wszechświata, który dał nam życie i wspierał je w nas, i dałeś nam żyć. tym razem!”.  W społecznościach sefardyjskich zwyczajowo spożywa się najpierw potrawy z pszenicy i jęczmienia, a następnie owoce. Według jednego ze zwyczajów Żydów ze Wschodu podczas sederu można spróbować pięćdziesiąt rodzajów owoców!

 6. Po zniszczeniu Drugiej Świątyni, Tu B’Szwat nie było obchodzone przez długi czas, ponieważ w Galut (na wygnaniu) nie pozwalano przestrzegania  przykazań rolniczych związanych z Ziemią Izraela. Obchody Nowego Roku Drzew zostały przywrócone dopiero w XVI wieku – dzięki grupie Kabalistów, która utworzyła się w Erec Izrael wokół wielkiego Rabina i Mentora B”P Rawa Icchaka Lurii (lub Arizala).

    7. Wraz z początkiem masowej repatriacji europejskich Żydów do Erec Israel, Tu B’Szwat stał się symbolem odrodzenia kraju. Pierwsi osadnicy sadzili ogrody nie tylko dla siebie, ale także dla następnych pokoleń, zgodnie z midraszem: „Pamiętajcie, aby sadzić drzewa, nawet jeśli były już zasadzone przed wami, i nie mówcie: „ Jestem zbyt stary, nie będę mógł jeść płodów z tych drzew „- roślina dla przyszłych pokoleń. ”(Midrasz Tanhuma Kdoszim).

8. Izrael jest jedynym krajem na świecie, który ma dziś więcej lasów niż sto lat temu. Liczba drzew w Izraelu wzrosła z 4,5 miliona do 240 milionów od 1948 roku.

    9. Ponieważ uważa się, że Tu B’Szwat oznacza odrodzenie natury, wiele izraelskich instytucji wybrało ten dzień na swoje inauguracje rozpoczęcia działania. Na przykład wmurowanie kamienia węgielnego pod Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie miało miejsce na Tu B’Szwat w 1918 r., Politechnika Technion w Hajfie w 1925 r., A Kneset w 1949 r.

   10. W starożytności na cześć noworodków koniecznie sadzono drzewo: na cześć chłopca – cedr, na cześć dziewczynki – cyprys. Cedr symbolizował wzrost i prawość, a cyprys symbolizował piękno i zapach.

(źródło: 12-13.plus)

Ciasto na Tu BiSzwat

Smakołyk tu-biszwatowy – keks z suszonymi owocami:
 
Główne składniki:
– 5 łyżek brązowego cukru
– 2 duże jajka
– 1 szklanka mąki orkiszowej
– 2 łyżki oleju
– 10 gramów proszku do pieczenia
– 1/4 łyżeczki cynamonu (chyba, że ktoś nie lubi, to nie…)
– 150 gramów (około 1 i 1/2 szklanki) orzechów – na przykład, kombinacji orzechów laskowych (przepołowionych ostrym nożem) oraz orzechów włoskich i blanszowanych migdałów grubo posiekanych
– 200 gramów (około 1 i 1/2 szklanki) suszonych owoców – na przykład, papai, 2 daktyli, rodzynek, moreli i suszonej żurawiny etc.
Przygotuj ciasto:
Rozgrzej piekarnik do 170 stopni Celsjusza.
Nasmaruj tłuszczem formę do pieczenia.
W misce wymieszaj brązowy cukier, jajka, mąkę, olej, proszek do pieczenia i ew. cynamon.
Mieszaj, aż powstanie ciasto. Następnie dodaj orzechy i suszone owoce.
Wyłóż ciasto do przygotowanej foremki.
Wypiekaj w temperaturze 170 stopni Celsjusza przez +/- 40 minut lub do zrumienienia.
Ostudzić i wstawić do lodówki (można zostawić w lodówce do następnego dnia).
Pokroić w grube plastry, a następnie przechowywać w szczelnym pojemniku.

Tu BiSzwat

Tu BiSzwat  – Nowy Rok Drzew
Tu BiSzwat, 15 dzień miesiąca Szwat w kalendarzu żydowskim jest początkiem Nowego Roku Drzew. Właśnie  o tej porze najwcześniej kwitnące drzewa w Izraelu budzą się do życia z zimowego snu i rozpoczynają nowy cykl owocowania.
“Nowy Rok Drzew” dotyczy różnego rodzaju danin, które muszą być oddzielane od plonów Ziemi Izraela. Daniny te różnią się nieco każdego roku w ciągu siedmioletniego cyklu, I właśnie dzień 15 szwat wyznacza granicę poszczególnych lat dla drzew owocowych.
Obchodzimy ten dzień jedząc owoce, zwłaszcza takie, które Tora wymienia wychwalając zalety Ziemi Izraela: winogrona, figi, granaty, oliwki oraz daktyle. Tego dnia pamiętamy że “Człowiekiem jest drzewo polne” (Powtórzonego Prawa, 20:19), i próbujemy nauczyć się czegoś z tej botanicznej analogii.

Jak się święuje Tu BiSzwat?

Raośnie i smacznie.
Radośnie, bo przecież to Święto zwiastujące rychłe nadejście wiosny – drzewa się budzą ! Smacznie, bo tradycyjnie smakołyki się je: figi, daktyle, granaty, winogrona… 

Oto Błogosławieństwo na owoc (z drzewa/krzaku):

Baruch Ata Adonaj, Eloheinu Melech ha’Olam borei pri ha-ec.
(Błogosławiony jesteś Ty, P-nie nasz B‑że, Królu wszechświata, który stwarzasz owoc drzewa.)

Gdy spożywa się owoc pierwszy raz w jego sezonie, recytuje się Błogosławieństwo Szehechejanu przed wypowiedzeniem błogosławieństwa na owoc:

Baruch Ata Adonaj Elohejnu Melech haolam szehechejanu wekijmanu wehigianu lizman haze.
(Błogosławiony jesteś Ty, P-nie nasz B‑że, Królu wszechświata, który dałeś nam życie, podtrzymywałeś nas, i pozwoliłeś nam doczekać tego czasu.)

Je się też ciasta bądź inne wypieki z mąki pszenicznej, jęczmiennej, owsianej, orkiszowej…. Wtedy odmawia się Błogosławieństwo Mezonot:

Baruch Ata Adonaj Elochejnu melech haolam, bore minei mezonot.
(Błogosławiony jesteś Ty Haszem, nasz Bóg, Król świata, Stwórca różnych rodzajów pożywienia).

Smacznego!
W Erec Israel Święto Tu BiSzwat obchodzi się również sadząć nowe drzewa, bowiem Ziema Izraela to jest ziemia cudów…

 

Talmud Babiloński

Jest to monumentalne źródło klasyczne, obejmujące cały zbiór tradycji prawnych, duchowych, intelektualnych, etycznych i historycznych judaizmu. Pojawiło się jako komentarz do Miszny. Jest napisany głównie w języku aramejskim. Talmud zawiera nauki mędrców żydowskich, z których większość żyła w okresie po zniszczeniu Drugiej Świątyni, aż do piątego wieku według chronologii nieżydowskiej. Talmud babiloński przez wieki służył jako podstawowe źródło edukacji dla wielu pokoleń Żydów. Stanowi punkt wyjścia dla wszystkich kolejnych prawniczych, etycznych i żydowskie dzieła teologiczne.

Pirkei de Rabbi Eliezer („Księgi Rabina Eliezera”)

Dzieło rabiniczne nazwane na cześć Rabina Eliezera ben Jorkenusa, wybitnego mędrca I-II wieku. Ten midrasz zawiera interpretacje epizodów z Tanach oraz historie z życia przodków, komentuje narrację Tory, a także rozwija i wyjaśnia zasady moralne. Rozpoczyna się opowieścią o pierwszych dniach życia Rabina Eliezera, a następnie opowiada o niektórych tematach Tory, od stworzenia świata po wędrówki Izraelitów po pustyni.

Szewat 12

Intelekt i podekscytowanie to są dwa odrębne światy. Intelekt – świat zimny i spokojny; podekscytowanie – świat kipiący i porywczy. Praca człowieka polega na ich łączeniu, zjednoczeniu. Porywczość przekształca się wówczas w pragnienie, natomiast intelekt w przewodnika w życiu pracy i działania.

Szewat 7

W wieku dziewięciu lat Alter Rebbe studiował geometrię i astronomię. W wieku dziesięciu lat stworzył kalendarz na piętnaście lat. Gdy miał dwanaście lat, zdarzyło się, że wykładał publicznie prawa Rambama dotyczące Kidusz Hachodesz.* Wybitni badacze Tory, obecni w tym czasie wśród słuchaczy, byli całkowicie zaskoczeni wiedzą młodzieńca.

* Duża część tego opracowania poświęcona jest złożonym obliczeniom astronomicznym związanym z przewidywanym wyglądem nowiu itp.

Pidion Haben – wykupienie pierworodnego syna

Pidion Haben Micwa wynikająca bezpośrednio z przykazań Tory: Księgi Wyjścia (Szmot), Kapłańskiej (Wajikra) oraz Liczb (Bamidbar) – dotyczy wykupienia pierworodnego syna.

„…A każdego pierworodnego człowieka, z synów twoich wykupisz…” (Szmot, 13:13).
Pidyon haben, czyli „wykupienie pierworodnego syna”, to ceremonia, podczas której ojciec pierworodnego wykupuje swojego syna, trzydzieści dni po jego narodzinach, dając kohenowi (z kapłańskiego rodu Aarona) pięć srebrnych monet.
Pełna procedura i ceremonia Pidyon Haben – opis poniżej:
Jak:
Najważniejszymi uczestnikami ceremonii Pidyon Haben („wykupienia pierworodnego”) są: ojciec, jego pierworodny syn, oraz Kohen (Kapłan). Zwyczajowo zaprasza się rodzinę i przyjaciół by razem celebrować tę specjalna uroczystość i cieszyć się wystawną ucztą. Idealnie byłoby, gdyby posiłek zawierał wino i mięso oraz przy którym by był obecny minjan, czyli wśród zebranych – quorum dziesięciu dorosłych mężczyzn. Rodzice ubierają się sami oraz swojego syna w świąteczne stroje (z szacunku dla micwy). By podkreślić miłość dla micwy, zwyczajowo przyozdabia się dziecko i kładzie się je na srebrnej tacy. Po rytualnym umyciu rąk przez zebranych, recytuje się błogosławieństwo Hamoci i łamie się chleb. Ojciec przynosi dziecko przed Kohena wraz z pięcioma srebrnymi monetami – szekli (lub ich równowartość). Ojciec wypowiada następujące słowa: „Moja żydowska żona urodziła mi tego pierworodnego syna.” Po nim Kohen: „Co wolisz mieć — swojego pierworodnego syna, czy pięć monet, które jesteś zobligowany mi dać jako zapłatę za tego pierworodnego syna?” Ojciec: „Chcę mojego pierworodnego syna i oto jest dla ciebie pięć monet wymaganych od mnie jako wykupienie.” Ojciec wyciąga ręce z pieniędzmi na wykupienie i recytuje następujące błogosławieństwa: „Błogosławiony jesteś, Panie, Boże nasz, Królu wszechświata, który uświęciłeś nas Swoimi przykazaniami i nakazałeś nam wykupienie syna. Błogosławiony jesteś, Panie, Boże nasz, Królu wszechświata, który utrzymałeś nas przy życiu i doprowadziłeś nas do tej chwili”. Natępnie przekazuje pieniądze Kohenowi, który unosi kielich z winem mówiąc: Błogosławiony jesteś, Panie, Boże nasz, Królu wszechświata, Stwórca owocu winorośli. Kohen pije wino. (Powyższy tekst jest zgodny z tradycją Chabadu) Uroczystemu posiłkowi, który następuje po ceremonii, towarzyszą radosne śpiewy i inspirujące słowa Tory. Zwyczajem jest, by dzielić się jedzeniem z tego posiłku również z tymi, którzy nie mogli w nim uczestniczyć. Recytuje się Błogosławieństwo po posiłku. (W przypadku, gdy ojciec dziecka nie jest Żydem, jeśli nie może on zorganizować ceremonii z jakiegokolwiek powodu, lub jeżeli dorosły pierworodny wykupuje się sam, należy porozmawiać z kompetentnym rabinem )
Kiedy:
Wskazówki – na kiedy zaplanować Pidyon Haben, oraz specjalne zasady na specjalne dni są zapisane w Torze: „Jego wykupienie [odbędzie się] po osiągnięciu miesiąca życia” (Bamidbar, 18:16). Oznacza to, że Pidyon Haben (ceremonia wykupu pierworodnego) powinna odbyć się trzydziestego pierwszego dnia po narodzinach chłopca. (Zarówno dzień urodzin jak i dzień Pidyon Haben wliczone są w owe 31 dni). Teoretycznie wypełnienie tego obowiązku przypada więc na zmierzch trzydziestego dnia – ponieważ żydowska data rozpoczyna się po zmroku – jednak zwyczajem jest by urządzać Pidyon Haben trzydziestego pierwszego dnia po poludniu. Sefaradyjska tradycja, jednakże, wyznacza Pidyon Haben na pierwszą możliwą sposobność — noc poprzedzającą trzydziesty pierwszy dzień. Jeżeli trzydziesty pierwszy dzień przypada w Szabat lub święto (inne niż Chanuka, Purim lub Chol Hamoed), ceremonia Pidyon Haben powinna odbyć się w następny dzień powszedni. Jeżeli trzydziesty pierwszy dzień przypada w piątek posiłek powinien być przygotowany na wczesne popołudnie, i powinien w nim uczestniczyć jedynie minjan mężczyzn (wraz z ojcem dziecka oraz Kohenem, też przy udziale najbliższych krewnych). Jeżeli trzydziesty pierwszy dzień przypada w dzień przed Pesach, Pidyon Haben powinien odbyć się o poranku, wystarczająco wcześnie by można było zjeść chleb podczas uroczystego posiłku. Jeżeli, z jakiegokolwiek powodu, trzydziesty pierwszy dzień minął, a Pidyon Haben nie odbył się, ojciec dziecka powinien to uczynić przy najbliższej nadarzającej się okazji. Jeżeli pierworodny osiąga wiek dojrzałości (Bar Micwa) nie mając Pidyon Haben, jest zobligowany do „wykupienia” samego siebie.
Kto.
Jaka jest definicja według Tory słowa „pierworodny”? Kto jest zobligowany do wykupu?
Narodzony chłopiec musi zostać wykupiony, jeżeli jest pierworodnym dzieckiem rodziców narodu Izraela. Przyjrzyjmy się bliżej, co to wszystko dokładnie oznacza. Pojęcie „pierworodny” według Tory oznacza „otwierającego łono”. Oznacza to, że jest to pierwsze dziecko matki, i jeżeli jest ono chłopcem, wymagane jest Pidyon Haben (ceremonia wykupienia), nawet, jeżeli ojciec ma już inne dzieci. Jeżeli córka jest urodzona jako pierwsza, wtedy wykupienie kolejnego dziecka (syna) nie jest konieczne. Jeżeli pierwsza ciąża kobiety zakończyła sie porodem martwego dziecka lub poronieniem kolejne dziecko nie potrzebuje ceremonii Pidyon Haben. Jeżeli poroni w ciągu pierwszych czterdziestu dni ciąży, a następnie urodzi syna, wtedy konieczne jest Pidyon Haben. Jeżeli zaś poronienie miał miejsce w ciągu pierwszych czterdziestu dni ciąży, należy skonsultować się z rabinem czy następne dziecko jest „otwierającym łono”. Jeżeli pierworodne dziecko zostało urodzone poprzez “cesarskie cięcie”, wtedy nie jest potrzebne Pidyon Haben — ani dla pierworodnego, ani dla kolejnego dziecka, nawet, jeżeli następne dziecko przyjdzie na świat naturalnie. W przypadku bliźniaków, jeżeli rodzi sie dwóch synów, tylko pierwszy chłopiec musi być wykupiony; jeżeli rodzi się chłopiec i dziewczynka, syn musi zostać wykupiony tylko w przypadku, kiedy rodzi się jako pierwszy.
Naród Izraela.
Obowiązek Pydion Haben dotyczy pierworodnego, którego oboje rodziców pochodzi z ludu Izraela. Jeżeli ojciec lub matka jest z rodu Kohenów (kapłanów) lub Lewitów, Pidyon Haben nie jest wymagany. Jeżeli kobieta robi konwersję na Judaizm (nawet, jeżeli jest w ciąży) jej pierworodny syn wymaga Pidyon Haben. Jeżeli kobieta mająca już dzieci przechodzi konwersję, jej pierwszy syn narodzony jako Żyd nie potrzebuje wykupienia.
Kto wykupuje dziecko?
Obowiązek wykupu pierworodnego syna spoczywa na ojcu. Matka nie musi organizować ceremonii wykupienia. Obowiązek ten ciąży na ojcu od trzydziestego dnia życia dziecka – w przypadku, gdy Pydion Haben nie został urządzony w odpowiednim czasie aż do bar micwy syna. Gdy chłopak osiąga wiek dojrzałości, obowiązek spełnienia tej micwy przechodzi na niego, i do niego należy wykupienie się od Kohena. (Należy skonsultować się z Rabinem po dokładną procedurę „samo-wykupienia”). Jeżeli z jakiegokolwiek powodu ojciec nie jest w stanie dokonać wykupienia – np. zmarł albo nie jest Żydem – teoretycznie nikt nie jest zobligowany do wykupu dziecka do czasu jego bar micwy, kiedy to dziecko zostaje zobowiązane by wykupić samego siebie. Jednakże, matka, dziadek, lub nawet lokalna wspólnota żydowska może wykupić dziecko. (Należy w takiej sytuacji również skonsultować się z Rabinem w związku z procedurą „wykupienia bez ojca”). Jeżeli ojciec jest Chalal (potomkiem Aarona, który został pozbawiony kapłańskiego statusu), lub jeżeli matka jest dzieckiem Chalal, Pydion Haben jest wymagane. Jeżeli matka jest córką Kohena i kiedykolwiek miała seksualną relację z nie-Żydem, jej pierworodny syn musi być wykupiony. Posiadanie związków z nie-Żydami powoduje utratę statusu bycia córką Kohena. Jednakże, jeżeli matka jest Lewitką, która miała związek z nie-Żydem, nie ma zmiany w jej statusie i jej pierworodny syn nadal nie potrzebuje Pidyon Haben.
Co i dlaczego?
Jaki jest powód takiego rytuału?
Pierwotnie, to pierworodni żydowscy synowie stanowili uświęconą kapłańską klasę. Zostali oni powołani do służby B-gu, gdy oszczędzono ich od plagi śmierci pierworodnych, która dotknęła Egipt. Jednakże, kiedy Żydzi – włącznie z pierworodnymi – oddali pokłon złotemu cielcowi, pierworodni utracili swój status. Kapłaństwo zostało powierzone plemieniu, które nie brało udziału w czczeniu złotego cielca – Lewitom, a w szczególności dzieciom Aarona. Odtąd wszyscy pierworodni synowie Izraela muszą wykupić się przed Kohenem podczas ceremonii Pydion Haben. Rytuał ten przypomina nam, iż wszystko na świecie należy do B-ga. Kiedy poświęcamy to co mamy pierwsze i najlepsze, uświadamiamy sobie, że rzeczywiście wszystko jest własnością naszego Stwórcy, i zanim czegoś użyjemy musimy najpierw to od Niego „nabyć”. Maharal (Rabin Pragi Juda Loew, 1525-1609) tłumaczy, że ponieważ B-g jest pierwszym istnieniem, stosownym jest, więc, że pierworodni są Jemu poswięceni.
Źródła biblijne:
Tuż przed wyjściem z Egiptu, B-g nakazał Mojżeszowi następujące: …Wykupisz każdego pierworodnego spośród twoich synów. I przekażesz to, gdy w przyszłości syn cię zapyta: „Co to jest?”, mówiąc: „B-g ręką mocną wywiódł nas z Egiptu, z domu niewoli. Gdy faraon wzbraniał się nas uwolnić, WSzechmogący wytępił wszystko, co pierworodne w ziemi egipskiej… (Szmot, 13:13-16).
Nachmanides (Rabin Mojżesz syn Nachmana, 1195-1270) tłumaczy, że w tym miejscu, dokładna procedura wykupienia pierworodnych, tak samo jak zastępowanie ich kapłanami z potomnych Aarona, nie była jeszcze sprecyzowana. Dopiero później, kiedy większość Żydów – włącznie z pierworodnymi – zgrzeszyła czcząc złotego cielca, pierworodni stracili swój status. Zaszczyt kapłaństwa został przeniesiony na tych, którzy nie uczestniczyli w czczeniu złotego cielca. Wtedy to, B-g przykazał: Weź Lewitów na miejsce wszystkich pierworodnych pośród dzieci Izraela… Weźmiesz po pięć szekli od głowy według wagi szekla Przybytku; szekl po dwadzieścia ger. (Bamidbar, 3:45-47). To właśnie jest przykazaniem Pydion Haben.
Dlaczego tylko pierworodni synowie są wykupowani? Nasi pierworodni osiągnęli specjalny status, gdy – pomimo tego, że nasz naród W Egipcie duchowych nizin, zasymilował się, upodobnił się do swoich egipskich sąsiadów – B-g oszczędził nas podczas plagi pierworodnych. Ponieważ nie byliśmy Egipcjanami, tylko pierworodni synowie, którzy w innym wypadku zginęliby, zostali oszczędzeni. Natomiast żydowskie kobiety zachowały swoją narodową tożsamość.
Nasi Mędrcy uczą nas, że zostaliśmy ocaleni z Egiptu przez zasługi prawych kobiet. Kolejny powód, dlaczego nie ma potrzeby wykupu córek jest taki, że monety które daje się Kohenowi są w zamian za służbę świątynną, którą Kohen odbywa w miejsce pierworodnych (ci służyliby, gdyby nie fakt brania udziału w kulcie złotego cielca). Ponieważ, tak czy inaczej, kobiety nie służyłyby w Świątyni, nie muszą być wykupowane.

PRZYPISY

1.  Micwa 18.

2.  Gewurot HaSzem 38.

Miesiąc Szwat

Miesiąc Szwat (hebr. שבט) jest piątym miesiącem żydowskiego kalendarza cywilnego (licząc początek roku w miesiącu Tiszrei), a jedenasty kalendarza religijnego (licząc początek roku w miesiącu Nissan – wyjścia Izraelitów z Micraim)..

Szewat przypada na miesiące styczeń-luty w kalendarzu gregoriańskim. Liczy 30 dni.

W miesiącu Szewat obchodzimy –

15 Szwat – Tu Bi’Szwat (Rosz Ha-Szana le-Ilanot – Nowy rok drzew). To dzień, w którym owocowe drzewa w Izraelu budzą się po zimowym śnie – początek nowego sezonu wegetacyjnego. Dzień obchodzimy jedząc owoce, szczególnie z „Siedmiu rodzajów”, którymi błogosławiony jest Izrael (pszenica, jęczmień, winogrona, figi, granaty, oliwki i daktyle). Tego dnia pamiętamy, że „człowiek jest drzewem pola” i zastanawiamy się nad lekcjami, jakie możemy wyciągnąć z naszego botanicznego analogu.

Na miesiąc Szewat przypada Szabat Szira  – parsza Beszalach z Księgi Szmot (Księgi Wyjścia) nazwany od czytanego wówczas fragmentu o przejściu Izraelitów przez Morze Czerwone.

Na miesiąc Szewat przypadają też dwie ważne daty w kalendarzu chasydzkim. Są to: 
* dzień 10 Szewat roku 1950 roku – rocznica śmierci szóstego Lubawiczer Rebbe, B’P Rabina Josefa Icchaka Schneersohna,. Tego samego dnia, dokładnie rok później, B’P Rabin Menachem Mendel Schneerson podjął się misji wyznaczonej mu przez Szóstego Rebbe, objął funkcje przywództwa i został Siódmym Rebbe;
* dzień 22 Szwat to rocznica śmierci Rebbecin Chaji Muszki Schneerson, zmarła w roku 1988 roku.

Beszalach

Parsza Beszalach – Ks. Szmot  (שְׁמוֹת) – Ks. Wyjścia, rozdziały  13:17-17:16:

Beszalach — w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza “gdy uwolnił”. 

Parsza Beszalach jest 16m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania w cyklu rocznym  Tory i czwartym w Księdze Wyjścia. Tekst Parszy Beszalach zawiera 6’423 hebrajskich liter, 1’681 hebrajskich słów.  

„I stało się, gdy uwolnił Faraon lud, że prowadził ich B-g drogą ziemi Pelisztów…. I obwodził B-g lud drogą pustyni ku morzu Sitowemu. Uzbrojeni zaś wyszli synowie Izraela z ziemi Micraim. Zabrał też Mojżesz kości Jozefa ze sobą, bo przysięgą zaklinał synów Izraela, mówiąc: Wspomnieć wspomni was Bóg, a wtedy wynieście kości moje stąd ze sobą…”  (13:17-20) 

Skrót treści parszy Beszalach: 

Gdy Faraon zobaczył całe zastępy narodu żydowskiego wychodzące z jego kraju, zorientował się, co się zdarzyło i wysyłał swoje wojska na pustynię w pościgu za Izraelitami.  

I stał się cud:  Morze Czerwone rozstąpiło się, tak, że Izraelici mogli przejść na drugi brzeg suchą stopą, ale gdy w ślad za nimi weszły wojska Faraona, morze wróciło do stanu normalnego – wojska egipskie utonęły.  

Właśnie wtedy Miriam, siostra Mojżesza zainicjowała radosny śpiew – Mojżesz wraz z całym ludem izraelskim zaśpiewali pieśń dziękczynną – „Pieśń Morza” – „Szirat HaJam” lub inaczej nazywaną: „Az Jaszir Mosze”, dziękując B-gu za ten cud. 

Brak pożywienia i picia doprowadza lud do zniechęcenia i rozpaczy. Ludzie narzekali, byli niezadowoleni, narastała złość. Wtedy B-g zsyła z nieba głodującym mannę i przepiórki do jedzenia. 

Zdarza się kolejny cud  – z suchej skały płynie woda. 

Naród żydowski nakarmiony i napojony. 

Amalek zaatakował Izraelitów, jednak z pomocą B-żą jego wojsko zostało pokonane. 

„I zbudował Mojżesz ołtarz i nadał mu miano: Wiekuisty – chorągwią moją. I rzekł: Bo ręka (wzniesiona) ku tronowi : wojna Wiekuistego z Amalekiem od pokolenia do pokolenia!”                                                                                                                

Kolejność czytania Parszy Beszalach w cyklu tygodniowym:

  • Pierwsze czytanie —Szmot 13:17–14:8
  • Drugie czytanie – Szmot  14:9–14
  • Trzecie czytanie – Szmot  14:15–25
  • Czwarte czytanie – Szmot  14:26–15:26
  • Piąte czytanie – Szmot   15:27–16:10
  • Szóste czytanie – Szmot   16:11-36
  • Siódme czytanie – Szmot  17:1–16

Komentarze Rabina Szaloma Dow Ber Stamblera:

 

 

Parsza Tory Beszalach

I stało się, gdy uwolnił Faraon lud, że prowadził ich Bóg drogą ziemi Pelisztów…. I obwodził Bóg lud drogą pustyni ku morzu Sitowemu. Uzbrojeni zaś wyszli synowie Izraela z ziemi Micraim. Zabrał też Mojżesz kości Jozefa ze sobą, bo przysięgą zaklinał synów Izraela, mówiąc: Wspomnieć wspomni was Bóg, a wtedy wynieście kości moje ztąd ze sobą…”   

Komentarze Rabina Szaloma Ber Stamblera:

 

 

Tewet 16

Cemach Cedek powiedział Rabinowi Hendelowi* w trakcie jechidus (spotkanie): „Studiowanie Zoharu wywyższa duszę; studiowanie midraszu pobudza serce; Tehillim – łzami oczyszcza (naczynie)”.

(*) Reb Hendel był chasydem, który uosabiał wiele cech chasydzkich – pokorę, ciepło serca, współczucie, żarliwą wiarę. 

 

Trzynaście najważniejszych zasad wiary judaizmu

Według Komentarza RaMBaMa do Miszny, Sanhedrin 10:1

Punkt 1

Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, tworzy wszystkie stworzenia i kieruje nimi i tylko On sam wszystko uczynił, czyni i będzie czynił.

Punkt 2

Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, jest Jeden i nie istnieje w żaden sposób inna taka jedność jak Jego i że tylko On sam jest naszym Bogiem, który był, jest i będzie

Punkt 3

Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, nie ma ciała i że nie odnosi się do niego żaden fizyczny atrybut i że niczego w ogóle nie można z Nim porównać.

Punkt 4

Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, był pierwszy i będzie ostatni.

Punkt 5

Wierzę pełnią wiary, że właściwym jest modlenie się tylko i wyłącznie do Boga. Nie należy modlić się do nikogo i do niczego innego.

Punkt 6

Wierzę pełnią wiary, że wszystkie słowa proroków są prawdziwe.

Punkt 7

Wierzę pełnią wiary, że proroctwo Mojżesza, naszego nauczyciela, niech spoczywa w pokoju, jest prawdziwe. I że był on ojcem wszystkich proroków (najważniejszym z wszystkich proroków) – zarówno tych przed nim, jak tych i po nim.

Punkt 8

Wierzę pełnią wiary, że Tora, którą posiadamy, jest tą, która została dana Mojżeszowi, naszemu nauczycielowi, niech spoczywa w pokoju.

Punkt 9

Wierzę pełnią wiary, że ta Tora nigdy nie zostanie zmieniona i że nie będzie nigdy żadnej innej Tory danej przez Stwórcę, błogosławione jest Jego Imię.

Punkt 10

Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, zna wszystkie uczynki i myśli człowieka, tak jak powiedziano: “Który kształtuje serca ich wszystkich, który zważa na wszystkie ich czyny” (Psalm 33, 15).

Punkt 11

Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, nagradza dobrem tych, którzy przestrzegają Jego przykazań, a karze tych, którzy gwałcą Jego przykazania.

Punkt 12

Wierzę pełnią wiary w nadejście Mesjasza i chociaż nawet on zwleka, to nie przestaję czekać na niego każdego dnia.

Punkt 13

Wierzę pełnią wiary, że zmarli zmartwychwstaną do życia kiedy tylko Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, tego zechce.

16 Tewet

Ocalenie Żydów w Bagdadzie (1638)
Tego dnia Murad IV, Sułtan Imperium Osmańskiego, odbił Bagdad od perskiego szacha po czterdziestodniowym oblężeniu. Żydzi z Bagdadu, którzy cierpieli pod rządami szacha, obchodzili ten dzień każdego roku, chwaląc B-ga za uratowanie ich spod panowania perskiego. Według legendy Żydzi pomogli w schwytaniu, potajemnie przekazując sułtanowi wiadomość o wyłomie w murze, przez który jego siły mogły wejść do miasta.

Wajigasz

Parsza Wajigasz  – Bereszit – בראשית (Ks. Rodzaju)  44:18–47:27

Wajigasz lub Waigasz –ֵּ w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „i przystąpił…”,  jest to pierwszy wyraz w tej parszy.  Parsza Wajigasz jest 11 w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu rocznym.  Tekst parszy  Wajigasz  składa się z  5’680  Hebrajskich liter i 1’480 Hebrajskich słów.

Krótki opis Parszy:

I przystąpił do niego Jehuda i powiedział….” (44:18)

Jehuda klęcząc przed Josefem, błaga go, aby zwolnił Binjamina, i proponuje, by władca Egiptu wziął jego – Jehudę sobie za niewolnika zamiast Binjamina. 

Josef już jest przekonany, że bracia są szczerzy i nie mają złych zamiarów: wtedy zdecydował się ujawnić przed braćmi: „Jam jest Josef! Czy jeszcze ojciec mój żyje?”

Bracia zaskoczeni i zawstydzeni, wyznają swoją winę, jednak Josef  ich uspokaja, twierdząc, że nie ich wolą, znalazł się w Egipcie, lecz wolą Wszechmogącego, to Wszechmogący wysalał go tam, by mógł uratować rodzinę od śmierci głodowej.  

Bracia wrócili do swego ojca, do ziemi Kanaan z dobrymi wieściami.

Na zaproszenie i za namową Josefa Jakow przeprowadza się do Egiptu wraz z całą rodziną – z synami i ich rodzinami – w sumie siedemdziesiąt dusz przybyło do Micraim, by w końcu połączyć się z ukochanym synem po 22 latach rozłąki. 

W drodze do Egiptu, Jakow otrzymał obietnicę od B-ga: „…. nie obawiaj się  zstąpić, gdyż narodem wielkim uczynię ci tam… Ja zstąpię z tobą do Micraim, i Ja też cię wywiodę…”  

W okresie głodnych lat Josef gromadzi bogactwo dla Egiptu, sprzedając chleb, magazynowany w latach obfitości.

Faraon przekazuje Jakowowi i całej jego rodzinie do dyspozycji żyzną ziemię Goszen. 

Cała Rodzina Jakowa ma się bardzo dobrze w Egipcie.

 

Kolejność czytania Parszy  Wajigasz  w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie — Bereszit   44:18–30
Drugie czytanie – Bereszit   44:31 – 45:7
Trzecie czytanie – Bereszit  45:8–18
Czwarte czytanie – Bereszit   – 45:19-27
Piąte czytanie – Bereszit  45:28 – 46:27
Szóste czytanie – Bereszit  46:28 – 47:10
Siódme czytanie – Bereszit  – 47:11-27

Komentarze Rabina Szaloma Stamblera:

 

Zot Chanukah – Ósmy dzień Chanuki

„Zot Chanukah” – jest to ósmy dzień Chanuki – również znany jako Zot Chanuka (dosł. „To jest Chanuka”), po kluczowym wyrażeniu w specjalnym czytaniu „Chanuka Tora” na ten dzień (Bamidbar/Ks.Liczb, 7:54-8:4).
W kalendarzu żydowskim dzień zaczyna się tuż po zmroku; tak więc ostatnie zapalanie świateł chanukowych odbywa się wieczorem poprzedzającego ósmy dzień Chanuki, kiedy zapala się osiem świateł. Święto Chanuki kończy się dziś wieczorem o zmroku.
Jednak zwyczajowo pali się świece również w ciągu dnia, w synagogach, w miejscach publicznych i na zgromadzeniach z okazji święta. Świece zapalane są bez recytacji błogosławieństw, ponieważ już nie stanowią one przestrzegania micwy rozpalania świateł chanukowych lecz są radosną tradycją.

Błogosławieństwa chanukowe przy zapalaniu świec

1. Baruch Ata Adonaj Elochejnu Melech Haolam Aszer Kideszanu Bemicwotaw Weciwanu Leadlik Ner Chanuka.

Błogosławiony Jesteś Ty, Panie nasz B-g, Król Wszechświata, który uświęcił nas Jego przykazaniami i nakazał Zapalać świece na Chanukę.

2. Baruch Ata Adonaj Elochejnu Melech Haolam Szeasa Nisim Laavotenu Bajamim Hahem Biz’man Haze.

Błogosławiony Jesteś Ty, Panie nasz B-g, Król Wszechświata, który uczynił cud dla naszych praojców w tamte dni, tamte czasy.

3. Baruch Ata Adonaj Elochejnu Melech Haolam Szehecheejanu Wihigijanu Lizman Haze.

Błogosławiony Jesteś Ty, Panie nasz B-g, Król Wszechświata, który darował nam życie i pozwolił dotrwać tego dnia.

Chanuka gelt

Odwiecznym zwyczajem jest rozdawanie dzieciom w prezencie w okresie Chanuki „Chanuka gelt” (tzw „pieniądza chanukowego”).
Rebbe Chabad-Lubawicz zachęcał by rozdawać dzieciakom Chanuka gelt” każdego dnia trwania Chanuki – z wyjątkiem Szabatu, (kiedy się nie daje prezentów).
 
Chanuka gelt (w jeż. jidysz: חנוכה געלט – ḥanukah gelt; hebrajski: דמי חנוכה – dmei ḥanukah, oba wyrazy oznaczają dosłownie „pieniądze chanukowe”), znany również jako „gelt”, odnosi się do czekoladowych „pieniędzy” ofiarowanych jako prezenty, przeważnie dzieciom, podczas Święta Chanuki.
Tradycja dawania dzieciom Chanuka gelt (czekalodowych pieniędzy) ma długą historię. Zwyczaj ten ma swoje korzenie w XVII-wiecznych obyczajów polskich Żydów. Według Rawa Magena Abrahama (XVIII w.) niezamożni studenci jesziwy mieli w zwyczaju odwiedzać domy żydowskich dobroczyńców, którzy rozdawali pieniądze na Chanukę (Orach Chaim 670), jak również jako podziękowania dla nauczycieli.
Rabini zaaprobowali zwyczaj dawania pieniędzy na Chanukę, ponieważ nagłaśniało to historię Chanukowego Cudu – Cudu Oliwy oraz Cudu Zwycięstwa
Po zwycięstwie Machabeuszy nad starożytnymi Grekam, aby uczcić swoją wolność, wyzwolenie Jerozolimy, Świątyni, Hasmoneusze bili narodowe monety*.
W 1958 r. Bank Izraela wyemitował pamiątkowe monety używane jako Chanuka gelt. Obecnie moneta przedstawiała tę samą menorę, która pojawiła się na monetach Machabeuszy 2000 lat temu.
 
* źródło:”The gelt chronicles”, Leah Koenig
Chabad.org

Micwy – co to jest micwa?

Jeśli chodzi o przykazanie, wszystkie zewnętrzne bariery i przeszkody, stojące na drodze jego spełnienia, znikają, ponieważ przykazania są tym jedynym,  co naprawdę istnieje.

Micwa – co to znaczy

Proste (bezpośrednie) znaczenie słowa micwa to rozkaz/nakaz/ przykazanie. W tym znaczeniu występuje w Chumaszu Mojżeszowym, czyli w Pięcioksięgu Mojżesza w różnych formach około 300 razy. 

Wyraz „micwa” ogólnie odnosi się do B-skich przykazań dla narodu żydowskiego, rzeczy, czyny, które On chce, abyśmy robili, lub czego nie robili.

Talmud wspomina, że naród żydowski otrzymał 613 przykazań – micwot na Synaju, a liczne księgi kodów – w szczególności „Sefer Hamicwot” Majmonidesa, Rabina Mosze ben Majmon zwanego też Rambam – zawierają szczegółowe wykazy micwot. Wykazy te obejmują tak różnorodne obszary życia człowieka, jak posiadanie i wychowanie dzieci, deklarowanie jedności i wierności B-gu, odpoczynek siódmego dnia – przestrzeganie Szabatu jak również przestrzeganie dni świątecznych wyznaczonych Stwórcą (które są wyszczególnione w kalendarzu hebrajskim), zakaz spożywania niekoszonych produktów wymienionych w Torze, w tym wieprzowiny oraz innych niekoszernych (nieczystych w sense prawa żydowskiego) produktów, przestrzeganie koszerności w życiu codziennym i wiele wiele innych, a przede wszystkim przestrzeganie etyki i miłosierdzia wobec innych. „Kochaj bliżniego swego, jak siebie samego”….

W powszechnym użyciu wyraz „micwa” często oznacza „dobry uczynek” – jak na przykład – „Spełnij micwę i pomóż pani Ani z zakupami”. To jest jakby podstawowe znaczenie tego wyrazu. Według Talmudu Jerozolimskiego wszelkie działania charytatywne, wszelkie dobre pożyteczne uczynki, świadczenia dobra wobec innych – wszystko to jest traktowane jako spełnienie „micwy”, t.j. dobrego uczynku.

Tak więc powyższe znaczenia można połączyć razem – czynienie dobra i NIE czynienie zła – tego Najwyższy oczekuje od nas w świecie, który stworzył.

Micwy nie są wymysłem Wszechmogącego „od niechcenia”. Przestrzeganie micw przynosi praktyczną korzyść zarówno osobie, która je spełnia, ale też całemu światu.

Czy rabini mogą‚ „wymyślić” micwę?

Chociaż termin „micwa” wydaje się odnosić tylko do tych czynności, które zostały nam wyraźnie nakazane bądź zakazane termin ten stosuje się również do siedmiu micw rabinicznych:

* Omywanie rąk przed jedzeniem chleba.

* Prawa Eruwa (możliwości uchylenia zakazów obowiązujących w Szabat).

* Odmawianie błogosławieństwa w określonych sytuacjach m.in. przed jedzeniem, przed podróżą i in.

* Zapalanie świec na Szabat.

* Święto Purim.

* Obchody Chanuki.

* Przy niektórych okazjach odmawianie modlitwy uwielbienia zwanej Hallel.

Natomiast Tora nakazuje nam słuchać mędrców.  

Najgłębszym wyrazem woli B-żej są te czyny, których nam wyraźnie nie nakazał, t.j. ‚nie wyartykułował’, lecz te, które powstały w żydowskich społecznościach  na skutek studiowania i celebrowania Jego Tory – to co się zwie tradycją narodu.

(ilustracja: Art by Sefira Lightstone)

Kislew 28

Było w zwyczaju, że Cemach Cedek urządzał coś w rodzaju farbrengen podczas jednego z wieczorów Chanuki z rodziną, synowe też były obecne. Nazywało się to „wieczorem latkes”. Taka była też praktyka Alter Rebbe i Mitteler Rebbe. Wśród historii opowiadanych przez Rebbe podczas tego wieczoru były znane i lubiane, omawiane co roku przy okazji każdej Chanuki i wciąż słuchane.
Mój ojciec rozdawał „Chanuka-gelt” wieczorem czwartego i piątego dnia Chanuki po zapaleniu świec chanukowych.

20 Kislew – publikacja Tanji

Tanja – Kabbała duszy

Dnia 20 Kislew została opublikowana Księga Tanja (rok 1796)
To był pierwszy wydruk „Biblii chasydyzmu” -Tanji, Opus Magnum Rabina Schneura Zalmana z Liadi, założyciela Chabadu.
Tanja jest głównym dziełem filozofii Chabadu i podejścia Chabadu do mistycyzmu chasydzkiego, ponieważ określa jego ogólną interpretację i metodę.
Tanja została przetłumaczona na wiele języków świata, jest przedmiotem studiów zarówno religijnych, jak i filozoficznych.

20 Kislew

Odezwa Ezdrasza – 20 Kislew 347 rok p.n.e.

Ezra Scriba (Ezdrasz), przewodniczący Sanhedrynu i przywódca narodu żydowskiego w czasie budowy Drugiej Świątyni, wygłosił historyczne przemówienie na trzydniowym zgromadzeniu Żydów w Jerozolimie, zachęcając ich do przestrzegania nauk Tory i do przestrzegania tradycji praojców (naród żydowski był w tym czasie u progu całkowitej asymilacji po 70-letnim wygnaniu w Babilonii).

(ilustracja: chabad.org)

 

Menora publiczna – trudne początki

Menora Chanukowa – wielka menora dumnie ukazująca się publicznie podczas Święta Chanuki aby uczcić święto i upublicznić Cud Chanuki, zwykle w tym okresie  odbywają się też publiczne wydarzenia z udziałem zaproszonych dygnitarzy, którzy zostają uhonorowani zapaleniem jednej ze świec menory.

Tak się dzieje od lat….

Publiczne zapalenie świec menory chanukowej (chanukiji) zostało zainicjowane przez Rebbego, Rabina Menachema Mendela Schneersona w 1974 roku. 

Sama idea zapalania świec menory chanukowej tak, by jak najwięcej  osób społeczności żydowskiej mogła zobaczyć i poczuć ducha Chanuki, sięga czasów starożytnych, kiedy menory były zapalane poza prywatnymi domami by nagłośnić istotę Chanuki. 

Koncepcja ustawiania dużych chanukij i zapalania na nich świec w miejscach publicznych została na całym świecie zainicjowana przez naszego Rebbe, Rabina Menachema M. Schneersona.

W 1973 r. Rabin M.M. Schneerson ogłosił swoją kampanię uświadamiającą znaczenie Chanuki, jej źródła i tradycji z niej związanych, zachęcając swoich zwolenników i wysłanników na całym świecie, by jednoczyli się ze swoją społecznością żydowską, udostępniali możliwość rozpalenia chanukowych świateł. Chabadnicy rozdawali blaszane chanukije tym, którzy nie mieli możliwości kupować; w 1974 roku rozdano ponad 60’000 chanukij. Podtrzymując kampanię Rebbe’go krzewienia wiedzy  na temat Chanuki, Rabin Abraham Shemtov zapalił świecę menory chanukowej tuż przy Liberty Bell (Dzwonku Wolności) w Sali Niepodległości w Waszyngtonie. 

W następnym roku 1975, słynny rockman Bill Graham sponsorował budowę menory Chabad Lubawicz w San Francisco. 

Obecnie uroczystości odbywają się na całym świecie. W 2013 Chabad zaplanował i zrealizował 15 tysięcy publicznych wydarzeń związanych z zapaleniem świec na menorach chanukowych wzniesionych na całym świecie w miastach i miasteczkach, w stolicach i na prowincjach.

Początki kampanii były nie łatwe. Pojawiła się opozycja ze strony żydowskich organizacji, które twierdziły, że gdy tylko menora zostanie dopuszczona do szerszej publiczności, chrześcijańskie i inne religijne organizacje stworzą religijną atmosferę przymusu. Jednak były to nieuzasadnione obawy. ”Nigdy nie słyszałem o sprzeciwie ze strony nie-Żydów, że publiczne e’enty związane z Chanuką są przejawem wymuszenia lub ‚wtłoczenia” judaizmu w społeczeństwie społeczeństwie”, pisze David Novack , profesor żydowskich studiów na Uniwersytecie w Toronto, w „Żydzi w Amerykańskim Placu – Publiczna Menora, argumentując za tym, by menora była w przestrzeni publicznej.

W latach 80-tych wzniesienie menory w Pittsburghu, USA stało się ‚hitem’ publikacji prasowych, gdy sprawa trafiła do Sądu Najwyższego w hrabstwie Allegheny przeciwko ACLU. Sąd w owym czasie zezwolił na wzniesienie menory, przyjmując argument, że menora ma powszechne przesłanie dla wszystkich.

Publiczne światła menory chanukowej, w przeszłości debatowane i kontrowersyjne, są obecnie powszechne w okresie Chanuki na całym świecie jako symbol święta wolności religijnej, męstwa, wierności tradycji. „Odwieczny Cud Jedności narodu żydowskiego, który szanuje wolność życia i czczenia w pokoju, tę samą wolność, o którą Machabeusze walczyli tak bardzo, bardzo dawno temu”, powiedział wiceprzwodniczący Joe Biden zebranym w wydarzeniu, które było transmitowane i relacjonowane na żywo na całym świecie.

Dzięki Rebbe, Rabinowi M.M. Schneersonowi, jego ideji, którą potrafił wprowadzić w życie możemy podziwiać w wielu miejscach na całym świecie – światło chanukowe rozprasza zmrok.

Świece Szabatowe

Świece szabatowe  –  Rozświetl swój świat

Jedną małą świeczką można rozświetlić cały dom. Może nawet cały świat.

Moc świeczki.
Światło zawsze było żydowską tajną bronią numer jeden. Odrobina światła może przegnać gęstą ciemność. Dlatego mędrcy mówią, gdy rzeczy się zaciemniają weź się za czynienie światła. Duchowego światła. Pierwszą kobietą, która miała okiełznać duchowe światło była Sara żona naszego Praojca Abrahama. Mówi się, że jej świece szabatowe paliły się nieprzerwanie od Szabatu do Szabatu. Przez cały tydzień sprawiały, że wszystko w jej domu świeciło blaskiem – wszystko co jedli, wszystko, co posiadali, wszystko, co robili. I przekazała ona tę moc swoim pra-prawnuczkom na wszystkie pokolenia. Kiedy więc żydowska dziewczyna, żydowska kobieta zapala jedną świeczkę tuż przed zachodem słońca, odmawia błogosławieństwo i płynącą z serca modlitwę – nie jest sama. Zapala ją razem z naszymi pramatkami – Sarą, Riwką, Rachal, Leą oraz ze wszystkimi żydowskimi matkami i córkami poprzez setki pokoleń. Jakaż to wspaniała ilość światła! Zohar mówi: „Gdy kobieta zapala świece szabatowe z radością w sercu, sprowadza pokój na świat, zdrowie i szczęście do swojej rodziny…. Tak jak zapalona świeczka swoim światłem objawia coś, co jest ukryte w ciemnym pokoju, tak samo świece szabatowe objawiają B-skość ukrytą we wszystkich rzeczach, a przede wszystkim w naszych duszach. Rebbe powiedział: „Tak jak światło świec szabatowych sprowadza pokój pomiędzy mężem i żoną, tak samo sprowadzają one pokój pomiędzy B-giem i Jego światem.”
W 1974 roku akcję mającą na celu to, aby każda żydowska dziewczyna/kobieta zapalała świece szabatowe. Akcja ta ciągle żyje.
Oto jak uzasadniał Rebbe, B”P Rabin Menachem Mendel Schneerson ważność i potrzebę, by kobieta zapalała świece na Szabat:
1. Gdy jest więcej ciemności, potrzebujemy więcej światła. Właśnie teraz jest wokół wiele ciemności.
2. Istnieją żydowskie domy, gdzie nie zapala się żadnej świece na Szabat. To też musimy zapalać więcej świec, aby to „nadrobić” za nie.
3. Zapalając świece szabatowe, kobieta widzi, czuje, jak w całe otoczenie wkracza jasność, pokój, dobry nastrój.
4. Zapalanie świec szabatowych przybliża nas do Czasów Światłości dla całego świata, jak mówi dawny midrasz : „Przestrzegaj przykazania zapalania światła szabatowego, a ja ukażę ci światło czasów Mesjasza.” Kiedy zapalać świece:
Świece szabatowe zapala się w każdy piątek na osiemnaście minut przed zachodem słońca. Kobiety zamężne zapalają przynajmniej dwie świece, wiele kobiet dodaje po jednej świeczce na każde dziecko. Dziewczyna w domu swojej matki powinna zapalić tylko jedną świeczkę ze względu na szacunek dla matki.
Wrzuć kilka monet do puszki na cedakę przed zapaleniem świec.
Jak zapalać świece:
Najpierw zapal świece. Następnie rozpostrzyj ręce nad płomykami i okrężnymi ruchami przyciągnij trzykrotnie ręce do siebie. Poprzez to przyjmujesz świętość Szabatu. Teraz zasłoń oczy i wypowiedź poniższe błogosławieństwo:
„Baruch Ata Adonaj Eloheinu Melech haolam aszer kidszanu bemicwotaw weciwanu lehadlik ner szel Szabat kodesz”. Co oznacza: „Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, który uświęcił nas Swoimi przykazaniami i nakazał nam zapalać światło świętego Szabatu”.
Odsłoń oczy i ujrzyj światła szabatowe.
Moment zapalania świec jest specjalnym momentem na modlitwę za dzieci, zdrowie i utrzymanie, dobrobyt. Te modlitwy są wysłuchiwane i spełniane, ponieważ są przenoszone do Stwórcy na skrzydłach tak wielkiego przykazania.
Świece zapala się również na każdy wieczór Rosz Haszna, Jom Kipur, Sukot, Pesach i Szawuot.
Teksty błogosławieństwa przy zapalaniu świec na te okazje znajdują się sidurach (modlitewnikach).
Uwaga:
Świece na Szabat (i Jom Kipur) muszą być zapalone przed zachodem słońca zgodnie z właściwym czasem. Zapalenie ich po zachodzie słońca jest zbezczeszczeniem Szabatu.
Gdy tradycja dopuszcza zapalanie świece po nastaniu święta, do zapalenia musi być użyty ogień, który został zapalony przed nastaniem święta i już się pali, ponieważ zakazane jest wzniecanie ognia poprzez zapalenie zapałki, zapalniczki itp w trakcie trwania święta. Ale wolno używać oraz przenosić płomień, który został zapalony przed rozpoczęciem święta i palił się nieprzerwanie, np. ogień na kuchence czy z płonącej już świeczki.
W każdy piątek na naszym profilu Facebook’a są podawane godziny zapalenia dwie sabatowych najbliższego Szabatu oraz informacja ta widnieje na stronie www.chabad.org.pl.
(ilustracja: Chabad.org)

Oszustwo

… do parszy Tory Toldot:

Oszustwo

W jednej z najbardziej dramatycznych historii w Torze czytamy o epickim oszustwie Jakowa. Oszukał swojego ojca Jicchaka, podając się za swojego starszego brata Esawa, kradnąc w ten sposób błogosławieństwo przeznaczone dla Esawa, jako syna pierworodnego.

Ta historia rodzi wiele pytań:

Dlaczego Jicchak, kwintesencja osoby duchowej, ktoś, kto nie sprzeciwiał się i był gotów do poświęcenia siebie w ofierze Wszechmogącemu, chciał pobłogosławić swojego starszego syna, tego, który porzucił studiowanie  i spędzał czas w polując, wiodąc życie myśliwego?

Dlaczego Riwka (Rebeka), jego żona i maka bliźniaków 'spiskowała’, by oszukać męża, Jicchaka? Jeśli czuła, że jej młodszy (który przyszył na świat w ślad za Esawem, jako drugi) syn, Jaakow, zasługuje na błogosławieństwo, dlaczego po prostu nie porozmawiała z mężem i nie przekonała go o swojej racji?

Po co oszustwo?

Aby zrozumieć tę historię, musimy dokładnie przyjrzeć się błogosławieństwu, jakie miał udzielić Jicchak. 

Jicchak przekazał swoje błogosławieństwa swojemu synowi, myśląc, że jest to Esaw, takimi słowami:

„Niech ci B-g da rosę niebios i żyzność ziemi, oraz obfitość zboża i wina. Niechaj ci służą ludy i niechaj ci pokłon oddają narody. Bądź panem braci twoich, a niech ci pokłon oddają synowie matki twojej. Kto ciebie przeklinać będzie, niech będzie przeklęty, a kto tobie błogosławić będzie, niech będzie błogosławiony.” (Bereszit, 27:28-29)

Błogosławieństwo, które Jaakow otrzymał właściwie poprzez oszustwo, było błogosławieństwem materialnej pomyślności. Dopiero później, gdy Jicchak wysłał Jakowa do ziemi Charan, wtedy dopiero pobłogosławił Jakowa błogosławieństwem duchowym w następujących słowach:

„…A Jicchak wezwał Jakowa, pobłogosławił go i dał mu taki nakakaz: Nie bierz sobie żony spośród córek Kananejczyków, lecz wstań, idź do Paddan-Aram, do domu Betuela, ojca matki twojej, i weź sobie stamtąd żonę spośród córek Labana, brata matki twojej. A B-g Wszechmogący niechaj ci błogosławi, niechaj cię rozrodzi i rozmnoży, abyś stał się zgromadzeniem ludów. Niechaj ci da błogosławieństwo Abrahama, tobie i potomstwu twemu po tobie, abyś posiadł kraj, w którym przebywasz jako gość, a który Bóg dał Abrahamowi.” (Bereszit, 28:1-4)

Jicchak nigdy nie miał zamiaru pobłogosławić Esawa  błogosławieństwem duchowym i uczynić go nosicielem spuścizny Abrahama, o czym jest napisane w Tora Chaim, rzd Toldot. Jicchak rozumiał, że rzetelny, studiujący Torę Jakow był tym, który mógł głosić i szerzyć nauki judaizmu. Natomiast Esawa zamierzał pobłogosławić materialnym dobrobytem, mając nadzieję, że wspólnota między świeckim Esawem a duchowym Jakowem zapewni przyszłość dziedzictwu Abrahama.

Planu Jicchaka miało nie być. Właściwie Jicchak niczego nie planował.

Riwka rozumiała, że zarówno „błogosławieństwo Abrahama”, jak i „rosa niebios i żyzność ziemi” muszą być dane Jakowowi. Zrozumiała, że z punktu widzenia judaizmu materialność nie może być oddzielona od duchowości. Zrozumiała, że zarówno materializm pozbawiony duchowości, jak i duchowość, która nie wpływa na materię, są głęboko problematyczne. Zrozumiała, że Jakow, osoba duchowa, musi również posiadać materialne błogosławieństwa.

I tutaj dochodzimy do duchowego znaczenia „oszustwa”.

Pierwszy przypadek, w którym Tora wspomina o oszustwie, ma miejsce w kontekście grzechu Drzewa Poznania. Tora mówi nam, że wąż, który skusił Ewę, by przekonała się, „że owoc tego drzewa jest smaczny i kuszący dla oczu”, „był przebiegły, bardziej niż wszystkie zwierzęta polne”. A zatem istnieje związek między przebiegłym wężem a oszustwem Jakowa: oszustwo węża może zostać naprawione tylko poprzez oszustwo Jakowa, jak dowodzi Rebbe w Likutei Sichot, Toldot, t.1.

Według Zohar, głównej księgi żydowskiego mistycyzmu, Riwka (Rebeka) i Jakow reprezentują Adama i Kawę (Ewę), i tym razem zachowali się „podstępnie”, aby skorygować skutek oszustwa węża.

Czym jest oszustwo?

Oszustwo ma miejsce, gdy wewnętrzna i zewnętrzna warstwa nie są zsynchronizowane. Kiedy zewnętrzne działania człowieka są niezgodne z jego wewnętrznymi motywami – wówczas stosuje oszustwo. Gdy wąż powiedział Hawie (Ewie), aby skupiła się na zewnętrznej warstwie rzeczywistości – na owocu drzewa, że ​​wydaje się on „kuszący dla oczu”, ale nie na jego wewnętrznej energii i celu, było to oszustwo.

A kiedy głęboko uduchowiony Jakow szukał materialnego błogosławieństwa, kiedy ulokował swoje ambicje w materialną pomyślność, również oszukiwał (Hemszech 5672, s. 1317). 

Pozorne zainteresowanie Jakowa materializmem jednoznacznie było oszustwem. Prawdę mówiąc, wewnętrznym pragnieniem Jakowa było urzeczywistnienie jego duchowego dziedzictwa.

Z pozoru wydawało się, że Jakow był taki jak inni. Że pragnął „rosy i żyznej ziemi” –  zboża i bogactwa dla siebie samego. Ale znowu – to było tylko 'oszustwo’ bardzo dalekie od prawdy. 

Jakow pragnął materialnego błogosławieństwa po to, by mógł rozwijać swoje duchowe cele. Jakow chciał rosy i zboża nie dla własnego dobrobytu, ale raczej po to, by skutecznie szerzyć i utrwalać „błogosławieństwo Abrahama”.

(ilustracja: obraz Marca Chagalla)

4 Kislew

Zachariasz przepowiedział – Era Mesjasza (3410 / -352)
Delegacja z Babilonii zwróciła się do Proroka Zachariasza, z zapytaniem: czy post z dziewiątego dnia Aw jest nadal będzie obowiązywał, gdy Druga Świątynia zostanie odbudowana. W odpowiedzi Zachariasz przekazał posłanie Stwórcy, że to nie sam w sobie post jest najważniejszy, ale najważniejsze jest, by stać na straży sprawiedliwości, prawdy, dobroci i miłosierdzia.
Zachariasz również przepowiedział, co się stanie z dniami postu gdy nadejdzie Era Mesjasza: „Tak mówi Pan Zastępów: Post czwartego miesiąca [siedemnastego dnia Tammuz], post piątego miesiąca [dziewiątego dnia Aw], post siódmego miesiąca [trzeciego miesiąca Tiszrei] oraz post dziesiątego miesiąca [dziesiątego miesiąca Tewet] – te wszystkie dni postów będą w domu Judy dniami radości, szczęście i święta ”.

Jak polepszyć jakość swojego życia?

Czterech Rabinów

Na takie dociekliwe pytanie żadna odpowiedź nie będzie w pełni satysfakcjonująca! Jednak mówiąc całkiem poważnie, to trzeba zastanowić się nad tym, kto zadaje takie pytanie. Często bywa, że jest to osoba, która już „odhaczyła” swoją czterdziestkę. W takiej sytuacji mamy do czynienia z osobą przeżywającej kryzys wieku średniego. Ale tak naprawdę, wiek nie ma tak wielkiego znaczenia, gdy przeżywamy trudne chwile życiowe tu i teraz, gdy cele, postawione w przeszłości, już są osiągnięte lub też  nie było żadnych celów i wciąż ich nie ma – jest pustka, zaś problemy, na które trafiamy, wydają się być nie do rozwiązania itp…. Jedną z dróg wychodzenia z takiego stanu „beznadziei” może być zdefiniowanie i postawienie przed sobą zadań. Warto tu się rozejrzeć wokół siebie i stwierdzić, że są osoby, które potrzebują Ciebie, którym możesz pomóc, i wcale nie koniecznie materialnie, lecz przede wszystkim duchowo. Jeżeli takie zadanie przed sobą postawisz – POMÓC potrzebującemu i wywiążesz się z niego, to życie z pewnością nabierze radosnych barw satysfakcji.

 

1 Kislew

Rosz Chodecz miesiąca Kislew 5738.

Tego dnia Lubawiczer Rebbe wrócił do domu po przeżytym zawale serca (rok 1977).
Po raz pierwszy od czasu poważnego rozległego zawału serca, który się zdarzył pięć tygodni wcześniej, w przeddzień Święta Szmini Aceret, Rebbe wyszedł ze swojego biuro w 770 Eastern Parkway i wrócił do domu, sygnalizując powrót do zdrowia. To była dla wszystkich obecnych bardzo radosna nowina.
Od tego dnia Rebbe podwoił swoje działania na rzecz narodu żydowskiego oraz całej ludzkości, także na rzecz rozpowszechniania Tory i chasydyzmu.
Odtąd dzień 1 Kislew obchodzony jest w społeczności Chabadu jako dzień dziękczynienia i radości.

Toldot

Parsza Toldot – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju)  25:19 – 28:9

Todot lub Tol’doth —w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „rodowód”, “pokolenie” lub też „ptomek” – jest to drugie słowo i zarazem pierwszy wyraz dystynktywny w tej parszy.  Parsza Toldot jest 6-m rozdziałem w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu rocznym.  Tekst parszy  Toldot  składa się z  5’426 Hebrajskich liter i 1’432 Hebrajskich słów.

Krótki opis Parszy Toldot:

Jicchak i Riwka (Rebeka) przez dwadzieścia lat są bezdzietni, aż ich modlitwy zostały wysłuchane i Riwka poczęła. Przeżywa bardzo ciężką ciążę, czuje jak „dzieci w jej łonie walczą ze sobą”. B-g mówi jej, że „w twoim łonie są dwa narody” i że młodszy zwycięży nad starszym. 

Pierwszym rodzi się Esaw; Jakow przychodzi na świat z łona matki, trzymając się za piętę Esawa. 

Esaw dorasta jako człowiek „biegły w myślistwie, człowiek pola”. 

Jakow dorasta jako „człowiek skromny, przebywający w namiotach”. 

„I umiłował Jicchak Esawa, bo „łowy na ustach jego”; 

Riwka zaś miłowała Jakowa bardziej. 

Wracając wyczerpany i głodny z kolejnego polowania, Esaw, sprzedaje Jakubowi swoje prawo pierworództwa (swoje prawa jako urodzonego pierwszym) za garnek zupy z czerwonej soczewicy. 

W Gerar, w kraju Filistynów, Jicchak przedstawia Riwkę jako swoją siostrę, w obawie, że zostanie zabity przez kogoś, kto pożąda jej, jako że była przepięknej urody.

Uprawia ziemię, ponownie otwiera studnie wykopane przez swojego ojca Abrahama, również kopie szereg własnych studni: przez pierwsze dwie studnie toczy się walka z Filistynami, ale wody trzeciej studni nie wywołują konfliktów. 

„Esaw miał czterdzieści lat, gdy pojął żonę Jehudit, córkę Beeri, Chitejczyka oraz Basmatę córkę Elonę Chitejczyka” (26:34).

Jicchak, gdy poczuł, że nadchodzi koniec żywota jego, a wzrok mu zanikał, wyraża pragnienie pobłogosławienia Esawa, jako pierworodnego zanim umrze. 

Riwka wymyśliła plan by Jicchak pobłogosławił, jako pierworodnego, jej ulubieńca Jakowa. Gdy Esaw wyrusza na polowanie by przyrządzić z połowu ulubioną potrawę, ojca, Riwka przebiera Jakowa w ubranie Esawa, nakłada na jego szyję i ręce w owczą wełnę, by bardziej upodobnić Jakowa do Esawa, który był gęsto owłosiony, i wysyła Jakowa do Jicchaka. Jakow otrzymał błogosławieństwo ojca, na błogostan w życiu oraz „bądź panem braci twoich”….. 

Gdy Esaw wrócił i dowiedział się o podstępie uknutym przez swojego brata Jakowa i matkę Riwkę…. „Krzyknął krzykiem wielkim i gorzkim niezmiernie”, błagał ojca, by  pobłogosławił jego też, ale Jicchak już niewiele wówczas mógł zmienić, wszystko co mógł zrobić dla płaczącego z rozpaczy syna, to przepowiedzieć, że „z miecza twojego będziesz żył i bratu twojemu będziesz służył”….(Bereszit,27:40) 

Jakow, w obawie przed gniewem i zemstą brata Esawa, opuszcza dom rodzinny i udaje się do Charan, by tam, zgodnie z nakazem Wiekuistego, znaleźć sobie żonę. 

Zatrzymuje się w rodzinie wuja Lawana, brata swojej matki – Riwki. 

Esaw bierze sobie trzecią żonę – Machalat, córkę Iszmaela.

Kolejność czytania Parszy Toldot w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie — Bereszit   25:19 – 26:5

Drugie czytanie – Bereszit   26:6–12

Trzecie czytanie – Bereszit  26:13 –22

Czwarte czytanie – Bereszit   26:23-29

Piąte czytanie – Bereszit  26:30 – 27:27

Szóste czytanie – Bereszit  27:28 – 28:4

Siódme czytanie – Bereszit  – 28:5 – 9  

Komentarze Rabina Szaloma Ber Stamblera:

 

 

 

 

Cheszwan 28

Pojęcie B-skiej Opatrzności jest następujące: nie wszystkie konkretne działania różnych poszczególnych osób są prowadzone przez Opatrzność, i nie jest tak, że wyłącznie Opatrzność sama w sobie jest siłą życiową, podtrzymującą egzystencję każdego – nawet bardziej, konkretne działania jakiejkolwiek osoby w zasadzie odnosi się do wielkiego projektu Stworzenia…
Zbiór wszystkich poszczególnych działań prowadzi do ukończenia wielkiego projektu B-ga w cudownym misterium całego Stworzenia.
Rozważ to: jeżeli kołysanie się źdźbła trawy jest działaniem B-skej Opatrzności i jest istotne dla wypełnienia celu Stworzenia, o ile bardziej w odniesieniu do całej ludzkości i Izraela (ludzi blisko Niego) w szczególności!

Cheszwan 26

Realnym sposobem poznania własnego charakteru jest rzetelne rozpoznanie własnych wad oraz własnych cech pozytywnych. A gdy się pozna swoje wady trzeba je przepracować, naprawić, a nie użalać się nad sobą.

 

Cheszwan 17

Czasu trzeba strzec. Należy pilnie „przyjąć jarzmo Tory”. Każdy mijający czas to nie tylko dzień, ale także życiowe przemijanie. Dni mijają; jak mówi Talmud (Jeruszalmi Berachot 1: 1), „Dzień wchodzi i odchodzi dzień, wchodzi tydzień itd.,… miesiąc itd.,… rok itd.…” Mój ojciec zacytował Alter Rebbe: Letni dzień i zimowa noc to rok.

Wajera

Parsza Wajera – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 18:1 – 22

Wajera (w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego: „I ukazał się mu…” – są to pierwsze słowa tej parszy).

„Wajera” jest czwartą parszą w rocznym cyklu czytania Tory. Ta parsza składa się z największej ilości słów (ale nie liter) spośród wszystkich innych tygodniowych odczytów zawartych w Księdze Rodzaju – zawiera 7’862 Hebrajskich liter, 2’085 Hebrajskich słów.

„I ukazał mu się Wiekuisty w  dąbrowie Mamre, gdy siedział u wejścia namiotu, w czasie upału dziennego „(18:1)

Komentarze Rabina Szaloma Stamblera:

Krótki opis Parszy Wajera:

Haszem objawia się Abrahamowi, trzy dni po tym, jak wieku 99 lat dokonał obrzezania. 

Abraham jest wciąż obolały, ale gdy widzi trzech nieznajomych wędrowców, którzy stanęli przed wejściem jego namiotu, pośpieszył, aby ich przywitać, zająć się nimi, potraktował ich, jako zacnych gości. 

A byli to aniołowie, którzy pojawili się w przebraniu zwykłych wędrowców. Jeden z nich zapowiedział Abrahamowi, że dokładnie za rok niepłodna dotąd Sarah urodzi mu syna. „Abraham zaś i Sarah byli starzy…. I roześmiała się Sarah w duszy…. I rzekł Wiekuisty do Abrahama: „Czemuż to śmiała się Sarah….? Albo jest rzecz niemożliwa u Wiekuistego?….”

B-g rozgniewany na rozpasany tryb życia i niegodne zachowanie mieszkańców miasta Sodomy decyduje się na zniszczenie miasta wraz ze zdemoralizowaną społecznością. Abraham próbuje wybłagać  przebaczenie Wszechmogącego dla miasta Sodomy. Dwaj aniołowie przychodzą do skazanego na zagładę miasta, gdzie Lot, bratanek Abrahama, okazuje im wielką gościnność i broni ich przed tłumem sodomitów. Aniołowie mówią, że są wysyłani by zburzyć to miejsce, zetrzeć z powierzchni ziemi, jednocześnie mają uratować przed zagładą Lota i jego rodzinę. Ci powinni uciekać z miasta, jednak nie wolno nikomu z nich oglądać się za siebie podczas ucieczki. Żona Lota ignoruje zakaz, ciekawa tego, co się dzieje, ogląda się wstecz na umierające miasto i wtem zamienia się w słup soli.
Lot i dwie jego córki, ukrywa się w jaskini. Córki Lota, przekonane, że cała ludność na ziemi została zgładzona, że tylko ich troje ocalało, że nie ma więcej mężczyzn poza ich ojcem, w rozpaczy, napoiły go winem, tak że Lot zasnął, wówczas „położyła się każda z nich obok ojca” i każda zaszła w ciążę. Synowie, którzy narodzili się z tych związków, stali się założycielami narodów Ammon i Moab…

Abraham przeniósł się do Grar, gdzie Abimelech – król Filistynów zabiera do swojego pałacu Sarah, która znów (jak kiedyś w Egipcie) podała się za siostrę Abrahama, by ochronić swego męża. B-g ostrzega Abimelecha, w jego śnie, że zginie, jeśli nie zwróci Sarah Abrahamowi, jako że jest jego – Abrahama żoną….

Z łaski B-żej Abrahamowi i Sarah rodzi syn, któremu rodzice dają mu na imię Jicchak (co oznacza „śmiech”). Ósmego dnia, zgodnie z nakazem Wiekuistego, Jicchak zostaje obrzezany. W chwili narodzin ich syna Abraham ma 100 lat, a Sarah skończyła lat 90….

Hagar i Iszmael są wygnani z domu Abrahama. Iszmael o mało nie zginął na pustyni, ale B-g go ocalił…

Abimelek przyszedł do Beer-Szewy, by zawrzeć przymierze z Abrahamem…..

B-g doświadcza Abrahama (po raz kolejny – 10 próba). By upewnić się co do wierności i pełnego oddania Abrahama Jemu – Wszechmogącemu, nakazuje mu poświęcić, jako ofiarę B-gu, własnego syna Jicchaka na górze Moria. Gdy Jicchak jest już związany na ofiarnicy a Abraham kieruje nóż w niego, anioł zesłany przez B-ga, zatrzymuje go… Na ofiarę B-gu, zamiast Jicchaka, został przeznaczony baranek, który był ukryty w krzakach nieopodal….

Do Abrahama dociera wiadomość, że u jego bratanka Betuela urodziła się córka Riwka (Rebeka).

Kolejność czytania Parszy Wajera w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie — Bereszit  18:1–14

Drugie czytanie – Bereszit 18:15–33

Trzecie czytanie – Bereszit 19:1–20

Czwarte czytanie – Bereszit  19:21–21:4

Piąte czytanie – Bereszit  21:5–21

Szóste czytanie – Bereszit 21:22–34

Siódme czytanie – Bereszit – cały rozdział 22

 

 

17 Cheszwan

Wielki Potop – początek (2105 r. p.n.e.)

 

Ulewne deszcze zaczęły padać dnia 17 Cheshvan roku 1656 od stworzenia świata (2105 r. p.n.e.), zalewając ziemię, woda wznosiła się ponad szczyty najwyższych gór. Tylko Noach – jedyny Sprawiedliwy i jego rodzina przetrwali, ukryli się w arce zbudowanej według nakazu B-skiego, by się uratoować. Do tej że arki zostały wpuszczone gatunki zwierząt, wskazane przez Haszem – każdego gatunku po parze: samiec i samica, by zachować życie na ziemi w przyszłości.

Oto chronologia Wielkiego Potopu – daty i okresy wymienione w Torze i obliczone przez Rasziego:

17 Cheshwan: Noach wchodzi do arki; zaczynają deszcze.

27 Kislew: Czterdzieści dni obfitych opadów deszczu; dalszych 150 dni, kiedy poziom wody przybiera, wody burzą się i falują, w tym okresie woda osiąga wysokość 15 łokci nad szczytami górskimi.

1 Siwan: Następuje uspokojenie burzy, woda zaczyna opadać w tempie jednego metra sześciennego co cztery dni.

17 Siwan: Dno arki, zanurzone 11 łokci pod powierzchnią, dotyka szczytu góry Ararat.

1 Aw: Nad powierzchnią wody zaczynają wystawać szczyty gór.

10 Elul: Czterdzieści dni po ukazaniu się górskich szczytów, Noach otwiera okno arki i wysyła kruka – „na zwiady”.

17 Elul: Noach posyła gołębia po raz pierwszy – „na zwiady”.

23 Elul: Gołąb zostaje wysłany po raz drugi i wraca z liściem oliwnym w dziobie.

1 Tiszrei: Trzecia misja gołębia. Woda całkowicie opadła.

27 Cheshwan: Ziemia w pełni wysuszona. Noah wychodzi z Arki.

(Powyższy bieg zdarzeń – chronologia sporządzona według opisów talmudycznego mędrca Rabiego Eliezera. 

Zgodnie zaś z interpretacją Rabina Joszuego, Wielki Potop rozpoczął się dnia 17 Ijar, w związku z czym wszystkie powyższe daty powinny zostać przesunięte o sześć miesięcy.)

Całkowity czas spędzony przez Noacha w Arce: 365 dni (jeden rok słoneczny lub jeden rok i 11 dni według kalendarza księżycowego).

 

Judaizm a aborcja

Aborcja – przerwanie ciąży – generalnie jest zabronione przez żydowskie prawo – halachę, chyba że jest to jedyny sposób na uratowanie życia matki nienarodzonego dziecka.

Kwestia aborcji jest prawdopodobnie jednym z najbardziej drażliwych i trudnych tematów życiowych, ale też w sferze polityki. 

Jak to często bywa, pogląd judaizmu jest dość szczególny i niekoniecznie „pasuje” bezpośrednio do żadnej ze stron debaty. Spróbujemy przedstawić podstawowy przegląd żydowskiego podejścia do aborcji, powołując się główne źródła – zarówno w Biblii hebrajskiej, jak iw Torze ustnej .

Aborcja w Biblii hebrajskiej.

Właściwie pierwsza wzmianka o aborcji znajduje się w Księdze Rodzaju / Bereszit: z Siedmiu Praw, które Stwórca przekazał Noachowi oraz jego potomkom, czyli całej ludzkości wynika, m.in. zakaz zabijania: „Kto rozlewa krew człowieka – tego krew będzie rozlana przez człowieka, bo człowieka uczynił B-g według istoty [na obraz] B-ga ”. (Bereszit, 9:6) 

Mędrcy Talmudu podkreślają, że zdanie „Kto rozlewa krew człowieka…”, jeszcze dokładniej można przetłumaczyć (z hebrajskiego) jako: „ten, który przelewa krew człowieka w człowieku”. Według Rabina Iszmaela (Talmud, Sanchedrin, 57,b) słowa te wskazują, że w zwykłych okolicznościach zabicie płodu jest  traktowane jako „przelewanie krwi”  w odniesieniu wszystkich potomków Noacha (Noego), tj. Całej ludzkości. 

Tak więc rozpatrując rzecz w oderwaniu od okoliczności, można by wywnioskować, że aborcja jest podobna do morderstwa. Ale sprawy nie są takie proste. Oto, co czytamy w Księdze Wyjścia (Szmot):

„Gdy się wadzić będą ludzie, a ktoś uderzy kobietę brzemienną tak, że poronionym będzie płód jej, …. sprawca z pewnością zostanie ukarany, gdy mąż tej kobiety zażąda od niego, i wyda [zadośćuczynienie] zgodnie z [rozkazami] sędziów” (Szmot,21:22)

Ponieważ Tora zobowiązuje jedynie do zadośćuczynienia pieniężnego, ale bez kary śmierci, pozornie postrzega płód jako własność [rodziny], ale nie życie ludzkie, uwzględniając fakt, że płód jeszcze nie był wykształcony, jako człowiek, więc nie może być traktowany, jako człowiek.

Jednak aborcja jako taka w normalnych okolicznościach generalnie jest zabroniona przez żydowskie prawa (Halachę).

Życie, ale nie kosztem życia

W jakich okolicznościach aborcja może być dozwolona? 

Po pierwsze i przede wszystkim, gdy życie kobiety w ciąży jest zagrożone: „jej życie ma pierwszeństwo przed życiem [płodu]”. Mędrcy Miszny przy tym dodają: „Jeśli jednak poród już się zaczął i większa część płodu jest już widoczna, nie wolno go ruszać tak by uszkodzić ponieważ nie poświęcamy życia w miejsce innego życia”. (Miszna, Ohalot 7:6.)

Tak więc dlaczego nienarodzone dziecko może być poświęcone, aby uratować matkę? Majmonides wyjaśnia, że płód ma prawo „rodefa”, t.j.  „Usunięcie płodu jest zabronione, dopóki lekarze nie będą mieli twardego poglądu, bliskiego pewności, że brzemienna kobieta umrze w trakcie ciąży lub podczas porodu. Ponieważ zezwolenie wynika ze statusu płodu jako prześladowcy, musi to być prawie pewne, że jest on [płód] prześladowcą”. W ten sposób dopuszcza się aborcję płodu chirurgicznie lubfarmakologocznie, ponieważ płód jest postrzegany jako „aktywne zagrożenie dla życia matki”. (Misznei Tora, Hil. Rocei’ach 1:9; Szulchan Aruch, Choszen Mishpat 425:2.)

Ale dlaczego to poświęca się płód za matkę, a nie na odwrót? Najwyraźniej nienarodzone dziecko, chociaż jest żywą istotą, nie ma jeszcze statusu osobowości równego swojej matce. Dopiero gdy jego głowa zacznie opuszczać kanał rodny w trakcie porodu, dopiero wtedy jest uważany za równorzędną istotę ludzką. (Komentarze Rabbi Akiwy Eiger w Miszne Tora, Hil. Rocei’ach 1:9)

Podsumowując – według źródeł judaistycznych:

  • W normalnych okolicznościach zabrania się odbierania życia nienarodzonemu dziecku, w przeciwnym razie może to być przyrównane do zabójstwa (w zależności od etapu ciąży i porodu) 
  • Dopóki nienarodzone dziecko pozostaje płodem, nie ma takiego samego statusu osobowościowego, jak jego matka, a zatem może zostać poświęcone, aby uratować życie matki.
  • W każdym przypadku, gdy aborcja jest podejrzenie zagrożenia ciąży tak, że aborcja może być konieczna, niezwykle ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się z ekspertami medycyny oraz medycyny halachicznej celem przeprowadzenia szczegółowych badań.
  • W każdej sytuacji ostateczną decyzję podejmuje brzemienna kobieta zgodnie ze swoim sumieniem, przekonaniami, uważnie rozważając wszystkie okoliczności – żadnego przymusu nie ma.

Uwaga: przestawiony tekst ma charakter wyłącznie orientacyno-poznawczy. 

Prawo żydowskie podchodzi do każdego przypadku indywidualnie – zgodnie z jego określonymi okolicznościami. 

W każdym konkretnym przypadku konieczne jest zasięgnięcie opinii wykwalifikowanych lekarzy, także zaufanego rabina.

Lecz decyzję podejmuje kobieta.

Cheszwan 14

Człowiek powinien szukać duchowości w życiu z całą siłą i stanowczością, tak jak szuka pomyślności materialnej w swoim życiu …

Chanukowe ciasteczka

Chanukowe ciasteczka

  • 1 szklanka margaryny lub masła
  • 2 jajka
  • 2 łyżki soku pomarańczowego
  • 1 łyżka wanilii
  • 1 szklanka cukru
  • 3 szklanki mąki
  • 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
  • Foremki do wycinania ciastek (np menorah, drejdel, świeczka)
  • posypka (opcjonalnie)

Wymieszaj składniki, wyrób ciasto. Zawiń ciasto w folię spożywczą i schłodź min przez godzinę.. Rozwałkuj cieńsko ciasto. Wytnij ciasteczka. Wyłóż na natłuszczoną blaszkę I piecz w 200° C przez 10 minut lub aż lekko zbrązowieją.

 

Lech Lecha

Parsza Lech Lecha – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 12:1 – 17:27

Lech-Lecha [lub Lekh-Lekha lub Lech-L’cha] –  w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “wyjdź sobie” ) — są to piąte I szóste słowa w trzeciej w kolejności parszy w cyklu rocznym czytania Tory. Ta parsza zawiera 6’336 Hebrajskich liter, 1’686 Hebrajskich słów i 126 wierszy.

„I rzekł Wiekuisty do Abrama: Wyjdź z ziemi twojej, i z ojczyzny twojej, i z domu twojego, do ziemi, którą ci wskażę. A uczynię cię narodem wielkim, i pobłogosławię cię, i wywyższę imię twoje i będziesz błogosławieństwem. ” (Bereszit, 12:1,2)

Krótki opis Parszy:

Abram wraz ze swoją żoną Saraj oraz bratankiem Lotem zgodnie z nakazem Wiekuistego ruszają w drogę. Droga prowadzi do ziemi Kanaan. Tam Abram wznosi ołtarz z ofiarnicą dla B-ga. Z pełnym poświęceniem nadal rozpowszechnia wśród ludzi wiedzę o istnieniu Jednego Jedynego B-ga na świecie.

Wybuch głodu zmusił Abrama do przeniesienia się do innej ziemi, razem z żoną Saraj i bratankiem Lotem powędrowali do Micraim.

Tam z obawy przed władcą, który zapragnął zabrać Saraj do swojego pałacu, gdyż była bardzo piękna, małżonkowie decydują się przedstawiać siebie jako rodzeństwo: brat i siostra, dzięki czemu Abram unika śmierci, jednak piękna Saraj zostaje zabrana do pałacu Faraona. 

Kara z Góry zesłana wraz w ostrzeżeniami przed popełnieniem śmiertelnego grzechu poprzez pohańbienie cudzej żony uniemożliwia Faraonowi posiąść Saraj. Władca zostaje więc zmuszony do odesłania Saraj z powrotem do Abrama i zawstydzony, jako zadośćuczynienie przekazuje w mu w darze złoto, srebro, i stada bydła.  Abram opuszcza Micraim.

Po powrocie do ziemi Kanaan, Lot odchodzi od Abrama by osiedlić się w mieście Sodoma, które leżało na bogatych płodnych ziemiach, lecz to okazało się być  miastem grzechu – pełnym rozpusty i bezprawia. Tam Lot zostaje schwytany do niewoli, gdy wojska Króla Mezopotamii wraz z jego trzema sojusznikami podbijają pięć miast w dolinie Sodomy. Wówczas Abram z niedużą grupą swoich sprzymierzeńców wyruszają w drogę, by wyzwolić bratanka. Odnosi zwycięstwo nad czterema władcami za co otrzymuje błogosławieństwo od Malki Cedeka, władcy Szalem (Jerozolima).  

Najwyższy ustanawia z Abramem przymierze, przepowiadając mu wielkie liczne potomstwo: „Uczynię twoje potomstwo jak piasek ziemi – jeśli człowiek będzie mógł przeliczyć piasek ziemi, to twoje potomstwo też będzie mogło być policzone…” (Bereszit,13:16).  Jednak przy tym zapowiada wygnanie i pasma nieszczęśliwych dramatycznych zdarzeń narodu żydowskiego. Również Stwórca przepowiada przekazanie Ziemi Świętej w wieczne dziedzictwo synom Izraela.  

Dziesięć lat po przybyciu do ziemi Kanaan wciąż bezdzietna Saraj namawia Abrama, by poślubił jej niewolnicę Hagar, by urodziła mu syna. Hagar, po zajściu w ciążę, zaczyna lekceważyć swoją Panią Saraj. Gdy zaś Saraj surowo upomina ją, Hagar ucieka. Anioł dościga Hagar, nakazując jej wrócić, wówczas też zapowiada jej, że urodzi syna, który będzie praojcem wielkiego naródu.

W wieku 86 lat Abram zostaje ojcem syna – Iszmaela, którego urodzi mu Hagar.   

Gdy Abram ukończył dziewięćdziesiąt i dziewięć lat, B-g zmienia imię z Abram na Abraham, dodając literę „hej” do jego imienia, co oznacza „Ojciec wielu narodów”, oraz imię Saraj na Sarah – „Władczyni” i obiecuje, że Sarah zajdzie w ciążę z Abrahamem i urodzi się im syn, którego oni nazwą Jicchakiem. Zapowiada, że Jicchak zostanie Projcem Wielkiego Narodu Wybranego. Z tym narodem B-g ustanowi szczególne przymierze – wieczne przymierze dla jego potomstwa. 

B-g nakazuje Abrahamowi oraz wszystkim jego domownikom płci męskiej obrzezanie, jako znak przymierza z Nim, z B-giem Jedynym. 

Jest to również nakaz B-ski dla całego żydowskiego potomka płci męskiej. 

Kolejność czytania Parszy Lech Lecha w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie — Bereszit  12.1:13

Drugie czytanie – Bereszit 12:14–13:4

Trzecie czytanie – Bereszit 13:5–18

Czwarte czytanie – Bereszit  14:1–20

Piąte czytanie – Bereszit  14:21–15:6

Szóste czytanie – Bereszit 15:7–17:6

Siódme czytanie – Bereszit  17:7–27

Komentarz Rabina Szaloma Stamblera:

 

Cheszwan 4

Codzienne studiowanie Tory jest kluczowe dla samego życia. Dotyczy to nie tylko duszy uczącego się, ale także dusz jego rodziny. Wówczas (poprzez studiowanie Tory) atmosfera domu staje się atmosferą Tory i pobożności.

Cheszwan – Marcheszwan

Warto wiedzieć, że:

1. Miesiąc Cheszwan = Marcheshvan

Podobnie jak nazwy innych miesięcy używane przez współczesnych Żydów, obecna nazwa w tym miesiącu pochodzi z Babilonu. Istnieją jednak dwie odmiany tej nazwy: „nazwa własna” zapisana w Talmudzie i używana w dokumentach prawnych to Marcheszwan, podczas gdy potocznie jest skracana do Cheszwan. Co się stało z „Mar’em”? Najczęstszym wyjaśnieniem jest to, że „mar” w tłumaczeniu z hebrajskiego oznacza „gorzki”, a kto by chciał mieć gorzki smak w ustach 😋?

2. Jest to miesiąc # 8 i zarazem # 2

Rok żydowski ma  właściwie „dwie głowy” – dwa początki: Nissan wiosną i Tiszrei jesienią. Miesiąc Cheszwan jest ósmym miesiącem licząc od miesiąca Nissan i drugim miesiącem po Tiszrei, kiedy obchodzimy Wielkie Święta, w tym Rosz HaSzana i radosny tydzień Sukkot .

Cheszwan jest miesiącem powrotu do rutyny, w której inspiracja, energia z poprzedniego miesiąca przenosi się na nadchodzącą długą, mroźną zimę.

3. Zodiakalnym znakiem miesiąca Cheszwan jest Skorpion.

Mazal (znak) tego miesiąca – to Akraw ( Skorpion ). Mędrcy mówią, że znak ten jest bardzo odpowiednim znakiem dla miesiąca Cheszwan, który następuje po wyroku dnia Wielkiego Sądu z poprzedniego miesiąca Tiszrei, który ma znak Libra (Waga). Ci, którym nie udało się osiągnąć pełnego przebaczenia, w miesiącu Cheszwan doświadczają (niestety!) ‚kłujących’ skutków swoich występków, ale też będą one wskazówkami do tego, że trzeba się naprawić – jest szansa (!).

Według innej tradycji, jest to czas ochrony dla narodu żydowskiego, jak prorokował Ezechiel: „A ty, synu człowieczy, nie lękaj się, a nie obawiaj się ich słów.., wszak ty siedzisz na skorpionach ”. 

4. Salomon ukończył budowę Świątyni w miesiącu Cheszwan.

Po siedmiu latach budowy Pierwsza Świątynia w Jerozolimie została ukończona, nad której trudzili się budowniczowie Króla  Salomona.

5. Miesiąc Cheszwan jest początkiem i końcem Wielkiego Potopu.

Mędrcy podają nam dwie możliwe ramy czasowe, kiedy miał miejsce Wielki Potop. Według Rabina Eliezera  – 17 dnia  miesiąca Cheszwan, w 600 roku życia Noego, zaczął padać ulewny deszcz. Talmud wyjaśnia, że był to naturalny czas pory deszczowej, ale sama wielkość Potopu i fakt, że gorące źródła również wyłoniły się z ziemi, były nadprzyrodzone. Talmud konkluduje, że żydowscy mędrcy przyjmują wersję przekazaną przez Rabina Eliezera. 

Po ponad roku spędzonym na pokładzie arki Noach i zwierzęta opuścili Arkę  – 27 dnia miesiąca Cheszwan.

6. W Izraelu dzień 7 Cheszwan jest dniem modlitwy o deszcz.

Począwszy od Święta Szmini Aceret, zaczynamy nasze błagania o deszcz w naszych modlitwach trzy razy dziennie. Jednak w Ziemi Izraela dzień 7 Cheszwan jest dniem, który w czasach Świątyni był datą, kiedy ostatni z pielgrzymów przybywał po świątecznych pielgrzymkach z powrotem do domu z Jerozolimy do najdalszych zakątów Erec Israel. Mieszkańcy  więc czekali na powrót swoich sąsiadów, dopiero wtedy zbierali się, by modlić się wspólnie o deszcz, by wcześniejszy deszcz nie przeszkodził nikomu w drodze powrotnej.

Poza Izraelem zaczynamy modlić się o deszcz nieco później (na początku grudnia), kiedy w Babilonie, historycznym centrum wspólnot diaspory, zaczynają padać deszcze.

7. Posty miesiąca Cheszwan.

Istnieje pradawny zwyczaj aszkenazyjski, aby pościć w pierwszy poniedziałek, czwartek i następny poniedziałek w żydowskich miesiącach Cheszwan i Ijar – krótko po świętach Sukkot i Pesach .

Posty te służą odpokutowaniu za każdy nieumyślny grzech, który mógł zostać popełniony podczas imprez świątecznych, kiedy ludzie nie pracują przez dłuższy czas w okresie  świątecznych dni. (ponieważ e względu na szczególny charakter miesięcy Tiszrei i Nissan, posty te są odkładane na następne miesiące).

8. Może to być 29 lub 30 dni

Miesiące hebrajskie generalnie różnią się pod względem ilości dni. Jeden ma 29 dni, następny ma 30 itd. Wyjątkami są Cheszwan i następny miesiąc Kislew, które mogą mieć (a) po 29 dni; (b) oba miesiące po 30; lub (c) mają odpowiednio 29 i 30. W ten sposób „kalibruje się” ilość dni w całym roku żydowskiego kalendarza.

9. Pramatka Rachel.

Dzień 11 miesiąca Cheszwan jest powszechnie obchodzony jako jarcejt (rocznica odejścia z tego świata) naszej Pramatki Racheli, znanej Żydom na całym świecie jako Mamma Rochel. Zgodnie z tradycją została pochowana przy drodze, aby mogła opłakiwać swoich dzieci (też potomków), gdy byli prowadzeni na wygnanie. Jej miejsce spoczynku, znajdujące się we współczesnym Betlejem, jest ‚magnesem’ modlitw – miejscem wielu pielgrzymek, zwłaszcza w okolicach miesiąca Cheszwan 11.

10. Dzień 20 Cheszwan: Narodziny Rebe Raszab

Rabin Szalom Dow Ber z Lubawicz (znany jako Rebe Raszab) urodził się dnia 20 Cheszwan roku 5621 (1860).

Założył pierwszą flagową jesziwę Chabad Tomchei Temimim, pierwszą, która wprowadziła filozofię chasydzką do swojego programu nauczania. Prace Rebe Raszab stanowią pierwsze systematyczne uporządkowane opracowania w zakresie filozofii Chabad’u, również stanowią podstawę studiów w dzisiejszych jesziwach Chabad’u.

Jako przywódca podczas rosyjskich rewolucyjnych przełomów XIX i XX wieku oraz dojścia do władzy Stalina, położył podwaliny pod solidne żydowskie przywództwo w Związku Radzieckim i poza jego granicami, które zapewniało ciągłość żydowskiej chasydzkiej tradycji do dziścheszwan-marcheyszwan

Cheszwan 3

Bereiszit radosna sedra (parsza), chociaż zakończenie tej parszy nie jest zbyt radosne – za grzechy ludzkości następuje Wielki Potop. Jednak Noach zostaje uratowany – szczęśliwe zakończenie parszy Noach – rodzi się Abraham – nasz Praojciec. Nadszedł naprawdę radosny optymistyczny tydzień – parsza „Lech Lecha”. Każdy dzień tego tygodnia‚ przeżywamy z Abrahamem’, który przede wszystkim poświęcił swoje własne życie szerzeniu imienia B-ga na świecie i służeniu Jemu. To poświęcenie Abraham  przekazał w spadku wszystkim Żydom.

Noach

Parsza Noach – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 6:9 – 11:32

Noach, Noiach, Nauach, Nauah, lub Noah (jest to imię Hebrajskie ).

Parsza ta jest drugim cotygodniowym odcinkiem czytania Chumaszu (Pięcioksięgu Mojżeszowego ) w cyklu rocznym. Parsza  „Noach”  składa się z 6907 Hebrajskich liter, 1861 Hebrajskich słów mieszczących się w 153 wersetach w zwoju Tory (najwięcej wersetów ze wszystkich  parsz w Księdze Bereszit).

Parsza o wielkim potopie, dziejach Noacha i następnych pokoleń aż do Abrahama.
Krótki opis Parszy: 
Gdy na ziemi szerzyło się bezprawie, ludzkość co raz bardziej popadała w rozpustę i nierząd, Haszem nakazuje Noachowi, jako jedynemu sprawiedliwemu na tej ziemi, zbudować gigantyczną arkę (łódź).
Potop, który będzie zesłany na ziemię przez Wszechmogącego,  wytępi wszelkie życie z jej powierzchni, a razem z nim – wszelkie zło. Arka ma stać się schronem, arkadią dla Noego i jego rodziny oraz dla zwierząt – po parze każdego gatunku, zgodnie z B-skim nakazem.                                                                                                                             Przez czterdzieści dni i nocy padał ulewny deszcz, a i po ulewie woda podchodziła co raz wyżej przez następne sto pięćdziesiąt dni tak, że pokryła cały ląd. W końcu zaczęła opadać. 
Z okna arki, która została wyrzucona na wystający szczyt góry Ararat, Noach wypuszcza kruka, jako pierwszą żywą istotę – na zwiady, a następnie gołębia – kilka razy – aby „sprawdzić, czy woda zeszła z powierzchni ziemi”.                                                                           Gdy gleba wysycha całkowicie – po 365 dniach od początku Wielkiego Potopu – Haszem nakazuje Noachowi i jego rodzinie wyjść – opuścić arkę i ponownie rozpocząć życie na ziemi, rozmnażać się, uprawiać rolę, hodować zwierzęta.                                                                                                                                                                                      
Noach buduje ołtarz i przynosi B-gu ofiarę.                                                                                                                        
Haszem przyjmuje ofiarę i pzysięga, że już nigdy więcej nie zniszczy życia na ziemi, którą stworzył. 
Na znak przymierza z ludzkością wznosi tęczę nad całym obszarem ziemskim.                                                                                                
Noach otrzymuje od Haszem przykazania dla całej ludzkości – znanych jako SIEDEM PRAW NOEGO, wśród nich: nie zabijać, zakaz jedzenia mięsa zwierzęcia żywego, krwi zwierzęcej. Jednak po Potopie, na skutek braku pożywienia, Haszem zezwolił ludziom spożywanie mięsa zwierzęcego (przed potopem człowiek był wegetarianinem, żywił się wyłącznie jedzeniem roślinnym).           
Noach zakłada winnicę. Pierwsze zbiory, pierwsze wino….                  
Testując w wielkiej radości swoje wino, Noach upił się do nieprzytomności, ale jego dwaj synowie, Szem i Jafet, w odróżnieniu od brata Chama, przykrywają nagość swego ojca przed złymi spojrzeniami obcych, za co otrzymują dożywotnie błogosławieństwo Noacha.Cham zaś zachowuje się wiarołomnie, za co zostaje przeklęty przez ojca.
Przez dziesięć pokoleń potomkowie Noacha pozostawali jedyną społecznością zaludniającą Ziemię, z wspólnym jednym językiem, w którym się porozumiewali, wspólną kulturą i tradycją. 
Jednak wbrew nakazowi Stwórcy, zadufani w sobie zbudowali ogromnie wysoką wieżę – wieżę Babel – jako symbol swojej wyłączności i nietykalności. Za karę Wiekuisty wprowadza mnogość języków tak, że przestają porozumiewać się między sobą w jednym języku, już nie rozumieją siebie nawzajem. W rezultacie ludzie, nie będąc w stanie porozumieć się, nie będąc w stanie omawiać wspólnie sprawy, rozpraszają się po świecie, tworząc siedemdziesiąt różnych narodów, różnych społeczeństw.
Zakończenie Parsza  „Noach” to wykaz dziesięciu pokoleń od Noacha do Abrahama, oraz opowieść o wędrówce rodziny Abrahama z Ur-Kasdima do Haran, w drodze do ziemi Kanaan

Kolejność czytania Parszy Noach w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie — Bereszit   6:9-22

Drugie czytanie –    Bereszit   7:1-16

Trzecie czytanie –   Bereszit  7:17–8:14

Czwarte czytanie –  Bereszit   8:15–9:7

Piąte czytanie –      Bereszit   9:8–17

Szóste czytanie –   Bereszit  9:18-10:32

Siódme czytanie – Bereszit   11:1–11:32  

Gdy uderza w nas nieszczęście

B”H
5 nisan, 5735 [17 marca 1975]
Brooklyn, N.Y.
W.P. Rose Goldfield
13 Jam Suf
Ramat Eszkol, Jerozolima
Szolom Ubrocho
Otrzymuję Pani listy i ufam, że również Pani przekazane zostały moje
uszanowania przez Pani brata R. Zalmena, który przyjechał tu na
obchody Jud Szewat.
Muszę powtórzyć znów to, co powiedziane zostało, gdy była Pani tutaj w
kwestii bitochon [zaufania] B-gu, że wszystko co B-g czyni jest dla
naszego dobra.  Nie łatwo zaakceptować jest odejście najbliższej i
drogiej sercu osoby, ale skoro nasza Tora, która nazywana jest Toras
Chesed i Toras Chajim [Tora dobroci i Tora życia),  nasz przewodnik po
życiu, wyznacza granice w okresie żałoby, jasne jest, że gdy okres ten
kończy się, nie jest dobrze go wydłużać – nie jest dobrze nie tylko
dlatego, ze przeszkadza na to w prowadzeniu życia na ziemi, które musi
trwać, ale również dlatego, że nie sprawia to przyjemności duszy,
która jest w Świecie Prawdy.

Dodatkowym punktem, który, jak wydaje mi się, wspomniałem w naszej
rozmowie, ale, co oczywiste jest z Pani listu, nie dość dobitnie, jest
to co następuje: sprzeczne z logiką byłoby założyć, że choroba,
wypadek i tym podobne mogą mieć wpływ na duszę, ponieważ takie
fizyczne czynniki mogą mieć wpływ tylko na ciało fizyczne i jego
związek z duszą ale z pewnością nie na samą duszę.
Jasne jest również, że związek pomiędzy rodzicami i dziećmi jest w
istocie związkiem duchowym, będącym poza czasem i przestrzenią –
związkiem na który nie mają wpływu wypadki, choroby itd.
Gdy bliska osoba odchodzi z tego świata, z woli B-ga, ci, którzy tu
pozostają, nie mogą już jej zobaczyć ani usłyszeć, ale dusza, w
Świecie Prawdy, widzi i słyszy.   I gdy widzi, że krewni są ponad
miarę załamani jej fizyczną nieobecnością, smuci się i przeciwnie, gdy
widzi, że po okresie żałoby określonym przez Torę, powracają do
normalnego i produktywnego życia, może spocząć w pokoju..
Nie ma potrzeby mówić, że aby to, o czym wspomniałem powyżej, mogło
być nie tylko zaakceptowane intelektualnie, ale wdrożone w życie,
należy zająć się sprawami dającymi „osobiste” zadowolenie.  Tak jak
wspomniałem w naszej rozmowie dla każdego Żyda najbardziej
zadowalającym i dającym satysfakcję zadaniem jest szerzenie światła na
świecie poprzez jidyszkajt (judaizm).  Szczególnie, jak w Pani
przypadku, gdy można być pomocną dłonią i inspiracją dla dzieci i
wnuków, którzy oczekują od Pani i Pani męża wsparcia, mądrości itd.
Tutaj znajduje się również odpowiedź na Pani pytanie o to, co można
zrobić dla duszy drogiej nam osoby.  Szerzenie jidyszkajt wokół
siebie, pokazywanie prostej żydowskiej wiary w B-ga i Jego
Przeznaczenie, wykonywanie całej tej dobrej pracy, która musi być
uczyniona z pewnością siebie i spokojem –  to właśnie najbardziej
cieszy duszę w Olam Haemes (Świecie Prawdy), tak samo jak  wypełnianie
osobistej i najbardziej wzniosłej misji w życiu jaką ma Pani jako
córka naszych Matek Sary, Rebeki, Racheli i Lei i bycie tym samym
inspirującym przykładem dla innych.
Można by było rozwodzić się jeszcze nad tym, co zostało powiedziane
powyżej, lecz znając Pani pochodzenie i tradycję wierzę, że to, co
jest powyżej, wystarczy.  Mogę dodać jednak, że należy strzec się
jecer hara [złej skłonności] które jest bardzo pomysłowe i wie, że do
niektórych nie da się podejść otwarcie i bez przebrania.  Próbuje więc
oszukać ich, przebierając się w szmatki pobożności i uczuciowości itd.
mówiąc: Wiesz, że B-g określił nam okres żałoby, co znaczy, że jest
dobrze jest być w żałobie, dlaczego więc nie zrobić więcej i nie
wydłużyć okresu żałoby?
W ten sposób może mu się udać odwrócić uwagę człowieka od tego, że po
upływie określonego okresu Tora wymaga od nas, byśmy służyli B-gu z
radością.  Jecer hara przekonać może nawet człowieka, aby dawał cedakę
[datki dobroczynne] ku pamięci duszy, studiował Torę i wypełniał
micwot ku pamięci duszy, lecz w każdym z tych przypadków związane to
będzie ze smutkiem i bólem.  Stoi to, jak zostało już powiedziane,  w
sprzeczności z tym, co daje duszy przyjemność i zadowolenie.
Niech B-g uczyni, jako że zbliżamy się do Święta Naszej Wolności,
włącznie z wolnością od wszystkiego, co przeszkadza Żydowi służyć B-gu
całym sercem i z radością, żeby tak stało się również w Pani
przypadku, wśród innych ludzi, i żeby była Pani źródłem natchnienia i
siły dla męża, dzieci i wnuków i wszystkich wokół Pani.

(podpis: Rabin M.M.Schneerson)

Dlaczego niektóre litery w Torze mają „korony”

Jeśli przyjrzeć się uważnie literom sefer Tora (zwoju Tory), można dostrzec, że wiele liter jest zakończonych małymi niby ‚kolcami’ lub też ‚koronami’, zwanymi tagin lub ketarim – w tłumaczenie z aramejskiego i hebrajskiego: „korony”. Czasami nazywane są również zajinami, ponieważ przypominają hebrajską literę zajin (ז), jakby ‚wychodzącą’ z górnej części litery.
Istnieją ogólnie trzy kategorie liter „odznaczane koronami” – taginu .
● Gdy litera nie ma dokładnego taginu. To jest ustawienie domyślne.
● Talmud wspomina, że litery składające się na mnemonik שעטנ”ז ג”ץ ( SzATNeZ GaTz 1 ) mają 3 tagin’y lub korony, wychodzące z lewej górnej części litery. 2
● Dodatkowo zwyczajowo umieszcza się pojedynczy znacznik lub koronę na górze liter składających się na mnemonik ”בד חי”ה ( BeDek ChaYaH, tej, litery „bet”, „dalet” „jud’ oraz „kuf”),
a także pewne inne określone litery i słowa, które mają określony tagin miejsc. (Np Masechet Sofrim, 9:1)
Dlaczego akurat korony?
Co do tego, dlaczego tam są właśnie korony sam Mojżesz miał to pytanie. Jak mówi Talmud:
Raw Jehuda mówi, że: Kiedy Mojżesz wstąpił na Górę Synaj, „znalazł” Świętego, niech będzie Błogosławiony, siedzącego i „mocującego” korony do liter Tory. Mojżesz powiedział do Stwórcy: Panie Wszechświata, co Ciebie powstrzymuje [przed przekazaniem Tory bez tych dodatków?] B-g powiedział do niego: Istnieje Człowiek, który ma narodzić się dopiero za kilka pokoleń, jest to a Akiwa ben Josef t- o jego imię; z każdego punktu tych koron Akiwa wydobędzie cały szereg halachot. [To ze względu na niego należy dodać korony do liter Tory].
Innymi słowy, istnieje wiele praw oraz części Ustnej Tory, o których wspomina się w tych małych koronach.
 
Zwalczanie szkodliwych negatywnych sił
Mistycy wyjaśniają, że akronim SzATNeZ (składający się z liter szin , ajin , tet , nun , zajin ) tworzy słowa שט”ן ע”ז, Szatan Az, imiona dwóch wielkich, szkodliwych sił. Akronim ג”ץ, GaTz (składający się z gimmel i cadi ) jest również nazwą złych mocy. Dlatego do tych siedmiu liter dodano tagin’y , ponieważ są one jak miecz i włócznia przeciwko tym szkodliwym mocom.
 
Nie objawione części Tory
Dlaczego więc Rabin Akiwa zasłużył na odkrycie wielu tajemnic koron Tory? Jego odkrycia były zarówno ze względu na jego wzniosłą duszę, jak również fakt, że jego nauki były przeznaczone by być fundamentem do części ustnej Tory, które zostały spisane jako Miszny i Talmud. Ponadto Kabaliści wyjaśniają przyczyny niektórych tagin’ów . Jednak w większości ich znaczenie pozostaje ukryte. „Stosy” praw, które Rabin Akiwa wyprowadził z taginu, również pozostają ukryte. Mistycy wyjaśniają, że na razie tylko znaczenie prawdziwych liter i słów pisanej Tory jest ujawniane przez ustną Torę. Jednak głębsze znaczenia kryjące się za „koronami” (a także samogłoskami i kantylacjami) zostaną ujawnione dopiero wraz z nadejściem Mesjasza.
Tak więc za każdym razem, gdy widzimy koronę naliterze, nie tylko wskazuje to na tajemnice Tory, ale także tęsknotę za czasem, kiedy te tajemnice zostaną ostatecznie ujawnione.
 
Wszystkie trzy rodzaje liter można znaleźć w tym fragmencie mezuzy, napisanym przez Rabina Josefa Y. Rabina, Craft Sofer (poniżej)
 
(opr. na podstawie : Chabad.org-Yehuda Shurpin)

Studiowanie Tory – trzy poziomy.

Nas Żydów nazywają „Narodem Ksiąg”, ponieważ nasz związek z nimi, przywiązanie do ksiąg stało się wręcz legendarne.
Prawo nakazuje nam poświęcać każdą wolną chwilę na studiowanie. Kiedy rodzi się dziecko, życzymy jego rodzicom: „Obyś był godzien poprowadzić go do Tory”.
Od wielu tysięcy lat studiowanie Tory przez Żyda jest zajęciem na całe życie i najwyższym osiągnięciem…
 Tora jest wielowymiarowa i istnieje wiele poziomów jej zrozumienia. W jej najbardziej ogólnej formie można wyróżnić trzy główne poziomy studiowania Tory:
a) Tora jako nauka życia;
b) Tora jako środek łączenia się z B-giem;
c) Tora jako wartość sama w sobie.
 Poziom zrozumienia
Na pierwszym poziomie czytamy – studiujemy Torę, aby „poznać drogę postępowania i czyny, które należy spełniać…” (patrz Szmot 18:20). Tora jest B-skim „planem stworzenia” (Midrasz Raba, Bereszit, 1: 2). Jest instrukcją B-ga, jak żyć w świecie, który stworzył. Na tym poziomie studiujemy Torę w tym samym celu, w jakim, na przykład, człowiek , który kupił jakieś urządzenie studiuje instrukcje producenta – oczywiście może spróbować uruchomić to urządzenie na własną rękę i ryzyko, ale w tym przypadku szanse na jego uszkodzenie są bardzo duże, a poza tym ten szczęśliwy nabywca z pewnością nie wyciągnie ze swojego nowego urządzenia tego wszystkiego dobrego, co by mógł, po przestudiowaniu instrukcji obsługi.
Mędrcy mieli na myśli ten aspekt Tory, gdy mówili: „przykazanie zostało dane celem oczyszczenia istoty ludzkiej” (tamże, 44: 1) oraz „Tora została dana, aby zaprowadzić pokój na świecie” (Sifri, cytowane przez Rambama, Prawa Chanuki, 4:14).
 Jednak Tora to nie tylko instrukcja, jak żyć, to także ogniwo, które pozwala nam połączyć się z B-giem. Jak pisze Rabin Schneur-Zalman w Tanii (rozdział 5): „Gdy człowiek poznaje i całkowicie rozumie jakiekolwiek prawo z Talmudu, umysł chwyta je i obejmuje” (to znaczy, mówimy o zjawisku „całkowitego pochłonięcia” idei ). „Lecz to prawo jest niczym innym jak Mądrością i Wolą B-ga, gdyż On tak zechciał….
To jest niesamowita jedność, której nie można porównać do czegokolwiek, a w naszym świecie materialnym nie ma takiej doskonałej jedności – jedności pod każdym względem”.
 Wreszcie, istnieje trzeci poziom studiowania Tory – Tora Liszmo, „Studiowanie Tory ze względu na samą Torę”. Na pierwszych dwóch poziomach studiowanie Tory służy celowi: opanowaniu sztuki życia i doskonalenia świata lub służeniu bardziej transcendentnemu celowi połączenia ze Stwórcą. Jednak najwyższym stopniem zrozumienia Tory jest zrozumienie Tory dla niej samej: studiowanie, którego jedynym celem jest bezpośrednio akt studiowania Tory.
 Światło w trzech wymiarach
„Albowiem światło jest przykazaniem – mówi Król Salomon w Miszlei – zaś Tora jest światłem” (6:23). Światło jest metaforą Tory, jednocześnie światło przyjmuje trzy zasadnicze formy: światło jako „niezbędnik” życia, światło jako środek łączenia się z Najwyższym i światło samo w sobie.
Te trzy stany światła można zilustrować trzema przykazaniami dotyczącymi zapalania świec: zapalanie świec szabatowych, zapalanie menory w Świątyni i zapalanie świec chanukowych.
Znaczenie świec szabatowych polega na tworzeniu ‚pokoju w domu’, atmosfery komfortu i spokoju w nim na cześć Szabatu (Talmud i Raszi, Szabat, 23b i 25b).
Rambam (Prawa Chanuki, 4:14) poucza: „Jeśli ktoś ma dość pieniędzy na świecę do domu lub na chałę lub też wino dla Kidusza, najpierw powinien zadbać o świece szabatowe w domu, ponieważ przynosi ona pokój w domu.
Bo… cała Tora została dana, aby wprowadzić świat do wszechświata ”. Tak więc świece szabatowe uosabiają Torę jako nauczyciela życia w harmonii i doskonałości.
 Świece zapalane w Świątyni służą wyższemu celowi. Świątynia była „domem B-ga”, w którym harmonia i doskonałość B-ga manifestowała się w całej ich chwale.
– Czy to miejsce wymaga oświetlenia? – pyta Talmud i w tym że miejscu odpowiada: wszak światło menory Świątyni służyło jako „świadectwo całemu światu, że B-skość jest obecna w Izraelu” (tamże, 22b).
Światła Świątyni uosabiały Torę.
Ale mamy też świece chanukowe. Pomimo tego, że dano im „głosić cud” (tamże, 23b), nie przesądza to o ich istocie. Świadczy o tym chociażby fakt, że gdy okoliczności nie sprzyjają wystawianiu chanukowej menory na wystawę publiczną, „można ją postawić na stole, a to wystarczy” do całkowitego wypełnienia przykazania (tamże).
(W przeciwieństwie do świec szabatowych) , które mogą być błogosławione tylko wtedy, gdy służą do wniesienia większej ilości światła do domu ” (patrz Shulchan Aruch ha-Rav Orach Chaim, 263:10 i cytowane tam źródła).
Jednocześnie prawo zabrania używania światła menory chanukowej do jakichkolwiek celów praktycznych – świece chanukowe są „przeznaczone wyłącznie do kontemplacji”. To jest bardzo istotne światło Tory: światło dla niego samego; lekkie jak światło.
 (opr. na podstawie Likutej Sichot – Lubawiczer Rebbe)

Adam, pierwszy człowiek w Gan Eden

Zadanie Adama przed grzechem zakazanego owocu?
W tygodniu, gdy zaczynamy na nowo czytanie  Tory – Pięciu Ksiąg Mojżeszowych (Chumasz), zadajemy sobie pytanie:
Jeśli częścią celu Człowieka jest oczyszczenie świata ze skutków grzechu zakazanego owocu, jakie zadanie miał Adam, zanim zgrzeszył?
Według naszych mędrców, człowiek został stworzony w szczególnym celu objawienia boskości na tym świecie.
Nawet w odniesieniu do pierwszego człowieka – Adama zanim zgrzeszył, werset mówi: „…I wziął Wiekuisty człowieka i osadził go w Ogrodzie Eden, aby go uprawiał i dozorował…”. (Bereszit, 2:15). Lecz praca, o której tu mowa, nie jest pracą fizyczną związaną z uprawą i pielęgnacją pola, do jakiej to pracy potrzebna była ziemia, która prawie natychmiast wydawała swoje plony? Mędrcy wyjaśniają raczej, że odnosi się do pracy duchowej.
Celem człowieka (w tym pierwszego człowieka, Adama zanim popełnił grzech) jest ujawnienie boskości na tym świecie, a także oczyszczenie świata i podniesienie go na wyższy poziom duchowy.
Sama Tora dostarcza nam fascynującej ilustracji tego, jakie było zadanie Adama, zanim zgrzeszył, zjadając zakazany owoc i w konsekwencji, został wygnany z Ogrodu Eden wraz ze swoją żoną Ewą. Werset mówi nam: „I B-g Wszechmogący utworzył z ziemi wszelkie zwierzęta polne i wszelkie ptactwo niebios, i przyniósł je człowiekowi, aby zobaczył, jak to nazwie, i jakkolwiek człowiek nazwałby każdego żyjącego rzecz, taka była jego nazwą. I nadał człowiek nazwy wszystkim zwierzętom, bydłu i ptactwu niebios, i wszystkim zwierzętom polnym. „
Aby ktoś nie pomyślał, że było to łatwe i proste przedsięwzięcie, w midraszu wyjaśniają nasi mędrcy, „… przyprowadzili każde stworzenie przed aniołów i zapytali ich: ‚”To stworzenie, jak się nazywa?” Ale oni (aniołowi) nie wiedzieli. Następnie przyprowadził stworzenia do Adama i zapytał go: „To stworzenie, jak się nazywa?”. Na co Adam odpowiedział: „To jest shor [z hebr. „wół”], to jest chamor [osioł] …”
W tym momencie powstaje pytanie: „a po co to wszystko?! Co było takiego specjalnego w nazywaniu zwierząt, że mógł to zrobić tylko człowiek?” Każde stworzenie, nawet jedno źdźbło trawy, ma swoje własne unikalne źródło energii w królestwach duchowych. Prawdziwa nazwa przedmiotu łączy ten przedmiot z jego duchowym źródłem. Aniołowie, które są oczywiście istotami duchowymi, jednak nie mają zdolności łączenia tego, co duchowe z tym, co fizyczne, ponieważ nie mają zdolności bezpośredniego radzenia sobie z fizyczną i przyziemną istotą stworzenia. Ostatni raz, gdy aniołowie zstąpiły, aby całkowicie zanurzyć się w tym fizycznym, przyziemnym świecie, miało to katastrofalne konsekwencje. (Midrasz do Bereszit, 6:2)
Tak więc ze wszystkiego, co zostało stworzone tylko człowiek, Adam, posiadał moc łączenia tego, co fizyczne i doczesne, z duchowym źródłem. Wynika to z wyjątkowości człowieka, który jest stworzeniem fizycznym, a jednocześnie posiada duszę B-ską. Jak to ujął Midrasz, „Adam został stworzony zarówno z wyższych, jak i niższych królestw” (Bereszit, 2:7) i właśnie z tego powodu tylko i wyłącznie Adam mógł nadać zwierzętom ich właściwe nazwy [imiona].
To właśnie była praca mężczyzny w Ogrodzie Edenu. Co więcej, teraz, po grzechu, naszym zadaniem jest połączyć duchowość ze światem ukontentowania i prymitywizmu.
( na podstawie opr. Rabina Yehudah Shurpin; ilustracja: Chabad.org)

Mądrości z Tory płynące

Własne błędy…. uczą.

…I przykazał Wiekuisty, B-g, człowiekowi i rzekł: „Z każdego drzewa ogrodu pożywać możesz, ale z drzewa poznania dobrego i złego, – pozywać zeń nie będziesz; bo gdy spożyjesz z niego – zginiesz!….” (Bereszit, 3:16-18)
Lecz nie uszanowali Adam i Ewa słów Stwórcy, nie wypełnili tego, co B-g przykazał…. Zostali wygnani z Gan Eden -Ogrodu Rajskiego, spotkała ich surowa kara B-ska… Istotą ich błędu było m.in brak zaufania do Wszechmogącego, niezdrowa ciekawość …
Jednak gdyby Adam i Ewa właściwie wyrazili skruchę, pokajali się, to by pewnie B-g ich rozgrzeszył i pozwolił by im pozostać w Rajskim Ogrodzie. Ale ponieważ nie zrobili tego, nie stanęli na wysokości zadania, zostali wygnani …..
Podobnie się stało z ich pierworodnym dzieckiem – synem. Kain ben Adam, też miał okazję by wyrazić skruchę potem, jak pozazdrościwszy, że Stwórca przyjął ofiarę brata – Abla, a nie jego – Kaina, zabił Abla.
„.„I rzekł Wiekuisty do Kaina: Czemu się gniewasz i czemu zapadły lica twoje? Wszak, jeżeli się poprawisz, pierwszeństwo twoje, a jeżeli się nie poprawisz, u drzwi grzech leży; a ma on skłonność do ciebie, a ty panować masz nad nim.” (Bereszit, 4:6,7)
Istotą błędu Kaina było to, że nie wyciągnął właściwych wniosków z tego, co usłyszał od Wszechmogącego, nie zrozumiał, czemu B-g przyjął ofiarę od Abla, który ofiarował najpiękniejsze ze swoich zwierząt. Gdyby Kain zaproponował ze swojej strony, najlepsze plony z najlepszych swoich upraw, B-g by wybaczył mu i przyjął go. W tym przypadku również Stwórca nauczał go, że jeśli człowiek wyciąga właściwe wnioski z własnych błędów, jego „karta” może być wyczyszczona. Jednak Kain nie chciał przyznać się do błędu. Przekonany o słuszności swoich czynów, czuł, że jeśli Abel sczeźnie, jego poglądy zostaną utwierdzone i przyjmą się, co było wielkim błędem.
Naszym wyzwaniem też jest uczyć się na własnych błędach, nie zaś tkwić w przekonaniu, że mamy niepodważalną rację, że jesteśmy nieomylni.
Poprzez przyznanie się przed samym sobą do własnego błędu, staje się on dla nas impulsem do rozwoju osobistego. Każdy swój własny błąd możemy przekształcić w ‘kierunkowskaz’ do rozwoju życiowego, duchowego.
(wg nauk Rebbe, B”P Rabina Menachema Mendel Schneersona)

Tiszrej 25

Dziesięć melodii, niektóre tylko pojedyncze strofy, przypisuje się autorstwu Alter Rebbe jako skomponowane przez niego.
Te przypisywane Mitteler Rebbe zostały skomponowane w jego czasach i śpiewane w jego obecności, ale on ich nie skomponował. Miał grupę utalentowanych muzycznie młodych mężczyzn, znanych jako „kapelle Mitteler Rebbe”, podzielonych na dwie grupy: wokalistów (baalei shir) i muzyków grających na różnych instrumentach (baalei zimra).

Me’uberet zana – Rok przestępny

kalendarz

„ Rok w ciąży”

Rok przestępny – po hebrajsku – „me’uberet szana” (w tłumaczeniu dosłownym „rok ciąży”) w kalendarzu żydowskim występuje 7 razy w cyklu 19-letnim, ma 13 miesięcy zamiast  cyklicznych 12 miesięcy. Wynika to z tego, że oparty na cyklu księżycowym kalendarz żydowski powinien też pozostać dostosntosowanym do cyklu słonecznego: słońce wyznacza rok, księżyc wyznacza miesiące, pierwszy dzień roku to pierwszy dzień nowiu wiosennego. 

12 miesięcy kalendarza księżycowego łącznie liczą 354 dni, co stanowi nieco o ponad 11 dni różnicy względem 365,25 dni cyklu słonecznego. „Dodatkowy” miesiąc nazywa się „Adar 1” i dodaje się przed miesiącem Adar nazwanym „Adar 2” w latach przestępnych.

                                             Pełne zestawienie nazw miesięcy, ich długości i gregoriańskich odpowiedników znajduje się w tabeli poniżej.

 

Nr

Miesiąc

Rok
Odpowiednik gregoriański
Haser
Kesidrach
Szelemach
1
Nisan
30
30
30
 marzec-kwiecień
2
Ijar
29
29
29
 kwiecień-maj
3
Siwan
30
30
30
 maj-czerwiec
4
Tamuz
29
29
29
 czerwic-lipiec
5
Aw
30
30
30
 lipiec-sierpień
6
Elul
29
29
29
 sierpień-wrzesień
7
Tiszri
30
30
30
 wrzesień-paˇdziernik
8
Cheszwan
29
29
30
 paˇdziernik-listopad
9
Kislew
29
30
30
 listopad-grudzień
10
Tewet
29
29
29
 grudzień-styczeń
11
Szwat
30
30
30
 styczeń-luty
12
Adar alef
29/30*
29/30*
29/30*
 luty-marzec
13
Adar bet
30
30
30
 luty-marzec
Suma dni:
354/383 
355/384 
356/385 
 
*)W roku przestępnym Adar alef ma 30 dni, w nieprzestępnym 29.

W zależności od konfiguracji długości poszczególnych miesięcy cały rok przyjmuje następujące nazwy:

Długość miesiąca 
Nazwa roku
Cheszwan
Kislew
29
29
Haser
29
30
Kesidrach
30
30
Szelemach

 

Uszpizin

Uszpizin
 
Sukot kojarzy się z gościnnością. Zapraszamy przyjaciół, rodzinę i społeczność do naszej suki i też odwiedzamy innych.
Uszpizin, (aramejski: „goście”), według żydowskiej kabalistycznej opisanej w Księdze Sefer HaZohar („Księga Blasku”), siedmiu starożytnych honorowych gości odwiedzają nasze suki w okresie Święta Sukot.
Goście ci – to „siedmiu pasterzy” : Abraham, Jicchak, Jakow, Mojżesz, Aharon, Józef i Dawid. Niektórzy z nas recytują specjalny tekst będąc w swoich sukach, którym 'formalnie zapraszają’ uszpizin do swoich suk.
Kabaliści nauczają, że każdemu z tych gości odpowiada jeden z sefirot (ספירות), czyli boskie cechy.
* Dzień pierwszy: Abraham – Chesed (חֶסֶד, „miłujący dobroć”)
* Dzień drugi: Jicchak – Gewurah (גְּבוּרָה, „siła”)
* Dzień trzeci: Jakow – Tiferet (תִּפְאֶרֶת, „splendor”)
* Dzień czwarty: Mojżesz – Necach (נֶצַח, „wieczność”)
* Piąty dzień: Aharon – Hod (הוֹד, „chwała”)
* Dzień szósty: Josef – Jesod (יְסוֹד, „uczynność/zaangażowanie”)
* Dzień siódmy: Dawid – Malchut (מַלְכוּת, „szlachetność”)
I tak, gdy siedzimy w naszym tymczasowym mieszkaniu – w suce (wolni od codziennego polegania na miękkich kanapach otoczeniu telewizorów etc), ci specjalni biblijni goście – VIP zaszczycają nas swoją obecnością, w wyznaczonym przez siebie dniu, i wzmacniają nasze połączenie z naszym wewnętrznym ja i naszą duchowością, dodając świetlistą energię naszej rzeczywistości, która zostaje w nas również po 'ich odejściu’ – po zakończeniu Święta Sukot…

Wezot Habracha

Wezot HaBracha – Księga Dwarim (Ks. Pwt Prawa) 33:1-34:12

Wezot HaBracha— w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „a oto błogosławieństwo..” – są to pierwsze słowa tej Parszy. 

Wezot HaBracha jest 54 i ostatnim rozdziałem cotygodniowego czytania Tory w cyklu rocznym i 11 – również ostatnim w Księdze Dwarim. 

Parsza zawiera najmniejszą liczbę wyrazów w stosunku do poprzednich, jej tekst składa się z 1’969 hebrajskich liter i 512 hebrajskich słów. 

Czytana w Szmini Aceret

Krótki opis Parszy Wezot HaBracha

„A oto błogosławieństwa, którym błogosławił Mojżesz, mąż B-ży, synom Izraela przed śmiercią swoją….”

W Parszy zawarte są pożegnalne błogosławieństwa Mojżesza dla każdego z 12 plemion Izraela, wygłoszone tuż przed odejściem z tego świata Mojżesza. 

Wtórując błogosławieństwom, które Jakow przekazał swoim synom pięć pokoleń wstecz, Mojżesz każdemu z plemion z osobna przypisuje ich znaczenie i rolę, którą ma spełniać będąc częścią narodu Izraela.

Zakończenie Księgi Dwarim i zarazem całego Chumaszu jest w miejscu, gdy Mojżesz wstępuje „ze stepów Moabu na górę Nebo, na szczyt Pigi, która naprzeciw Jerecha………”

„…….I umarł tam Mojżesz sługa Wiekuistego……”

„….I nie powstał więcej prorok w Izraelu jako Mojżesz…….”

Kolejność czytania Parszy Wezot Habracha:

  • Pierwsze czytanie — Dwarim 33:1 – 7
  • Drugie czytanie – Dwarim 33-8 – 12
  • Trzecie czytanie – Dwarim 33:13 – 17
  • Czwarte czytanie – Dwarim 33:18 – 21
  • Piąte czytanie – Dwarim 33:22 – 26
  • Szóste czytanie – Dwarim 33:27 – 29
  • Siódme czytanie – Dwarim 34

Święto Sukkot – 13 faktów.

1. Sukot rozpoczyna się w czasie pełni księżyca.

Żydowskie święto Sukot rozpoczyna się o zmroku 15 dnia żydowskiego (księżycowego) miesiąca Tiszrei, kiedy księżyc jest w zenicie. Trwa przez kolejne siedem dni. Tuż bezpośrednio po Sukot rozpocznie się Święto Szemini Aceret / Simchat Tora.

2. Sukot to święto szałasy.

Sukkot to po hebrajsku „szałasy” lub też „schroniska”. Jak czytamy w wersecie, „Wasze [następne] pokolenia powinny wiedzieć, że kazałem dzieciom Izraela żyć w szałasach, kiedy wyprowadziłem ich z ziemi egipskiej” (Wajikra, 23:43) Co to były za szałasy? Talmud mówi nam, że były to chmury chwały, które otaczały cały lud podczas ich epickiej 40-letniej wędrówki przez pustynię Synaj.

3. Święto Sukot ma trzy inne imiona.

Sukot ma również konotację rolniczą, oznaczającą czas, w którym rolnicy w Izraelu zbierali plony, które dojrzewały  na polach. Z tego powodu Pismo nazywa to Chag Haasif „Świętem Żniw”. Sukot to radosne święto – tak radosne, że mędrcy nazywali je po prostu Chag – z hebrajskiego „święto”. W naszej liturgii nazywamy to Zman Simchatenu – „Czas naszej radości”.

4. Suka pokryta materiałem organicznym.

Na czas Święta Sukot, suka pokryta jest zielenią, bambusem lub jakimś innym materiałem roślinnym. Taka suka staje się naszym domem na cały okres Sukot. Pokrycie ma nazwę „sechach”. Materiał dla koszernego sechach powinien wyrosnąć z ziemi i zostać zebranym. (Nie może to być na przykład nawis pobliskiego drzewa.) Do sechach bardzo pasują na przykład wiecznie zielone gałęzie, łodygi kukurydzy, liście palm, bambus lub specjalnie wyprodukowane maty etc.

5. Suka staje się naszym drugim domem w święto Sukot.

Jemy wszystkie posiłki, uczymy się i spędzamy czas (a niektórzy nawet śpią) w suce. 

Sukę można postawić praktycznie wszędzie, pod warunkiem, że znajduje się pod otartym niebem. Talmud mówi o sukach zaprzężonych w woły, sukach na łódkach, sukach na koronach drzew i sukach nawet na wielbłądach. Obecnie nawet na pickupach montujemy suki.

6. Lulaw i Etrog – każdego dnia  (prawie) przez całe Święto Sukot.

Każdego dnia Sukot (oprócz Szabatu) bierzemy zieloną wiązkę roślin – zrobioną z lulawu (liści palmowych), trzech hadasimów (mirtów) i dwóch arawot (wierzb) – razem z etrogiem (cytronem). Trzymamy ich razem, błogosławimy B-ga, który „uświęcił nas Swoimi przykazaniami i przykazał spełniać micwę „lulaw”: bierzemy tę wiązkę i delikatnie nią potrząsamy w sześciu kierunkach. Jest to często określane jako „lulav i etrog” lub arba minim, „cztery rodzaje” (przykazanie to możemy spełnić w Chabad Lubawicz  lub w najbliższej synagodze)

Cztery rodzaje są również trzymane i potrząsane podczas Hallel („Psalmy uwielbienia” odmawiane w ramach porannego nabożeństwa świątecznego), a także podczas Hoszanot, codziennej ceremonii Sukot, która polega na okrążaniu zwoju Tory podczas śpiewania modlitw o zbawienie.

7. Specjalne błogosławieństwa Święta Sukot.

Oprócz błogosławieństwa, które odmawiamy przed przyjęciem lulaw i etrogu, za każdym razem, gdy zasiadasz do posiłku w suce, odmawia się błogosławieństwo, które kończy się słowami „lajszaw basuka”; błogosławieństwem ty błogosławisz B-ga: „Kto nas uświęcił Swoimi przykazaniami i nakazał nam mieszkać w suce.”. Przy wypełnianiu poszczególnej micwy za pierwszym razem należy wyrecytować jeszcze jedno błogosławieństwo – Szehechejanu, które błogosławi B-ga, który „dał nam życie, podtrzymał nas i doprowadził do tego czasu”.

8. Ostatnim dniem jest Hoszana Rabba.

Siódmego dnia święta Sukot, zebrani mężczyźni okrążają bimę (’mównicę’ pośrodku synagogi) siedem razy, zamiast jednego okrążenia wykonywanego każdego poprzedniego dnia Święta. Ponieważ rytuał Hoszana Rabba są powtarzane wielokrotnie, ten dzień znany jest jako Hoszana Rabba („Wielka Hoszana”). Pod koniec tego dorocznego rytuału, każda osoba uderza w ziemię wiązką pięciu wierzb (znanych również jako hoshaanot).W tym dniu zwyczajowo w suce spożywa się uroczysty posiłek, który obejmuje chałę maczaną w miodzie (ostatni raz w sezonie po Rosz haSzana) oraz kreplach, czyli pierogi nadziewane mięsem.

9. Sukot był świętem pielgrzymim.

Tora nakazuje Izraelitom pielgrzymowanie do Świątyni trzy razy w roku – Pesach, Szawuot oraz Sukot – przynosząc ofiary i inne dary, które mogły być zapowiedziane w poprzednich miesiącach. Sukot był ostatnim z trzech świąt i według niektórych był to ostateczny termin, kiedy zaległe „długi” przed B-giem zostaną uznane.

10. Radosne czerpanie wody podczas Święta Sukot.

W czasach świątynnych wieczory-noce Sukot obchodzono z wielką radością, do tego stopnia, że mędrcy świadczyli: „Każdy, kto nie widział radości płynącej z czerpnia i wylewania wody, nigdy nie widział prawdziwej radości w swoim życiu”. (Miszna Suka, 5:1.) 

Uroczystości poprzedzały właśnie czerpanie wody ze źródła sziloach, którą następnie wlewano do specjalnego otworu w Ołtarzu Świątyni. Kapłani rozpalali ogień na wielkich pochodniach, rozświetlając Jerozolimę – przy tym robiło się tak jasno, jakby był środek dnia. Przez całą noc pobożni mężczyźni tańczyli trzymając pochodnie, uczeni żonglowali, a Lewici grali na instrumentach muzycznych – brzmiała muzyka, podczas gdy ludzie świeccy przyglądali się z podnieceniem i zachwytem. Obecnie wiele wspólnot obchodzi noce Sukot upamiętniające ceremonię czerpania wody. Rebbe zachęcił, by tańczący tańczyli też na ulicy, poza suką.

11. Goście duchowi odwiedzają sukę każdego dnia Święta Sukot.

Zgodnie z mistyczną tradycją Zohar, „siedmiu pasterzy” odwiedza nasze suki każdego dnia Święta. Nazywamy ich „uszpizin”. Ci goście to: Abraham, Izaak, Jakub, Mojżesz, Aharon, Józef i Dawid.

Niektórzy recytują specjalny tekst, którym formalnie „zapraszają” uszpizin do swoich suk.

12. Nie wszystkie dni są takie same.

Pierwsze dwa dni Sukot (w Izraelu tylko pierwszy dzień) to Jom Tow, czyli dzień (w pełni) świąteczny – podobnie jak Szabat, powstrzymujemy się od wielu form twórczej pracy, podróży itp. Wyjątkami są to, że dozwolone są niektóre czynności związane z przygotowywaniem posiłków (np. gotowanie przy użyciu istniejącego płomienia) i przenoszenie rzeczy potrzebnych nam na święta. Modlitwy tych dni (tego dnia) są również nieco dłuższe niż zwykle. Pozostałe dni Sukot znane są jako 'chol hamoed’ (’pół święto’) podczas których podróże i inne melachot (czynności zabronione) są dozwolone (ale należy unikać uciążliwej pracy, jeśli to możliwe).

13. Po Sukot następuje kolejne święto.

Zaraz po siedmiu dniach Święta Sukot wkraczamy w Święto Szemini Aceret i Simchat Tora. W diasporze Święto to trwa dwa dni; w Izraelu ogranicza się do jednego dnia. Simchat Tora oznacza zakończenie corocznego cyklu czytania Tory i rozpoczęcie nowego cyklu. Jest to naznaczone radosnym pełnym entuzjazmu  śpiewem i tańcem w synagodze. To jedyny przypadek, kiedy jedno święto żydowskie przypada bezpośrednio po drugim.

(opr. w oparciu Menachem Pozner/Chabad.org)

 

Kaparot

Zaledwie kilka miesięcy po tym, jak Izraelici opuścili Egipt w 2448 roku od stworzenia świata (1313 p.n.e.), zgrzeszyli, gdy wykonali złotego cielca, oddając mu cześć. Mojżesz wstąpił na górę Synaj i modlił się do B-ga o przebaczenie. Dwa razy po 40 dni przebywał Mosze Rabejnu na górze Synaj, błagając o przebaczenia narodu żydowskiego, aż uzyskał pełną B-ską łaskę. 

Dzień, w którym Mojżesz zstąpił z góry (dziesiątego dnia miesiąca Tiszrei), określamy jako Dzień Pojednania – Jom Kippur.

Owego roku lud Izraela zbudował Tabernakulum, przenośny dom dla B-ga. Tabernakulum było centrum modlitw i ofiar. Nabożeństwo w Przybytku osiągało punkt kulminacyjny w Jom Kippur, kiedy to Arcykapłan – Kohen Gadol odprawiał specjalnie przepisaną służbę. Bardzo ważnymi momentami tego nabożeństwa były m.in. ofiarne   kadzidła w Miejscu Przynajświętszym (gdzie mieściła się arka) oraz loteria z dwoma kozłami- z których jeden był przynoszony jako ofiara, a drugi wysłany na pustynię (Azazel). Podczas nabożeństw w Jom Kippur zanurzał się w mykwie i zakładał zwykłe białe szaty (zwykle nosił zdobione złote szaty) .

Te praktyki trwały przez setki lat, przez cały czas trwania Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej, którą zbudował Salomon, oraz Drugiej Świątyni, którą zbudował Ezdrasz. 

Żydzi z całego świata gromadzili się w Świątyni, aby doświadczyć, być jak najbliżej nabożeństw prowadzonych przez Najwyższego Kapłana, uzyskując przebaczenie dla całego Izraela.

Kiedy Druga Świątynia została zniszczona w 3830 roku od stworzenia  świata (70 n.e.), nabożeństwo Jom Kippur było kontynuowane. Jednak zamiast arcykapłana składającego ofiary w Jerozolimie, każdy Żyd odprawia nabożeństwo Jom Kippur w świątyni swojego serca.

Szabat Szuwa

Szabat Szuwa – inaczej:
Szabat Nawrócenia lub Szabat Pokuty – jest to Szabat przypadający na okres trwania Dziesięciu Dni Pokuty, w okresie pomiędzy Rosz HaSzana a Jom Kipur.
Nazwa pochodzi od pierwszych słów Haftary, odczytywanej tego dnia z Księgi Izeasza (14,2): Szuwa Israel ad Adonaj Elohejcha… (hebr., Wróć / Nawróć się, Izraelu, do Pana B-ga twego…).
 
(ilustracja: Chabad.org)

6 Tiszrei

Dzień 6 Tiszrei jest dniem jorcait / rocznica odejścia z tego świata Rebecin Chany Schneerson (1879-1964), matki Lubawiczer Rebbe.

Rebecin Chana urodziła się w 1880 roku, dnia 28 Tewet, w Mikołajewie, na Ukrainie, w rodzinie Rabina Meira Szlomo i Rebecin Rachel Janowski. Była najstarszą z czwórki dzieci: miała dwie siostry, Gittel i Ettel oraz młodszego brata, Izraela Leib’a, który zmarł we wczesnym dzieciństwie. Rabin Meir Szlomo był głównym Rabinem Mikołajewa. 
Rodzina Janowskich była wielce szanowaną rodziną rabiniczną, rodziną uczonych i przywódców.
Chana bardzo wcześnie rozpoczęła naukę Tory, judaizmu, chasydyzmu, kabbały. Będąc jeszcze nastolatką otrzymała od starszyn Mikołajewskich Chasydów stypendium studenckie. Z zamiłowaniem i powagą słuchała, zapisywała i rozpowszechniała maamary (chasydzkie dyskursy) Chabadowskich Chasydów.
Chana była otwartą i utalentowaną dziewczyną, miała nietuzinkowe zdolności muzyczne odziedziczone po ojcu.
W 1900 roku, w wieku 20 lat, Rebecin Chana poślubiła Rabina Lewi Jicchaka Schneersohna – prawnuka Rabina Menachema Mendela, „Cemach Cedek” (III Rebbe Chabad-Lubawicz). Rabin Lewi Jicchak był znanym uczonym i genialnym kabalistą. Młodzi poznali się za sprawą Rabina Szalom DowBera Schneersohna, Piątego Rebe Chabad Lubawicz. Ślub odbył się 13-go dnia miesiąca Siwan, w Mikolajewie.
Rebbecin Chana urodziła trzech synów: Menachema Mendela, DowBer’a i Iisraela Arie Leiba.
W 1907 r., gdy Rebecin Chana miała 27 lat, Rabin Lewi Jicchak został Rabinem ukraińskiego miasta Jekatrinów – znanego dziś jako Dniepropietrowsk. Przez 32 lata służył wspólnocie – ostatecznie przyjął stanowisko Głównego Rabina – do 1939 r., kiedy został aresztowany przez NKWD (prekursor KGB) za swoje działania na rzecz wzmocnienia judaizmu w Związku Radzieckim.
Rebecin Chana, biegle posługująca się kilkoma językami, przyczyniła się do sukcesu męża i jego wpływu jako przywódcy społeczności żydowskiej. Była elegancką i urodziwa kobietą. Jej dom był stałym centrum działalności społeczności żydowskiej. Bardzo dobrze komunikowała się z żydowskimi uczelniami, wszędzie wzbudzała szczególne zainteresowanie, próbując przyciągnąć ich do Jiddishkeit. Często przyjmowała w swoim domu działaczy społecznych, doradzała i rozmawiała z nimi w sprawach osobistych, akademickich i duchowych.
Dnia 14 Kislew w 1928 r., Najstarszy syn Rebbecin Chana, Rabin Menachem Mendel poślubił Rebbecin Chaję Muszkę, córkę Szóstego Rebbe Chabad Lubawicz, Rabina Josefa Jicchaka Schneersohna. Wesele odbyło się w Warszawie.
Rebecin Chana i jej mąż nie byli w stanie wziąć udziału w weselu, bowiem rząd radziecki znacznie ograniczył im możliwości podróżowania poza granice ZSSR. Pragnąc uczestniczyć w radości syna, Rebecin Chana zorganizowała uroczyste święto w swoim domu, podczas gdy wesele odbywało się w Warszawie. W tej sytuacji, pomimo wielkiego niebezpieczeństwa wobec zakazu organizowania publicznych zgromadzeń, Rebbecin Chana postanowiła urządzić „wesele” w swoim domu. Zaprosiła około trzydziestu gości, była zaskoczona, gdy pojawiło się około trzystu osób. Gdy ktoś grał na skrzypcach i muzyka chasydzka wypełniała mieszkanie, Żydzi z Jekatrynowa świętowali ze swoim ukochanym Rabinem i Rebbecin, ciesząc ich radością z powodu zaślubin starszego syna.
 
Gdy w 1939 roku mąż Rebecin Chany, Rabin Lewi Jicchak został aresztowany przez władzę sowiecką i osadzony w więzieniu, nie wiedząc, w jakim więzieniu mąż został osadzony, Rebecin Chana zaczęła odważną kampanię o uwolnienie. Miała wówczas 59 lat.
Niespodziewanie i przypadkowo Rebecin Chana dowiedziała się, że jej mąż został wysłany do odległej wioski Chi’ili, w republice Kazachstan. Nie zastanawiała się – pojechała do męża, na wygnanie.
Małżonkowie zamieszkali w wynajętym pokoiku w mieszkaniu niezbyt życzliwej tatarskiej rodziny z małym dzieckim. Pokój nie miał drzwi, był wilgotny, z łatami pleśni na ścianach, wypełniony rójami komarów. Żyli w skrajnym ubóstwie i totalnym dyskomforcie.
Rebecin Chana wraz z mężem przetrwali straszne okrutne czasy wygnania, głodu, nędzy.
W 1944 r., kiedy wyrok Rabi Lewi Jicchaka zbliżał się do końca, jego kondycja fizyczna zaczęła się pogarszać. Nie zdawał sobie sprawy z tego, jak poważnie jest chory, nie przestawał pracować, pisać, spotykać się, uczyć. 
Dnia 20 Aw mąż Rebecin Chany opuścił ten świat. Ona została zupełnie sama na wygnaniu. Pragnęła połączyć się ze swoim najstarszym synem Menachemem Mendlem. Przyjaciel pomógł jej dostać bilet kolejowy z Alma-Ata do Moskwy, co w owych czasach graniczyło z cudem.
Rebecin Chana przybyła do Moskwy pod koniec 1945 roku i zamieszkała dyskretnie w małym pokoju na przedmieściu. Jej sytuacja była dramatyczna. Zmuszona do ukrywania miejsca pobytu, często zmieniała noclegi, gdyż była prześladowana przez NKWD. Tak mijały miesiące.
Rebecin Chana wiedziała, że musi wyjechać z Rosji. Pomogli chasydzi też nielegalnie działający na terenie ZSRR oraz zagranicą.
Latem 1946 r. Rebecin Chana ostatecznie przekroczyła granicę rosyjsko-polską, przybywając do Krakowa. Następnie wyjechała do amerykańskiego obozu „Wygnańców” w Niemczech.
Najstarszy syn Rebecin Chany, Rabin Menachem Mendel, mieszkający wówczas już w Nowym Jorku, wysyłał telegramy do szeregu wpływowych osób, domagając się w imieniu matki uzyskania niezbędnych dokumentów i wizy, aby kontynuować podróż. Rebecin Chana w końcu opuściła Niemcy by przez Monachium i Frankfurt dojechać do Paryża, przybywając tam w miesiącu Adar w 1947 roku. Tam w Paryżu po dwudziestu latach pełnych cierpień i udręk, matka i syn – Rebecin Chana i Menachem Mendel wreszcie się spotkali.
Po Świętach Szawuot Rebecin Chana i Rabin Menachem Mendel statkiem wyruszyli z Paryża do Nowego Jorku. W nowojorskim porcie zostali przywitani przez dużą grupę chasydów i przyjaciół.
Statek przybył do Nowego Jorku w dniu 28 Siwan w 1947 roku.
Z godnością i bez pretensji, Rebecin Chana zawsze autentycznie troszczyła się o ludziach, o każdą osobę, którą znała. Miała talent do nawiązywania dobrych kontaktów ze wszystkimi, niezależnie od wieku i pozycji. Jej miłość do bliźnich, do Żydów była szczera, troszczyła się i pomagała każdemu, kto tego potrzebował.
W Szabat , 6 dnia Tiszrei 1964 Rebecin Chana zmarła. Miała 84 lata.
Pogrzeb odbył się w niedzielny poranek. Kondukt żałobny, około 5000 osób, prowadzony przez syna, Rebego towarzyszył Rebecin Chanie do miejsca odpoczynku na cmentarzu Chabad w Queens, w stanie Nowy Jork. Uczestnicy pamiętają, jak Rebbe płakał na jej pogrzebie….
Na cześć swojej matki Rebbe utworzył fundusz Keren Chana, który zapewnia długoterminowe pożyczki dla dziewcząt, które chcą kontynuować naukę żydowską.
 
Dzisiaj wiele instytucji edukacyjnych na całym świecie dumnie noszą imię Chana, razem z niezliczoną liczbą kobiet i dziewcząt, które zostały nazwane w jej cześć Chaną, stanowią hołd dla niezwykłego życia i osobowości Rebecin Chana. 
 
Niech będzie dla nas inspiracją.

Życie naszego Praojca Abrahama

Rodzina Abrama
Jedną z najważniejszych osób na dworze Nimroda w Ur Chaldejskim w Babelu, czy Babilonii, był Terach, syn Nahora, wielkiego syna Ebera. Terach miał trzech synów: Abrama, Nahora, i Harana.
Narodziny Abrama
Nocą, przed narodzinami Abrama, astrologowie Nimroda zebrali się w domu Teracha. Patrząc w nocne niebo, wyczytali z konstelacji gwiazd, że nowonarodzone dziecko ma stać się przywódcą i ojcem potężnego narodu. To odkrycie przekazano Nimrodowi, który uląkł się, że ta nowa gwiazda przyćmi jego własną.
Zamach Nimroda na życie Abrama
Nimrod nakazał Terachowi, by przyniósł swoje nowonarodzone dziecko do pałacu, by je zabić. Terach próbował odwieść Nimroda od tego zamiaru, lecz bezskutecznie. Zaryzykował własne życie i życie całej swojej rodziny, uży podstępu, oszukał władcę.  Abram był ukryty w jaskini.

(więcej…)

Elul 28

„Błogosławieństwo B-ga przynosi bogactwo „(Misznei, 10:22).
Jest to stwierdzenie ogólnie, natomiast szczególnie – dla każdego, kto poświęca swój czas na zajęcie się potrzebami wspólnoty w sprawach miłosierdzia i umacniania judaizmu, jak to się mówi: *B-g nie pozostaje w dłużny*. Za każdą dobrą rzecz, jaką człowiek czyni, jest wynagrodzony przez B-ga, w pracy, zdrowiu i środkach do życia, w obfitości.

29 Elul

Dzień piąty Stworzenia – stworzenie stworzeń i ptaków (3760 pne)
Dziś jest piąty dzień stworzenia – B-g stworzył zwierzęta morskie i ptaki:I rzekł B-g: „Niech zaroją się wody rojem żywych stworzeń i niech ptaki latają nad ziemią, przez przestworza niebios”. I stworzył B-g owe stworzenia i wszelkie jestestwo żyjące… B-g widział, że dobrze. I pobłogosławił im B-g i rzekł: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie się, i napełniajcie wody morskie, a ptactwo niech się rozmnażają na ziemi”. Był wieczór i poranek, piąty dzień. (Breszit/ Ks.Rodzaju 1: 20–23)

28 Elul

Czwarty Dzień Stworzenia – Stworzenie ciał niebieskich (3760 pne).
Dzisiaj jest czwarty dzień stworzenia, kiedy B-g stworzył słońce, księżyc i gwiazdy:
I rzekł B-g : „Niech będą światła w przestworzu niebios, aby oddzielić dzień od nocy…”. i stało się tak…. I utworzył B-g stworzył dwa owe światła wielkie: światło większe dla panowania dniem, a świtało mniejsze dla panowania nocą, oraz gwiazdy…. I widział B-g, że jest dobrze. Był wieczór i poranek, dzień czwarty. (Bereszit/ Ks.Rodzaju 1: 14–19)

Co to jest Rosz HaSzana

Wielkie Święta przypadają na żydowski miesiąc Tiszrej – pierwszy miesiąc żydowskiego roku. W czasie tego miesiąca, obfitego w żydowskie życie duchowe, religijne, doświadczamy szerokiego spektrum emocji – smutku, radości i wszystkiego, co pomiędzy nimi.

VII Rebbe Lubawicz uczył, że ponieważ Tiszrej jest miesiącem tak pełnym emocji, łączy on nas z wszystkimi aspektami nowego roku i dostarcza nam zasobów i siły ducha na nadchodzące miesiące. Poprzez odpowiednie doświadczanie i praktykę świąt miesiąca Tiszrej otwieramy się na B-że błogosławieństwo we wszystkich dziedzinach naszego życia.

Wykorzystajmy tę okazję, aby przygotować się na wartościowy, dobry Nowy Rok, pełen radości i znaczenia jakie daje żydowskie życie i abyśmy doświadczyli najwspanialszej radości z przyjściem Mesjasza.

——————————————————————–

Rosz Haszana to początek żydowskiego roku i rocznica  dnia stworzenia człowieka.

Roczny cykl naszego życia można przyrównać do prowadzenia firmy gdzie Wielkie Święta to coroczny audyt. Na progu nowego roku warto przypomnieć sobie i dokonać ewaluacji roku, który mija. To dobry moment na szczegółowy przegląd naszego dotychczasowego życia i duchowy bilans, który pomoże zaplanować nadchodzący rok.

Zachęcamy do skorzystania z tego przewodnika po Wielkich Świętach i okresie „podsumowań”. Mamy nadzieję, że będzie on dla Was źródłem informacji i inspiracji. Znajdziecie w nim przegląd praktyk związanych z Wielkimi Świętami, komentarze na temat ich znaczenia, modlitwy i wiele innych przydatnych informacji.

Zapraszamy do spędzenia tych Wielkich Świąt z nami! W Chabad Lubawicz Polska każdy Żyd jest mile widziany (i nie myślcie, że to tylko frazes). Wraz z żoną czekamy, aby Was powitać.

Niech B-g obdarzy Was i Waszych bliskich radosnym, dostatnim i słodkim Nowym Rokiem i abyście byli zapisani w Księdze Życia!

Wasz,

Rabin Szalom Stambler

Biznes – 101 porad

Jeśli spojrzymy w kalendarz, aby prześledzić nasz pełen obowiązków rok, okaże się, że nasze życie przypomina prowadzenie firmy: nabywanie surowców – zaopatrzenie, produkcja, marketing, sprzedaż, aż w końcu inwentaryzacja… Jest tyle do zrobienia, że nie ma nawet czasu, żeby przez chwilę się zastanowić!

Co jakiś czas zapracowany przedsiębiorca powinien zatrzymać się i zrobić „krok w tył”, i uważnie przyjrzeć się swojej firmie. Czy przynosi zyski? Czy trzeba coś zmienić? Czy rozwija się w dobrym kierunku? Jakie jest tempo tego rozwoju?

Okres Wielkich Świąt to okazja dla każdego z nas, aby zatrzymać się i ocenić postępy małej firmy, jaką jesteśmy my sami: „Czy ja wykorzystuję potencjał dany mi przez B-ga? Czy trzeba coś zmienić w moim życiu? Czy zmierzam we właściwym kierunku? Jak szybko tam zmierzam?”

Elul – Audyt – Szczegóły

Ostatni miesiąc roku żydowskiego – Elul – to okres osobistych rozliczeń. Rezerwujemy w naszym kalendarzu rozsądną ilość czasu, ściągamy na biurko mądre księgi i zamykamy drzwi. Czas sprawdzić czy wszystko się zgadza – niedługo kontrola.

W każdy poranek miesiąca Elul (oprócz Szabatu i wigilii Rosz Haszana) dmie się w szofar. Dźwięk szofaru – głęboki i pełen wyrazu, przypomina nam, że czas wyrównać saldo wzmacniając nasze cnoty i pracując nad niedoskonałościami, by naprawić je. Już czekamy na moment, gdy zabrzmią dźwięki szofaru, które usłyszymy w Rosz haSzana.

Napięcie sięga zenitu w ostatnie dni tego miesiąca, kiedy zbieramy się wcześnie rano na dodatkowe, intensywne modlitwy – Slichot.

Audyt to dobry moment, aby przeprowadzić moralną, duchową inwentaryzację i wdrożyć nowe pozytywne zwyczaje.

Jest tak wiele możliwości! Od czego zacząć? Oto przykładowe dwie sugestie:

> przyłącz się do grupy studiującej Torę,

> wprowadź do swojego życia więcej micw – mezuza, tefilin, świece szabatowe, dobroczynność czy wolontariat to tylko niektóre z możliwości.

Jeżeli masz już mezuzę i tefilin, zwyczaj nakazuje, aby w tym okresie je sprawdzić.

Rosz haSzana

Określenie misji

Czas, by sprawdzić misję. Czy jesteśmy wystarczająco skoncentrowani na głównym celu ‚naszej firmy’?

Rosz haSzana to czas powrotu do najważniejszych wartości i stwierdzenia: „Jestem Żydem/Żydówką. To jest mój B-g. Należę do tego ludu. Łączę się z nim i identyfikuję”. Wszystko zaczyna się od określenia misji – stwierdzenia, kim jesteśmy i czego B-g od nas oczekuje.

Szul

Władca Wszechświata jest w pełni doskonały i niezależny. Czy naprawdę potrzebuje naszych modlitw? Chasidut wyjaśnia, że B-g pozwala sobie na to, aby przejmować się naszymi modlitwami po to, aby dać nam możliwość związku z nim. Wykorzystaj szansę, jaką dają wspólne modlitwy, aby wzmocnić ten związek.

Jeżeli nie znasz modlitw, możesz skorzystać z modlitewnika z tłumaczeniem. B-g rozumie każdy język, jeżeli tylko to, co mówisz, dobiega z serca.

Szofar

W Rosz haSzana możemy wypełnić wyjątkową micwę: usłyszeć dęcie w szofar – prosty barani róg. Po czytaniu Tory w czasie nabożeństw dmie się w szofar 30 razy według określonego porządku. Następnie, jeszcze 70 razy, tak żeby razem było 100. W szofar dmie się w oba dni Rosz haSzana.

Dzień Rosz haSzana nazywają też „urodzinami wszechświata”. W tym dniu Stworzyciel, Szef Szefów i Dyrektor Wszystkich Spraw, siada i zastanawia się czy przedłużyć kontrakt z wszechświatem o kolejny rok, po czym chwyta za pióro. Tak naprawdę, „Rosz haSzana”  w dosłownym tłumaczeniu z hebrajskiego oznacza „Głowa Roku”. Tak, jak w głowie znajdują się ośrodki kontrolujące każdą część ciała, tak Rosz haSzana jest czasem, kiedy każdej sprawie i każdemu dniu roku przypisywane jest dalsze istnienie. To bardzo ważny czas, w którym każda chwila powinna być wypełniona dobrymi myślami, słowami i uczynkami.

Kiedy dokładnie zapisany zostaje kontrakt?  W czasie pierwszego zadęcia w szofar.

Taszlich

W pierwszym dniu Rosz haSzana, po modlitwach przedwieczornych Mincha, idziemy nad wodę, w której pływają żywe ryby. Symbolicznie wytrząsamy nasze grzechy do wody i prosimy B-ga o przebaczenie.

Uroczysty posiłek

Tak ważne są dla nas relacje z Szefem, że świętujemy nadejście  nowego roku od momentu, kiedy się tylko zacznie. Każdego dnia Rosz haSzana zarówno obiad jak i kolacja to prawdziwa uczta.

Posiłki te wypełnia symbolizm. Zaczynamy od Kiduszu i słodkiej chałki. Pierwszego wieczoru Rosz haSzana, po zjedzeniu pierwszego kawałka chałki, umaczamy kawałek jabłka w miodzie i mówimy:

„Aby było Twoją wolą 

dać nam znów dobry i słodki rok” –

„Jehi Racon 

Szetechadesz Alenu Szana Towa Umetuka.”

W drugi wieczór,

po Kiduszu, jemy owoc, którego nie jedliśmy cały rok.

Przegląd (w pigułce) tradycji Rosz Haszana

 

Rosz HaSzana to święto żydowskie oznaczające pierwsze i drugie dni roku żydowskiego. 

       To dzień, w którym B-g stworzył pierwszego mężczyznę i pierwszą kobietę – Adama i Ewę, i jest obchodzony jako „głowa” (po hebr: Rosz) roku żydowskiego.

•Zarówno pierwszego, jak i drugiego poranka obu dni świątecznych słucha się brzmienia szofaru (z wyjątkiem dnia Szabatu);

•Od momentu rozpoczęcia Święta Rosz haSzana w każdym żydowskim domu powinny zapłonąć świece (każdego roku data według kalendarza gregoriańskiego jest inna, godziny zapalenia świec też inne, tak więc trzeba sprawdzać w najbliższej synagodze, zasięgnąć informacji u swojego Rabina);

•Jadamy świąteczne posiłki, w których nie może zabraknąć jabłek, miodu, granatów i innych przysmaków, słodkości – wszystko podczas pierwszej kolacji w wigilię – Erew Rosz haSzana oraz posiłków w dni świąteczne – 1 i 2 dni Rosz haSzana. 

Poniżej porządek tego szczególnego wieczoru – Erew Rosz haSzana oraz podstawowe dania:

  • Kiddush nad winem lub sokiem winogronowym;
  • Kawałek okrągłej chały z rodzynkowym nadzieniem    błogosławieństwo:

Aby było Twoją wolą dać nam znów dobry i słodki rok”.

Jehi Racon Szetechadesz Alenu Szana Towa Umetuka.

  • Jabłka również zanurza się  w miodzie (tylko w pierwszą noc)
  • Jada się: głowę ryby, granaty i inne dania symbolizujące nasze życzenia na nadchodzący rok (w pierwszą noc); podaje się również „cymes”, dania mięsne i rybne, sałatki… według uznania oraz/lub zgodnie z tradycją domu.
  • W drugi wieczór, po Kiduszu je się nowe owoce, których się nie jadło pierwszego dnia Rosz haSzana.

• Odmawia się Taszlich – modlitwa „oczyszczająca” (w warunkach domowych odmawiana nad pojemnikiem z czystą świeżą wodą). Lub też:

      W pierwszym dniu Rosz haSzana, po modlitwach    przedwieczornych Mincha, idziemy nad wodę, w której pływają żywe ryby. Symbolicznie wytrząsamy nasze grzechy do wody i prosimy B-ga o przebaczenie. 

• Powinno się (w miarę możliwości) również uczestniczyć w modlitwach w synagodze.

  • W trakcie obu dni Rosz haSzana nie wykonujemy żadnej pracy (obowiązują zakazy, jak w Szabaty z wyjątkiem gotowania oraz przenoszenia rzeczy poza obręb zamieszkania).

Potrawy na Rosz haSzana.

Dlaczego się je głowę ryby i granaty czy cymes ?

Wiele z nas je części głowy ryby (lub barana), wyrażając tym samym życzenie, że „będę głową, a nie ogonem”.

W wielu społecznościach spożywa się tradycyjne potrawy, każda symbolizująca pragnienie nadchodzącego roku. Je się, na przykład granaty, co symbolizuje: „nasze zasługi były niczym ziarna granatu”  Je się też „cymes” – sama słodycz, danie marchewkowe symbolizujące  pragnienie roku obfitości (zjadane ze względu na jego nazwę w języku jidisz „merren”, co oznacza zarówno „marchewka” i „wzrost”).

10 dni pokuty

Biznesplan

Teraz, gdy udało nam się skoncentrować, nadszedł czas, aby prześledzić biznesplan realizacji naszej wizji i upewnić się, że stosujemy się do niego. Dlatego właśnie, dni od Rosz haSzana do Jom Kippur znane są jako Dziesięć Dni Tszuwy.

Słowo tszuwa często tłumaczy się jako „pokuta, skrucha”, czyli pełne smutku ubolewanie, że zrobiliśmy coś źle, ale również praca nad samym sobą. Szczera pokuta oznacza stanie się nowym człowiekiem. W języku hebrajskim słowo tszuwa znaczy „powracać”. Wracać do pięknej, czystej duszy, którą zawsze mieliśmy. Czasem piękno naszej duszy mogło być ukryte, ale istniało przez cały czas.

To najbardziej uduchowiony okres w roku, czas, kiedy nasze dusze są bliżej nieba niż ziemi. Poświęć ten czas na medytacje, modlitwę i studiowanie Tory.

Przebaczanie

Zanim poprosisz B-ga o przebaczenie, przebacz tym, którzy Twoim zdaniem zawinili Tobie. Jeżeli Ty kogoś skrzywdziłeś, spróbuj naprawić szkodę przed Jom Kippur.

Chaje Sarah

Parsza Chaje Sarah – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 23:1 – 25:18

Chaje Sara też Chajej Sarah, Chaye Sarah lub Hayye Sarah—w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza “życie Sary” – jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza bieżącego tygodnia jest 5-ą w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu rocznym. Tekst parszy Chaje Sara składa się z 5’314 Hebrajskich liter i 1’402 Hebrajskich słów

Krótki opis Parszy:

Początek rozdziału – to koniec żywota na tej ziemi Sarah, żony Abrahama: „I trwało życie Sary sto i dwadzieścia i siedem lat…” (Bereszit, 23:1). Sarah umiera w wieku 127 lat i zostaje pochowana w jaskini Makpela (Mahpelah) w Hebronie, którą Abraham nabył od Efrona Chityty za 400 srebrnych szekli.

Eliezer, sługa Abrahama, na polecenie swego Pana, wyrusza jako wysłannik, obładowany podarunkami, do Charanu, by znaleźć żonę dla Icchaka. Przy wiejskiej studni, Eliezer modli się do B-ga o znak. Otrzymuje go – wskazówkę od B-ga: gdy nieznajoma panna podejdzie do studni, on poprosi ją o wodę do picia i ta młoda kobieta, która zaproponuje wodę dla niego oraz napoi również jego wielbłądy, będzie tą przeznaczoną dla syna jego Pana, dla Icchaka.                                                                            

Rebeka (Riwka) córka Betuela, bratanka Abrahama, pojawia się przy studni. Jej przypada w udziale „test”: „Pozwólże mi łyknąć wody z dzbana twojego. … I rzekła: Pij panie mój!… I dla wielbłądów twoich czerpać będę.” Oto narzeczona dla Icchaka! Eliezer jest zaproszony do ich domu, gdzie opowiada historię wydarzeń dnia, przekonuje Rebekę, by udała się z nim do ziemi Kaanan jako narzeczona Icchaka. Ojciec Rebeki też się zgadza. 

Rebeka wyrusza z Eliezerem do ziemi Kanaan, gdzie spotyka Icchaka modlącego się w polu.

Icchak poślubia Rebekę, jej miłość łagodzi smutek po stracie matki.                                                                                                                               

Abraham poślubia nową żonę Keturę (Hagar). Rodzą mu się jeszcze sześć synów, ale tylko Icchak jest wyznaczony na jego jedynego spadkobiercę.                                                 

Abraham zmarł w wieku 175 i został pochowany obok Sarah. Pochowali go jego dwaj najstarsi synowie: Icchak i Ismael.

Kolejność czytania Parszy Chaje Sara w cyklu tygodniowym:                                      

Pierwsze czytanie — Bereszit  23:1 – 16                                                                         

Drugie czytanie – Bereszit 23:17– 24:9                                                                           

Trzecie czytanie – Bereszit 24:10 –26                                                                              

Czwarte czytanie – Bereszit  24:27– 52                                                                             

Piąte czytanie – Bereszit  24:53 – 67                                                                               

Szóste czytanie – Bereszit 25:1 – 11                                                                             

Siódme czytanie – Bereszit – 25:12 – 18

Komentarze do Parszy Rabina Szaloma Stamblera:

 

 

 

 

 

 

 

Co to są żydowskie urodziny ?

Co to są Żydowskie Urodziny?
Nasze żydowskie urodziny to oczywiście dzień w którym urodziliśmy się według kalendarza żydowskiego.
W żydowskiej tradycji nie uważa się tej daty za nieistotną. Przeciwnie – wierzymy, że jest pełna znaczenia i doniosłości, a nawet, że jest to swego rodzaju mini-Rosz Haszana!
Według Talmudu w nasze żydowskie urodziny nasze mazl (szczęście) jest wyjątkowe.
Żydowskie urodziny to idealny dzień na zastanowienie się nad naszym żydowskim życiem. To także dobry moment na nowe postanowienia dotyczące dobrych uczynków i na pogłębienie naszego zaangażowania w Torę, w jej rolę w naszym życiu.
Zgodnie z tradycją w żydowskie urodziny spotykamy się z rodziną i przyjaciółmi, żeby uczcić je po żydowsku. Świętując pamiętajmy żeby odmówić modlitwę, w której podziękujemy B-gu, ofiarować pieniądze na cel dobroczynny i nauczyć się trochę Tory.

Żydowskie życzenia urodzinowe brzmią: „ad meah v’esrim” – „obyś dożył/dożyła 120 lat”. To błogosławieństwo, które wywodzi się z Tory, wydaje się potwierdzać, że nasze dni są policzone.

 

(ilustracja: Chabad.org)

Elul 14

Kierując się wskazówkami mojego ojca: Trzymaj się z daleka – w najwyższym stopniu – od agresywnych napastników. Nie dlatego, że brakuje nam mocy bądź ducha do zwycięstwa lub jesteśmy bojaźliwi, ale dlatego, że musimy poświęcić wszystkie nasze siły wyłącznie na wzmocnienie naszej własnej tożsamości, potęgi Tory i micwot, wykonywanych w świętości i czystości. Musimy się temu całkowicie poświęcić, z rzeczywistym mesirat nefesh (samo poświęceniem), a nie tylko z potencjalnym mesirat nefesh.

Szofar

Szofar to róg koszernego zwierzęcia (przy usuniętym szpikiem kostnym). Podstawową micwą na Rosz Haszana (żydowskiego Nowego Roku) jest słuchanie dźwięku szofaru, lepiej w synagodze, idealnie – jako część służby modlitewnej. 

Kiedy się dmie Szofar:

Tora traktuje  Rosz Haszana jako „dni dęcia w szofar”, ponieważ Rosz Haszana jest też dniem „koronacji Króla” (według Tory). Rosz Haszana świętujemy przez dwa dni, tak więc należy usłyszeć szofar za dnia w ciągu tych dwóch dni – chyba że pierwszego dnia wypada Szabat , w takim przypadku dmie się w szofar dopiero drugiego dnia.

Chociaż dęcie w szofar może być na przestrzeni całego dnia, aż do zachodu słońca, tradycyjny czas dla słuchania szofaru to poranne godziny, po przeczytaniu wersetów Tory, przed modlitwą Musaf (dodatkowa modlitwa recytowana w Szabat i święta). Zgodnie z tradycją dmie się w szofar kilkakrotnie w czasie trwania Musaf.

Co to znaczy dla nas „Dęcie zw Szofar”?

Tora nie wyjaśnia precyzyjnie, dlaczego musimy słuchać dźwięków szofaru na Rosz Haszana. Jednakże Rabin Saadia Gaon opracował listę 10 powodów tej jakże wyjątkowej micwy:

  1. 1 Na Rosz Haszana ‚koronujemy’ Haszem jako Króla Świata. Gromkie trąbienie wzywa do przeżycia tego ekscytującego wydarzenia.

2 Ten donośny i przenikliwy dźwięk sprawia, że obudzą się dusze ospałe, zagubione we własnych problemach bądź  tonące w samozadowoleniu.

3 Przywołuje wspomnienia eksplozji fanfar, słyszanych, gdy B-g zstąpił na górę Synaj by dać nam Torę.

4 Powtarza wołania proroków, którzy wzywali Izrael do sprostowania swoich błędów i powrotu do B-ga i Jego przykazań.

5 Przypomina nam o okrzykach wojennych naszych wrogów, którzy weszli do Świątyni w Jerozolimie i ją zniszczyli.

6 Wykonany z baraniego rogu, szofar przypomina ofiarę Izaaka , który został zbawiony, gdy B-g wskazał Abrahamowi baranka, przeznaczonego na  ofiarę (zamiast Izaaka).

7 Donośny i przenikliwy dźwięk ‚budzi’ nas i napełnia nas bojaźnią przed B-giem.

8 Zapowiada dzień sądu po upływie dni, które prorok opisuje jako „dzień szofaru i alarmu przeciwko miastom obronnym i wysokim basztom” (Zefania 1:16)

 9 Daje nam nadzieję, odzwierciedlając dźwięk „wielkiego szofara„, który wezwie naród żydowski, rozproszony po całej Ziemi, gdy przyjdzie Mesiasz.

10 Przypomina nam o zmartwychwstaniu, o których czytamy „mieszkańcy ziemi … słychać szofar ” 

Dęcie w Szofar – jak się odbywa.

Osoba, która dmie w szofar stoi na bimie („trybuna” w przedniej części synagogi). Rytuał zaczyna się od recytowania zbioru wierszy z Techilim (Księgi Psalmów), a następnie dwóch błogosławieństw: pierwszym jest błogosławieństwo Szehechejanu , dziękując B-gu za przyznanie nam jeszcze jednego roku życia, pozwalając nam po raz jeszcze usłyszeć dźwięk szofaru; drugie błogosławieństwo do B-ga „kto uświęcił nas swoimi przykazami i rozkazał usłyszeć głos szofaru„.

Dęcie zawiera trzy rodzaje dźwięków: tekiah , długi – podobny do szelestu – szewarim , seria trzech krótkich „jęków”; i teruah , co najmniej dziewięć „ogłuszających” staccato.

Pierwsze dęcia w szofar składają się z następujących 30 „fanfar”:

Tekiah-shevarim-teruah-tekiah
Tekiah-shevarim-teruah-tekiah
Tekiah-shevarim-teruah-tekiah 

Tekiah-shevarim-tekiah
Tekiah-shevarim-tekiah
Tekiah-shevarimtekiah 

Tekiah-teruah-tekiah
Tekiah-teruah-tekiah
Tekiah-teruah-tekiah gedolah (wyjątkowo długi dźwięk) 

Kto powinien słuchać Szofaru?

Teoretycznie rzecz biorąc, tylko dorośli mężczyźni (po bar micwie, czyli po ukończeniu 13 lat życia) są zobowiązani do słuchania szofaru. Jednak również kobiety zdecydowanie powinny starać się wypełnić tę micwę (w praktyce, jest opinią, że odkąd kobiety przyjęły tę micwę, stało się dla nich również obowiązkowe), a nawet małe dzieci powinny być zabierane do synagogi, aby usłyszeć dźwięk szofaru. W końcu szofar przemawia do duszy każdego Żyda.

Techniki i przepisy dotyczące dęcia w szofar są dość skomplikowane, tak więc tylko ten, który dobrze ich poznał, powinien dąć w szofar . (Istnieje możliwość z nimi się zapoznać, ponieważ zostały skodyfikowane przez pierwszego Rebbego  Chabadu w Szulchan Aruch).

Jak wygląda koszerny szofar?

Talmud mówi, że rogi wszystkich koszernych zwierząt są koszerne dla wykonania szofarów , z wyjątkiem rogu wołu, który nie jest nazywany szofarem„, ale kerenem i porożami, które nie są uważane za szofary „puste” i poroża są stałe (wypełnione).

Jednak z wszystkich możliwości, preferowanym źródłem do wykonania szofarów jest baranek, z dwóch następujących powodów: 1. Przywołuje baranka, który został ofiarowany przy „słynnej” biblijnej „próbie Abrahama”, który był gotowy poświęcić jedynego ukochanego syna swojego dla B-ga. 2. Jego zakrzywiony kształt symbolizuje pokorę, którą czujemy, gdy stoimy przed B-giem.

W czasach starożytnych dźwięki szofaru stanowiły część służby w Świątyni oraz wezwania do walki w czasach wojennych.

Dzisiaj, oprócz Rosz Haszana, szofar zazwyczaj brzmi jeszcze:

1. W miesiącu Elul, każdego ranka – wołanie do B-ga, przygotowanie się do Rosz Haszana.

2. Na koniec Jom Kippur .

Na zakończenie

Mistrzowie chasydzcy uczą nas, że brzmienie szofara jest podobne do płaczu dziecka, pragnącego zjednoczyć się z ukochanym rodzicem. 

Brak słów, aby wyrazić tę tęsknotę, która jest tak głęboka, tak pierwotna i tak prawdziwa. Więc weź udział w słuchaniu brzmienia szofaru, przygotowując siebie – swoją duszę do nadejścia Rosz Haszana.

Sztetl – żydowskie miasteczko

Jak i kiedy pojawiły się żydowskie miasteczka?
Jakimi językami mówili ich mieszkańcy?
Co jedli, w jakich warunkach mieszkali, gdzie pracowali i jak spędzali wolny czas?
Trochę historii:
 
Skąd się wzięły gminy żydowskie?
W miastach, w których większość mieszkańców stanowiła ludność żydowska, głównie słyszało się rozmowy w jidysz. Te miasta, a właściwie miasteczka nazywano „sztetl”.
Sztetle pojawiły się pod koniec XVI – na początku XVII wieku na ziemiach należących do wielkich magnatów polsko-litewskich, na wschodnich krańcach Rzeczypospolitej, rozciągających się od Bałtyku po prawie Morze Czarne.
Pod koniec XVI wieku rodziny Radziwiłłów, Potockich, Sapiehowych i inni arystokraci otrzymali od króla przywilej, czyli specjalne, przepisane ustawą prawo do tworzenia na ich majątkach tzw miast prywatnych. Mieszkańcy takiego miasta musieli zapłacić właścicielowi ziemi specjalny podatek gruntowy (z łacińskiego „census” – „spis ludności”). Takie prywatne miasta, które miało specjalny status (wcześniej podlegały one wyłącznie władzom centralnym), otrzymało w języku polskim specjalną nazwę – „miasteczko”. W jidysz to słowo zostało przetłumaczone jako „sztetl”.
Magnaci zachęcali Żydów z Europy Środkowej zamieszkać w tych miasteczkach by zapewnić rozwój ekonomiczny, gospodarczy swoich majątków.
W wielu miejscowościach Podola założonych przez polskich magnatów w XVI i XVII wieku, Żydzi byli jednymi z pierwszych osadników. Właściciel sztetla kierował do jego mieszkańców specjalne listy, w których określano ich prawa i obowiązki. Żydzi, którzy osiedlali się w sztetlach, otrzymywali na dożywotnią dzierżawę miejsce na cmentarzu, prawo do budowy synagogi oraz do otwarcia mykwy. Wszystko to było konieczne, aby zorganizować życie wspólnoty.
Mimo wojen, pogromów i epidemii w XVII – XVIII wieku życie w sztetlach kwitło: osiedliło się tam wówczas mniej więcej połowa ludności żydowskiej na świecie i około 80% ludności żydowskiej Rzeczypospolitej Polskiej.
Do 1844 r. sztetl był rządzony przez kagal – elekcyjną administrację podobną do polskiego magistratu,
gdzie prawo głosu mieli tylko właściciele domów. Kagal prowadził synagogę, zapraszał rabina, ale przede wszystkim odpowiadał za ściąganie podatków z członków gminy.
Wędrowni Żydzi mogli zatrzymać się w pobliskim sztetlu, zjeść tam koszerny posiłek i bezpiecznie przenocować.
Sam wyraz „żydowski sztetl” pojawił się po rozbiorach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1772, 1793 i 1795, kiedy to rozległe terytoria zachodnie, na których mieszkała ogromna liczba Żydów, stały się częścią Imperium Rosyjskiego. W 1791 r. Utworzono żydowską linię osadniczą – terytorium, poza którym Żydom nie wolno było osiedlać się na stałe – utrzymało się to aż do rewolucji radzieckiej
Sztetle były zobowiązane do dostarczania rekrutów do armii rosyjskiej.
W tym samym czasie pozostały sądy rabinackie, hedery, również pozostała część specjalnych podatków gminnych.
W XIX wieku nastąpiło wiele przemian społeczno-gospodarczych, w wyniku których upadło tradycyjne życie sztetla i zubożała jego ludność, aczkolwiek pozostały sądy rabinackie, chedery, pozostała też część specjalnych podatków gminnych.
Kryzys potęgowały fale pogromów, które przetoczyły się po zamachu na Aleksandra II
Większość młodych ludzi opuszcza sztetle. Młodzi Żydzi wyjeżdżają do dużych miast – Odessy, Warszawy, Łodzi, emigrują do USA. Wiele osób decyduje się na zdobycie wyższego wykształcenia, wówczas okazało się, że dużo łatwiej jest dostać się na zagraniczne uczelnie. W gminach zaczynają osiedlać się nie-Żydzi, a mimo to pod koniec XIX w. ludność żydowska stanowiła prawie połowę mieszkańców sztetli: 46% – na Ukrainie prawobrzeżnej, 54% – w województwie wileńskim, 65% – na Białorusi.
Głównym językiem mówionym w sztetlu był jidysz lub tzw „mama-loszn” – „język ojczysty”: wszyscy Żydzi mówili w nim od urodzenia. Jednak czytanie i pisanie w języku jidysz w zasadzie nie było przyjęte, z wyjątkiem literatury specjalnej dla kobiet (tłumaczenia powieści, modlitewników, a także popularnej książki „Zeine-Rheine”, w której zebrano fragmenty Tory z komentarzami). Nie-Żydzi, którzy pracowali z Żydami, pomagali im w domu lub mieszkali w sąsiedztwie, również znali jidysz.
Chłopcy uczyli się również hebrajskiego – „loszn-kojdesz” – „święty język”- język Tory, w którym Żydzi modlili się, odprawiane były modlitwy w synagogach i domach modlitwy. Również rabini pisali teksty religijne po hebrajsku.
W życiu codziennym, m.in. w sklepach, warsztatach etc używano lokalnych języków – ukraińskiego, polskiego, litewskiego i innych. Były też języki urzędowe – najpierw polski, potem rosyjski i niemiecki (odpowiednio w Rosji i Austro-Węgrzech), które trzeba było znać, żeby porozumieć się z władzami.
Po upadku imperiów rosyjskiego i austro-węgierskiego większość gmin znalazła się na terenie ZSRR i Polski.
W 1923 r. Władze radzieckie wprowadziły nowy system podziału administracyjnego: ze słownika administracyjnego znika termin „sztetl”, natomiast miasteczka te uzyskują status ośrodków regionalnych lub wsi. Jednak w dawnych sztetlach nadal mieszka całkiem sporo Żydów i zachowany jest tradycyjny styl życia. Po drugiej wojnie światowej do domu wraca część ludności żydowskiej, której udało się wyjechać na początku wojny w ramach ewakuacji. Osad tych nie można już nazwać sztetlem w pełnym tego słowa znaczeniu, a mimo to XIX-wieczne miasteczka – sztetle z odrębnymi elementami życia pozostały w pamięci.
Obecnie możemy sobie jedynie wyobrazić typowe miasto w Rzeczypospolitej Obojga Narodów XVI – XVII wieku. W centrum znajduje się zamek właściciela, rynek, a także kościół ale też synagoga położone na przeciwległych krańcach placu. Granicą sztetla jest rzeka, potok, wąwóz, wał lub mur twierdzy. Kościół znajdował się zwykle na górze, bliżej zamku, a synagoga na dole. Czasami na przedmieściach, bliżej chłopskich przedmieść, budowano cerkiew prawosławną lub unicką. Sztetl odziedziczył strukturę przestrzenno-planistyczną osiedli z tamtych czasów, a zmiany urbanistyczne XIX wieku, takie jak niwelacja ulic i wprowadzenie regularnego planowania, prawie na niego nie wpłynęły. Po pożarach i innych zniszczeniach budynki w gminach powstawały na ich dawnych miejscach.
W XIX wieku wysokość podatku od domów położonych w mieście po prawej stronie zależała od szerokości elewacji od strony ulicy handlowej. Wraz z oddalaniem się domu od centrum wysokość podatku znacznie się zmniejszała, co jednak nie doprowadziło do spadku gęstości zabudowy: biedni osiedlający się na peryferiach nie mogli płacić dużych podatków i dalej budowali domy. Na obrzeżach miasta można było zlokalizować dzielnice bardziej przypominające wsie, więc nie sposób było nie zauważyć granicy między gęsto zabudowanym żydowskim sztetlem a pół-wielskimi nieżydowskimi przedmieściami.
Przy wejściu do dzielnic żydowskich często wznoszono symboliczną bramę – konstrukcję słupów i poprzeczkę. W Szabat przywiązywano do nich linę lub drut, co tworzyło tzw. granicę eruw’u – terytorium, po którym można się było poruszać w Szabat z jakimiś rzeczami w ręku, czego nie wolno robić poza granicami eruw w Szabat.
(Na zdjęciu: sztetl w Łucku)

12 Elul -Szósty Lubawiczer Rebbe przyjeżdża do USA

Szósty Lubawiczer Rebbe przyjeżdża do USA (1929).
12 Elul (16 września) 1929 r., dwa lata po uniknięciu kary śmierci nałożonej na niego przez rosyjski reżim komunistyczny i jego późniejszym wyjeździe z tego kraju (patrz: https://chabad.org.pl/vi-rebbe-zwolnienie-z-wiezienia/), Szósty Lubawiczer Rebbe, Rabin Josef Jicchak Schneersohn, przybył do Nowego Jorku. Rebe zaplanował w ciągu dziesięciu miesięcy przejechać po Stanach Zjednoczonych. Głównym celem tej podróży były odwiedziny społeczności żydowskich w Nowym Jorku, Filadelfii, Baltimore, Chicago, Detroit, Milwaukee, S. Louis, Bostonie i kilku innych. VI Rebe również został przyjęty przez Prezydenta Hoovera w Białym Domu. Cel wizyty Rebego był dwojaki: a) zwrócenie uwagi amerykańskiej społeczności żydowskiej na los rosyjskich Żydów i zebranie funduszy na rzecz przybyłych do USA z komunistycznej Rosji Żydów; b) poprawa stanu jidyszkeit (m.in. szerzenie wiedzy Tory, żydowskich tradycji) w Ameryce i wzmocnienie kontaktów amerykańskiej społeczności chasydzkiej z Rebe.
Rebe chciał również zbadać możliwość osiedlenia się w USA i założenia tam siedziby Chabadu; chociaż wtedy nie zdecydował się na to, jego wizyta w 1929 r. stała się początkiem jego późniejszego życia i aktywności w USA, jego przeprowadzki do Nowego Jorku w 1940 r. i rewolucyjnych zmian, jakich dokonał w życiu amerykańskich Żydów.

11 Elul – Josef Caro – zakończenie pracy nad komentarzami (1542)

W 1522 r. Rabin Josef Caro zaczął pisać Beit Josef, swój słynny komentarz do Arba Turim, wszechstronnego kodu halachicznego Jakowa Bena Ashera. Zaczął pisać ten komentarz w Adrianopolu w Turcji i kontynuował przez następne dwadzieścia lat, podczas których przeniósł się do Safedu w Izraelu. Ukończył tę monumentalną pracę dnia 11 Elul. Publikacja pism zajęła kolejne dziesięć lat.

Rabbi Josef Caro: (ur. Toledo, 1488 – zm. Safed, 1575) 

Rabin Josef jest najbardziej znany jako autor Szulchan Aruch – Kodeksu Prawa Żydowskiego. 

Urodzony w Toledo w Hiszpanii w latach inkwizycji, w obawie o prześladowania rodzina wyjechała z tego kraju, gdy Joseph miał dopiero 4 lata, ostatecznie osiedlając się w Konstantynopolu. 

W 1536 roku udał się do Safedu w Ziemi Świętej. 

Jego główne dzieła, Beit Josef i Szulchan Aruch, są uważane przez Żydów sefardyjskich zanajważniejsez halachicznej dzieła. 

Był także znakomitym, znanym i szanowanym  Kabbalistą.

Ki Tawo

Parsza Ki Tawo – Księga Dwarim – (דברים) – Księga Powtórzonego Prawa, 26:1 – 29:8

Ki Tawo — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “gdy wejdziesz” lub “gdy wstąpisz”, lub “gdy przyjdziesz” , jest to pierwszy otwierający treść wyraz w Parszy. Parsza Ki Tawo jest 50-ą częścią cotygodniowego czytania Tory w cyklu rocznym i zarazem siódmą częścią w Księdze Dwarim. Tekst Parszy składa się z 2’575 Hebrajskich liter, 657 Hebrajskich słów.

Rabin Szalom Ber Stambler o Parszy Ki Tawo:

 

Krótki opis Parszy Ki Tawo:

Parasza opowiada m.in o uroczystości pierwszych zbiorów owoców bikurim (zbiór pierwocin płodów ziemi izraelskiej). Ki Tawo mówi również o nakazie B-ga dotyczącego przekazywania ofiary dziesięciny z pierwocin i błogosławieństwie przy wykonywaniu tego nakazu lub o karze, gdy nakaz będzie złamany. 

Mojżesz przekazuje synom Izraela nakaz Stwórcy: „I stanie się, gdy wnijdziesz do ziemi, którą Wiekuisty, twój B-g, oddaje ci w udziale, abyś ją posiadł i zamieszkasz w niej, weźmiesz wtedy z pierwocin wszystkich płodów ziemi, które otrzymasz z ziemi twojej, którą Wiekuisty, B-g twój oddaje ci, i włożysz w kosz i udasz się na miejsce, które wybierze Wiekuisty, B-g twój, aby ustanowić imię Swoje tam” (Dwarim 26:1,2). Będzie to ofiara dziękczynna za to wszystko, co Haszem uczynił dla narodu Izraela. 

Treść rozdziału Ki Tawo zawiera również prawo dziesięcin, darowizn przeznaczonych dla Lewitów, dla ubogich, a także szczegółowy opis, jakie błogosławieństwa i przekleństwa mają być wypowiadane na górze Garizim  i górze Ejwal, jak już było wspomniano o tym w rozdziale „Re’eh”. 

Mojżesz też przypomina synom Izraela, że są narodem wybranym przez B-ga. 

Parsza Ki Tawo mówi też o „Tohaha”(„upomnienie”): 

Po przypomnieniu błogosławieństw, które będą nagrodą Niebios za przestrzeganie i wypełnienie przykazań Tory, Mojżesz przedstawia długą listę obfitującą w zdarzenia dramatyczne, nieszczęścia: choroby, głód, ubóstwo i wygnanie, które mogą spotkać Żydów, którzy odwrócą się od Tory, zapomną o nakazach Wiekuistego. 

Ki Tawo zamyka oświadczenie Mojżesza skierowane do ludu Izraela o tym, że dopiero dziś, po czterdziestu latach tułaczki, gdy ukształtowało się społeczeństwo – Naród Żydowski, Haszem dał im: „serce, by wiedzieć; oczy, by widzieć, uszy, by słyszeć

Kolejność czytania Parszy Ki Tawo w cyklu tygodniowym:

  • Pierwsze czytanie — Dwarim 26:1–11
  • Drugie czytanie – Dwarim   26:12–15
  • Trzecie czytanie – Dwarim 26:16–19
  • Czwarte czytanie – Dwarim 27:1–10
  • Piąte czytanie – Dwarim  27:11–28:6
  • Szóste czytanie – Dwarim  28:7–69
  • Siódme czytanie – Dwarim 29:1–29:8

Elul 8

Cemach Cedek wymienił trzy rzeczy, dzięki którym odniósł sukces na zjeździe  rabinackim w Petersburgu w 5603 (1843). Jedną z nich była zasługa trzydziestu dwóch tysięcy godzin, które przepracował nad dyskursami Alter Rebe w ciągu trzydziestu lat od 5564 do 5594. (W latach 5564 – 1804 – wyznaczył specjalny okres na studiowanie dyskursów Alter Rebe , a w latach 5594 – 1834 – rozpoczęto prace nad ich publikacją).*

* patrz wpisy HaJom Jom z Szwat 3 oraz Adar I, 14

7 Elul

Ponowny ślub rodziców Mojżesza (1394 r.p.n.e.)

„…A synowie Izraela rozplenili się i rozrodzili i rozmnożyli, i wzmogli się wielce… I rzekł król Egiptu do ludu swego: „Oto lud synów Izraela zbyt liczny i silny dla nas. Otóż poczynimy sobie mądrze z nim, by się nie rozmnożył…” (Szmot/Ks.Wyjścia, rzd 1). Przestraszył się faraon potęgi Izraelitów. Wydał dekret, na którego mocy wszystkie żydowskie dzieci płci męskiej mają być zabite tuż po urodzeniu… Amram i Jochewed – rodzice Aharona, Miriam i jeszcze nie narodzonego Mojżesza – wzięli wówczas rozwód, rozstali się z powodu tego straszliwego dekretu faraona, by nie powoływać na świat dzieci (chłopców) skazanych na śmierć zanim się narodzą. Jednak ich sześcioletnia wówczas córka Miriam przekonywała rodziców, że w ten sposób krzywdzą cały naród żydowski. Zarówno Amram, jak i Jochewed byli znani, bardzo szanowani wśród ludu żydowskiego Egiptu, tak więc w ślad za ich decyzją pójdą inne żydowskie małżeństwa. Ich decyzja o rozstaniu się była krzywdząca dla mężczyzn i kobiet, bowiem nie będą tworzyć związków małżeńskich – nie będą się rodzić żydowskie dzieci….. Było by to wbrew pierwszemu przykazaniu Stwórcy: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się…” (Bereszit,/Ks. Rodz., rad 1:28). Tak więc Amram, ojciec oraz Johewed, matka po namyśle, przyznali rację swojej córce i dnia 7 Elul roku 2367 od stworzenia świata (1394 r.p.n.e.) ponownie połączyli się w związku małżeńskim. Mojżesz urodził się Adar 7, 2368 roku od stworenia świata. (Talmud, Sota 12b).

Ilustracja Marca Chagalla

SLICHOT

Slichot – modlitwy o przebaczenie grzechów.

Zwyczaj czytania Slichot.

Na przestrzeni miesiąca Elul tradycja nakazuje zbierać o godzinie porannej straży (ostatnia trzecia część nocy), gromadzić się w synagogach i czytać slichot („przeprosiny”) – teksty i modlitwy nawołujące do pokuty. Te teksty kończą się prośbą o przebaczenie. (Motywem przewodnim modlitwy jest Slah lanu, „przebacz nam”).

Słowo slichot pochodzi od slich – przeprosiny, prośby o przebaczenie. Tak nazywają się tefilot (modlitwy) i pijutim (specjalne hymny o treści religijnej), w których prosimy Wszechmogącego o przebaczenie nam naszych grzechów, ocalenie nas od nieszczęścia i ocalenie narodu żydowskiego. Slichot czyta się zwykle w dni postu powszerchnego, podczas kłopotów narodowych, a głównie w miesiącu Elul, miesiącu napraw, miesiącu teszuwy.

W społecznościach aszkenazyjskich zwyczajowo czyta się slichot w tygodniu poprzedzającym Rosz ha-Szana. 

Sfaradim czytają slichot przez cały miesiąc Elul.

Specjalne slichot są recytowane w Dziesięć Dni Pokuty, Jamim-noraim (tj. „Straszne dni”), od Rosz ha-Szan do Jom Kippur.

Z czego składają się modlitwy Slichot?

Warto zrozumieć, z jakich części się składają te modlitwy, ponieważ różne części pochodzą z różnych epok, a każda z nich ma swoją historię.

1. Przed Slichot czytają modlitwę Aszrei.

2. Następnie – Kadisz.

3. Następnie recytuje się szereg psukim = wersety i fragmenty z Tory, Proroków i Pism (TaNaCha – Tora – Newiim – Chtuwim)).

4. Następnie – słowa modlitwy.

5. Następnie recytuje się – „Trzynaście Atrybutów B-skiego Miłosierdzia”.

6. I na koniec to, co właściwie nazywa się slicha – modlitwa, która zwykle dotyczy określonego tematu lub wydarzenia.

Te modlitwy są zwykle rymowane i mają określony rytm, jak wiersze. Pierwsze litery strof często tworzą słowa.

7. Wypowiedzenie „trzynastu atrybutów” przeplata się z wypowiedzeniem slichot.

8. Po slichot odmawia się modlitwę o przebaczenie (na końcu której otwierana jest Arka ze Zwojem?Zwojami Tory). 

9. Po niej następuje viduj (wyliczenie grzechów).

10. Potem odmawiają jeszcze kilka modlitw o przebaczenie.

11. I na sam koniec – Kadisz.

Najważniejsza, centralna część slichota pochodzi bezpośrednio z Tory.

Odnajdujemy Wskazówkę o potrzebie czytania slichot odnajdziemy w Księdze Szemot (Ks. Wyjścia), w parszy Ki Tisa (Ks. Szmot, 32:11-14 i 34:1-10): po tym, jak Mojżesz błagał Wszechmogącego o przebaczenie narodowi żydowskiemu za grzech „złotego cielca”, na rozkaz Wszechmogącego Mojżesz wyrzeźbił kamienne tablice (drugie) i wspiął  z nimi na górę Synaj. Gdy Mojżesz wypełnił to polecenie, Wszechmocny ukazał mu się na Górze Synaj: „przeszedł przed obliczem Mojżesza” i objawił prorokowi 13 Midot (cechy) Swego Miłosierdzia. Zatem Najwyższy nauczył Mojżesza wymawiać Trzynaście Atrybutów Miłosierdzia (Ks. Szmot, 34:6-7, Targum Jonatan, Sforno). To jest źródło, z którego uczymy się, że powinniśmy prosić o przebaczenie grzechów. I stąd nasi nauczyciele uczą, że Stwórca świata zdawał się pojawiać na jawie, w roli tego, który otulony w talit odprawia publiczną modlitwę w imieniu całej społeczności. Tym samym odkrył On Prorokowi Mojżeszowi kolejność czytania Slichot, centralną część, która jest podstawą, na której zbudowana jest cała liturgia Slikhot – modlitwa wymieniająca wszystkie 13 sposobów okazywania miłosierdzia przez Wszechmogącego, Trzynaście Atrybutów, które są podane w Torze.

Midrasz wyjaśnia, że gdy Mojżesz wstąpił na górę Synaj, błagając o przebaczenie dla Żydów, był Rosz Chodesz (pierwszy dzień miesiąca) Elul. I pozostał tam na Górze aż do Jom Kippur. Przez te wszystkie dni Żydzi modlili się w swoim obozie, pościli, okazując skruchę. Od tego czasu miesiąc Elul jest uważany za miesiąc sprzyjający naprawom sobie…, kiedy Wszechmocny jest szczególnie miłosierny dla wszystkich, którzy zdecydowali się do Niego powrócić.

„Wstałem rano, aby podziękować Ci, 

B-g mojej chwały!

Stoję dziś rano, aby wyznać Ci swoje grzechy.

Niech w nagrodę za moją służbę otrzymam nagrodę

Moja dusza i mój lud. 

To moja jedyna prośba.”(Fragment z Slichot)

Siedem myśli dotyczące miesiąca Elul, które pomogą nam zajrzeć wgłąb siebie i …. przebaczyć:

Siedem myśli dotyczące miesiąca Elul, które pomogą nam zajrzeć wgłąb siebie i …. przebaczyć:
1. Miesiąc Elul – okres przemian.
Miesiąc Elul zawsze zaczyna się w okolicach końca sierpnia i trwa do połowy lub końca września (według kalendarza gregoriańskiego). Mimo że słońce wciąż nas ogrzewa z całą swoją mocą, wraz z nadejściem tego miesiąca następuje subtelna zmiana „jakości światła”. Wyczuwamy, że wkrótce nadejdą chłody. Dni stają się coraz krótsze, chłodniejsze powietrze, a kolory zieleni roślin, liści na drzewach powoli zmieniają się w piękne żółcie, purpury by wkrótce opaść na ziemię. Obserwujemy cykliczny taniec natury. Niektórzy z nas powitają te zmiany z radością, a niektórzy z żalem; niemniej jednak nastąpią naturalne zmiany. Natura ponownie jakby zagłębia się do wewnątrz siebie, wchodzi w okres zadumy. Czasem nawet nieświadomie my również podążamy za tymi zmianami natury. Dzięki duchowemu klimatowi tego miesiąca łatwo jest nam skontaktować się z tym, co jest w nas czyste i niezmienne.
2. Litera miesiąca: „Jud” (ważny punkt pokory).
Według Kabbały każdy miesiąc ma swoją własną hebrajską literę. Hebrajska litera na ten miesiąc Elul to „Jud”, graficznie jest to najmniejsza litera w alfabecie, po prostu przecinek. Jud jest punktem zasadniczym i reprezentuje „samo-unieważnienie” niezbędne do zbliżenia się do B-ga. Pierwsza litera B-skiego (niewymawialnego) Imienia to Jud. Pierwsza litera w nazwie, Izrael to również Jud, podobnie jak pierwsza litera w słowie „Żyd” (Jehudi = יהודי).
Medytacja „Jud” w tym miesiącu wspiera wewnętrzną przemianę do najbardziej głębokiego wewnętrznego punktu w nas.
Wyjdź poza historie, zdarzenia w swoim życiu, aby skontaktować się z najgłębszym miejscem wewnątrz siebie – czystą duszą. ‚Wyświetl’ Jud na swoim wewnętrznym ekranie, medytuj nad tą literą, połącz się z nią i pozwól jej nauczyć się sekretów mocy stawania się
pokornym wobec siebie, bez wyuzdanego ego.
3. Najskrytsza bliskość z B-giem:
„Ani Ledodi Vedodi Li” .
Pierwsze litery hebrajskiego wersetu „Ani ledodi vidodi li” – „Jestem miłego mego, a mój miły jest mój…” (Pieśń nad Pieśniami 6: 3), są literami (abrewiaturą) hebrajskiej nazwy Elul, wskazując, że między B-giem a Jego ludem jest mocna i pełna miłości bliskość (mój Umiłowany), szczególnie manifestowana w okresie ostatniego miesiąca kalendarza żydowskiego. (Nawiasem mówiąc, jest to cudowna – w pełnym znaczeniu tego słowa – mantra do powtarzania i śpiewania w tym miesiącu podczas medytacji). Elul jest miesiącem duchowego przygotowania do Wielkich Świąt. Wewnętrzna praca duchowej odpowiedzialności i powrót do prawdziwej esencji (znanej jako „teszuwa” = „pokuta”), przeprowadzona szczególnie w tym miesiącu wpływa na naszą zdolność i gotowość stanąć przed B-giem i korzystać z Jego błogosławieństw na nadchodzący rok.
4. Miesiąc Przebaczenia.
Z historycznego punktu widzenia miesiąc Elul jest okresem, w którym Mojżesz powrócił na górę Synaj, aby błagać o przebaczenie za grzech Złotego Cielca. W związku z tym Elul jest miesiącem, w którym powinniśmy pracować nad wybaczeniem samych siebie i innych. Gdy wybaczamy, stajemy się otwarci na większe B-skie objawienie.
Wiele napisano o korzyściach i znaczeniu przebaczenia. Choć czasem może być to trudne, często jest to najlepsza rzecz, jaką możemy zrobić dla siebie. Chociaż przebaczenie powinno być naszą praktyką duchową przez cały rok, w tym miesiącu, miesiącu Elul jest głównym tematem.
5. Docieraj do innych: współczucie za winę.
W tym miesiącu może zdarzyć się kontakt z ludźmi, których od dawna nie widziałeś (nie widziałaś), a teraz masz możliwość uzdrowienia i uzupełnienia znajomości w sposób, który wcześniej nie był możliwy. Może to być niespodziewany kontakt telefoniczny lub przypadkowe, nieplanowane spotkanie gdzieś… Są to okazje do „wytępienia” jakichś negatywnych emocji wobec tych, do których odczuwałeś niechęć abyś mógł naprawdę iść naprzód w swoim życiu. Ogólnie Elul jest dobrym okresem, aby dotrzeć do ludzi i życzyć im szczęśliwego i zdrowego nowego roku. Przebaczenie nie oznacza, że ​​akceptujemy negatywne zachowanie, ani też nie zapominamy ani nie ignorujemy krzywdy, ale możemy i musimy puścić gniew w niebyt, by nie zakłócał naszej własnej życiowej energii. Przebaczenie wymaga od nas, byśmy wykraczali poza granice naszego ego, byśmy potrafili „odpuścić” (nawet osobie, która nas zraniła). W akcie przebaczenia ufamy sobie i B-gu, że uroiliśmy i będziemy nadal rosnąć ponad ból i przykre doświadczenia, które nas spotkały. Następnie możemy przeanalizować, w jaki sposób wyzwania i trudności, które napotkaliśmy w mijającym roku, wsparły nasz rozwój. Jakkolwiek wyzwalające jest wybaczanie innym, ważne jest również, aby kochać siebie i wybaczać sobie.
6. Miesiąc przeglądu i oceny – miesiąc „remanentu”.
W ostatnim miesiącu roku my, naturalnie dokonujemy samooceny, prowadzimy „remanent” naszych osiągnięć i porażek, oceniamy, jak sprostaliśmy wyzwaniom, a czego nie dorobiliśmy na przestrzeni całego roku. Nadszedł czas, aby skontaktować się z istotą tego, co ważne w życiu.
7. Przejście na wyższy poziom.
Wielu z nas przejdzie na nowy wyższy poziom uznania
w osobistych relacjach, które wspierały nas w ciągu ostatniego roku, przybliży do zamierzonych celów. Inni z kolei uświadomią sobie, co należy czynić, jak należy postępować, co ułatwi a nawet umożliwi własny pozytywny rozwój w każdej dziedzinie życia.
Czas przemian i doskonalenia trwa….
 
(Ilustaracja: „B-g cię kocha”- Chabad.org)

24 Aw

Święto Hasmonean (około 100 r.p.n.e.)                                                                                                                                            Hasmoneanie przywrócili cywilne prawo żydowskie, zastępując świeckie prawo hellenistyczne epoki hellenistycznej.

W roku 332 p.n.e. wojska macedońsko-grecke pod wodzą Aleksandra Macedońskiego podbiły Fenicję, Małą Azję, Syrię.  Judea weszła w skład prowincji nazwanej Syrią Dolną, czyli Celesyrią. Po śmierci Aleksandra Macedońskiego Judea znalazła się pod władzą Ptolemeuszy.  Natomiast Seleucydzi uważali te ziemie za część prawnie należącego się im terytorium. Był to punkt sporny pomiędzy tymi królestwami hellenistycznymi. W trakcie ciągłych konfliktów, wojen Judea została spustoszona – zburzono większość twierdz obronnych i miast. Na całym obszarze Bliskiego Wschodu skrzyła się kultura i prawo hellenistyczne. Społeczność żydowska  również musiała podporządkować się do nowych warunków w zakresie kultury, gospodarki, prawa. Praktyki religijne judaizmu oraz utrzymywanie tradycji żydowskich były zabronione. Jednak wielu Żydów przeciwstawiło się wprowadzaniu greckiego prawodawstwa i wiary w wielu bogów. W tam tym okresie zarodziły ruchy, ugrupowania religijne przeciwne hellenizacji jak: Chasydzi, Esseńczycvy, Faryzeusze, Saduceusze, Zeloci.

Król Antoch IV Epifanes – władca seleucydzki postanowił przymusowo zhellenizować „upartych”  Żydów, zastąpił (ok 165 r.p.n.e.) prawo 'mozaistyczne’ prawem greckim świeckim.  Jerozolimę przekształcono w greckie miasto pod nazwą Antiochia Judejska. Dekretem królewskim zostały zabronione obchodzenie świąt żydowskich oraz Szabatów, obrzezanie, zamknięte domy nauki Tory, palono księgi żydowskie, we wszystkich miastach Judei wzniesiono posągi bogów greckich i nakazano pod karą śmierci oddawać im cześć. Zbezczeszczono Świątynię Jerozolimską ( m.in. poświęcono ją Zeusowi Olimpijskiemu).

W odpowiedzi wybuchło żydowskie powstanie Machabeuszy. Wojny z Seleucydami zakończyły się zwycięstwem Żydów.

Dynastia Hasmonei (hebrajski: חַשְׁמוֹנַּאִים) była dynastią panującą w Judei oraz krajach sąsiedzkich (w starożytności). W okresie lat 140 – 116 p.n.e. dynastia rządziła na wpół autonomicznie od Seleucydów w regionie Judei. Od 110 roku p.n.e., wraz z rozpadem Imperium Seleucydów, dynastia stała się w pełni niezależna, rozszerzyła się na sąsiednie regiony Samarii, Galilei, Iturei, Perei i Idumei i przyjęła tytuł „basileus”. Niektórzy współcześni naukowcy określają ten okres jako niezależne królestwo Izraela.
Dynastia została ustanowiona przez Szymona Macbabeusza.

Hasmoneanie przywrócili cywilne prawo żydowskie, zastępując świeckie prawo hellenistyczne epoki hellenistycznej.

Dzień ten został ogłoszony jako Święto Hasmonean.

 

Rabin Mordechaj Ben Hillel Aszkenazi – Wielki Uczony

Rabin Mordechaj Ben Hillel Aszkenazi (około 4010-5058/1250-1298)

Historia tego wielkiego człowieka prowadzi nas  o prawie siedemset lat wstecz . Człowiek ten jest tak dobrze znany wśród wszystkich badaczy Talmudu – tak dobrze, że nazywany jest po prostu Mordecaj. „Mordecaj” to nazwa jego wielkiego dzieła: Sefer Hamordecai (Księga Mordecaja)

Historia Rabina Mordechaja ben Hillela przenosi nas do okresu  naszej historii, który był pełen prześladowań i pogromów; i do kraju, w którym przelało się więcej krwi niż w jakimkolwiek innym kraju na ziemi – Niemcy; i do miasta, które odkryło się złą sławą bardziej , niż jakiekolwiek inne miasto na ziemi – Norymberga. Ten Wielki Człowiek zginął jako męczennik wraz z żoną i pięciorgiem dzieci właśnie w tym mieście, które w naszych czasach stało się kolebką nazistów. Jak widzimy, naziści byli nawet w tamtych czasach, choć nie tak źli jak „nowocześni”….

Rabin Mordechaj ben Hillel urodził się w rodzinie znanych uczonych. (Był spokrewniony ze słynnym Rabinem Eliezerem ben Natanem, który był przodkiem wielu znanych rabinów, takich jak Rabin Eliezer ben Joel Halevi, Rabin Jehiel, ojciec Rabina Aszera (ROSH) i inn…).

Był świadkiem wielu okrutnych pogromów, które zniszczyły całe społeczności i ośrodki nauki. Być może z powodu swoich tragicznych doświadczeń poświęcił całe swoje życie na gromadzenie, rejestrowanie i analizowanie znacznej części literatury talmudycznej, która powstała na przestrzeni kilku wieków wcześniej. W ten sposób oddał wieczną wielką przysługę naszemu ludowi, bo gdyby nie on, większość tej wiedzy zostałaby utracona w mrokach tamtych trudnych czasów.

Rabin Mordecaj przez siedem lat prowadził swoją wielką akademię –   aż do wybuchu tragicznej katastrofy w następstwie wojny domowej, której bezbronni Żydzi byli pierwszymi ofiarami. Podżegane tłumy lokalnej niemieckiej ludności rabowały, zabijały i rabowały żydowską ludność. Okrutne „zniesławienie krwi” zawsze było „dobrym” pretekstem do rozpoczęcia pogromu, gdy brakowało innych wymówek. W ten sposób 72 Żydów z miasta Sinzig zamknięto w małej synagodze i spalono żywcem przez okrutny tłum. 

Rabin Mordecaj napisał Lamentacje, które zostały włączone do Selichoth (modlitwy odmawiane w dni postne), aby opłakiwać śmierć męczenników. Były to tragiczne czasy okrucieństw wobec żydowskiej społeczności Niemiec. Głównym inicjatorem był Rindfleisch, niemiecki arystokrata przepełniony nienawiścią do…. wszystkich, szczególnie do Żydów. Zebrał wokół siebie tłum i oświadczył, że źle otrzymał „misję z nieba” zabicia wszystkich Żydów, aby pomścić „deserrację”. Zaatakowali i zabili całą społeczność żydowską Roatingen, a następnie przeszli przez południową część Niemiec, przechodząc od miasta do miasta, mordując i rabując wszystkie bezbronne społeczności żydowskie.

Wiosną i latem tego roku (1298) zdarzyło się jedno z najbardziej wstrząsających wydarzeń w historii Żydów. Gdy Rindfleisch ze swoją bandą morderców dotarł do Norymbergi, Żydzi podjęli bohaterską obronę, również otrzymali pomoc od swoich współczujących obywateli. Mogliby doświadczyć „ułaskawienia”, gdyby zaakceptowali religię napastników. Ale Żydzi bohatersko walczyli o swoją wiarę. Po zakończeniu bitwy zginęło sześciuset dwudziestu ośmiu męczenników, wśród nich rabin Mordecaj ben Hillel, jego żona Zelda i ich pięcioro dzieci.

Rabin Mordecaj był u szczytu swojej kariery, gdy zginął śmiercią męczeńską; nie miał jeszcze pięćdziesięciu lat. Ale dzieło jego życia było nieśmiertelne.

Jego dzieło, Sefer Hamordecai zostało opublikowane po jego śmierci przez jego uczniów. Powstały dwie grupy, które opublikowały prace swojego Mistrza w dwóch różnych wydaniach, znanych odpowiednio jako wersje reńskie i austriackie. Wersja reńska Sefer Hamordecai połączeniu z uwagami z wersji austriackiej została ostatecznie włączony do pierwszego drukowanego wydania Talmudu (Soncino, 1482). Czołowi talmudyści i kodyfikatorzy, w tym Rabin Joseph Caro i Rabin Moses Isserless (ReMO), w dużej mierze czerpali z tego dzieła w swoich komentarzach i interpretacjach prawa. Do Sefer Hamordecai napisano wiele komentarzy, z których najsłynniejszym jest Gedulath Mordecaj (Wielkość Mordecaja) Rabina Barucha ben Dawida.

Po dziś dzień Mordecaj jest niewyczerpanym źródłem wiedzy dla wszystkich badaczy Talmudu.

20 Aw – publikacja ZOHARu

Pierwsza publikacja Zoharu (1558)
Pierwszy wydruk Zoharu – „Księgi Blasku” ukazał się dnia 20 Aw roku 1558. Zohar jest podstawowym opracowaniem Kabbały (hebrajskiej nauki mistycznej) autorstwa talmudycznego mędrca, Rabina Szimona Bar Jochaja.

Kilka krótkich (autentycznych) cytatów Zohara:
– Nie ma dymu bez ognia i nie ma ognia bez dymu. (Zohar t. III, Naso 137b)
– Pył… nigdy nie owocuje. (Zohar t. I, Wajiszlach 170a)
– Człowiek nie może poznać smaku słodyczy, dopóki nie poczuje goryczy. (Zohar t.III, Tazria 48a)
– Gniew zawiera truciznę. (Zohar t.III, Szlach ,179a)
– Kto chce się zbliżyć, jest blisko.(Zohar t.II, Jitro, 79b

Opowieść chasydzka – Raszi do traktatu Sanhedrin

Chasidisze maisa – chasydzka opowieść – Raszi do traktatu Sanhedrin, 44b:
W jednym małym miasteczku mieszkał Sprawiedliwy [człowiek], który całe życie czynił dobre uczynki. W pobliżu mieszkał złoczyńca – poborca królewskich podatków, który przez całe życie okradał biednych. Tak się złożyło, że obaj umarli tego samego dnia. Wszyscy mieszkańcy miasteczka przyszli na pogrzeb Sprawiedliwego, by odprowadzić go w jego ostatnią drogę, lecz nikt nie przyszedł na pogrzeb złoczyńcy. Dzieci złoczyńcy, chcąc uchronić ojca przed wielkim wstydem, zaniosły jego ciało na koniec konduktu żałobnego, który towarzyszył Sprawiedliwemu [człowiekowi]. I tak wszyscy szli, zmierzając na cmentarz: z przodu – nosze z ciałem Sprawiedliwego, a na końcu – nosze z ciałem tego złoczyńcy…
Nagle rozległy się krzyki ostrzegające, że zbliża się banda zbójów. Wszyscy żałobnicy uciekli z konduktu do miejsc, gdzie mogli się schronić. A kiedy wrócili, aby kontynuować konwój pogrzebowy, pomyliły im się nosze i wszyscy zgromadzeni zgromadzili się przy noszach ze złoczyńcą, natomiast rodzina złoczyńcy zgromadziła się przy noszach Sprawiedliwego. I tak to wspaniałe przemówienia pochwalne wygłaszane były przy grobie złoczyńcy, Sprawiedliwy zaś został pochowany w milczeniu bez jedynego dobrego słowa pod jego adresem… w grobie przygotowanym dla złoczyńcy….
Kilka dni później ten umarły Sprawiedliwy pojawił się we śnie jednego ze swoich uczniów i opowiedział mu o tym, co się zdarzyło. Poprosił o przeniesienie jego ciała do odpowiedniego grobu. Wtedy wyjaśnił, dlaczego doszło do tego niefortunnego błędu: „Kiedyś byłem świadkiem, jak naśmiewali się, kpili z Uczonego – Mędrca Tory, ale wtedy nie stanąłem w jego obronie. Z tego powodu wydano na mnie wyrok: przeżyć upokorzenie na tym świecie. Natomiast ten złoczyńca – bezwzględny grzesznik dokonał kiedyś dobrego uczynku: urządził ucztę na cześć ministra finansów, a ten minister odwołał wizytę w ostatniej chwili, nie przyszedł – wszystkie wspaniałe potrawy pozostały nietknięte. Wtedy ten poborca podatków – bezwzględny złoczyńca, by przygotowana żywność nie zmarnowała się, rozdał wszystko biednym. Dlatego otrzymał swoją nagrodę jeszcze na tym świecie.
(ilustracja: Marc Chagall)

16 Aw – Sir Moses Montefiore

Wiele organizacji, instytucji nosi imię (jako patrona) Sir Mosesa Montefiore’a – a jednak ilu z nas obecnie wie, kim on był?  Nawet w Richmond w stanie Wirginia jest cmentarz nazwany imieniem Sir Mosesa Montefiore, podobnie jak w Nowym Jorku; Filadelfii; Las Vegas; Woburn, Massachusetts; ró Grand Forks w Północnej Dakocie.Lowell, Massachusetts; Appleton, Wisconsin; Bloomington w stanie Illinois; i Ramsgate w Anglii mają synagogi nazwane jego imieniem. Pierwsza synagoga na terytorium Nowego Meksyku w 1886 roku otrzymała imię Sir Mosesa.W 1902 roku jedna z żydowskich osad rolniczych założonych w Argentynie została nazwana Colonia Montefiore. Słynne na całym świecie Centrum Medyczne Montefiore w Nowym Jorku nosi jego imię, podobnie jak organizacja opieki nad osobami starszymi w Cleveland.  Chicago ma publiczną szkołę o jego imieniu. Już w 1864 r….. i wiele innych przykładów.

Sir Moses Montefiore urodził się w 1784 roku we Włoszech, wychował się w Londynie. Stał się jednym z nielicznych żydowskich członków Giełdy „London Stock Exchange”. Reprezentował Rotszyldów, a w 1812 roku ożenił.

W latach 1827-1875 siedmiokrotnie odwiedzał Palestynę, zwykle z żoną. Podróżowali konno i bryczką, łodzią, wielbłądami i pieszo. 

Na swojej posiadłości poza Londynem zbudował synagogę.

Był człowiekiem kierującym się miłością do innych Żydów, zwłaszcza tych, którzy osiedlili się w Erec Isroel – ziemi izraelskiej. Był ich rzecznikiem w stosunkach z władcami osmańskimi. Docierał do Żydów na całym świecie, aby pomóc tym, którzy dokonali aliji .

W 1854 roku, z pomocą Judy Touro z Nowego Orleanu, Sir Moses założył pierwszą dzielnicę mieszkalną w Jerozolimie poza murami Starego Miasta. Obejmowało to wiatrak do mielenia mąki. Pierwotnie zaprojektowana dla ubogich Żydów, którzy mieszkali w okolicy miasta, z biegiem lat podupadła, a do lat 60 XX wieku można ją było opisać jedynie jako opłakane slumsy. Obecnie została odrestaurowana i jest uważana za jedną z najmodniejszych, najatrakcyjniejszych i najdroższych dzielnic Jerozolimy. Nigdzie indziej widok na górę Syjon i Stare Miasto nie jest tak zapierający dech w piersiach – zwłaszcza o zachodzie słońca. Jest to część miasta nosząca hebrajskie imię Sir Mojżesza – Mosze.

Dokonania Sir Mosesa Montefiore stały się szeroko znane. W 1846 r. w uznaniu jego zasług na rzecz Żydów otrzymał tytuł szlachecki od królowej Wiktorii.

Działalność Montefiore’a na rzecz Żydów  na całym świecie nie ograniczała się do projektów filantropijnych. Osobiście udał się do Rosji, Maroka i Rumunii, aby bronić lokalne żydowskie społeczności przed władzami, aby złagodzić prześladowania. W wielu przypadkach jego wysiłki mogły nie odnieść długoterminowego sukcesu, ale mogły mieć przynajmniej tymczasowy wpływ. Chociaż wierzył w odbudowę państwa żydowskiego, nie był współczesnym syjonistą, ponieważ głęboko wierzył, że ostatecznie Żydzi na całym świecie zostaną wyzwoleni.

Jego prestiż i popularność zarówno w Anglii, jak i za granicą, w tym osobista przyjaźń z królową Wiktorią, zaowocowały ogólnoświatowymi obchodami jego setnych urodzin przez społeczności żydowskie na całym śweiecie. Kilka miesięcy później zmarł, a jego imię zostało uhonorowane przez instytucje w całym świecie żydowskim, od Richmond przez Montreal, Cleveland po Jerozolimę – a nawet w Grand Forks w Północnej Dakocie.

Odszedł z tego świata dnia 16 Menachem Aw 5645 (1885).

(Na zdjęciu Sir Moses Montefiore w dniu swoich 100-letnich urodzin.)

20 Aw – Rabi Lewi Jicchak Schneerson

Swoje życie poświęcił dla innych.

Dzień 20 Aw – jorcait – rocznica odejścia z tego świata Rabina Lewiego Jicchaka Schneersona, ojca Rebbe Lubawicz, Rabina Menachema Mendela Schneersona. Zmarł dnia 20 Aw  5704 (09.08.1944r.)

Rabin Lewi Jicchak był naczelnym Rabinem Jekaterynosławia (obecnie Dniepropietrowsk). Został powołany do pełnienia tej funkcji w roku 1909, w wieku 31 lat.

Za swoją działalność na rzecz społeczności żydowskiej Związku Radzieckiego, szerzenia oświaty, wiedzy w zakresie tradycji żydowskich, co było zabronione w Sowieckiej Rosji, 9 Nissan 5699 (28 marca 1939) został aresztowany i zesłany do Kazachstanu (wioska Czcili) przez reżim stalinowski.

Rabi Lewi Jiicchak urodził się dnia 18 Nissan, 5638 (1878) w mieście Podrownah (ok. Gomel) w rodzinie Rabiego Barucha Schneura i Zeldy Rachel Schneerson. Jego pradziadek był trzecim Chabad Lubawicz Rebbe, Rabi Menachem Mendel Schneersohn.

Rabi Lewi Jicchak Schneerson był wielkim uczonym Kabalistą. Wybór jego dzieł był wydany w pięciu tomach pod wspólną nazwą Likutei Lewi Icchak, jednak znakomita większość została skonfiskowana i spalona przez władze sowieckie podczas stalinowskiego reżymu.

„Swoje życie poświęcił dla innych” – tak o swoim Ojcu powiedział Rebbe.

Pomagał nie mającym swobód obywatelskich Żydom w Żwiązku Radzieckim zachowywać żydowską tradycję, szerzył wiedzę o judaizmie.
Mając pełną świadomość tego, że poprzez takie działania, naraża swoje życie na niebezpieczeństwo oraz że mogą jego pozbawić możliwości studiowania Tory – poprzez areszt, wiezienie, zesłanie do obozu karnego, co także by uniemożliwiło przestrzeganie micwot, on jednak wspierał tych którzy potrzebowali pomocy duchowej i materialnej. Uczył podstaw judaizmu, duchowości.

Dziedzictwo

W okresie, gdy pełnił służbę jako Rabin Jekatrinosławia, a także na wygnaniu w Kazachstanie, Rabin Lewi Jicchak napisał tysiące rękopisów analiz Tory, noweli, komentarzy do Talmudu, opracowań halachicznych, do Kabały i chasydyzmu.

Niestety większość tych rękopisów została zgubiona lub zniszczona odpowiednio przez komunistów i nazistów. Ale kiedy w 1947 r. z Rosji uciekła matka Rebbe, Rebecyn Chana, małżonka Rabina Lewi Jicchaka, zdołała przemycić rękopisy, które Rabin Lewi Jicchak napisał podczas lat wygnania.
Na prośbę syna Rabina Lewiego Jicchaka, Rebbe, rękopisy te zostały opublikowane w pięciotomowym wydaniu pod tytułem Likutei Lewi Jicchak.
Ku pamięci swojego ojca Rebbe wyjaśniał również fragmenty tych kabalistycznych nauk na wielu swoich szabatowych farbrengenach.

Do dziś Likutei Lewi Jicchak pozostaje jednym z najbardziej unikalnych dzieł na temat myśli kabalistycznej ubiegłego wieku.

15 Aw

„Izrael nie miał świąt większych niż – 15 dzień Aw i Jom Kipur” – tak mówi Miszna na zakończenie traktatu Taanit
 
Wiele radosnych zdarzeń miało miejsce tego właśnie dnia:
1.      Po incydencie dotyczącym szpiegów, B-g ogłosił, że wszyscy mężczyźni w wieku od dwudziestu do sześćdziesięciu lat zginą na pustyni. Od tamtej pory co roku w noc Tisza B’Aw – rocznicę tego wydarzenia – wszyscy mężczyźni, którzy osiągnęli sześćdziesiąty rok życia wykopywali sobie groby, a następnie się w nich kładli w oczekiwaniu na swój kres. Jednak czterdziestego roku o wschodzie słońca okazało się, że nikt nie zginął. Myśląc, że być może pomylili się w rachunkach, mężczyźni spędzili w wykopanych sobie grobach kolejną noc i kolejną…. i nic złego się nie zdarzyło. Wówczas dopiero zdali sobie sprawę, że w ich kalendarzowych obliczeniach jednak pomyłki nie było – że gniew B-ga wraz z karą wreszcie się skończyły i mogli wejść do Ziemi Świętej.
Dopóki przedstawiciele tego pokolenia pozostawali przy życiu, B-g nie odzywał się do Mojżesza. Wraz ze śmiercią ostatniego człowieka z tego pokolenia, B-g znów przemówił.
Wszystko to się zdarzyło dnia 15 Aw.
 
2.      Mojżesz nakazał córom Zelofehada i wszystkim kobietom, które dziedziczyły dom wychodzić za mężów wyłącznie z własnego plemienia. Polecenie zostało zniesione po tym, jak Izrael został w pełni podzielony pomiędzy plemiona – 15 dnia miesiąca Aw
 
3.      Po katastrofie Konkubiny w Giwa, która wywołała krwawą wojnę domową pomiędzy plemieniem Benjamina i resztą narodu, jedenaście plemion zadeklarowało, że nie poślubi kobiety plemienia Benjamina.
15 dnia miesiąca Aw przysięgę tą anulowano i rozłam skończył się.
 
4.      Gdy dziesięć plemion północy odeszło z Królestwa Judei i stworzyło własne dominium, Jeroboam, jego pierwszy władca zbudował mur, który miał odgrodzić jego lud od Świątyni będącej pod kontrolą Judejczyków. Wiele lat później, jego następca usunął blokadę – właśnie 15 dnia miesiąca Aw.
 
5.      Rzymianie zdobyli miasto Betar i wymordowali 'w pień’ wszystkich mieszkańców. Aby upokorzyć Żydów jeszcze bardziej, Cesarz Hadrian nie dopuścił do pochówku ciał; zamiast tego wykorzystał je jako elementy płotu otaczającego jego winnicę.
Niemal dziesięć lat później, po śmierci Hadriana, jego następca pozwolił Żydom dokonać pochówku tego, co pozostało po mieszkańcach Betar. Żydzi odkryli, że wszystkie ciała zostały nienaruszone pomimo ekspozycji na kaprysy pogody przez tak długi czas, żadne z ciał nie uległo rozkładowi. Zezwolenie na pochówek zostało wydane 15 dnia miesiąca Aw.
Dni stają się teraz coraz krótsze, a noce – dłuższe. Talmud namawia nas, abyśmy wykorzystali te spokojne noce na głębsze studia nad Torą: “Od teraz [po 15 dniu miesiąca Aw] ten, który zgłębi [nauki] będzie żył dłużej!”
 
W oczekiwaniu na nowy rok – Rosz HaSzana, który nadejdzie już niebawem, Tu B’Aw to dzień, od którego wielu Żydów życzy innym „ketiwahwvachatima towa” – “aby ci został zapisany i zapieczętowany cały dobry rok”.

 

(ilustracja: Chabad.org)

15 Aw – Tu B’Aw

15 Aw

Święto Tu B’Aw obchodzone 15 dnia miesiąca Aw – choć Tora o nim milczy, na koniec traktatu Taanit, Miszna mówi: „Nie znał Izrael większego święta ponad 15 dzień miesiąca Aw i Jom Kipur. W dni te córy Jeruzalem szły do winnic i tańczyły…”

(więcej…)

14 Aw

Rabin Schneur Zalman zamieszkał w miasteczku Lady (1801).
Pierwszy Rebbe Chabadu, B”P Rabin Schneur Zalman (znany jako Alter Rebbe), służył jako kaznodzieja w mieście Łożna (obecnie Białoruś) od 1783 do 1801 roku.
W 1801 roku Rabin Schneur Zalman został uwięziony za po raz drugi w Petersburgu z powodu fałszywych zarzutów sfabrykowanych przez jego wrogów. Po zwolnieniu przeniósł się do miasteczka Lady (również na Białorusi), gdzie nadal prowadził działalność na rzecz ludności żydowskiej, nauczał chasydyzmu, filozofii Chabadu. Mieszkał w Ladach do 1812 roku, kiedy on i jego rodzina uciekli na wschód przed nadchodzącą armią Napoleona.
Syn Rabina Schneura Zalmana, Rabin DowBer – ówczesny lider Ruchu Chabad w 1814 r. przeniósł siedzibę Chabadu do miasteczka Lubawicz (w Rosji niedaleko granicy z Białorusią). Pozostała tam przez ponad 100 lat, aż do 1915 r., kiedy to Piąty Rebbe, Rabin Szołom DowBer, był zmuszony wyjechać z Lubawicz do Rostowa w obliczu nacierającej armii niemieckiej podczas I wojny światowej.

13 Aw

13 Aw – Jorcajt Rabina Nassana Nata Schapiro – Szapiro

Rabi Nassan Nata Szapiro był wielkim cadykiem, uczonym, biegłym zarówno w Talmudzie, jak i Kabbale.

Pełnił funkcję Naczelnego Rabina Krakowa, jest autorem wielu opracowań oraz kabbalistycznego komentarza do Tory Megaleh Amukos.

Urodził się w 1585 roku. Zmarł 20 lipca = 13 Aw 1633 roku.

Rabi Szapiro pochodził z rabinicznej rodziny spokrewnionej z Raszim, znanym francuskim komentatorem z XI wieku.
Został nazwany na cześć swojego dziadka Natana Naty Szapiry, który był Rabinem w Grodnie i autorem Mewo Szearim (1575) i Imrei Sefer (1597).
Jego ojcem był Solomon Szapiro.
Rabi Szapiro miał siedmioro dzieci, trzech synów i cztery córki. Pełniąc funkcję Naczelnego Rabina Krakowa, Szapira zrezygnował ze swojego wynagrodzenia.
Był wielkim Cadykiem
Został pochowany na Starym Cmentarzu Żydowskim na Kazimierzu w Krakowie.

Aw 12

Alter Rebbe powtórzył to, co Maggid z Międzyrzecza powiedział, cytując Baal Szem Towa: „Kochaj swojego bliźniego, jak siebie samego”, co jest interpretacją i komentarzem do „Kochaj Haszem swego B-ga”. Ten, kto kocha swojego bliźniego-Żyda, kocha B-ga, ponieważ Żyd ma w sobie „część Najwyższego B-skości”. Dlatego, gdy kochamy Żyda – czyli to, co stanowi jego wewnętrzną istotę – kochamy B-ga.

10 Aw – Wysiedlenie z Gazy (2005)

Wysiedlenie z Gazy (2005)
Ponad 8500 żydowskich mieszkańców zostało siłą wysiedlonych ze swoich domów w 25 miastach i osadach w Strefie Gazy (w tym 16 osad w kwitnącym pasie „Gusz Katif”) i północnym Szomron latem 2005 roku. Akcja była częścią feralnego planu przyjętego przez ówczesny rząd Izraela, tzw: „Plan wycofania się”.
10 Aw był ostatecznym terminem wyznaczonym przez rządy na opuszczenie domów przez wszystkich Żydów na tych obszarach. Dwa dni później dziesiątki tysięcy żołnierzy i policjantów przystąpiły do siłowego usuwania tysięcy żydowskich mieszkańców, którzy odmówili dobrowolnego opuszczenia terenu. Usunięcie wszystkich żydowskich mieszkańców z Gush Katif i Strefy Gazy zostało zakończone dnia 17, dzień później – z Północnej Samarii. Natomiast armia zakończyła wycofywanie się z tych terenów 8 dnia miesiąca Elul, po zburzeniu wszystkich setek domów i budynków publicznych w osadach. Ciała zmarłych Żydów ekshumowano i usunięto z cmentarzy. Zostały jedynie synagogi.
Wszystkie nadzieje izraelskiego rządu, że „wycofanie się” stworzy „nowe pokojowe możliwości” w stosunkach z palestyńskimi Arabami, całkowicie się nie urealniły. Gdy tylko ostatni izraelscy żołnierze opuścili Strefę Gazy, arabskie tłumy zaczęły rabować, profanować i nachodzić synagogi. Opuszczone osady stały się areną ataków terrorystycznych na Izrael, w tym nieustannego ostrzału rakietowego pobliskiego izraelskiego miasta Sederot oraz miast i osad zachodniego Negewu.

9 Aw – dzień katastrof – Tisza BeAw

9 Aw – Tisza Be-Aw upamiętnia listę dotkliwych tragicznych wydarzeń w historii narodu żydowskiego.

1. Szpiedzy wrócili ze złą – nieprawdziwą ! wiadomością.

Wyobraźmy sobie: jest rok 1313 p.n.e. Izraelici są na pustyni, niedawno doświadczywszy cudownego Wyjścia z Egiptu , a teraz są gotowi, aby wejść do Ziemi Obiecanej. Ale najpierw wysyłają misję zwiadowczą, aby opracować rozważną strategię działań. Szpiedzy wracają ósmego dnia miesiąca Aw i donoszą, że kraina jest nie do zdobycia. Tej nocy, dziewiątego Aw, ludzie płaczą z rozpaczy – boją się. Twierdzą, że woleliby wrócić do Egiptu, niż zostać zabici przez Kananejczyków. Haszem jest oburzony z powodu tej publicznej demonstracji nieufności wobec Jego mocy, a co za tym idzie, to pokolenie Izraelitów nigdy nie wkracza do Ziemi Świętej. Tylko ich dzieci mają ten przywilej, po wędrówce po pustyni przez kolejne 38 lat.

2. Obie Świątynie zostały zniszczone.

Pierwsza Świątynia została również zniszczona dnia 9 Aw (423 p.n.e.). Pięć wieków później (w 69 roku n.e.) Rzymianie zbliżali się do Drugiej Świątyni, by ją spalić.

3. Przegrana bitwa pod Betar.

Gdy Żydzi zbuntowali się przeciwko rzymskim rządom, wierzyli, że ich przywódca, Szymon bar Kochba, spełni ich mesjańskie tęsknoty. Ale ich nadzieje się nie spełniły w 133 roku n.e., gdy żydowscy buntownicy zostali brutalnie wymordowani w ostatecznej bitwie pod Betar. Data masakry? Dziewiąty Aw!

4. Rzymianie całkowicie zburzyli Beit Hamikdasz.

Rok po zdobyciu Betaru Rzymianie zrównali z ziemią Wzgórze Świątynne, najświętsze miejsce naszego narodu.

5. Żydzi zostali wypędzeni z Anglii.

Żydzi zostali wygnani z Anglii w 1290 roku n.e..Jakiego dnia!? Tisza be-Aw….

6. Żydzi zostali wygnani z Hiszpanii.

W 1492 roku – „Złoty wiek” Hiszpanii dobiegał końca, kiedy królowa Izabela i jej mąż Ferdynand nakazali wygnanie Żydów z kraju. Edykt o wypędzeniu został podpisany 31 marca 1492 r., A Żydzi mieli dokładnie cztery miesiące na uporządkowanie swoich spraw i opuszczenie kraju. Hebrajska data, w której żadnemu Żydowi nie pozwolono dłużej przebywać w kraju, w którym cieszył się gościnnością i dobrobytem oraz przyczynił się do dobrobytu Hiszpanii? Zgadza się – 9 Aw.

7. Wojny światowe rozpoczęły się dnia 9 Aw.

Kolejne tragiczne zdarzenia dnia 9 Aw.

Według opinii wielu historyków II wojna światowa oraz Holokaust były tak naprawdę przedłużeniem I Wojny Światowej, którą Niemcy wypowiedziały Rosji dnia 01 sierpnia 1914 roku (według kalendarza gregoriańskiego), co odpowiada dacie ….9 Aw 5674 =Tisza Be’Aw (według kalendarza hebrajskiego).

Co o tym wszystkim sądzić? Po prostu zbieg okoliczności? Przypadek?! Żydzi postrzegają to jako kolejne potwierdzenie głęboko zakorzenionego przekonania, że historia nie jest przypadkowa; wydarzenia – nawet te straszne, tragiczne – są częścią B-skiego planu i mają duchowe znaczenie. Przesłanie czasu jest takie, że wszystko ma racjonalny cel, nawet jeśli tego nie rozumiemy.

(ilustracja: ashdodnet.com)

Tisza BeAw

Gorzko płacze Ona nad zniszczeniem Pierwszej i Drugiej Świątyni NOCĄ dziewiątego Aw, od czasów starożytnych skazanych na katastrofy, A ŁZY POKUTY płyną po policzkach: od dnia zniszczenia Świątyni bramy modlitwy są zamknięte, tylko wrota łez pozostają otwarte. ŻADEN Z KOCHAJĄCYCH proroków Jerozolimy NIE POCIESZY JĄ Natchnionymi słowami. WSZYSCY PRZYJACIELE ZDRADZILI JĄ i dołączając do babilońskich zdobywców, wrogami JEJ zostali.” (Zwój Eichy – Lament Iermeyau, 1:2)

Przez osiemset trzydzieści lat na wzgórzu, ponad Jerozolimą, stała Świątynia, która była miejscem łączności między niebem a ziemią. Świątynia ta była tak centralnym punktem w łączności człowieka z B-giem. Dwie trzecie przykazań B-żych zapisanych w Torze (micw) jest związanych z istnieniem Świątyni Jerozolimskiej.

Zniszczenie jej, uważane jest za największą tragedię w naszej historii; a jej odbudowa będzie znakiem ostatecznego zbawienia, powrotu harmonii świata, który B-g stworzył oraz harmonii pomiędzy B-giem a Jego stworzeniem.

Pełne trzy tygodnie naszego roku, trzy tygodnie pomiędzy dniem 17 miesiąca Tamuz a dniem 9 miesiąca Aw – są okresem żałoby nad zniszczeniem Świątyni, czego rezultatem było fizyczne wygnanie, oraz duchowe rozproszenie, które w dalszym ciągu dotyczy naszego życia.

(więcej…)

Zakazy szabatowe i nakazy – Halacha

HALACHA

Zakazy szabatowe dzielą się na dwie zasadniczo różne kategorie:

1. Zakazy Tory. 

2. Zakazy mędrców (nazywane są „szwut”).

Zakazy Tory to czynności, których Tora zabrania nam wykonywać w Szabat – są one nazywane „pracami szabatowymi”, o których Tora mówi nam: „Żadnej pracy nie wykonuj”.

O szczegółach zakazu prac szabatowych dowiadujemy się z faktu, że w momencie wydania nakazu budowy Miszkanu Tora po raz kolejny mówi nam o zakazie pracy w Szabat. Na podstawie tego mędrcy nauczali, że prace zakazane w Szabat stanowią prace, które były wykonywane przy  budowie Miszkanu. 

Mędrcy wyszczególniają 39 prac, które były wykonywane  w trakcie budowy Miszkanu.

Wszystkie te prace (zwane „ojcami”) oraz wszystkie podobne prace (zwane „pokrewne”), a nawet podobne tylko częściowo, są zakazane w Szabat zgodnie z Torą. Na przykład: w trakcie budowy Miszkanu  trzeba było rozdrabniać rośliny, aby wydobyć z nich środki barwiące do malowania, farbowania Miszkanu. Dlatego mielenie, rozdrabnianie i temu podobne czynności są zabronione w Szabat. Na przykład, bardzo drobne siekanie zieleni będzie uważane za czynność „pokrewną”  wobec czynności „mielenia” (szczegółowo prawom rozdrabniania przyjrzymy się innym razem,  tu wspomnieliśmy o tym tylko jako przykład). 

Oprócz zakazów Tory istnieje wiele zakazów szabatowych określonych przez mędrców, zwanych szwut.

Dziś skupimy się na zakazach mędrców, które wynikają z zakazanych robót w Szabat.

Mędrcy w niektórych przypadkach zakazali jakiejś pracy, nawet w sytuacji, gdy pozwala na to Tora.

Na przykład, gdy praca nie jest wykonywana w zwykły sposób (usunięcie przedmiotu z mieszkania poprzez kopnięcie nogą). 

Lub czynność podobna do zabronionej czynności według Tory (nowe naczynie można użyć dopiero po zanurzeniu w mykwie; dlatego zanurzanie w mykwie jest jak naprawianie naczynia, co według Tory jest zabronione w Szabat).

Lub w sytuacji, w której istnieje prawdopodobieństwo tego, że ludzie będą zdezorientowani ze względu na podobieństwo szczegółów (zakaz przenoszenia przedmiotów będących własnością publiczną w porównaniu z zakazem przenoszenia wzdłuż małej ulicy, która nie jest uważana za własność publiczną).

A także, oczywiście, gdy wykonanie dozwolonej czynności pociąga za sobą i prowadzi do naruszenia zakazu Tory, a także takich działań, które zewnętrzny obserwator może interpretować jako naruszenie zakazu Tory.

Prace zakazane:

Omłot.

Istotą tej pracy jest wydobywanie jadalnego [produktu]  z miejsca, w którym się znajduje, na przykład, tak jak w przypadku kłosów, usuwa się z nich nieprzydatne do spożycia  części. 

Pochodne tej pracy: dojenie bydła, wyciskanie winogron na wino lub oliwek na olej.

Zakazy mędrców: wyciskanie owoców lub warzyw celem otrzymania sków.

Różnicę pomiędzy winogronami i oliwkami a resztą owoców  stanowi jedynie to, że wyciskana z nich ciecz różni się od samego owocu i ma większą wartość niż sam owoc. W przypadku innych owoców, wyciskane z nich soki są rodzajem kontynuacji samych owoców i nie są uważane za napój, lecz za jedzenie. Dlatego, zgodnie z Torą, wolno wyciskać z nich sok i tylko mędrcy go zabraniają.

Dozwolone jest wyciskanie (ręcznie) dowolnego owocu bezpośrednio do jedzenia, na przykład wyciskanie cytryny do sałatki lub ryby. W tym przypadku sok był jedzeniem i nim pozostaje. Ale nie wolno robić tego z herbatą lub zupą, ponieważ to sprawia, że sok staje się napojem.

Podobnie zabrania się wyciskania wody, którą została nasiąknięta gąbczasta tkanina. W Szabat należy używać specjalnych ściereczek.

Sortowanie.

W Szabat zabrania się sortowania, to znaczy oddzielania, wybierania i usuwania czegokolwiek, co jest zmieszane z innymi przedmiotami, składnikami – na przykład, usuwania zgniłych owoców z talerza z dobrymi owocami. 

Pochodne tej pracy: zakaz sortowania dotyczy nie tylko żywności, ale także artykułów nie spożywczych. Na przykład, zabrania się usuwania niepotrzebnej odzieży z szafy.

Mędrcy zabronili sortowania, nawet jeśli nie używa się do tego specjalnych narzędzi.

W Szabat dozwolone jest sortowanie tylko wtedy, gdy spełnione są jednocześnie trzy warunki: 

1. Wybierać żywność ze śmieci, ale nie odwrotnie (wyodrębnienie potrzebnego i pożądanego, a nie odwrotnie). Trzeba podkreślić, że śmieci tutaj nie oznaczają odpady w dosłownym sensie, lecz nawet to, co nie jest niezbędne w danym momencie i jest to bardzo dobry produkt spożywczy, który zostanie spożyty później.

2. Za pomocą ręki, a nie specjalnego narzędzia (widelec w tym przypadku jest traktowany jako przedłużenie ręki).

3. W tym momencie: by zjeść lub użyć teraz.

            Czynności wykonywane zgodnie z tymi zasadami, są uważane za naturalny sposób spożywania żywności i nie nazywa się to sortowaniem.

Zasady te obowiązują również w przypadku obierania owoców i warzyw – jest to uważane za wydostawanie „jedzenia ze śmieci”, ponieważ są one tak spożywane i jest to zwykły proces ich konsumpcji. Dlatego podczas obierania owoców spełniany jest pierwszy warunek i trzeba dopilnować, aby zostały spełnione pozostałe dwa warunki: po pierwsze, nie wolno używać specjalnego narzędzia, a po drugie, należy zrobić to bezpośrednio przed spożyciem.  W przypadku, gdy skórka jest również jadalna, jak na przykład z jabłkiem lub ogórkiem, można złagodzić wymogi prawa i zezwolić na użycie specjalnego narzędzia do obierania („obieraczki”).

W przypadku, gdy mamy do czynienia ze zmieszanymi produktami, takimi jak, na przykład, danie z wieloma kawałkami ryb, można wybrać kawałki z tego dania, według upodobania.

Mielenie.

Istotą tej czynności jest zmielenie czegoś, co wyrosło z ziemi i przekształcenie tego w mąkę.

Pokrewne czynności: siekanie warzyw. 

Mędrcy zabraniali zeskrobywania wysuszonego błota itp. z ubrań, ponieważ efekty tej czynności są podobne do mielenia.

Mięso itp. produkty, które nie są roślinami, można kroić dowolnie drobno, rozdrabniać ponieważ zakaz mielenia dotyczy tylko produktów roślinnych (tego, co wyrasta z ziemi). 

Jednak wszelkie produkty nie mogą być rozdrabniane za pomocą sprzętu do tego przeznaczonego, takiego na przykład, jak tarka. 

Również wyciskanie, tłuczenie ziemniaków itp. nie uważa się za mielenie, ponieważ nawet po zmiażdżeniu masa nadal pozostaje zwartą bryłą, a poza tym przeznaczony do tego sprzęt nie jest używany.

Wszelkie rozdrabnianie, które jest przyjętym sposobem przygotowania produktów do spożycia, nie jest uważane za mielenie. Dlatego tuż przed posiłkiem można drobno posiekać warzywa (ale nadal w tym przypadku zaleca się, by kroić na nieco większe kawałki niż zwykle).

Wiązanie.

Podczas budowy Miszkanu konieczne było zawiązywanie i rozwiązywanie węzłów w celu przygotowania sieci do chwytania chilazonu, z którego wydobywano barwnik „tchelet”. Dlatego W Szabat zabrania się zawiązywania i rozwiązywania węzłów.

Główną treścią tej czynności jest wiązanie węzłów trwałych (gdy się nie ma zamiaru ich rozwiązywać), które są węzłami profesjonalnymi, to znaczy bardzo mocnymi, jakie wykonują profesjonaliści sposobem, jak przy szyciu obuwia itp. 

Pochodne od wiązania węzłów czynności: tkanie. Prucie tkaniny jest czynnością pochodną od rozwiązywania węzłów.

Mędrcy zabronili wiązania mocnych węzłów (tj. profesjonalnych węzłów), nawet jeżeli się wiąże na jakiś niedługi okres czasu. 

Nie istnieje dokładna definicja profesjonalnego węzła nie. A zatem unikamy wiązania i rozwiązywania jakichkolwiek mocnych węzłów, na przykład podwójnego węzła na dwóch linach lub pojedynczego węzła na jednej linie.

Ale gdy dwie liny lub sznurki są połączone jednym węzłem – nie jest to wcale uważane za węzeł i można dwie liny czy sznurki związać i rozwiązać. Również w Szabat  można wiązać sznurek, tasiemkę w kokardę, którą się rozwiązuje jednym pociągnięciem.

Można wiązać sznurowadła na obuwiu na kokardkę ponad jednym węzłem, ponieważ nie jest to wiązanie na długi okres czasu, wszak buty są zdejmowane codziennie.

Podwójny węzeł, który się poluzował nie wolno wzmacniać poprzez zaciągnięcie, nawet jeśli nie jest to górny węzeł.

Przygotowanie posiłków.

Przygotowanie posiłków w naszych czasach jest  jednym z najważniejszych zakazów szabatowych.

Zakaz ten ma wiele niuansów i szczegółów, których nie będziemy w stanie objąć wszystkich ramach niniejszego tekstu, ale postaramy się poruszyć główne punkty.

Źródłem tego zakazu jest to, że podczas budowy Miszkan konieczne było gotowanie roślin, z których wydobywano barwniki do farbowania tkanin do Miszkanu i ubrań dla kohenów.

Głównymi czynnościami przy przygotowaniu posiłków są: gotowanie, smażenie, pieczenie, pieczenie na ogniu itp.

Czynności pochodne: zmiękczenie na ogniu nawet niejadalnych rzeczy, takich jak metale. Zakazy mędrców: według Tory zabrania się gotowania potraw w Szabat. Natomiast w sytuacji, gdy przygotowanie posiłku zostało rozpoczęte już przed nadejściem Szabatu, zaś w Szabat gotowało się samoistnie, Tora tego nie zakazuje, ale mędrcy zabronili gotowania w ten sposób. Powodem tych ograniczeń jest obawa, że jeśli ktoś stwierdzi, że jedzenie nie jest jeszcze gotowe, może przez zapomnienie zwiększyć ogień.

Dzisiaj skupimy się na dwóch podobnych ograniczeniach, zwanych „grufa” i „ktuma”. „Grufa” oznacza, że węgle zostały wygarnięte z pieca (nie dotyczy to nowoczesnych pieców i palników), a „ktuma” oznacza, że ogień jest przykryty, a pokrywa ognia służy jako przypomnienie o dniu Szabatu. 

W dzisiejszych czasach, kiedy gotujemy na palniku gazowym lub elektrycznym, należy również zapewnić, by jego status był „ktuma”.  W tym celu przed Szabatem przykrywamy kuchenkę blachą, a naczynia z jedzeniem umieszczamy przed Szabatem na tej pokrywie. Ta pokrywa jest powszechnie nazywana „platą”. Dodatkowym znanym dziś sposobem jest użycie „platy” elektrycznej, która jest powierzchnią grzewczą, na której jest umieszczane naczynie z jedzeniem przed Szabatem. Ta powierzchnia pozbawiona jest możliwości regulacji ogrzewania, po prostu działa z tą samą stałą mocą i oczywiście sam element grzejny jest ukryty.

Dopóki jedzenie znajduje się na placie w Szabat (gdzie ogień jest ukryty), do momentu aż nie będzie całkowicie gotowe, zabrania się przyspieszania przygotowywania posiłków. Dlatego zabrania się wkładania łyżki do garnka z jedzeniem i mieszania, a nawet wyjmowania z niego porcji jedzenia, ponieważ mieszanie, które nastąpi samoistnie, przyspiesza gotowanie. Aby wyjąć porcję jedzenia z takiego garnka, trzeba najpierw zdjąć go platy. 

Gdy jest potrzeba w dzień Szabatu tymczasowo zdjąć garnek z platy, a następnie znów tam umieścić, by jedzenie było ciepłe, należy przestrzegać następujących warunków:

1. Zdejmując garnek z jedzeniem z platy trzeba mieć zamiar, że ten garnek tam powróci.

2. Garnek pozostaje z rękach dopóki nie powróci na platę (dopuszczalne  jest, by garnek ustawić na blacie kuchennym).

3. Jedzenie w garnku powinno być całe czas gorące, dopóki nie wróci na platę. 

Garnek stojący na ogniu w prawie żydowskim nazywana jest „pierwszym naczyniem”. W tym naczyniu jest wystarczająco dużo ciepła, by potrawa w nim była ugotowana, nawet jeśli naczynie to zostało już usunięte z platy. Dlatego: po zdjęciu garnka z platy, nie wolno wkładać do niego produktów, które mogą być ugotowane od ciepła garnka. Na przykład nie wolno dodawać przypraw lub produktów, które mogą uwolnić wilgoć, która może spowodować proces gotowania od gorącego garnka. I nawet polewanie zawartością tego garnka przypraw lub cukru jest zabronione. Trzeba wlać wrzącą wodę do drugiego naczynia i dopiero tam dodać przyprawy.

A nawet do drugiego naczynia z wrzącą wodą zabrania się dodawania niektórych produktów, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo, że się tam ugotują. Należy przełożyć gorące jedzenie do kolejnego naczynia (trzeciego) i już tam dodać potrzebne produkty. Z tego powodu najlepiej nie dodawać soli do gorącego jedzenia, dopóki nie przeniesie się go do trzeciego naczynia. 

Jak przygotować kawę lub herbatę w Szabat:

Do szklanki wlewa się gorącą wodę z termopotu (który jest napełniany i włączany przed Szabatem) lub z garnka z wrzącą wodą umieszczonym na placie (przed Szabatem), następnie wodę ze szklanki wlewa się do kolejnego pustego naczynia (które będzie trzecim naczyniem), dopiero tam dodaje się kawę lub cukier . itp.

Zakaz wynoszenia/przenoszenia.

W Szabat zabrania się wynosić/przenosić przedmioty (rzeczy) z jednego miejsca, które Halaha definiuje jako „posiadanie” jednego rodzaju, w „posiadanie” innego rodzaju.

Zakaz ten, podobnie jak reszta szabatowych zakazów, pochodzi od  czynności przy budowie Miszkanu, gdy konieczne było dostarczenie Mojżeszowi wszelkich niezbędnych przedmiotów, materiałów (złota, srebra itd.), które ofiarowali Żydzi.

Przepisy dotyczące zakazów przenoszenia rzeczy są jednymi z najtrudniejszych ze wszystkich szabatowych zakazów; tu przeanalizujemy tylko główne pozycje.

Definicja halachicznych „posiadłości”.

Mędrcy, w związku z zakazem wynoszenia/przenoszenia, określają dla nas cztery różne rodzaje „posiadłości”.

Ze względu na uproszczenie i praktyczne korzyści skupimy się tylko na trzech z nich.

1. „Posiadłość publiczna”: miejsce, z którego ogół społeczeństwa ma prawo korzystać: ulice, jezdnia itp. Jednak aby pewne terytorium stało się „posiadłością publiczną”, musi mieć co najmniej osiem metrów długości i szerokości (rozmiar ten wynika z drogi w obozie Lewitów na pustyni, gdzie były dostarczane rzeczy).

2. „Karmelit”: nie ma wystarczającej wielkości, by być zaliczonym do „posiadłości publicznej” i korzysta z niego mniej osób, ale nie jest ogrodzony, a jego rozmiar jest nie mniejszy niż 4 na 4 tefahy (32cm na 32cm).

3. „Posiadłość prywatna”: teren ogrodzony z ogrodzeniem o wysokości co najmniej 80cm (10 tefah). „Posiadłość prywatna” może być bez dachu, najważniejsze jest to, że jest ogrodzona. A cała przestrzeń, nawet powyżej poziomu ogrodzenia, ma status „posiadłości prywatnej”. „Posiadłością prywatną” może być również wykop (jama) o głębokości 10 tefah.

Główny rodzaj czynności: przenoszenie z „posiadłości prywatnej” do „posiadłości publicznej”, ponieważ dokładnie to było robione podczas budowy Miszkanu.

Pochodne: wynoszenie przedmiotów z „posiadłości publicznej” do „posiadłości prywatnej”.

Zakaz mędrców: wynoszenie oraz wnoszenie z  „karmelitu”  lub do niego.

Zakaz wynoszenia obejmuje dwie czynności: podniesienie przedmiotu w jednej posiadłości i przeniesienie go do innej. Każda z tych czynności zakazana jest oddzielnie. Na przykład, nie nie wolno wyciągnąć rękę z jakimś przedmiotem z jednej posiadłości do drugiej, aby ktoś inny przejął ten przedmiot – z  ręki do ręki  lub odwrotnie.

Dodatkowym zakazem związanym z zakazem wynoszenia jest przenoszenie przedmiotu w granicach „posiadłości publicznej” lub w „karmelicie” na odległość większą niż cztery łokcie (około dwóch metrów).

Nawet bez przeniesienia przedmiotu za jednym razem na odległość  ponad czterech łokci, lecz zatrzymując się (robiąc przerwę), a następnie kontynuowanie – jest to tez zabronione ze względu na obawę przed przekroczeniem czterech łokci za jednym razem.

Lecz można przekazać  przedmiot innej osobie stojącej w granicach czterech łokci od pierwsze osoby, a on z kolei może przenieść do trzeciej osoby, która znajduje się w odległości czterech łokci od drugiej, i tak dalej, chociaż w rezultacie obiekt przejdzie długą drogę. 

W przypadku, gdy zakaz przenoszenia przedmiotu jest podyktowany jedynie zakazem mędrców, a istnieje potrzeba wykonania określonej czynności, by spełnić micwę, można poprosić nie-Żyda o przeniesienie niezbędnych rzeczy z jednej posiadłości do drugiej. 

Zakaz wynoszenia/przenoszenia zakłada nie tylko wynoszenie/przenoszenie  w rękach, ale także w kieszeniach lub w jakikolwiek inny sposób, z wyjątkiem tego, gdy przedmiot jest częścią ubioru. 

Podobnie zabronione jest noszenie dziecka. 

Gdy na ulicy znajduje się coś, co niesie ze sobą zagrożenie, takie jak szkło itp., Można to przesunąć, lecz na odległość jednorazową mniejszą niż cztery łokcie, ew. zatrzymując się co cztery łokcie. 

W przypadku, gdy ta ulica jest „karmelitą”, można przenieść/przesunąć więcej niż o cztery łokcie,  do miejsca, gdzie nie będzie już stanowić zagrożenia.

Osoba starsza może chodzić z laską, z którą zawsze chodzi.

Aby umożliwić przenoszenie przedmiotów na ulicy, należy wykonać eruw. 

Prawa Eruwu są jednymi z najtrudniejszych praw Halahy i dlatego należy oprzeć się o wiedzę doświadczonych rabinów, specjalistów w tej dziedzinie.

Zakaz pisania.

Zakaz wynika z faktu, że podczas budowy Miszkanu oznaczano belki, żeby wiedzieć, które belki pasują do siebie.

Prototyp pracy: pisanie (co najmniej) dwóch liter, a napis powinien być trwały, utrzymywać się przez długi czas, podobnie jak teksty pisane atramentem na papierze itp. 

Pochodne pracy: malowanie obrazów i rysunków, kreślenie itp.

Zakazy mędrców: pisać tak, że napis nie utrzymuje się na powierzchni przez długi czas, tak jak na przykład, pisanie jakimś prostym płynem, pisanie na zamglonym szkle, pisanie na zakurzonej powierzchni auta. 

Dodatkowo, z powodu zakazu pisania, mędrcy wprowadzili „zakaz kupna-sprzedaży”: zakaz wprowadzony przez mędrców dokonywania w Szabaty  jakichkolwiek transakcji kupna i sprzedaży z obawy przed naruszeniem zakazu pisania. 

Transakcje związane z najmem również podlegają temu zakazowi. Z tego powodu zabrania się otrzymywania pieniędzy za pracę wykonaną w Szabat, nawet jeśli sama w sobie praca nie jest zabroniona, np. ochrona własności itp.

W związku z tym w prawie żydowskim istnieje termin „Kawlaa” (ukryta płatność). 

Oto jego istota:

Powodem zakazu otrzymywania pieniędzy za pracę wykonaną w Szabat jest to, że wygląda to na transakcje kupna-sprzedaży (a zakaz kupowania i sprzedawania jest sam w sobie zakazem wprowadzonym przez mędrców, mającym na celu zapobieganie takich czynności, jak pisanie umów itp.). 

Dlatego też jeżeli wynagrodzenie za pracę w Szabat jest ukryte – zawarte („muwla”, stąd określenie „hawlaa”) w łącznym wynagrodzeniu za niektóre wspólne prace, bez wyodrębniania wynagrodzenia za pracę w Szabat, będzie można je otrzymać, ponieważ nie będzie to wyglądało jak kupno-sprzedaż w Szabat. 

Jednym ze sposobów rozwiązania tej kwestii jest wypłata wynagrodzenia za pracę nie w trybie „dniówek”, lecz na koniec określonego okresu. Jednocześnie nie należy umawiać się: „zapłać mi za soboty” itp., ale „zapłać mi za tydzień” lub „za miesiąc, w którym pracowałem”.  Wówczas wynagrodzenie za pracę w Szabat jest ukryte – zawarte w całkowitym wynagrodzeniu, nie jest uwydatnione tak, że widać, że bierze się pieniądze za pracę w Szabat – w takim przypadku mędrcy  nie rozszerzają swojego zakazu, ponieważ nie wygląda to na transakcję  kupno-sprzedaż.

(Przepisy dotyczące „ukrytych” płatności mają wiele dodatkowych niuansów związanych z podejściem Alter Rebbe do tego zagadnienia, ale nie będziemy się zagłębiać w ten temat. W zastosowaniu praktycznym warto skonsultować się z doświadczonym rabinem.)

Zakaz kupna-sprzedaży obejmuje również zakaz prowadzenia w Szabaty ustnych rozliczeń biznesowych.

Zakaz ścierania napisów.

Zakaz wynika z faktu, że podczas budowy Miszkanu pewne belki były już odznaczone i czasami konieczne było usunięcie lub zmiana napisu.

Prace prototypowe: usuwanie liter w celu ponownego napisania.

Pokrewne: usuwanie znaków i/lub rysunków w celu narysowania czegoś ponownie.

Zakaz mędrców: ścieranie bez zamiaru napisania czegoś ponownie.

Czy można je jeść w Szabat ciasteczka z rysunkami bądź literami?

Istnieje kilka opinii na ten temat. Niektóre z nich pozwalają na to bezwarunkowo, inne wprowadzają różnice między napisami jak: takie które są integralną częścią samych ciasteczek – takie ciasteczka można jeść bez obawy (zniszczenie liter nie jest zauważalne), a napisami wykonanymi z innego materiału – wtedy należy je jeść, uważając, by nie nadgryzać liter, niektórzy zaś zalecają pokrojenie ciastka między literami tak, by nie przecinać liter lub przed Szabatem. Według Alter Rebbe należy unikać jedzenia takich ciasteczek, nawet jeżeli napis jest integralną częścią samego ciasteczka. 

Natomiast Alter Rebbe zezwala na podawanie ciasteczek z napisami dziecku przed bar / bat micwą.

Kolejną kwestią związaną z zakazem ścierania napisanego, to rozrywanie liter, co często może się zdarzyć przy otwieraniu różnych żywnościowych opakowań: zaleca się rozrywanie pomiędzy literami.

Rozpalanie ognia

Aby wyprodukować farbę niezbędną przy budowie Miszkanu,  gotowano rośliny i temu podobne czynności, w tym celu konieczne było rozpalenie ognia. (Trzeba zauważyć, że ten rodzaj pracy różni się od innych prac szabatowych, o których Tora nie wspomina konkretnie, jednakże wymienionych w myśl zasady, że prace związane z budową Miszkanu w Szabaty są zabronione. Zakaz rozpalania ognia jest wyszczególniony  w Torze w dodatku tego, że czynność ta jest związana z budową Miszkanu).

Główny rodzaj pracy: 

jakiekolwiek rozpalanie ognia.

Prace pochodne: 

zwiększenie istniejącego ognia, poprzez dodawanie łatwopalnych materiałów;  rozżarzanie metali.

Zakazy mędrców: 

mędrcy zabronili zapalać na Szabat świece z knotem, na którym ogień nie utrzymuje się dobrze, w obawie, że ktoś pochyli taką świecę, aby poprawić dopływ oliwy do knota a tym samym zwiększy się płomień. Nawet jeśli świeca jest wysokiej jakości i nie ma obawy, że ktoś ją pochyli, nie wolno używać  świecy olejowej do czytania, aby  przypadkowo nie przechylić ją w celu lepszego oświetlenia, a tym samym zwiększenia płomienia. 

Świece stałe (nie olejowe) mogą być używane nawet do czytania.

Z zakazem rozpalania ognia związany jest zakaz prowadzenia samochodu, ponieważ naciśnięcie pedału gazu powoduje spalenie paliwa.

Kolejnym zakazem związanym z tym wyżej wymienionym (według niektórych autorytetów) jest włączenie lamp żarowych. 

Następnym zakazem wynikającym z zakazu rozpalania ognia jest zakaz kąpieli w gorącej wodzie w Szabat, nawet jeśli woda była podgrzewana przed Szabatem. Wynika to z obawy mędrców, że osoby przygotowujący kąpiel mogą podgrzewać wodę w Szabat, twierdząc, że podgrzali ją przed Szabatem. Niewielką część ciała można umyć w wodzie, która została podgrzana przed Szabatem.

Korzystanie z mykwy w Szabat jest dopuszczalne, ponieważ wiąże się to ze spełnieniem micwy.

Uwaga: kwestia, do której kategorii należy zakaz włączania energii elektrycznej (tzw „włączanie  światła”) w Szabat, budzi kontrowersje, dlatego wspomnieliśmy tylko o żarniku, który najprawdopodobniej jest związany z zakazem zapalania.

Gaszenie ognia.

Jak wspomniano wcześniej, podczas budowy Miszkanu gotowano rośliny do przygotowania farby, a następnie gaszono ogień, dlatego gaszenie jest również uważane za zabronione w Szabat.

Główny rodzaj pracy: 

gaszenie ognia.

Prace pochodne: 

usuwanie materiałów palnych, np. usuwanie oleju ze świec lub drewna opałowego z ognia i temu podobne.

W Szabat zabrania się otwierania okna lub drzwi przed zapaloną świecą, ponieważ wiatr może zgasić świecę. Nawet jeśli akurat nie ma wiatru, nadal jest to zabronione, ponieważ wiatr może się pojawić po otwarciu drzwi. 

Dozwolone jest zmoczenie skrawka ubrania z jednego brzegu, gdy drugi brzeg się pali, a ogień zgaśnie, gdy dotrze do mokrej strony.

W przypadku pożaru, jeżeli istnieje ryzyko zagrożenia życia, dozwolone jest ugaszenie ognia.

Cios młotem.

Definicja zakazu „uderzenie młotkiem”:  przykazanie zakazujące czynność kończącą wykonanie jakiegokolwiek naczynia (do Miszkanu), po której dany przedmiot staje się zdatny do użytku.

Jest oczywiste, że ta praca była integralną częścią budowy Miszkanu.

Główny rodzaj pracy: uderzanie przedmiotu młotkiem w celu wyrównania jego nierówności i tym samym dokończenie jego wykonania, doprowadzając do stanu gotowego do użytku.

Prace pochodne: każda czynność, która powoduje, że przedmiot staje się gotowym/przydatnym do użytkowania, na przykład – prostowanie okularów lub ostrzenie noża.  Lub, na przykład, gdy ubranie wymaga stałego noszenia paska – zabrania się wkładania paska do nowych ubrań, które nie były jeszcze noszone. Jest dopuszczalne wciąganie sznurówek do nowych butów pod warunkiem, że nie pozostaną one tam na stałe. Trzeba zastosować sznurówki, które napewno zostaną wymienione po Szabacie (t.j. sznurówki w nieodpowiednim kolorze lub nieodpowiednie pod względem jakości itp.).

W przypadku ubrań nie nowych, które wymagają noszenia  podtrzymującego pasa a były już używane, lub stare buty, do których chcemy ponownie wciągnąć sznurówki, o ile dziurki pod sznurówki są wystarczająco szerokie po poprzednim użytkowaniu tak, że sznurówkę można z łatwością wciągnąć – w powyższych sytuacjach  ponowne zakładanie paska bądź wciągnięcie sznurówek jest dozwolone, gdyż nie uważa się taką czynność za dokończenie wytwarzania.

Zakazy mędrców: oddzielanie przynoszenia lub dziesięciny, a także oddzielanie chały, ponieważ poprzez taką czynność stają się przydatne do spożycia. 

Podobnie mędrcy zabronili zanurzania w mykwie nowych naczyń, gdyż przed zanurzeniem  naczynia te nie nadają się do używania (są nie koszerne, ale można je podarować nie-Żydowi, wtedy Żyd może z nich korzystać bez zanurzania; natomiast po Szabacie trzeba jednak takie naczynia zanurzyć w mykwie, ale już bez błogosławieństwa).

Ze względu na zakaz naprawiania przedmiotów kuchennych w Szabat, zabrania się wycinania papieru do niektórych zastosowań. Cięcie za pomocą specjalnego narzędzia jest naruszeniem zakazu Tory, rozrywanie rękami – zakaz mędrców.

Zakaz wybielania

Do budowy Miszkanu potrzebna była wełna i len do wykonania szat kohenów, narzut, które służyły za dach Miszkanu, oraz zasłon oddzielających pomieszczenia. 

Proces wytwarzania wełnianych nici obejmuje oczyszczanie wełny, które w Misznie nazywane jest „bieleniem”. Ta czynność jest głównym rodzajem pracy.

Pochodne pracy: pranie odzieży.

Pranie składa się z kilku zabronionych czynności:

namaczanie lub nawet lekkie zmoczenie, pocieranie o siebie mokrych ubrań, wyżymanie mokrych ubrań.

Zakaz mędrców: szorowanie wyrobów skórzanych. 

Zgodnie z Torą zakaz prania dotyczy tylko tkanin, ale nie wyrobów skórzanych, dlatego dopuszcza się zwilżanie i czyszczenie wyrobu skórzanego (sofa, pasek, buty itp.). Jednakże mędrcy zabronili pocierania zwilżonych skórzanych wyrobów. 

(Istnieje opinia, że wyroby z tworzyw sztucznych są podobne do skórzanych. Dlatego chociaż można umyć smoczek dziecka, to nie wolno wycierać go i innych podobnych przedmiotów z brudu).

Dozwolone jest osuszenie ręcznikiem lub wycieranie mokrych rąk, gdyż nie jest to sposób na wyczyszczenie ręcznika, a wręcz przeciwnie, przez to brudzi się.

Dozwolone jest strząsanie kurzu z ubrań i nie jest to uważane za pranie. Ale niektórzy przyjęli bardziej rygorystyczne podejście, unikając robienia tego z nowymi lub czarnymi ubraniami, gdy kurz przeszkadza użytkownikowi.

Chcąc usunąć zabrudzenia z ubrań lub obrusu, nie wolno zamaczać. Należy zetrzeć za pomocą ścierki, ale bez wysiłku, aby nie wyżymać.

Dozwolone jest usuwanie brudu, który przywarł  do odzieży.

Wyżymanie: po namoczeniu w wodzie, ubranie jest wyżymane, aby można było go użyć, co jest częścią procesu prania. Dlatego wyżymanie w Szabat jest zabronione. 

Zakaz mędrców: zabronione jest wyżymanie rzeczy nawet nie po to,  by później używać. (Jest to dodatek do zakazu wyżymania ze względu na wyciskany płyn, będący produktem zakazu omłotu).

Dlatego podczas wycierania mokrego stołu lub podłogi należy uważać, aby nie wycisnąć płynu, to znaczy podczas wycierania szmatką lub serwetką nie należy używać siły. Po prostu należy przykryć mokre miejsce ścierką, a następnie ostrożnie usunąć, by nie wycisnąć z niej płynu. 

Również w tym celu nie można używać ubrań, na które się bardzo uważa by się nie zabrudziły, gdyż wtedy istnieje spore ryzyko, że będzie się je wyżymać.

I oczywiście w Szabat nie można używać zwykłej myjki, ale tylko takiej, przy której nie ma ryzyka naruszenia zakazu wyżymania.

(do przygotowania tego materiału wykorzystano książkę „Kalihot vegalakhot” wydawnictwa „Reshet Ogaley Yosef-Yitzhak” oraz materiały ze strony www.shulchanharav.com).

Zakaz polowania, łowienia, uboju.

Na potrzeby budowy Miszkanu wyławiano specjalne mięczaki, z których wydobyto barwnik „Thelet”. Polowano też na tachaszej, z których skór były robione narzuty do Miszkanu.

Główny rodzaj pracy: polowanie na zwierzęta i ptaki z tych gatunków, które są zwyczajowo łowione na świecie.

Zakaz mędrców: wyławianie żywych stworzeń, które wcale nie są  potrzebne, jak muchy lub gady.

Według Tory zabronione są tylko połowy doprowadzone do końca. To znaczy, gdy zwierzę jest zapędzane do domu lub w niewielki ogrodzony zagon, tak że nie jest wymagany dodatkowy wysiłek, aby je złapać. Ale mędrcy zabronili nawet takiego łowienia, gdy zwierzę wpędzane jest na obszerny ogrodzony teren, co utrudnia jego złapanie. Gady, które często atakują ludzi, takie jak węże itp. – wolno łowić w Szabat. Pluskwę, robaka itp., co gryzie ludzi, można złapać, aby usunąć go z ciała, aby nie gryzło. Niektórzy pozwalają  to zrobić, zanim ugryzie człowieka, jeśli jest już na ubraniu, w pobliżu ciała. 

Zakaz uboju zwierząt.

Aby zdobyć skóry na potrzeby Miszkanu, zabijano zwierzęta.

Główny rodzaj pracy: ubój.

Pochodne tej pracy: zabijanie w każdy inny sposób. 

Podobnie zabrania się również uderzania człowieka, zwierzęcia lub ptaka (i niektórych gadów) tak, że na ciele/tułowiu tworzy się siniak, pod warunkiem, że ma to na celu zranienie.

Zakaz mędrców: gdy zabijają niepotrzebnie, to znaczy bez potrzeby posiadania tuszy zwierzęcia lub jego skóry.

W Szabat nie wolno nawet zranić siebie samego tak, by wystąpiła krew.

Zwierzęta, które stanowią zagrożenie dla ludzi, mogą być zabijane.

Przepisy dotyczące dziesięciny i cedaki.

1. Dziesięcinę się oddziela od dochodu netto. Dlatego najpierw odliczają wszystkie wydatki związane z działalnością, w tym podatki, składki na ubezpieczenie itp., A następnie oblicza się dziesięcinę z dochodu netto.

2. Kobieta pracująca może odliczyć od swoich zarobków wszystkie wydatki związane z pracą, takie jak opieka nad dziećmi, transport, odzież do pracy.

3. Niektórzy rabini piszą, że ci, którym trudno jest płacić dziesięcinę, mogą najpierw odliczyć wszystkie podstawowe potrzeby członków swojej rodziny, takie jak mieszkanie, jedzenie i odzież, i oddzielić jedną dziesiątą pozostałej kwoty.

4. Dziesięcina jest oddzielana nie tylko od uzyskanego dochodu, ale także od otrzymanego spadku itp.

5. Przykazanie cedaki obejmuje udzielanie pożyczek (bez odsetek) tym, którzy ich potrzebują. Co więcej, jest w tym również korzyść dodatkowa, gdyż ten, kto udziela pożyczki, nie tylko wspiera bliźniego, ale także pomaga mu stanąć na nogi i rozpocząć nowe życie, a pożyczkobiorca nie jest zażenowany  tym, że dostaje  jałmużnę.

6. Wielką rzeczą jest dawanie cedaki anonimowo, gdy adresat nie wie, od kogo ją otrzymał, a zatem nie jest zawstydzony, skrępowany a duma obdarowanego nie jest nadszarpnięta.

7. Jak poznaliśmy na lekcji, dobrze jest dawać cedakę z życzliwym wyrazem twarzy i zadowoleniem, a w żadnym wypadku nie należy swoim zachowaniem powodować przykrych uczuć proszącego.

8. Rebbe wielokrotnie wzywał, aby przekazywać cedakę dla fundacji publicznych (fundusze pomocowe itp.). Ma to zalety cedaki udzielanej anonimowo, a także staje się cedaką wykonywaną bardzo często. Ponadto nawet wtedy, gdy sami zapomnieliśmy dać cedakę, fundusz ją daje, a to jest traktowane jako nasza cedaka.

9. Zwyczajowo daje się cedakę każdego dnia tygodnia przed modlitwą poranną i przed popołudniową modlitwą Mincha.

10. Przyjęte jest dawać cedakę przed zapaleniem świec szabatowych i świątecznych.

Świętowanie Szabatu

W Księdze Proroka Jeszajahu jest napisane: „… a Szabat nazwiesz radością, Świętem Pana – Dniem Świętości, a będziesz go czcić, nie zajmując się sprawami swoimi, nie szukając pracy dla siebie i nie prowadząc rozmów o tym.”

Z tego wersetu mędrcy wyprowadzili wiele praw dotyczących sposobu postępowania, którego powinniśmy przestrzegać w Szabat i jak należy Szabat  obchodzić. 

Skupimy się na słowach: „…..a będziesz go czcić, nie zajmując się sprawami swoimi, nie szukając pracy dla siebie i nie prowadząc rozmów o tym.” – t.j. należy czcić Szabat tak, by nie zachowywać się tego dnia, jak w dzień powszedni. Co to oznacza w odniesieniu do praw Szabatu? Mędrcy zabronili biegania, skakania w Szabat oraz chodzenia dużymi krokami, gdy nie ma w tym konieczności. Można przejść dużym krokiem przez błoto, aby szybciej przejść lub przeskoczyć przez kałużę, zamiast ją obchodzić. Można też biec ze względu na wypełnienie jakiegoś przykazania, np. do synagogi itp. 

Można też biegać dla przyjemności, na przykład w grach wymagających biegania. (Bieganie sportowe wprowadza dodatkowe zakazy, ale niektórzy uważają, że one mogą być dozwolone).

Ze słów „…nie szukając pracy dla siebie” mędrcy uczą, że w Szabat nie wolno zajmować się codziennymi zajęciami, co oznacza wykonywanie czegoś, co samo w sobie jest dozwolone w Szabat, ale służy jako przygotowanie do następnych dni po Szabacie.

Ten zakaz zawiera kilka niuansów.  Omówimy niektóre z nich. 

Np. w Szabat nie wolno wychodzić w pole, aby zobaczyć, sprawdzić, co trzeba tam zrobić.Pomimo tego, że w tej chwili nie robimy nic, co jest zabronione, ale jest to planowanie – co trzeba zrobić następnego dnia. Lub prowadzenie rozmów z przyjacielem na temat wykonania jutro pewnych czynności, których wykonanie w Szabat jest zabronione – takie planowanie jest również zabronione, gdyż jest to troszczenie się w Szabat o swoje potrzeby, swoje sprawy. Ale jeżeli nie czyni się tego wprost, na przykład, jeżeli spytasz kogoś, czy będzie wolny wieczorem, a ten, kogo pytasz, z samego pytania faktycznie zrozumie, że trzeba będzie coś zrobić, jest to dozwolone. ( Wynika to ze słów na końcu wersetu : „…i nie prowadząc rozmów o tym.”  – t.j. zabronione są tylko słowa, mówiące wprost).

W Księdze Jeszajahu (58:13) czytamy: „Jeśli powstrzymasz nogę swoją w Szabat, (powstrzymasz się) od wykonywania swoich czynności w Mój Święty Dzień, a Szabat nazwiesz rozkoszą, Świętym Dniem dla B-ga -będziesz czcił i będziesz go szanował, nie wykonując swoich powszednich (służbowych) obowiązków, nie szukając powszednich (biznesowych) prac i nie wspominając o nich ani słowem”.

Jak dowiedzieliśmy się w zeszłym tygodniu, z tego wersetu mędrcy wywodzą wiele szczegółów o tym, jak powinniśmy zachowywać się w Szabat i jak go obchodzić.

Tak więc kontynuując przegląd zasad, które wynikają ze słów „i szanuj go… nie szukając dla siebie spraw”, z których wynika że w Szabat nie wolno zajmować się sprawami (pracą) życia codziennego. Mianowicie: nie wolno wykonywać w Szabat pewne czynności, które same w sobie są dozwolone, ale są w pewnym sensie przygotowaniem do czynności zakazanej, która będzie wykonywana po Szabacie.

„Nie szukaj pracy dla siebie” oznacza szukanie sposobu na zaspokojenie swoich potrzeb itp. Natomiast to zdanie mówi o tym, by  okazywać szacunek dla Szabatu, nie „szukając spraw  dla siebie”. Dlatego w Szabat nie wolno wychodzić na miasto w poszukiwaniu handlowego punktu (kupno-sprzedaż), który będzie użytkowany po Szabacie. Zabrania się również wychodzenia poza miasto w Szabat w granicach „thum Szabat” (granica szabatowa – ok. 1 km od miasta) w celu załatwienia spraw na „po Szabacie”, chociaż w zasadzie dozwolone jest spacerowanie w Szabat, aby zaraz po zakończeniu Szabatu kontynuować spacer ze względu na to, co jest zabronione czynić w Szabat… (Np. w Szabat można dojść do granicy „thum Szabat”, a zaraz po Szabacie iść dalej, by zatrudnić pracownika, albo pracować w polu lub na budowie, co jest zabronione w samą Szabat).

Wszystkie te zakazy są ważne tylko wtedy, gdy wyraźna jest intencja, że jest to robione ze względu na zabronioną pracę. Ale można wyjść do ogrodu przed końcem Szabatu, aby zbierać owoce bezpośrednio po zakończeniu Szabatu: wyjście do ogrodu nie oznacza zamiaru zbierania owoców, ale można to zrobić po prostu ze względu na spacer i przyjemność.

Jeżeli przyjrzeć się bliżej niuansom wersetu „od załatwiania swoich spraw …”, można zauważyć, że werset mówi konkretnie o własnych czynach – zabrania się w Szabat zajmować się sprawami dozwolonymi ze względu na czyn zabroniony po Szabacie. Lecz można zająć się sprawami Nieba, takimi jak działania na potrzeby spełnienia przykazań – to jest dozwolone. Dlatego wolno udać się na skraj „thum Szabatu”, aby zaraz po zakończeniu Szabatu iść dalej, co w Szabat było zabronione, o ile było konieczne do wypełnienia jakiegoś przykazania. (W Szabat wolno dojść tylko do granicy dozwolonego terytorium thum, czynność zabroniona oczywiście nie może być wykonana – może być wykonana dopiero po Szabacie.)

Z tego samego powodu w Szabat można zatroszczyć się o potrzeby społeczne.

Dozwolona jest taka troska o potrzeby własne, jak uzgodnienie z nauczycielem, że po Szabacie będzie uczył dziecko Tory. 

Dozwolone jest również uzgodnienie z nauczycielem, aby nauczył dziecko rzeczy, które pomogą mu w przyszłości zadbać o siebie – jest to utożsamiane z potrzebami przykazania. 

Jednocześnie można uzgodnić z nauczycielem jedynie, że dziecko będzie jego uczniem, ale nie wolno omawiać, uzgadniać kwestii płatności oraz podawać kwoty za lekcje itp.

Dozwolone jest informowanie ludzi w Szabat o zgubionej rzeczy, nawet jeśli tej rzeczy nie wolno używać w Szabat oraz nie wolno jej przenosić, ponieważ zwrot zguby jest przykazaniem.

W Księdze Jeszajahu (58:13) jest powiedziane: „Jeśli powstrzymasz  nogę swoją w Szabat (będziesz się powstrzymywać) od załatwiania swoich spraw w Mój święty dzień, a Szabat nazwiesz rozkoszą, świętym dniem dla B-ga – szanowanym, wyróżnionym – wyróżnisz go nie zajmując się swoimi sprawami powszednimi, nie szukając spraw do załatwienia, wykonania i nie wspominając ani słowa (o tym) ”.

Oto kolejne prawa Szabatu wynikające z tego wersetu. Tym razem skupimy się na słowach „i wyróżnij go … nie wspominając ani słowa (o tym)”. Ten werset mówi nam, że powinniśmy okazywać szacunek dla Szabatu również w naszych rozmowach. Mędrcy uczą z tego, że rozmowy w Szabat powinny różnić się od rozmów w dni powszednie.

Uczyliśmy już, że nie wolno omawiać z pracownikiem lub inną osobą wykonywania jakichś prac po Szabacie ze względu na zakaz „nie szukania pracy dla siebie”. 

Wyrażając zgodę na wykonanie pracy, człowiek zajmuje się w Szabat sprawami, a mianowicie troszczy się w Szabat o to, aby praca została wykonana, a pracownik po Szabacie wykonał zadanie.

Nie wolno też planować na głos, że na przykład: jutro wykonam jakąś pracę. 

Rozmowy dnia powszedniego w Szabaty są zakazane. 

Nie wolno też powiedzieć: po Szabacie kupię to lub owo, itp.

Jednak że można zastanawiać, myśleć: jutro zrobię to i to lub pojadę tam i kupię to i to itp. 

Zabronione są jedynie rozmowy, zaś nie myśli.

Jednakże myśli o sprawach codziennych, o biznesie absorbują człowieka. Nie wolno myśleć w Szabat o sprawach, które denerwują, martwią.

W Szabat można powiedzieć innej osobie, że po Szabacie przekaże pewną kwotę na cedakę. 

Można też rozmawiać o kojarzeniu par i małżeństwie, bo to jest przykazanie. 

Natomiast jeśli rozmowy w żaden sposób nie dotyczą  wypełnienia przykazania, zaś człowiek jedynie informuje: jutro wypełnię takie a takie przykazanie (i wiąże się to z działaniami zabronionymi w Szabat) – to jest to zabronione.

W Szabat należy maksymalnie ograniczyć rozmowy o tym, co powoduje smutek, niepokój. 

Również w Szabat należy maksymalnie ograniczyć ilość 'pustych’ rozmów tak, aby rozmowy w Szabat nie wyglądały jak rozmowy w dni powszednie.

 

Prawa Postu Tisza BeAw

Post zaczyna się po zachodzie słońca.
 
POWIEDZIELI MĘDRCY „KTO PŁACZE PO ZNISZCZENIU JEROZOLIMY, BĘDZIE UCHONOROWANY I W RADOŚCI ZOBACZY ODBUDOWĘ ŚWIĄTYNI!”
 
❗ PRAWA POSTU 9 Aw – W PAMIĘCI ZNISZCZONEJ ŚWIĄTYNI
 
❌ 9 Aw – następujące rzeczy/czynności zabronione i wskazane:
 
🍽 jedzenie i picie,
🚿 mycie się i kąpiele (również mycie zębów, mycie rąk – tylko końce palców)
🧴 korzystanie z kosmetyków (nie można używać perfum, kremów i kosmetyków, można użyć dezodorantu/antyperspirantu),
👞 noszenie skórzanych butów,
🔹 intymność małżeńska.                                                                                                                                                                                                                                                        W nocy Tisza B’Aw i rano do południa zwykle siada się na niskim stołku lub siedzisku (nie więcej niż 24 cm wysokości).
⌚ według tradycji nie wolno pracować, wykonywać prac domowych.
🚬 nie pal (przynajmniej w miejscach publicznych).
📖 przeczytaj Księgę Eicha i Kinot ze specjalnej kolekcji (Lamentacje 9 Aw).
📖 W porannym błogosławieństwie nie wypowiadają następującego zdania: „Błogosławiony jesteś, Panie, nasz B-że, Władco świata, który obdarzył mnie wszystkim, czego potrzebuję”.
🤝 nie ma zwyczaju pozdrawiania się słowami „szalom”, „cześć”, „do widzenia”, „cześć”, „do widzenia” itp. Jeśli ktoś o tym nie wie i mówi, odpowiada mu, starając się nie urazić.
😔 rezygnuje się z zabaw, nie wychodzi się na spacer, należy zachować się zgodnie powagą dnia żałoby po zniszczonej Świątyni.
 
Lekkiego Postu, Przyjaciele!
 

(ilustracja: Chabad.org)

 

Od Świątyni do synagogi – od kapłana do rabina

Arka Przymierza
„I wystawią Mi świątynię, abym zamieszkał w pośród nich..” (Ks. Wyjścia/Szmot, 25:8).
Od tamtych czasów całe życie religijne Żydów skupiało się wokół Arki Przymierza, w której też przechowywano tablice z Dziesięciorgiem Przykazań.
Następnie, przez kilka stuleci Arka Przymierza znajdowała się w Świątyni Jerozolimskiej, wybudowanej specjalnie dla niej przez Króla Salomona. Wybudowano ją na Wzgórzu Świątynnym Moria; na którym Abraham miał złożyć B-gu w ofierze swego syna Izaaka. Była to Pierwsza Świątynia.
Wewnątrz Świątyni, w miejscu, zwanym jako Przenajświętsze, mieścił się kamień węgielny świata, a na nim spoczywała Arka Przymierza. Była to drewniana skrzynia wykładana zlotem, w której przechowywano kamienne Tablice Dekalogu.
Wewnątrz Świątyni znajdował się też kultowy siedmioramienny zloty świecznik oliwny — menora — symbolizujący mądrość i świętość B-ską.
„A rozkażesz synom Izraela, aby przynosili tobie oliwy z oliwnika, czystej, wytłoczonej, dla oświetlania, dla ciągłego zapalania światła…” (Ks. Wyjścia/Szmot, 27:20).
Świątynia była miejscem spełniania nakazów Stwórcy dotyczących tego miejsca, służby religijnej, składania ofiar, szczególnie w okresie Wielkich Świąt, miejscem pielgrzymek oraz ważnych zgromadzeń ludu Izraela – ogólnie, Centrum religijnym narodu żydowskiego, miejscem duchowości.
W 622 r. p.n.e., po reformie religijnej króla Jozjasza, wyłącznie Świątynia Jerozolimska miała być jedynym miejscem legalnego uprawiania rytuałów poświęconych B-gu, m.in. składania ofiar.
Świątynia ta została zburzona przez Nabuchodonozora II.
Druga Świątynia, którą wzniesiono pod koniec VI w. p.n.e. po zburzeniu Pierwszej Świątyni. Stała ona również jako Centrum religijne aż do 70 r. n.e.
Zniszczenie Drugiej Świątyni przez Tytusa spowodowało, że rolę Świątyni jako miejsca kultu religijnego i zgromadzeń przejęły domy modlitw, czyli synagogi. Wówczas, również, po zburzeniu Drugiej Świątyni przestał istnieć urząd kapłański. W starożytności kapłani stanowili w społeczności żydowskiej osobny stan, sprawowali swe funkcje dziedzicznie, tworzyli rody kapłańskie, w których obrębie przekazywali następcom swą wiedzę i uprawnienia.
Zniszczenie Drugiej Świątyni pozbawiło Żydów jednego jedynego Centrum religijnego.
Po wygnaniu narodu żydowskiego z Jerozolimy Żydzi rozproszyli się po całym świecie, zakładając własne gminy kierowane przez rabinów, którzy przejeli obowiązki kapłanów. Już w tamtych czasach rabini przekazywali nauki, wiedzę, również wykonywali czynności sakralne: głosili kazania, zapewniali opiekę duchową, organizowali pogrzeby, udzielali ślubów i rozstrzygali sporne kwestie dotyczące przepisów religijnych.
Wyraz ‚rabbi’ w tłumaczeniu z hebrajskiego oznacza ‚mój mistrz’. Tytuł rabina nadawany jest wyłącznie Żydowi wysoko wykształconemu, m.in. zajmującemu się interpretacją i wyjaśnianiem Tory, Miszny – ogólnie Prawa Żydowskiego. Rabinami są osoby, cieszące się dużym szacunkiem i autorytetem religijnym. Od czasów średniowiecza są to duchowi przywódcy społeczności żydowskiej.

Aw 1

Wyjątkową cechą Mesjasza jest to, że jest on skromny.
Chociaż będzie on najwyższy pod względem wielkości, ponieważ będzie uczył Tory patriarchów i Mosze Rabeinu (alav haszalom), nadal będzie cechowała go najwyższa skromność i samo poświęcenie, ponieważ będzie także uczył prostych ludzi.

Tammuz 29

Odnaleziono odręczną notatkę Cemach Cedek. Treść: Postanowił studiować teksty talmudyczne i halachiczne przez sześć godzin każdej nocy, stojąc. Dzięki B-gu spełnił to i ukończył studiowanie całego Talmudu (babilońskiego i jerozolimskiego) oraz czterech oddziałów Szulchan Aruch – wszystkie dogłębnie przestudiowane.

Aw

 

Miesiąc Aw jest piątym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan – zgodnie z tradycją Żydowską.
W Torze miesiąc Aw jest nazywany właśnie „piąty miesiąc”:
„Tedy wstąpił Aharon, Kapłan, na górę Hor, według nakazu Wiekuistego, i umarł tam roku czterdziestego po wyjściu synów Israela z ziemi Micraim, miesiąca piątego, pierwszego dnia tegoż miesiąca.” (Bamidbar, 33:38).
Nazwa „Aw” (אָב) została przyjęta przez Żydów w okresie niewoli babilońskiej (podobnie jak nazwy pozostałych miesięcy kalendarza równie mają pochodzenie babilońskie).
Miesiąc ten nazywają też Menachem-Aw (Pocieszający Aw), gdyż w okresie tego miesiąca wyczekujemy pocieszenia, ukojenia smutków tego miesiąca a wśród nich, największym smutkiem jest zburzenie Pierwszej i Drugiej Świątyń.
Rosz Chodesz miesiąca Aw trwa jeden dzień (a nie dwa, jak w większości miesięcy), ponieważ miesiąc poprzedzający – Tammuz jest jakby niepełnym miesiącem – liczy tylko 29 dni.
Natomiast miesiąc Aw zawsze jest miesiącem ‘pełnym’ – zawsze 30 dni.
Dzień 9 Aw – Tisza B’Aw – dniem zakończenia trzech tygodni żałoby i pierwszy dzień – początek postu, który zaczyna się wraz z zachodem słońca.
Dzień 9 Aw w Midraszu Ejcha nazwany jest dniem „moed” – świętem, co oznacza, że BeEzrat Haszem (z B-żej Pomocą), dzień Tisza B’Aw stanie się Świętem Radości.
Rosz Chodesz miesiąca Aw jest dniem „postu sprawedzliwych” – „Taanit Cadikim”.
Chociaż w Rosz Chodesz poszczególnych miesięcy zwyczajowo nie ma postów, wyjątkowo w Rosz Codesz miesiąca Aw pości się, gdyż jest to dzień śmierci Kohena Gadol Aharona (Wielkiego Kapłana Aarona).
Szczególnym dniem Piątego Miesiąca jest dzień 15 Aw – Święto Tu B’Aw – choć Tora o nim milczy, na koniec traktatu Taanit, Miszna mówi: „Nie znał Izrael większego święta ponad 15 dzień miesiąca Aw i Jom Kipur. W dni te córy Jeruzalem szły do winnic i tańczyły…”

Raszi – Rabin Szlomo Jicchaki

 

Rabin Szlomo Jicchaki, znany jako „Raszi” (skrót od Rabenu Szlomo Jicchaki ben Jicchak), zmarł w dniu 29 Tamuz roku 4865 od  stworzenia świata.

Raszi urodził się w Troyes we Francji w 1040 r.. 

Jego komentarzy do Tory, ksiąg Proroków i Talmudu są powszechnie uznawane jako najbardziej podstawowe narzędzie dla zrozumienia tych tekstów nawet przez dzieci w wieku szkoły podstawowej, gimnazjalistów itd. 

Wielu późniejszych uczonych, komentatorów są autorami opracowań swoich komentarzy do komentarzy Rasziego – dotychczas napisano ponad 200 komentarzy uzupełniających. 

Rebbe Lubawaicz, Rabin M.M. Schneerson w swoich słynnych „rozmowach z Raszi”, wielokrotnie dowodził, jak „prosta jest wymowa tekstów Raszi” . Teksty Rasziego są wielowarstwowe w pojmowaniu, są zwięzłe, a prostota narracji sprzyja pokonaniu trudności tematycznych. Innowacyjne na owe czasy interpretacje Rasziego do Biblii i Talmudu są bardzo wysoko cenione do dnia dzisiejszego. 

Raszi jest autorem najważniejszych komentarzy do Tanachu i Talmudu. Dla zapisywania jego tekstów został stworzony w XV „Alfabet Hebrajski Rasziego”, charakteryzujący się specjalnym krojem liter.

Jego komentarz do Tory był pierwszą drukowaną książką w języku hebrajskim wydaną w Rzymie, ok. 1470 r. 

Raszi prowadził swoją własną szkołę w Troyes, założoną (przypuszczalnie) ok. 1070 r., która miała znakomitych uczniów, m.in. Simchę ben Samuel Vitry, Judę ben Abraham i Jacoba ben Samson. Szkoła Raszi swoją renomą prześcignęła inne działające nad Renem w tamtych czasach.

Uważa się, że Raszi zmarł w czasie pracy nad komentarzem do Traktatu Makot, kiedy pisał słowo „czysty”. 

Miejsce jego ostatniego spoczynku nie jest znane. W miejscu jego przypuszczalnego pochówku zbudowano na żydowskim cmentarzu pomnik w jego rodzinnym mieście Troyes.

 

Nauka praw Tory – Sefer HaMicwot

Rebbe, B”P Rabin Menachem M. Schneerson zainicjował specjalny cykl studiowania:  część Misznej Tora – 14-tomowe kompendium prawa żydowskiego Maimonidesa (Rambam) – studiowanie każdego dnia.

Ludzie ze wszystkich środowisk, o różnym poziomie wiedzy i wiedzy, jednoczą się w studiowaniu tego wyjątkowego dzieła Tory, jedynego, który kompleksowo i zwięźle obejmuje całość praw Tory.

W dniu 17  Tammuz kończy się 39. roczny cykl studiów. 

40. cykl zaczyna się w dniu 18 Tammuz na całym świecie jednocześni (lecz każdy w swoim czasie i miejscu).Każdego roku coraz więcej ludzi doświadcza przypływu wiedzy i zarazem radości z tego niezwykłego systemu żydowskiego studiowania świętych praw Tory i żydowskiej jedności i jest im wdzięczna.

Niezależnie od tego, czy się ma już sporą wiedzę o Torze, czy nie -Teraz jest idealny czas, aby zacząć naukę „z Rambamem” codziennie, jak to czynią chabadnicy na całym świecie.

Wprowadzenie Majmonidesa do Sefer Hamicwot

We wstępie Majmonidesa do Sefer Hamicwot („Księga Przykazań”) autor określa cel, jaki wyznaczył sobie do zrealizowania tej pracy.

Talmud (koniec traktatu Makkot) mówi nam, że istnieje 613 biblijnych przykazań – z których 248 to „przykazania pozytywne”, tj. micwy, które wymagają działania z naszej strony, i 365 „przykazań negatywnych”, tj. zakazów. 248 pozytywnych przykazań odpowiada 248 części ludzkiego ciała, a każda z nich wymaga przestrzegania jednego przykazania. 365 negatywnych przykazań odpowiada 365 dniom roku solarnego, każdego dnia nakazując nam nie przekraczać pewnego zakazu. 

Chociaż Talmud podaje nam te dokładne liczby, nie wyszczególnia 248 pozytywnych przykazań ani 365 negatywnych. Tak więc w ciągu pokoleń powstało wiele „liczników micw” – wielu z nich poprzedza opracowanie  Majmonidesa – każdy z nich stara się przedstawić wyczerpującą listę micw, przy czym każdy wykaz poszczególnych autorów różni się nieznacznie od wszystkich innych ”.

Na wstępie Sefer Hamicwot Majmonides przedstawia czternaście naczelnych zasad, które pozwalają nam ustalić, które nakazy Tory są uwzględniane, a które nie. Następnie odwołuje się do tych zasad w całej pracy, a zatem dochodzi do dokładnie 248 pozytywnych przykazań i 365 negatywnych.

Maimonides wyjaśnia we wstępie, że celem Sefer Hamicwot nie jest wyjaśnianie ani rozwijanie sensu przykazań. W przypadku, gdy mówi on o szczegółach konkretnej micwy, intencją jest po prostu określenie, do której micwy się odnosi. Jedynym celem tej pracy jest wyszczególnienie przykazań biblijnych i wyjaśnienie, dlaczego pewne nakazy są brane pod uwagę, a inne nie.

Oto czternaście zasad:

1.  Nie uwzględniamy w tym wykazie rabinicznych przykazań.

2.  Nie uwzględniamy praw wywodzących się z jednej z Trzynastu Zasad egzegezy Tory.

3.  Nie uwzględniamy micwot, które nie są wiążące dla wszystkich pokoleń. 

4.  Nie uwzględniamy micwot „obejmujących”. 

5.  Uzasadnieniem micwy nie jest jedynie uwzględnienie jej w wykazie. – 6.  Micwa, która zawiera  zarówno negatywne, jak i pozytywne cechy,  jest liczona jako dwa nakazy.

7.  Różne oddziaływania micwy nie są liczone osobno.

8.  Nie uwzględniamy negatywnych nakazów wśród zakazów.

9.  Nie uwzględniamy tego, ile razy przykazanie jest wspomniane w Torze, tylko sam czyn zabroniony lub nakazany.

10. Nie uwzględniamy działania przygotowawczego jako niezależnej micwy.

11. Jeśli micwa składa się z wielu elementów, nie uwzględniamy każdego z nich osobno.

12. Po otrzymaniu nakazu wykonania określonej czynności nie liczy się osobno każdej części czynu. 

13. Nie liczymy ilości dni, w których micwa jest wykonywana.

14. Nie liczymy kary wymierzonej za każde wykroczenie.

18 Tammuz – Złoty cielec zniszczony

Złoty cielec zniszczony (1313 p.n.e.)
Dnia 18 Tammuz roku 1313 p.n.e. Mojżesz zniszczył Złotego Cielca i ponownie wstąpił na górę Synaj, aby błagać Wszechmogącego o wybaczenie narodowi żydowskiemu. (Exodus 32:20; Talmud Taanit 30b; również kartki z historii biblijnej 16 i 17 Tammuz)

Tammuz 17

Różnica pomiędzy pierwszymi tablicami z Dziesięcioma Przykazaniami a drugimi jest następująca:
Tablice (jako takie): Pierwsze były dziełem B-żym natomiast drugie, „….wyciosaj sobie sam….” (Szmot, 32:17)

* W skrypcie: Według mędrców z Eiruwin 54a, tylko pierwsze posiadały cechę duchową opisaną słowami – „wyrytą na tablicach”.
W duchowego punktu rozumienia dla ludu Izraela: gdy pierwsze [tablice] zostały dane, Izraelici cadykami, gdy stanęli na przy Górze. Synaj „ich skalanie dobiegło końca”. Ale przy drugich tablicach byli baalei teszuwa, skruszeni.
W duchowego punktu widzenia Mojżesza: Kiedy Haszem darował Torę, Mojżesz otrzymał tysiąc „świateł” w prezencie; wraz z popełnieniem grzechu Złotego Cielca zostały one mu zabrane i nie zostały już przywrócone wraz z drugimi tablicami (oprócz Szabatu, jak stwierdzono w P’ri Eitz Chaim).
Drugie tablice miały jednak tę wyższą jakość: że były przekazane wraz z halachotem (prawami), midraszem i aggadotem itp. „Podwójny dar mądrości Tory”, jak wyjaśniono w Nedarim 22b. Poza tym na twarzy Mojżesza iskrzyły promienie światła.

Trzy Tygodnie – Prawa i zwyczaje

Dzień 17 Tammuz jest początkiem okresu Trzech Tygodni Żałoby, którego apogeum jest dzień 9 Aw, upamiętniający podbój Jerozolimy, zniszczenie Świątyni i rozproszenie narodu żydowskiego – początek galutu.

21-dniowy okres narodowego opłakiwania

Przez osiemset trzydzieści lat stała wielka Świątynia na Wzgórzu Jerozolimskim, która była centrum kontaktu między Niebem a Ziemią. Ta Świątynia była jak biuro centralne kontaktów  pomiędzy B-giem a człowiekiem, Prawie dwie-trzecie przykazań B-skich są związane z istnieniem tej Świątyni. Jej zniszczenie jest postrzegane jako największa tragedia w naszej historii, a jej odbudowa wyznaczy ostateczne odkupienie – odnowienie harmonii pomiędzy B-giem a Jego stworzeniem.

(więcej…)

Pinchas

Parsza Pinchas – Księga Ba’midbar ( Księga Liczb) 25:10 – 30:1

Pinchas lub Pin’has – jest to imię, syna Kohena – szósty wyraz i pierwszy charakterystyczny w tej Parszy, która stanowi 41-szy rozdział czytania Tory w cyklu rocznym oraz ósmy w Księdze Bamidbar. Parsza Pinchas składa się z 7’853 Hebrajskich liter i 1’887 Hebrajskich słów.

Krótki opis Parszy Pinchas

I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi i rzekł: ” „Pinchas, syn Elazara, syn Aharona kapłana odwrócił zapalczywość Moją od synów Israela, uniósłszy się żarliwością Moją w pośród nich, żem nie wytępił synów Israela w żarliwości Mojej ” (25:10-11)

B-g oznajmia Mojżeszowi, że Pinchas, syn kapłana Elazara, wnuk Aharona, zostanie nagrodzony za swoje oddanie B-gu. 

Zabicie Zimriego (z pokolenia Symeona) i jego moabitańskiej kochanki powstrzymało gniew Wszechmogącego przeciwko Izraelowi. 

         B-g ofiaruje Pinchasowi przymierze pokoju oraz wieczne kapłaństwo dla niego i jego potomków. 

Na polecenie Najwyższego, zostaje przeprowadzony nowy spis ludności. Łączna liczba mężczyzn w wieku od 20 do 60, (nie licząc tych z pokolenia Lewitów) wyniosła 601 tysięcy 730 osób. 

B-g instruuje Mojżesza, w jaki sposób (poprzez losowanie) cała ziemia Izraela powinna być podzielona pomiędzy plemiona i rody, z uwzględnieniem ich liczebności.

            Parsza opisuje „pierwszy ruch feministyczny” w historii ludzkości: Córki Celofchada: Machla, Noa, Chogla, Milka i Tisa zwracają się do Mojżesza z żądaniem, by przyznano im ziemię należną ich ojcu, który zmarł nie pozostawiwszy syna. Mojżesz przedstawia to żądanie B-gu. B-g przyznaje słuszność ich argumentom i nakazuje włączenie tego prawa: prawa córek do dziedziczenia w przypadku gdy ojciec nie pozostawił syna – do zawartych w Torze praw dziedziczenia. 

         Mojżesz wyznacza Joszuego, syna Nuna na swojego następcę i przywódcę, który dalej poprowadzi naród Izraela do Ziemi Obiecanej. 

            Na końcu Parszy podana jest szczegółowa lista ofiar codziennych oraz dodatkowych ofiar, jakie powinny być składane każdego dnia w ciągu tygodnia, Rosz Chodesz oraz z okazji świąt Pesach, Szawuot, Rosz HaSzana, Yom Kipur, Sukkot i Szemini Aceret.

Kolejność czytania Parszy Pinchas w cyklu tygodniowym:

Pierwsze czytanie —Bamidbar   25:10 – 26:4

Drugie czytanie – Bamidbar  26:5 – 51

Trzecie czytanie – Bamidbar 26:52 – 27:5

Czwarte czytanie – Bamidbar  27:6 – 23

Piąte czytanie – Bamidbar  28:1 – 15

Szóste czytanie – Bamidbar 28:16 – 29:11

Siódme czytanie – Bamidbar  29:12 – 30:1

13 Tammuz – Święto Wyzwolenia.

safe image6

12-13 Tammuz – Święto Wyzwolenia wspólnoty Chabad Lubawicz

Rabbi Josef Jicchak Schneersohn, Rebbe Rajac – duchowy przywódca, nauczyciel – Wielki Cadyk.

Dnia 12 Tamuz 5687 roku (1927r.) zapadła decyzja o zwolnieniu z kary wygnania do miasta Kastroma w głębi Rosji Szóstego Rebbe Chabad Lubawicz, Rabbiego Josefa Jicchaka Schneersohna, zwanego też Rebe Rajac. Dwadzieścia siedem dni wcześniej, Rebbe został aresztowany przez agentów GPU i Jewsekcja („sekcja żydowska” komunistycznej partii Rosji) za oświatową i duchową działalność mającej na celu zachowanie i rozwój Żydowskich tradycji, nauk Tory, wiedzy o judaizmie, żydowskiej historii i religii wśród Żydowskiej ludności w całym sowieckim imperium. Aresztowany i skazany na śmierć. B-g go ochronił a presja międzynarodowej opinji zmusiła władców sowieckich do zamiany kary śmierci na wygnanie, a następnie do całkowitego zwolnienia.

W praktyce, Rebbe został uwolniony dnia 13 Tamuz 13 5687, dlatego dni 12 i 13 Tamuz są obchodzone we wspólnocie Chabad Lubawicz jako „Święto Wyzwolenia”.

Rabbi Josef Jicchak Schneersohn urodził się 9 czerwca 1880 roku w Mochylowskiej Gubernii, obecnie – Białoruś, zmarł 28 stycznia 1950 roku w Brooklinie, USA

10 Tammuz – Król Zedekiasz i Prorok Jeremiasz

Król Sedekiasz schwytany (423r. p.n.e.)
Gdy Babilończycy przekroczyli mury Jerozolimy dnia 9 Tammuz, wówczas panujący Król Sedekiasz opuścił miasto.
Został schwytany przez wojska babilońskie na równinach Jerycha dnia 10 Tamuz i zaprowadzony do Króla Nabuchodonozora, który zmusił go do oglądania rzezi jego synów, a następnie kazał wyłupić mu oczy.

Sedekiasz miał dwadzieścia jeden lat, kiedy wstąpił na tron  Judei, był rok 3327 od stworzenia świata, niepewne czasy dla Judei. Właściwie osadził go na tronie Nabuchodonozor, Król Babiloński, którego potęga po jego zwycięstwie nad Faraonem Egiptu Necho, rozciągała się w owych czasach ponad Judeję i wszystkie inne sąsiadujące państwa. 

Sedekiasz (który nazywał się Mattaniasz zanim Nabuchodonozor nie nadał mu nowe „swoje” imię) zastąpił na tronie Judei swojego bratanka, Króla Jejaszyna, który podporządkował się Nabuchodonozorowi, aby ocalić Jerozolimę. 

Po zrabowaniu Swiątyni i królewskiego pałacu, Nebuchodonozor zażądał od ludu przysięgi lojalności wobec nowego Króla i powrócił do swoej ziemi, wyruszając z Jerozolimy „zagarnął” dziesięć tysięcy żydowskich jeńców, w tym króla i jego rodzinę, przedstawicieli szlachty Judei oraz przywódców wojskowych.

Sedekiasz został schwytany po nieudanej próbie ucieczki do doliny rzeki Jordanu, oślepiony i uwięziony w Babilonie, gdzie zmarł.

W małym żydowskim królestwie na Ziemi Świętej panował wielki smutek i rozpacz, jeszcze gorsze nastroje były wśród żydowskich wygnańców w Babilonie. Fałszywi prorocy  mamili ludzi fałszywymi nadziejami, że moc Babilonu wkrótce zostanie złamana, a wygnani wkrótce powrócą do domu, nawoływali do buntów. 

Prawdziwy prorok od Haszem, Jeremiasz był zdecydowany przeciwdziałać temu wpływowi, wygłosił wówczas następujące słowa:

„Budujcie domy i mieszkajcie w nich. Uprawiajcie ogrody, sadźcie drzewa i spożywajcie ich owoce. Zakładajcie rodziny, wychowujcie synów i córki; żony dla synów waszych, wychowujcie mężów dla córek waszych, aby rodziły synów i córki. Aby naród nasz zwielokrotnił, a nie umniejszał. I starajcie się o rozwój i dobrobyt miasta, gdzie zamieszkaliście, bo w dobrobycie leży wasz dobrobyt. I módlcie się do Boga. Bo to są słowa Boga: „Nie wierzcie fałszywym prorokom…”

Po upadku Jerozolimy Jeremiasz został najpierw włączony do grupy Judejczyków przeznaczonych do deportacji, a następnie ułaskawiony na osobisty rozkaz Nabuchodonozora. 

Prorok miał do wyboru: albo udać się do Babilonu, albo pozostać w Judei z nieliczną grupą ludności pozostawioną na miejscu. Wybrał opcję drugą. Udał się do Godoliasza, administratora kraju, aby czuwać nad życiem religijnym mieszkańców. Wkrótce jednak Godoliasz został zamordowany, a niedobitki Judejczyków po krótkiej wojnie domowej w obawie przed zemstą Babilończyków uciekli do Egiptu, zabierając przemocą Jeremiasza i jego sekretarza Barucha. Również w Egipcie Prorok poświęcał wiele wysiłku, by zwalczać wśród uchodźców synkretyzm religijny i bałwochwalstwo, co spotykało się ze sprzeciwem.

Podczas niewoli babilońskiej, Jeremiasz był zwolennikiem zachowania spokoju i uległości wobec Babilończyków. Uważał, że tylko za taką cenę można uratować Jerozolimę i Świątynię. Takie poglądy były przyczyną oskarżenia go o defetyzm i zdradę, co doprowadziło do jego uwięzienia. 

Prorok Jeremiasz, יִרְמְיָהוּ, Yirməyāhū jest twórca biblijnej księgi Jeremiasza, należącej do zbioru ksiąg Tanachu. Pochodził z rodziny kapłańskiej z Anatot na pn.-wsch. od Jerozolimy. Nie jest znany rok jego urodzenia, ale z dużą dokładnością można wskazać rok powołania go na Proroka. Stało się to w trzynastym roku panowania króla judzkiego Jozjasza, czyli w r. 627/626 p.n.e.

Prorok Jeremiasz działał przez 40 lata. Spisywanie swojej księgi, w której zawarł napomnienia i groźby dla Izraelitów, zapowiedzi upadku państwa i niewoli oraz proroctwa głoszące oswobodzenie z niewoli i ostateczne zbawienie, zakończył w 585 r. p.n.e.

Prorok Jeremiasz jest jednym z czterech Wielkich Proroków.

9 Tammuz

Jerozolimskie mury runęły (423 p.n.e.)
Babilońskie wojska Króla Nabuchodonozora wysadziły mury Jerozolimy w dniu 9 Tammuz w roku 3338 od stworzenia świata (423 p.n.e.); Król Zyddikiahu z Judy został schwytany i przewieziony do Babilonu (Jeremiasz 39: 5. Miesiąc później, zajęcie Jerozolimy zostało zakończone zniszczeniem  Świątyni i wygnaniem wszystkich, z wyjątkiem niewielkiej liczby Żydów do Babilonu).

Dzień 9 miesiąca Tammuz był dniem postu aż do drugiego zbużenia murów Jerozolimy (przez Rzymian) w dniu 17 Tammuz, 3829 (69 n.e.), kiedy to post został przeniesiony do tej daty. (Talmud, Rosz Haszana i Tur Orach Chaim 549).

6 Tammuz

Operacja Entebbe (zwana równieżOperacja Piorun”operacja odbicia pasażerów porwanego samolotu, przeprowadzona w Ugandzie w nocy z 3 na 4 lipca 1976  = 6 Tammuz 5736 . Misja ta została później też nazwana Operacją Jonatan (hebr.: מבצע יונתן, Miwca Jonatan), od imienia dowódcy, płk. Jonatana „Joniego” Netanjahu (brata późniejszego premiera Biniamina Netanjahu), który był jedyną śmiertelną ofiarą wśród oddziałów izraelskich.

Co się zdarzyło:

27 czerwca 1976 z lotniska w Tel Awiwie wystartował francuski samolot pasażerski. O godz. 12:20, po międzylądowaniu w Atenach wystartował do Paryża z 248 pasażerami i 12 członkami załogi na pokładzie. Osiem minut po starcie samolot został uprowadzony i zmuszony do lądowania na lotnisku w Bengazi w Libii o godz. 14:58. Nikomu nie pozwolono wysiąść z wyjątkiem młodej kobiety w ciąży, którą zbadał libijski lekarz i stwierdził, że zachodzi ryzyko poronienia. Kobiecie, lecącej na pogrzeb matki do Manchesteru, pozwolono wsiąść na pokład samolotu do Anglii. 

Po długim oczekiwaniu na położonym na pustyni lotnisku w Benghazi, Airbus zatankował 42 tony paliwa, i wieczorem, o 21:50 wystartował do Entebbe, w Ugandzie (Afryka). Wylądował tam o 03:15 z pustym zbiornikiem, z zapasem paliwa na zaledwie jeszcze kilka minut, rankiem 28 czerwca.

Porywaczami byli dwoje członków Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny oraz dwoje przywódców niemieckiej organizacji terrorystycznej Komórki Rewolucyjne – Wilfried Böse i Brigitte Kuhlmann. 

W Entebbe do czterech porywaczy dołączyło jeszcze trzech. Na miejscu okazało się, że ugandyjski dyktator Idi Amin jest jawnym współpracownikiem terrorystów.

Pasażerowie (wielu narodowości, głównie żydowskiej) przetrzymywani byli w starym terminalu lotniska w Entebbe. Terroryści żądali uwolnienia 40 palestyńskich bojowników więzionych przez Izrael, oraz 13 innych więźniów przetrzymywanych we Francji, Niemczech, Szwajcarii i Kenii. Zagrożono wysadzeniem samolotu w powietrze wraz z pasażerami, jeśli Izrael nie spełni żądań do 1 lipca do godz. 14:00. 

W tej sytuacji rząd izraelski, pod przywództwem ówczesnego premiera Icchaka Rabina, wstępnie zgodził się na spełnienie żądań bandytów. Emerytowany oficer izraelski, Baruch „Burka” Bar-Lev, były szef 470-osobowej misji izraelskiej w Ugandzie i przyjaciel Amina (ten ostatni uzyskał patent spadochroniarza w armii izraelskiej jeszcze w 1966; odznakę tę dumnie nosił zawsze ), na prośbę rządu wielokrotnie kontaktował się z nim telefonicznie namawiając (bez pozytywnej odpowiedzi rozmówcy) do zwolnienia zakładników.

Równocześnie, w ścisłej tajemnicy, Izrael przygotowywał akcję ratunkową. Misja ta wydawała się być niemożliwa do realizacji: odległość z Izraela do Ugandy wynosi 4000 km, ponadto władze tego kraju stały po stronie terrorystów. Dowództwo Izraelskich Sił Powietrznych stwierdziło jednak, że przerzucenie koniecznej liczby żołnierzy jest wykonalne.

W odpowiedzi na zgodę Izraela na spełnienie żądań, terroryści przedłużyli termin ultimatum do 4 lipca do godz. 14:00. Zdecydowali również, że uwolnią załogę i nieżydowskich pasażerów. Dowódca samolotu Michel Bacos ogłosił, że jako kapitan odpowiada za wszystkich pasażerów i odmówił opuszczenia ich. Cała jego załoga z własnej woli postąpiła tak, jak jej kapitan (po powrocie do Paryża Bacos spotkał się z upomnieniem ze strony kierownictwa Air France i został na pewien czas zawieszony). Francuska pielęgniarka domagała się, aby jej miejsce w samolocie zajął jeden z zakładników, jednak została zmuszona przez ugandyjskich żołnierzy do odlotu. Zwolnieni zakładnicy zostali załadowani do francuskiego samolotu, który przybył specjalnie w tym celu do Entebbe, a następnie odwiezieni do Paryża.

Zostało wówczas przetrzymywanych 105 zakładników – obywatele Izraela, obywatele żydowskiego pochodzenia innych państw oraz członkowie załogi samolotu.

Zwolnienie części zakładników uczyniło operację odbicia porwanych łatwiejszą do zrealizowania. Zwolnieni pasażerowie zostali przepytani przez agentów izraelskiego wywiadu. Pomiędzy nimi był oficer francuski żydowskiego pochodzenia z fenomenalną pamięcią, któremu pokazano plany portu lotniczego i który określił dokładnie, gdzie przetrzymywano zakładników, liczbę terrorystów, ich uzbrojenie, ubiór, zaniepokojenie perspektywą operacji wojskowej, ilu żołnierzy ugandyjskich było w pobliżu i jak się zachowywali. Dostarczyło to wiedzy planistom akcji ratunkowej. Izraelczycy mieli plany i znali lotnisko w Entebbe, które (w okresie dobrej współpracy z Aminem) rozbudowywali na początku lat 70. Modernizowali też armię ugandyjską i szkolili jej oficerów.

Sztab operacyjny pod kierunkiem „Mukiego” Betsera z Mosadu (wcześniej członka misji w Ugandzie) opracował cztery propozycje opanowania lotniska, m.in. przez komandosów przebranych za rzekomo uwolnionych więźniów dzięki spełnieniu żądań terrorystów, spadochroniarzy lądujących w Jeziorze Wiktorii, komandosów-żeglarzy jachtowych z Nairobi oraz szturmu dużą grupą uderzeniową.

Wybrano czwarty wariant. W operacji „Piorun” miało uczestniczyć pięć samolotów transportowych C-130 Hercules (jeden był rezerwowy) i dwa samoloty Boeing 707 Sił Powietrznych Izraela. Jeden Boeing został zamieniony w centrum medyczne, drugi miał służyć jako centrum łączności.

Termin wygaśnięcia ultimatum zbliżał się, a rząd izraelski odwlekał wydanie zgody na rozpoczęcie akcji ratunkowej. W takiej sytuacji wydano samolotom rozkaz startu w kierunku Ugandy zastrzegając, że jeśli do określonej godziny nie otrzymają umówionego sygnału, mają zawrócić do Izraela. Dało to rządowi więcej czasu do namysłu. Samoloty wystartowały z bazy Ophira International Airport (dziś port lotniczy Szarm el-Szejk) na południowym krańcu Półwyspu Synaj, będącego wówczas pod okupacją Izraela. Baza ta była najdalej na południe wysuniętym miejscem, z którego mógł odbyć się start.

Cud w Entebbe – Operacja Piorun – 

3 lipca o godz. 13:20 wszystkie Herculesy znajdowały się w powietrzu zmierzając w kierunku Entebbe. Samoloty po przelocie nad Szarm el-Szejk leciały nad Morzem Czerwonym na wysokości nieprzekraczającej 30 m, aby zapobiec wykryciu przez radary sił powietrznych państw arabskich: Egiptu, Sudanu i Arabii Saudyjskiej. Na południe od Dżibuti, przez Somalię i Ogaden wykorzystując potem także Wielki Rów Wschodni, pod osłoną nocy skierowały się w stronę Entebbe przelatując w końcu nad Jeziorem Wiktorii, nad brzegiem którego leży to lotnisko. Boeingi wystartowały z Izraela później od Herculesów, ze względu na większą prędkość przelotową. Na ziemi w wydarzeniach na lotnisku w Entebbe wzięły udział cztery Herculesy. Medyczny Boeing wylądował o godz. 22:25 w Nairobi, stolicy Kenii i tam oczekiwał na powrót grupy uderzeniowej. Drugi Boeing w trakcie całej akcji krążył nad lotniskiem Entebbe. Na jego pokładzie znajdował się dowódca operacji, generał-major Kuti Adam. Jego zastępcą był generał Mattan Wilnaj.

Grupa uderzeniowa pod dowództwem gen. bryg. Dana Shomrona liczyła około 100 żołnierzy i składała się z komandosów z 35 Brygady Spadochronowej oraz Brygady Piechoty Golani. Trzon grupy stanowili komandosi z Jednostki 269 (Sajjeret Matkal).

3 lipca o godz. 23:01 pierwszy Hercules z otwartą wcześniej rampą ładowni wylądował w Entebbe. Z samolotu wyjechał oddział uderzeniowy, który przypuścił atak na stary terminal – miejsce przetrzymywania zakładników. W celu dezorientacji żołnierzy ugandyjskich, Izraelczycy zastosowali ciekawy fortel. Jako pierwszy samochód z ładowni wyjechała czarna limuzyna Mercedesa, taka sama, jakiej używał Amin. Wprowadziło to chwilową konsternację, dzięki czemu Izraelczycy zyskali efekt zaskoczenia. Rajd ten trwał 3 minuty, licząc od chwili lądowania samolotu. Do godz. 23:08 cztery Herculesy znajdowały się już na ziemi. Kolejne oddziały izraelskich komandosów stoczyły bitwę z żołnierzami ugandyjskimi i zajęły kluczowe pozycje na terenie lotniska.

W ataku zginęło dwóch zakładników (w tym jeden zastrzelony omyłkowo przez komandosów, którzy wzięli go za porywacza, gdy wstał po komendzie „padnij!”), a 7 zostało rannych. Śmierć poniósł dowódca izraelskich komandosów Jonatan Netanjahu, a inny z żołnierzy został ciężko ranny i sparaliżowany. Zabito 6 terrorystów, w tym Niemców. W trakcie walki zginęło też 45 żołnierzy ugandyjskich.

Uratowani zakładnicy zostali załadowani do jednego z Herculesów. Trwało to siedem minut. Samolot z pasażerami wystartował (jako pierwszy) o godz. 23:52. Następnie komandosi ogniem karabinów maszynowych zniszczyli 11 ugandyjskich myśliwców MiG-17, stojących na lotnisku oraz lotniskowy radar. Miało to uniemożliwić ewentualny pościg. Ostatni Hercules wystartował o godz. 0:40. Następnym punktem planu było lądowanie w Nairobi.

4 lipca o godz. 0:43 pierwszy Hercules i drugi Boeing (koordynujący akcję) były już w Nairobi. Ranni pasażerowie i żołnierze zostali przeniesieni do oczekującego medycznego Boeinga. Dwoje ciężko rannych zakładników wymagało jednak hospitalizacji – zostali zabrani do szpitala w Nairobi. Jeden z nich później zmarł – była to trzecia ofiara wśród zakładników. Na lotnisku w Nairobi samoloty zostały zatankowane – było to niezbędne, aby mogły one wrócić do Izraela. Rząd izraelski postanowił nie udzielać władzom Kenii żadnych informacji o planach. Samoloty izraelskie zostały potraktowane jak zwykłe loty komercyjne. Kenijczycy na lotnisku nie zadawali pytań, a Izraelczycy nie udzielali żadnych informacji.

Po krótkim pobycie w Nairobi samoloty wyruszyły w drogę powrotną do Izraela. Hercules z uwolnionymi zakładnikami wystartował o godz. 2:04. Rankiem 4 lipca wylądował on na lotnisku Ben Guriona w Tel Awiwie, gdzie na uwolnionych czekały rodziny i bliscy.

Jeszcze jedną śmiertelną ofiarą była 75-letnia Dora Bloch, która ze względu na stan zdrowia została wcześniej przewieziona do szpitala w Kampali. W 1987 r. Henry Kyemba, minister zdrowia Ugandy w czasie tych wypadków, ujawnił, że Dora Bloch została po ataku wyciągnięta ze szpitala i zamordowana na rozkaz Amina przez jego dwóch oficerów. Po operacji dyktator zagroził, że w ramach odwetu wyśle do Izraela „pierwszą samobójczą dywizję pancerną”. Groźby nie zrealizował.

Chukat

Parsza Chukat – Bemidbar (Księga Liczb) 19:1 – 22:1

Chukat –חֻקַּת  — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “dekret, rozporządzenie, prawo obywatelskie” — jest to 39-ta cotygodniowa Parsza w rocznym cyklu czytania Tory i 6-ta w Księdze Liczb (Bamidbar). 

Parsza Chukat jest najkrótszą ze wszystkich w Księdze Bamidbar (nie w całej Torze), składa się z 1’245 hebrajskich słów, 87 wierszy.

Krótki opis Parszy Chukat:

„I rzekł  Wiekuisty do Mojżesza tak: Oświadcz całemu zbiorowi synów Izraela, a powiedz im: świętymi bądźcie, bom święty Ja, Wiekuisty, Bóg wasz!….” (Bamidbar 19:1-4)

Wiekuisty przekazuje Mojżeszowi prawo „Czerwonej Jałówki” – Para Adumah, której popiół po spaleniu resztek po uboju, jest przeznaczony do rytualnego oczyszczenia tych, którzy rytualnie zanieczyszczali się po dotknięciu martwego ciała.

Po czterdziestu latach tułaczki naród Izraela dociera do pustyni Cin. Tam na pustyni umiera Miriam.

Naród Żydowski cierpi z powodu wyczerpującego pragnienia z braku wody. B-g nakazuje Mojżeszowi: „Weźmiesz laskę swą i zgromadzisz cały zbór – ty i Aharon, brat twój przemówicie do skały na oczach ich, aby wydała wodę z siebie; i tak wywiedziesz im wodę ze skały, a napoisz zbór i dobytek ich.”  Bamidbar, 20:8). Jednak Mojżesz zamiast przemówić do skały, jak nakazał Wiekuisty, uderza swoją laską w skałę, z której zaczynają wybijać strumienie wody. Wtedy rzekł Wiekuisty do Mojżesza i Aharona: „Za tożeście nie zawierzyli Mi, aby uświęcić Mnie na oczach synów, przeto nie zaprowadzicie zgromadzenie tego do ziemi, którą oddaję im.” (Bamidbar, 20:12) Izraela

Naród Izraela jest już blisko końca długich lat podróży, jest blisko Ziemi Obiecanej. Jednak w tym miejscu Wiekuisty oświadcza Mojżeszowi i Aharanowi, że nie oni dwaj wprowadzą lud Izraela do Ziemi Kanaan a sami też nie wejdą tam.

Aharon umiera na górze Or-Aar, a jego syn Elajzer przejmuje po nim kapłaństwo.

Gdy naród Żydowski po raz kolejny wszczyna szemranie przeciwko B-gu i Mojżeszowi, obóz Izraelitów zostaje zaatakowany przez jadowite węże – jest to kara Niebios. By plaga ustąpiła, Wszechmogący nakazuje Mojżeszowi przymocować wysoko na słupie miedzianego węża , aby każdy, kto spojrzy na niego kierując wzrok ku górze, ozdrowiał po ukąszeniu jadowitego węża.

Dzieci Izraela śpiewają pieśń, wychwalając cudowne żródło, które dostarcza wodę pitną na pustyni, co ratuje ich przed nieuchronną śmiercią.

Mojżesz prowadzi Naród Żydowski  na bitwę z emoryjczykami i ich cesarzami – Sichonem i Ogiem, którzy próbowali uniemożliwić przejście Izraelitów przez ich ziemie. Izraelici odnoszą zwycięstwo i zajmują te tereny  na wschód od Jordanu.

Kolejność czytania Parszy Chukat w cyklu tygodniowym:

  • Pierwsze czytanie —Bamidbar19:1–17
  • Drugie czytanie – Bamidbar 19:18–20:6
  • Trzecie czytanie – Bamidbar 20:1–13
  • Czwarte czytanie – Bamidbar  20:14–21
  • Piąte czytanie – Bamidbar  20:22–21:9
  • Szóste czytanie – Bamidbar 21:10–20
  • Siódme czytanie – Bamidbar  21:21–22:1

Komentarze Rabina Szaloma Dow Ber Stamblera:

 

3 Tammuz – Joszua wstrzymuje słońce

Joszua zatrzymał słońce (1273 p.n.e.).

Dzień, w którym zatrzymało się słońce
Trzeciego miesiąca Tammuz roku 2488 od stworzenia (1273 p.n.e.) Joszua prowadził naród żydowski ku Ziemi Obiecanek, napotykając na opór wrogów. W jednej z walk zwycięstwo było bliskie, wówczas zapadła ciemność. „Słońce – zawołał Joszua – świeć nadal w Giw’on; księżyc – w dolinie Ayalon” (Ks.Jozuego 10:12). Ciała niebieskie usłuchały się, zatrzymując swój ruch na niebie, aż wojska Izraela doprowadziły bitwę do pomyślnego zakończenia.(Jozuego 10:12).

Nasi mędrcy powiedzieli, że „B-g nie czyni cudów na próżno”. Dlaczego więc na polecenie Jozuego nastąpiły drastyczne zmiany astronomiczne? Czy nie wystarczyłoby dokonać bardziej „ograniczonego cudu”, takiego jak zwykłe oświetlenie miejsca bitwy w Giw’on za pomocą innych nadprzyrodzonych środków?

Rebbe wyjaśnia:

Cudowna inżynieria „sztucznego” światła oznaczałaby, że prawa natury zostały jedynie zastąpione, a nie przekształcone. Aby zainspirować lud Izraela nie tylko do przekroczenia swojej naturalnej jaźni, ale także do jej przekształcenia i sublimacji, B-g sprawił, aby cudowne światło, które ich 'wspierało’, powinno być naturalnym światłem słonecznym – nawet jeśli oznaczałoby to stworzenie nowego naturalnego porządku na niebie.

(ilustracja: Art by Sefira Lightstone)

Życie – Rebbe

Lubawiczer Rebbe – Rabi Menachem Mendel Schneerson, Błogosławionej Pamięci (ur. w 1902 r.) zmarł we wczesnych godzinach rannych dnia 3 Tamuz 5754 roku od stworzenia świata (1994). Oto krótka biografia Rebbego i nota o jego Ohelu.
Rebbe
Rabi Menachem M. Schneerson  błogosławionej pamięci (1902-1994) siódmy przywódca chasydzkiej dynastii Chabad Lubawicz był uważany za najbardziej wybitną osobowość współczesności. Dla setek tysięcy zwolenników, milionów sympatyków i wielbicieli na całym świecie był on – i ciągle pozostaje – „Rebbe”. Bez wątpienia, bardziej niż ktokolwiek inny, był to człowiek, dzięki którego zaangażowaniu nastąpiło ożywienie świadomości i duchowe przebudzenie społeczności żydowskiej.

(więcej…)

Korach

Parsza Korach – Księga Bamidbar (Księga Liczb – Numeri) 16:1 – 18:32

Korach — Lewita i kuzyn Mojżesza.

Parsza jest 38 fragmentem w rocznym cyklu czytania Tory i piątym w Ks. Bamidbar (Ks.Liczb).

Tekst Parszy Korach zawiera ponad 5’325 hebrajskich liter, 1’409 hebrajskich słów i mieści się na ok. 95 wierszach w zwoju Tory.

„I przedsięwzieli Korach, syn Icchara, syna Kehata, syna Lewi’ego, i Datan oraz Abiram, synowie Eliaba i On, syn Peleta, synowie Reubena, i powstali w obliczu  Mojżesza….                                                          …I zgromadzili się przeciwko Mojżeszowi i Aharonowi i rzekli do nich: Dosyć wam! Wszak wszak cały ten zbiór, wszyscy są święci, a pośród nich Wiekuisty; czemu więc wynosicie się ponad zgromadzeniem Wiekuistego?!”

Krótki opis Korach. 

Korach przy wsparciu Datana oraz Awirama i On’a – dawnych wrogów Mojżesza – wszczyna bunt. Nie chce pogodzić się z tym, że Mojżesz jest przywódcą a Aharon – Arcykapłanem, podburza całą społeczność. Nakłania 250 liderów ludu, którzy przynoszą święte kadzidło, aby potwierdzić, że również mają predyspozycje do pełnienia służby arcykapłańskiej w Świątyni – pełnić obowiązki Kohena Gadol. 

„….I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi i Aharanowi, i rzekł: „Odłączcie się spośród zbioru tego, bo wytępię ich w tej chwili….”

Spotyka ich B-ska kara. Ziemia się rozstępuje i pochłania buntowników, ich kadzidła zostają spalone przez ogień z Niebios. Cały naród Żydowski ogarnia epidemia choroby siejącej śmierć. 

Kohen Gadol Aharon przynosi święte kadzidło, dzięki czemu udaje się powstrzymać szerzenie się epidemii. 

I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi: „…Powiedz synom Izraela, a też  weź od nich po lasce od każdego domu rodowego…. Imię zaś Aharona napiszesz na lasce Lewiego… I położysz je w Przybytku Zboru przed Arką Świadectwa, tam, gdzie ukazuję się wam….I stanie się tak, że kogo wybiorę tego laska zakwitnie …”

Laska Kapłańska Aharona zakwita i przynosi owoce migdałowca jako cudowny znak z Nieba i potwierdzenie tego, że jego kapłaństwo jest wolą B-ga.  

Wszechmogący ustanawia micwę o terumah – oddzielania i ofiarowania z każdych zbiorów ziarna, również wina i oliwy, i pierworodnych bydła na rzecz Kohenów.

Bunt Korach, Datana oraz Awirama wraz 250 ‚książąt’ i innych wysokich osobistości ludu Izraela zakończyła się dla zbuntowanych tragicznie – ziemia ich pochłonęła wraz z rodzinami i całym domostwem…. 

 

Kolejność czytania w cyklu tygodniowym

  • Pierwsze czytanie —Bamidbar16:1–13
  • Drugie czytanie – Bamidbar 16:14–19
  • Trzecie czytanie – Bamidbar 16:20–17:8
  • Czwarte czytanie – Bamidbar 17:9–15
  • Piąte czytanie – Bamidbar 17:16–24
  • Szóste czytanie – Bamidbar 17:25–18:20
  • Siódme czytanie – Bamidbar 18:21–32

 

 

1 Tammuz – Pogromy w Sewilli

Pogromy w Sewilli (1391rok)
Zdarzyło się to dnia 6 czerwca 1391 r., gdy społeczność żydowska Sewilli obchodziła Rosz Chodesz miesiąca Tamuz, świętując, radując się i częstując wspaniałymi potrawami swoich nieżydowskich sąsiadów. Tłum chrześcijańskich fanatyków podżegany przez fanatycznego księdza Ferranda Martineza wszczął wówczas bójkę, która przerodziła się w masowe zamieszki przeciwko Żydom. Zginęło wówczas 4000 Żydów w Sewilli, w hiszpańskim królestwie Kastylii. Przemoc wkrótce rozprzestrzeniła się w całej Kastylii i sąsiednich regionach, powodując śmierć wielu Żydów, zniszczenia oraz przymuszania do przejście na chrześcijaństwo dziesiątek tysięcy Żydów.

Ilustracja: Josep Segrelles, c. 1910

Gematria – Hebrajski alfabet

Litery, słowa – cyfry, liczby = święta magia

 

Gematria – system numerologii opierający się na języku i alfabecie hebrajskim, stosowany przez żydowskich mędrców do wyjaśniania, interpretacji hebrajskich słów i powiązań między nimi.

Każda litera hebrajskiego alfabetu ma swoją wartość liczbową, jak na przykład wartość liczbowa litery  א -„alef” = 1,  ב -„bet” = 2, natomiast wartość liczbowa ostatniej litery hebrajskiego alfabetu  ת – „taw” = 400. Cały alfabet hebrajski składa się z 22 liter (litera „taw” jest w kolejności 22 literą)

System gematrii polega na obliczaniu wartości liczbowej konkretnego hebrajskiego słowa. Dane słowo porównuje się z innym hebrajskim słowem o tej samej wartości liczbowej, z tego wynika związek znaczeniowy pomiędzy tymi słowami.

Metoda ta wywołała wiele wątpliwości i kontrowersji wśród żydowskich mędrców, uczonych. Czy w ogóle może istnieć jakikolwiek związek pomiędzy przypadkowymi słowami nawet gdy ich wartości liczbowe są jednakowe?

„Tajemnica” gematrii jest w tym, że liczbowy ekwiwalent litery nie jest przypadkowy. Żydowscy mistycy twierdzą, że język hebrajski został stworzony przez B-ga. Jako że cały Świat został stworzony „słowem” – za pomocą liter języka hebrajskiego, każda litera odpowiada różnym siłom tworzenia, różnej energii tworzenia. Dlatego też gematria jest w stanie połączyć pozornie niezwiązane ze sobą wyrazy, tematy i nie ma w tym nic dziwnego.

Zgodnie z powiedzianym wyżej, każda litera hebrajskiego alfabetu ma swoją wartość liczbową. W związku z tym, każde słowo języka hebrajskiego ma swoją równowartość liczbową, dla przykładu: wartość liczbowa hebrajskiego słowa „bogaty” – Ashir (עשיר) t0 580: 

(ע = 70, ש = 300, י = 10, ר = 200).

Wartość liczbowa hebrajskiego słowa „biedny” – „Ani” (עני) wynosi 130: (70ע =  נ = 50, י = 10). Różnica między tymi słowami jest 450, co odpowiada wartości liczbowej hebrajskiego słowa „tan” (תן), oznacza „dać” (o wartości liczbowej również 450). Tak, że różnica liczbowa oraz znaczeniowa między „bogaty” a „biedny”  kryje się w słowie „dać”….

Chodzi o dobroczynność ?! Miłosierdzie ?!

 

25 Siwan – Egipcjanie pozywają Żydów

Egipcjanie pozywają Żydów (IV wiek p.n.e.).

Oficjalni delegaci Egiptu pojawili się na dworze Króla Aleksandra Wielkiego, Króla Macedonii w czasach panowania na ziemiach izraelskich, domagając się od Żydów zapłaty – restytucji za całe egipskie złoto i srebro, które zabrali ze sobą podczas Wyjścia. Proces sądowy w tej sprawie był w przygotowaniu. Wtedy zgłosił się do starzyn żydowskich Gewiha, syn Pesisy, prostego i bardzo mądrego Żyda, poprosił mędrców o zgodę na wystąpienie w procesie sądowym i przedstawienie obrony w imieniu Żydów. Uzasadniał swoją kandydaturę w ten oto sposób: „Jeżeli przegramy, nikt nie będzie zbyt narzekał, bo i oczekiwania wobec prostego niewykształconego Żyda nie były zbyt wygórowane. Natomiast jeżeli wygramy, wszyscy powiedzą, jakie to żądanie Egipcjan było niedorzeczne, że nawet prosty niewykształcony Żyd przekonał  Wysoki Sąd o ile niedorzeczne jest żądanie Egipcjan…”
Gewiha zwrócił się do Egipcjan o przedstawienie dowodu, że Żydzi uciekli, zbierając egipskie bogactwa, jak to się stwierdza w pozwie. „O zbrodni tej, o co was oskarżamy, są wyraźne zapisy w waszej Torze” – odpowiedzieli z radością Egipcjanie.
„W takim razie – odparł Gewiha – Tora mówi również, że kilkaset tysięcy Żydów było niesprawiedliwie i bezprawnie zniewolonych przez Egipcjan przez ponad 200 lat (w momencie Exodusu liczba ludności żydowskiej wynosiła 600’000). Żydzi – mężczyźni, kobiety i nawet dzieci – pracowali m.in. przy budowie piramid, przy wyrabianiu cegieł, w rolnictwie itd, nie otrzymując wynagrodzenia. W takiej sytuacji najpierw obliczmy, ile jesteście nam winni za naszą pracę… Przyjmijmy najniższe wynagrodzenie obowiązujące w tamtych czasach. Wypłacicie nam te zaległe wynagrodzenia za pracę, my zaś zwrócimy koszty, o które się ubiegacie!”
Sąd dał Egipcjanom trzy dni na przygotowanie odpowiedzi. Delegacja egipska liczyła i wyszło, że kwota długu wobec narodu żydowskiego o wiele przekracza żądaną od Żydów kwotę restytucji. Zrozumieli, że sprawę przegrali i uciekli następnego dnia i nigdy już nie wrócili.
W czasach talmudycznych dzień ucieczki delegacji egipskiej był obchodzony jako „mini” święto.
(Według niektórych tradycji to wydarzenie odbyło się w miesiącu Nissan)

Szabat od A do Z

Szabat-bracha
„Pamiętaj na dzień Szabatu, abyś go święcił” (Ks. Wyjścia/Szmot, 20:8) – to przykazanie, które powtarza się w Torze jeszcze kilka razy….
Szabat (nazywany również jako Szabbos – z języka jidisz), Święty siódmy dzień tygodnia, podczas którego rezygnujemy z pracy jakiejkolwiek pracy, w tym z pracy twórczej i skupiamy się na rodzinie i prostych przyjemnościach życia, modlimy się, czytamy Torę, techilim – jest podstawą życia żydowskiego.
Według Talmudu przykazanie uświęcenia Szabatu jest równe wszystkim pozostałym przykazaniom.
W rzeczywistości Szabat jest tak ważny dla życia żydowskiego, że termin „szomer Szabat” (obchodzący, przestrzegający Szabatu) jest synonimem „religijnego Żyda” w potocznym języku.
Jak obchodzimy Szabat zgodnie z Halahą:

a) Zakończ pracę wczesnym piątkowym popołudniem, byś miał czas by przygotować Szabat w swoim domu.
b) Posprzątaj dom na cześć królowej Szabat.
c) Ugotuj dobre pyszne posiłki szabatowe zanim nadejdzie Szabat. Ustaw płytę szabatową, która zachowa ciepłe jedzenie na świąteczne posiłki.
d) Przygotuj stół na kolację szabatową: świeczniki i świece, dwie całe chałki ułożone na tacy i przykryte piękną serwetą, kielich i wino na kidusz; i najlepszą zastawę stołową jaką posiadasz.
e) Weź kąpiel albo prysznic i przyodziej się w świąteczny strój.
f) Zapal świece szabatowe 18 minut przed zachodem słońca. 
g) Od tego momentu, aż do zakończenia Szabatu, powstrzymaj się od wszystkich prac zakazanych przez prawa Szabatu.
h) Odmów specjalne szabatowe modlitwy wieczorne (najlepiej w synagodze), włącznie z pieśnią Lecha Dodi- „Pójdź mój ukochany, na spotkanie oblubienicy, powitajmy Szabat…”
i) Usiąźcie się z rodziną i przyjaciółmi dookoła stołu i odśpiewaj pieśń  Szalom Aleichem, by powitać anioły Szabatu. Później zaśpiewaj  „Eszet chajil”- „Żonę dzielną któż znajdzie?” (Księga Przysłów 31) skomponowaną przez króla Salomona, jako hołd złożony Żydowskiej kobiecie.
j) Napełnij kielich koszernym winem lub sokiem z winogrona i wypowiedz słowa Kiduszu, które proklamują świętość Szabatu, po czym je wypij.

(więcej…)

Prorocy – proroctwa

Kim / Czym jest prorok?

Prorok jest osobą, która odbiera sygnały/przekazy bezpośrednio od B-ga, aby dalej przekazać je ludziom. Majmonides uważa to za jedną z 13 podstaw żydowskiej wiary, że „B-g kontaktuje się ludzkości poprzez proroctwo”.

Co zawierają te przekazy ?

Celem sygnałów przekazywanych poszczególnym prorokom nie jest ustanawianie praw życia czy nakazów. To jest zawarte w Torze i jej 613 micwot (przykazaniach), które Haszem przekazał nam wszystkim na Górze Synaj, abyśmy studiowali i spełniali. Talmud opisuje nawet przypadek, w którym mędrcy Tory debatowali nad jednym punktem w prawie Tory a niebiański głos zabrzmiał na poparcie poglądu mniejszości; mędrcy byli nieco zdegustowani i…. uciszyli głos, wypowiadając w swoim imieniu: „Któż wstąpi dla nas do nieba, aby go nam dostał (*przykazanie) i obwieścił je, byśmy je pełnili?” ( Dwarim, 30:12)

Celem proroctwa jest ‚uściślenie’ przykazań z uwzględnieniem społeczeństwa żydowskiego lub w kierunku społeczeństwa ogólnie. 

Czasem zjawia się prorok, aby przepowiedzieć przyszłość, gdy B-g uzna to za konieczne, abyśmy wiedzieli, co ma nadejść, aby zmobilizować nas do spełnienia naszej misji życiowej. Innym razem ma nam przypominać, że oddalamy się od tego, czego On od nas oczekuje, i ostrzega nas przed strasznymi konsekwencjami oddalenia się…

Czasami B-g „posługiwał się” prorokiem, aby przekazywać komuś osobiste wiadomości (szczególnie ważnej osobie, której działania miałyby społeczne skutki, na przykład królowi). 

Prorok może również przekazać konkretną instrukcję, która nie jest zawarta w Torze jako polecenie jednorazowe z Wysokości; w takich przypadkach należy przestrzegać tej instrukcji, nawet jeśli jest sprzeczna z uniwersalnym nakazem Tory. Jednak proroctwo nigdy nie będzie zawierało nowej micwy ani anulowania micwy; prorok twierdzący o takim przekazie od B-ga okazuje się zawsze fałszywym prorokiem.

Tak Izajasz został wysłany, aby nakreślić erę mesjańską, która jest kulminacją i nagrodą naszych wysiłków. Jeremiasz przepowiedział zniszczenie Świątyni. Jonasz został wysłany do Ninveh, aby ostrzec jego mieszkańców, że miasto zostanie zniszczone, chyba że odpokutują zło. Samuel niósł przesłanie B-ga do króla Saula, aby toczyć wojnę z Amalekiem, podczas gdy Eliasz został wysłany, aby sprostać słynnemu wyzwaniu dwóch wołów na Górze Karmel (chociaż to chwilowo naruszyło zakaz Tory składania ofiar poza Świątynią). Ale żaden prorok nigdy nie powiedział niczego, co było by owocem jego własnego umysłu. Rozmawiali i działali tylko na polecenie B-ga Jedynego.

Kim byli prorocy?

W żydowskiej historii było tysiące proroków (znamy również przynajmniej jednego nieżydowskiego proroka – Belaama). Przeważająca większość z nich przekazywała jednak wiadomości specyficzne dla czasu i okoliczności, w których zostali wysłani przez Haszem. Dlatego ich proroctwa nie zostały zapisane dla potomności, a nawet ich imiona są nam nieznane. Wielu z tych proroków byli zwykłymi obywatelami – studentami, rzemieślnikami, rolnikami – którzy dzięki swojej prawości i wyjątkowej wrażliwości na duchowość zostali wybrani przez Najwyższego na proroctwo. Często nie nawet wiedzieli, co ich”nawiedziło”, dopiero później zdawali sobie sprawę…. Zawsze to byli ludzie o nienagannej uczciwości, prawości. 

Talmud liczy 55 „historycznych” proroków, których proroctwa zostały zapisane w Tanach (Biblii), ponieważ zawierają przesłania istotne dla wszystkich pokoleń, dla całej ludzkości. Większość z nich byli osobami publicznymi, które często przepowiadały, oni stali się przywódcami swojego narodu przez całe życie. Należą do nich 15 proroków, których słowa zostały zapisane w poszczególnych księgach, które noszą ich imiona: Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel i dwanaście mniejszych, w tym Amos , Ozeasz , Nahum i inni.  40 proroków („mniejszych”) wymienia w różnych miejscach Tanach, takich jak Natan (Księgi Samuela) i Ido (Kroniki). Poza nimi była niezbadana liczba niezapisanych proroczych przypowieści. Król Saul przez jakiś czas „bawił się” w proroctwa, ale czy i jakie przekazy z Niebios otrzymywał, jest nieznane.

Proroctwo zdaje się być przeważnie „męskim zajęciem” – 48 z 55 „historycznych” proroków byli mężczyznami, aczkolwiek są to dane bardzo szacunkowe i nie wiadomo, czy odzwierciedlają ogólny stosunek proroka / prorokini. Siedem głównych prorokiń to: Sara (żona Abrahama , pramatka Żydów; nawiasem mówiąc, B-g powiedział Abrahamowi, że „ona jest twoją przełożoną w proroctwie”), Miriam (siostra Mojżesza), Debora (jedyna kobieta wśród Sędziów ), Chana (matka Samuela), Avigayil , Chuldah i Esther (pamiętamy Purim ).

Czy proroctwo istnieje dzisiaj?

Era proroctw oficjalnie dobiegła końca około 23 wieków temu. Ostatnim pokoleniem proroków było pokolenie tych, którzy zaczęli prorokować, zanim Pierwsza Świątynia została zniszczona w 423 r.p.n.e, aczkolwiek wielu przeżyło 70-letnie wygnanie babilońskie i doczekało się budowy Drugiej Świątyni. Najbardziej wybitnym był prorok Ezechiel w Babilonii, a trzej prorocy: Chaggaj , Zachariasz i Malachiasz byli członkami „Wielkiego Zgromadzenia”, które prowadziło lud w pierwszych latach powrotu z Babilonu. Mordechaj i Esther byli również członkami długowiecznego pokolenia, które opłakiwało zniszczenie Pierwszej Świątyni i było świadkiem budowy Drugiej Świątyni. 

Wraz z upadkiem tego pokolenia „proroctwo odeszło z Izraela”.

Niemniej jednak zasada, że „B-g przekazuje ludzkości za pośrednictwem proroków”, pozostaje fundamentem wiary żydowskiej. Mniejsza forma proroctwa, znana jako ruach hakodesh (boska inspiracja), pozostaje sferą cadyków , sprawiedliwych mężczyzn i kobiet wszystkich pokoleń. 

Zgodnie z tradycją, jeden z największych proroków, Eliasz, nigdy nie umarł, i będzie zwiastował nadejście Mesjasza. 

Sam Mesjasz jest prorokiem („zbliżając się do proroctwa Mojżesza” według Majmonidesa), zaś w epoce mesjańskiej proroctwo stanie się powszechnym fenomenem – słowami proroka Joela : „I stanie się potem, że będę wylewał Ducha Mego na wszelkie ciało, a wasi synowie i córki będą prorokować, starsi wasi będą śnić sny, wasi młodzieńcy będą widzieć wizje”.  A w liście do Żydów w Jemenie Maimonides opowiada o wielowiekowej tradycji, że „na krótko przed erą mesjańską proroctwo powróci do narodu żydowskiego”.

(na podstawie tekstu By Mendy Hecht; ilustarcja: obraz „Eliyahu Hanavi” – Zalmana Kleinmana)

Szawuot – po Szawuot- Mówi Rabin Szalm Ber Stambler Kolel

Rabin Szalom Dov Ber Stambler omawia ciekawe momenty okresu obchodów Święta Szawuot:

http://

Chabad Lubawicz · Szawuot Po Szawuot- Mówi Rabin Szalm Ber Stambler Kolel

 

Rabin Szalom Dow Ber Stambler – Kolel_Szawuot

Rabin Szalom Dow Ber Stambler wyjaśnia pewne sprawy związane ze Świętem Szawuot, dlaczego są takie różne nazwy tego Święta …. oraz z tradycją po Święcie….

http://

Chabad Lubawicz · Rabin Szalom Dov Ber Stambler – Kolel_Szawuot

 

Czym jest Tora

Tora może oznaczać: naukę i prawa, pouczenia, ale też zbór wszystkich słów, objawionych Izraelowi i przekazane w pięciu księgach – Tora Pisana – Pięcioksiąg Mojżeszowy.
Mojżesz spisał wszystkie Pięć Ksiąg Tory pod dyktando B-ga.
Tora opowiada o tym jak B-g stworzył świat, jak powstaŁa ludność, poczynając od Adama i Ewy, jak nasi Ojcowie – Abraham, Icchak i Jakow – żyli i jak Żydzi stali się narodem wybranym przez Boga na „królestwo kapłanów i naród święty” poprzez otrzymanie Tory i jej przestrzeganie.

Tora jest Darem B-ga i wskazaniem, jak żyć

613 Przykazań
Tora zawiera 613 Przykazań. Z czego 248 posiadają charakter pozytywny (co robić), a 365 posiadają charakter negatywny (czego nie robić). Założenia i przykazania obejmują wszystkie fazy żydowskiego życia i to zarówno w stosunku do bliźniego jak i do Boga w celu uzyskania najwyższych standardów moralnych.

Mesora-(Tradycja)
W dodatku do założeń, przykazów oraz zakazów znajdujących się w Torze, Bóg nauczył Mojżesza wielu dodatkowych praw i wyjaśnień tychże praw znajdujących się w Torze. Mojżesz miał je zapamiętać i przekazać swoim następcom. Ci zaś z kolei mieli utrzymywać je jako tradycję przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Tak więc wiele z naszych zwyczajów praktykowane są zupelnie jak by były zapisane w Torze. W celu otrzymania dodatkowej informacji kliknij na Tradycja Ustna.

Prorocy
Księgi Proroków zawierają: Jehoszua, Sędziowie, Samuel, Królowską, Jeremia, Jeheskiel, Iszaja i Tre-Asar (12 ksiąg Proroków niższego szczebla: Hoszua, Joel, Amos, Owadia, Jona, Mika, Nahum, Habakuk, Cefania, Chagai, Zacharia oraz Malachi).

Pisma Święte
Zawierają księgi: Rut, Psalmów, Joba, Przysłów, Eklezjasty, Pieśń nad Pieśniami, Lamentacje, Daniela, Ester, Ezry i Kronik. Wszystkie te ksiegi zostały napisane przez któregoś z naszych proroków podczas natchnienia Boskiego („Ruach Hakodesz”).

Księgi Samuela, Królowska, Ezry oraz Kronik zostały sztucznie podzielone na: Samuela I i Samuela II; Królowską I i Królowską II; Ezra i Nechemia; Kroniki I i Kroniki II.

Sumując mamy 48 proroków 7 prorokiń, których proroctwa zostały spisane z powodu ich wiecznej ważności.
Oprócz tych wymienionych powyżej istnieli w Izraelu prorocy w każdym pokoleniu, ale ponieważ ich proroctwa dotyczyły jedynie ich czasów to nie zostały one zpisane.

 

Kolel Tora – przed Świętem Szawuot

Rabin Szalom Ber Stambler – przygotowanie do Matan Tora.

http://

Chabad Lubawicz · Kolel Tora – przed Świętem Szawuot

 

Halaha – Prawa o odsetkach

* Tora zabrania wzbogacania się, zarabiając na tym, że jego pieniądze są w posiadaniu innej osoby. Dlatego pożyczka gotówkowa z oprocentowaniem jest zabroniona.

* Ten, kto przez pomyłkę pobrał odsetki od pożyczki, jest zobowiązany do ich zwrotu.

  • Nawet jeśli nie umówił się na temat odsetek w momencie pożyczania pieniędzy, lecz pożyczając pieniędzy za darmo do określonej daty, bądź sprzedając towar na kredyt z płatnością odroczoną do określonej daty , lub ta inna osoba musi mu oddać pieniądze z innego powodu a w wyznaczonym wcześniej terminie godzi się, że dłużnik wykonuje dla niego coś [świadczy usługę], by płatność była odroczona na później – to również podlega zakazowi pobierania odsetek.
  • Nawet jeśli pożyczkobiorca w momencie rozliczenia się dobrowolnie zwraca dług z odsetkami, choćby pożyczkodawca, nie umawiał się wcześniej na to, a pożyczkobiorca, zwracając dług nie mówi, że zwraca z odsetkami – jest to również zabronione.
  • Nawet jeśli pożyczkobiorca w zwracając dług z odsetkami twierdzi, że daje je w prezencie – również zabrania się przyjmowania od niego tych odsetek.
  • Zabronione jest dawanie zarówno wczesnych, jak i późnych odsetek: to znaczy, na przykład, gdy Reuwen chciał pożyczyć pieniądze od Szymona, a wcześniej wysłał mu prezent, wyjaśniając, że to dlatego, że pożyczy mu pieniądze –  są to wczesne odsetki.                                                                     A gdy pożyczyłeś pieniądze i zwróciłeś je, a następnie wysłałeś pożyczkodawcy prezent, jako zapłatę za to, że  przekazał ci pieniądze i sam nie mógł z nich korzystać – to są późne odsetki
  • Nawet gdy mowa o innym rodzaju korzyści, nie tylko o pieniądzach, zabronione jest, by pożyczkodawca otrzymał cokolwiek od pożyczkobiorcy. Na przykład, pożyczkodawca jest rzemieślnikiem, pożyczkobiorca zaś, zwykle nigdy nie dawał mu zleceń do pracy i dopiero teraz, ponieważ bierze pożyczkę, chce mu dać pracę – jest to zabronione.
  • Ponieważ natura człowieka generalnie jest podatna do wyciągania pieniędzy i generalnie człowiek dąży do posiadania pieniędzy, prawdopodobieństwo naruszenia zakazu pobierania odsetek jest wyższe niż w przypadku innych zakazów związanych z pieniędzmi.                            Gdy chodzi o rabunek, to wszak każdy dba, by nie być obrabowanym. A także ten, kto zamierza okraść drugiego, częstokroć powstrzymuje się ze wstydu lub strachu.                Z odsetkami zaś  jest całkiem inaczej, bowiem pożyczkobiorca daje odsetki dobrowolnie i cieszy się, że znalazł możliwość pożyczenia pieniędzy. Pożyczkodawca również uważa, że czyni wielką przysługę dla tego, komu udziela pożyczki, i gdyby chciał, mógłby wykorzystać te pieniądze, aby zarobić wielokrotnie więcej niż odsetki, które otrzymuje. Dlatego z wielką łatwością człowiek poddaje się, ustępuje złej naturze założonej w nim i zaczyna, broń B-że, łamać ten zakaz; i właśnie dlatego nasza święta Tora bardzo surowo podchodzi do tego tematu i mówi o wielu zakazach dotyczących odsetek.

3 Siwan – trzy dni do darowania Tory

Od dnia 3 Siwan roku 1313 p.n.e.  Żydzi na pustyni rozpoczynają przygotowania.

Przygotowują się do otrzymania Tory.

Dnia 3 Siwan B-g nakazał Mojżeszowi, aby „wyznaczył granice ludziom wokół góry, mówiąc:  *….strzeżcie się wstępować na górę albo dotykać się stoku jej… *”

Od tego dnia, według nakazu Stwórcy (patrz Ks. Szmot/Wyjścia, rad. 19: 10-12) rozpoczęły się trzy dni „Hagbalah” – trzy dni przygotowań do święta Szawuot, zwanego „trzema dniami Hagbalah”. 

Do dziś obchodzimy „Trzy dni Hagbalah” („Granice”), które prowadzą do nadania Tory dnia 6 miesiąca Siwan.

Zgodnie z tradycją niektórych społeczności praktyki żałobne utrzymywane w okresie Omeru, takie jak nieurządzanie weselnych przyjęć lub strzyżenie, są teraz zawieszone.

Kolel Tora – analiza Parszy Tory Bamidbar

Kolel Tora – temat Parsza Tory Bamidbar; Rabin Szalom Dow Ber Stambler prowadzi analizę tej Parszy.
Więcej o parszy tu: https://chabad.org.pl/bamidbar1/

http://

Chabad Lubawicz · Kolel Tora – analiza Parszy Tory Bamidbar

 

Kolel Tora – Komentarz do parszy Bechukotai

„Jeśli podług ustaw Moich postępować, a przykazań Moich przestrzegać, a pełnić będziecie… a nikt nie wystraszy [was] wyplenię też zwierzęta dzikie z ziemi…” – Księga Wajikra, rzd. Bechukotaj, 26…

Głęboka analiza słów Tory Rabina Szaloma Ber Stamblera

                                                      http://

Chabad Lubawicz · Kolel Tora – Komentarz do Parszy Bechukotai

 

Góra Synaj

Święto Szawuot – Dzień nadania Tory, gdy lud Izraela zgromadził się u podnóża Góry Synaj…
Ale dlaczego nadanie Tory odbyło się właśnie tam, na niewysokiej górze? 🤔
Odpowiedź na to pytanie można znaleźć m.in. księdze w Me’am Loes (rozdział Szmojs, 19:17). Mowa tam o tym, że na krótko przed aktem nadania Tory jak również podczas jego trwania miało miejsce wiele cudów. Jednym z nich był 'spór’ pomiędzy największymi górami świata – 'kłóciły się’ o to, gdzie ma być nadana Tora. Gdy Wszechmogący powiedział: „Jestem Panem, twoim B-giem …”, góry szalały, a wzgórza zawalały się. Góry Tawor i Carmel spierały się, którą z nich wybierze Najwyższy. Gdy zaś usłyszały następujące słowa: „… Którzy wyprowadził cię z ziemi egipskiej….”, natychmiast wróciły na swoje miejsca, zdając sobie sprawę, że nie nadawały się do Aktu Darowania Tory. Wówczas Góra Synaj nawet nie zabrała głosu w tym sporze, ponieważ nie należy do największych! Ale Wszechmocny zdecydował, że właśnie tam odbędzie się darowanie Tory aby pokazać, że pokora i skromność jest absolutnie niezbędną cechą życiową człowieka, niezbędną cechą potrzebną człowiekowi do studiowania i zrozumienia Tory.
Z tego samego powodu Tora została przekazana Mojżeszowi, który był najskromniejszym z ludzi (Tora, Bamidbar 12:3). Faktem jest, że pokorna osoba jest w stanie postrzegać i uszanować pomysły, zdanie innych ludzi, zaś człowiek wyniosły ma silną tendencję do narzucania innym swoich opinii.
Tu nasuwa się kolejne pytanie. Jeśli Stwórca dążył do maksymalnej skromności, dlaczego Tora nie została nadana w dolinie lub na jakimkolwiek terenie płaskim? Aby nauczyć nas, byśmy nie umniejszali wagi i znaczenia naszych własnych działań. Nie ma takiej osoby, której działania nie miałyby znaczenia. Człowiek nie może zapominać, że sam fakt jego istnienia potwierdza jego znaczenie i ważność bycia na tym świecie.
Inna odpowiedź udzielona przez Me’Am Loes na ww. pytanie dotyczy także wysokości góry Synaj. W tamtych czasach bałwochwalcy używali do swoich rytuałów wyłącznie wysokich gór, aby umieszczać na nich swoich bożków.
Taka góra, która służy rytuałom bałwochwalczym, nie jest miejscem koszernym (duchowo czystym), by na niej mógł odbyć się tak wysoki duchowo akt, jak darowanie Tory, podobnie jak kamienie ze zdemontowanego bożka nie są koszerne i nie mogą być wykorzystane do budowy ołtarza. Ponadto, gdyby Tora została nadana w miejscu związanym z bałwochwalstwem, wydawałoby się, że udzielenie Tory było w jakiś sposób związane z tym bożkiem. Natomiast na Górze Synaj nigdy nie miały miejsce rytuały bałwochwalcze, ze względu na jej 'niepozorny wzrost’.
Góra Synaj jest najniższą z okolicznych gór, podobnie jak Izrael jest najmniejszym z ludów, zaś Mojżesz był najskromniejszym człowiekiem na świecie, jak mówi Tora. W tym jest wielkość Tory, która uczy człowieka skromności i pokory.
Góra Synaj – Wielka Góra.

 
 

Szabat Mewarchim

ShabbatShalomHeart072613
Każdy Szabat błogosławi tydzień, który następuje po nim.
Duchowa praca w dzień Szabatu, gdy odpoczywamy od wszelkiej pracy fizycznej, biznesowej i napięć dni powszednich, napełnia nasze „zbiorniki energii” błogosławieństwami, aby były z nami przez najbliższe kolejne sześć dni nadchodzącego tygodnia.
Jednak raz w miesiącu mamy okazję otrzymania spotęgowanej energii.
Dzieje się to w Szabat Mewarchim – שבת מברכים – ostatni Szabat w miesiącu, poprzedzający nowy kolejny miesiąc.                                                                                                                                                                                                            W czasie Szabatu Mewarchim, poprzedzającego Rosz Chodesz – początek miesiąca, odmawia się błogosławieństwo miesiąca; odmawia się je między haftarą a modlitwą musaf  – błogosławi się nadchodzący miesiąc i ogłasza kiedy on nadejdzie. W modlitwie są prośby o zdrowie, zapewnienie źródła utrzymania, bojaźń przed B-giem. Zwyczajowo jest to poprzedzone ogłoszeniem czasu i dnia molad (czas przewidywany narodzin nowiu).  Wiele społeczności również rozpoczyna od modlitwy począwszy Ratzon słowa yehi („To może być Twoja wola”). 

Nie błogosławi się nadejścia miesiąca Tiszrei, z dwóch powodów, po pierwsze, ponieważ wszyscy wiedzą, kiedy nastąpi Rosz Chodesz Tiszrei, gdyż jest to także Rosz ha-Szana; a drugi powód to wiara, że szatan, oskarżyciel nie powinien znać daty dnia sądu, aby nie mógł stawić się i skarżyć naród żydowski.

23 Ijar

Zbawienna woda ze skały.

Zdarzyło się to dnia 23 Ijar 1313 roku p.n.e.; 38 dnia po wyjściu z Egiptu.
 Z pustyni Zin (po wyjściu z niewoli egipskiej) naród żydowski dotarł do Refidim pustynnego obszaru – kolejnego miejsca na pustyni całkowicie pozbawionego wody.
„…I swarzył się lud z Mojżeszem i rzekli: „Dajcie nam wody abyśmy pili…” (Szmot, 17). Lud bardzo narzekał na swoich przywódców za poprowadzenie ich przez miejsca, w których oni i ich trzody byli zagrożeni śmiercią z powodu całkowitego braku wody. Mojżesz zawołał do Wszechmogącego: „Cóż mam czynić ludowi temu?! Już niedługo ukamienują mnie… I rzekł Wiekuisty do Mojżesza: przejdź przed ludem a zabierz ze sobą kilku starszych Izraela; a laskę twą którąś uderzył w rzeką miej przy sobie…..” (tam że)
B-g polecił Mojżeszowi na oczach Starszych Izraela podejść do skały i uderzyć w nią swoją laską, co Mojżesz uczynił. Wtem z suchego kamienia skały trysnął obfity strumień wody pitnej  w ilości wystarczającej, aby ugasić pragnienie Izraelitów i ich trzody. Mojżesz uczynił tak, jak mu nakazał Haszem, i po raz kolejny ludzie i zwierzęta zostali ocaleni. Miejsce, w którym miało to miejsce później, nazwano „Massa” (sprawdzian) lub też „Meriwa” (waśnie), upamiętniając brak wiary w B-ga i Mojżesza, które lud Izraela wykazał w tym miejscu.

Refidym był pustynnym obszarem, ludzie narzekali z powodu braku wody, zrzędzili, że oni i ich stada były w niebezpieczeństwie śmierci z pragnienia. 

22 Ijar, 37 Omer – Lechem Misznei

Lechem Misznei

„Szabatów Moich przestrzegajcie…”

Gdy manna – cudowny „Chleb z Niebios” spadła, ratując  Izraelitów na pustyni, Haszem nakazał  Izraelitom przestrzegać Szabatów.

Ten pierwszy Szabat wypadł na dzień 22 Ijar roku 2448 od stworzenia świata (1313 r p.n.e.). Tego dnia (wtedy to był piątek) rano z nieba spadła manna w ilości wystarczającej na dwa dni, gdyż w Szabat wszelka praca jest zabroniona, nie wolno było też zbierać mannę. 

„Dwa bochenki chleba” (Lechem Miszneh) tworzą fundament naszego Szabatu, przypominają o podwójnej ilości manny, która spadła nam z nieba w przeddzień pierwszego naszego Szabatu.

Micwot – Przykazania B-skie

Talmud wyjaśnia nam (Traktat Makkot 23b), że w Torze jest 613 przykazań (micwot), w tym 248 pozytywnych przykazań (rób to – tase) i 365 negatywnych przykazań (nie rób – lo tace). Jednak Talmud nie podaje nam listy / wykazu tych przykazań.

Kilku wielkich żydowskich uczonych, m.in. Rambam, opracowało pełną listę micw Tory. Chociaż wszyscy zgadzają się co do zdecydowanej większości przykazań, istnieją określone rozbieżności w komentowaniu. Argumentacja tych rozbieżności służy wyłącznie celom duchowej polemiki. Nie ma wątpliwości co do jakiegokolwiek konkretnego przykazania, czy jest nakazem czy zakazem – jedynie zdarzają się rozbieżności w interpretacji, czy pewne przykazanie jest przykazaniem niezależnym, czy też może jest częścią innego przykazania i nie jest wliczone do liczby ogólnej.

Tak więc niezależnie od tego, jaką  „listę” przykazań sporządzoną przez jednego z naszych mędrców – czy to Majmonidesa (Rambama) czy inną posiadamy, przykazania są po to, by je spełniać.

„Jeśli podług ustaw Moich postępować, a przykazań Moich przestrzegać, a pełnić będziecie…tedy dam wam deszcze w czasie swoim, i wyda ziemia plon swój, a drzewo polne wyda owoc swój… i nikt nie wystraszy [was] wyplenię też zwierzęta dzikie z ziemi…”

Tora generalnie wyjaśnia, że każdy Żyd powinien przestrzegać micwot właśnie dlatego, że B-g nam to nakazał, lub z powodu potencjalnych negatywnych konsekwencji, które wynikałyby z nieprzestrzegania zasad. Inni myśliciele starali się udowodnić, że micwot są całkowicie racjonalnymi, logicznymi wskazaniami do działań, zachowań moralnych, etycznych i prozdrowotnych dla każdego człowieka. Jeszcze inni twierdzą, że przykazania faktycznie ulepszają nas jako ludzi, oczyszczając nas jako uczciwych i sprawiedliwych homo sapiens, lub że wypełnianie przykazań Bożych faktycznie ma kosmiczny wpływ na duchową tkankę całego świata. Niektórzy myśliciele nawet odrzucają zasadność stawiania tego pytania całkowicie, argumentując, że jedynym uzasadnionym powodem spełnienia micwot jest posłuszeństwo przykazaniom B-ga i wypełnienie naszej roli w przymierzu między B-giem a Narodem Żydowskim. Niektórzy przestrzegają micwot, ponieważ pomaga im to zidentyfikować i poczuć się częścią większej społeczności żydowskiej, inni dlatego, że uważają, że są do tego zobowiązani, a jeszcze inni po prostu dlatego, że obchodzenie żydowskich świąt, tradycji, rytuałów jest przyjemnością, radością. Tak naprawdę jakikolwiek powód, który motywuje kogoś do przestrzegania przykazań, jest w tradycji żydowskiej mniej ważny niż faktyczne spełnianie samych micwot: można powiedzieć, że „czyn” jest nie mniej ważny, niż wyznanie wiary.                 To, jak zachowujemy się na tym świecie, wobec bliźnich i świata, w którym żyjemy, ma ostatecznie większe znaczenie niż to, jak uzasadniamy nasze postępowania. W ostatecznym rozrachunku micwot to wyjątkowo żydowskie podejście do świętego życia na tym świecie.

Rabi Akiwa i Rachel

Rzecz o miłości.

Rabi Akiwa ben Józef, o którym nasi mędrcy mówią, że był jednym z największych uczonych wszechczasów. Mówiono o nim, że swoim 'ostrym umysłem’ potrafi „wykarczować góry” i wyjaśnić każdą pojedynczą literę Tory.
Niewątpliwie Rabi Akiwa był jednym z czterech wielkich mędrców, którzy próbowali zajrzeć w najgłębsze tajniki stworzenia i nauki. Są to fakty znane większości z nas. Ale mało kto wie, że wielkie nadzwyczajne osiągnięcia najsławniejszego ze wszystkich Tanaimów możliwe były dzięki ofiarnej miłości i poświęceniu dla Tory jego żony…..
Rachel – żona Rabi Akiwy.
Rzecz w tym, że Rabi Akiva nie był jednym z tych szczęśliwców, którzy urodzili się w bogactwie lub w domu nauki. Musiał zdobyć wszystko swoimi rękami, wielkim wysiłkiem, stąpając własnymi ścieżkami, dochodząc do wszystkiego własną pracą. Urodził się w bardzo biednej rodzinie i stał się pasterzem, bo innej możliwości wówczas nie miał, był jednym z wielu, którzy opiekowali się tysiącami stad bogatego domu Kalby Sabua, o których bogactwach Talmud opowiada wiele historii. Córka tego bajecznie bogatego magnata była piękną i bardzo mądrą, skromną dziewczyną. Najbogatsi i najlepiej wykształceni młodzieńcy tego czasu starli się o jej względy i marzyli, aby ją poślubić. Ale Rachela, jedyne dziecko Kalby Sabui, spadkobierczyni jego bogactw, wciąż była zapatrzona, obserwując zwykłego pasterza Akiwę i jakiś wewnętrzny głos przemawiał do niej, że ten nieświadomy swojej codzienności młodzieniec, w rzeczywistości był powołany do tego, by stać się wielkim uczonym. Ale w tym celu powinien był porzucić pracę pasterza dla jej ojca i udać się do domu nauki, by studiować Torę.
Zakochała się w młodzieńcu Akiwie a Akiwy pokochał ją – Rachelę. Potajemnie wzięli ślub. Gdy Rachel odmawiała jednemu kolejnemu i kolejnemu pretendentowi do jej ręki, Kalba Sabua dowiedział się o jej tajnym małżeństwie z jego byłym pasterzem. Był bardzo zły, zaprzysiągł wtedy, że nie będzie miał nic wspólnego z nią ani jej mężem, wydziedziczył ją ze wszystkiego. Rachel – jedyne dziecko najbogatszego mężczyzny tamtych czasów z ulgą i radością porzuciła luksusy i wygodne życie, do których była przyzwyczajona, i zamieszkała z ukochanym Akiwą w szałasie, śpiąc na słomie i ciężko pracując fizycznie, nie oszczędzając swoich delikatnych rąk aby jej ukochany mąż mógł poświęcić się studiowaniu Tory. Pewnego razu, gdy nie mogła znaleźć pracy, obcięła nawet swoje piękne długie włosy, aby je sprzedać, by mieć trochę pieniędzy na zakup choćby kromki chleba dla obu. Jednak nawet w biedzie byli gotowi dzielić się z innymi tym, co posiadali. Pewnego razu biedak minął chatę Akiwy i Rachel i błagał: „Zlitujcie się, dobrzy ludzie, użyczcie mi garść słomy. Moja żona jest chora i nie mam na czym jej położyć. Nie zastanawiając się Akiwa podzielił się tym, co miał z biedakiem, powiedział do Rachel: „Widzisz, moja droga, są tacy, którym jest gorzej, niż nam, musimy pomóc”. Biedny żebrak, jak mówią nasi mędrcy, był …. prorokiem Eliaszem, który przybył, by wejrzeć w duszę Akiwy.
Tak więc Akiwa studiował w domu, jego piękna żona Rachel we wszystkim wspierała go. Po tym, jak Akiwa opanował podstawową wiedzę o Torze, jego żona i on zdecydowali, że pójdzie do akademii wielkich uczonych tamtych czasów, kierowanej przez Rabina Eliezera, aby przez dwanaście lat przejść intensywne studia. W ten sposób rozstali się i przez dwanaście długich lat Rachela ciężko pracowała, by utrzymać się, a jej mąż stał się jednym z najlepiej wykształconych mężczyzn, jakie kiedykolwiek żyli. Po dwunastu latach Rabin Akiwa wrócił do żony, jak obiecał. Gdy stanął przed podniszczoną starą chatą, usłyszał rozmowę między żoną a sąsiadką, który drwił z Rachel za to, że była na tyle głupia, by czekać na męża, który zostawił ją, by studiować Torę. „Mogłabyś żyć w bogactwie i luksusie, gdybyś nie był tak głupia” – mówiła „życzliwa” sąsiadka. „Jeżeli o mnie chodzi – odparła Rachel – mógł by pozostać w Jesziwie przez kolejne dwanaście lat, aby zdobyć więcej wiedzy, jak razem marzyliśmy”. Pełen dumy i podziwu dla swojej wielkiej żony Rabi Akiwa odwrócił się, by spełnić to, o czym mówiła Rachel.
Po dwudziestu czterech latach Rabi Akiwa stał się najbardziej znanym ze wszystkich żyjących w owych czasach uczonych. Z bliska i daleka przybywali młodzieńcy Izraela, aby uczyć się pod jego kierunkiem. W towarzystwie dwudziestu czterech tysięcy studentów Rabi Akiwa wracał do domu w triumfalnej podróży z miasta do miasta, wszędzie witany przez najwyższą szlachtę.
Tłumy bogatych i biednych gromadziły się, gdy zawitał do Jerozolimy. Kalba Sabua również był wśród tych, którzy próbowali zbliżyć się do Mistrza. Nagle Rabi Akiwa zobaczył, jak jego uczniowie próbują powstrzymać kobietę ubraną w poszarpane ubrania. Natychmiast przeszedł przez tłum, aby przywitać się z kobietą i poprowadził ją do krzesła obok siebie. „Gdyby nie ta kobieta, do dziś byłbym nieświadomym pasterzem, niezdolnym do czytania Alef-Bet. Cokolwiek wiem, cokolwiek mam – wszystko zawdzięczam tej kobiecie, mojej pięknej żonie Racheli” – powiedział Rabi Akiwa. Cały wielki tłum pokłonił się z szacunkiem przed Rachel – żoną wielkiego uczonego, który jej tyle zawdzięcza. Kalba Sabua, ojciec Rachel również w końcu zrozumiał, kim jest jego zięć – pojął wielką mądrość swojej córki. Publicznie wyraził żal, że tak źle traktował swoją córkę i jej męża. Teraz całe jego bogactwo należałoby do nich….

(opracowanie na podstawie Kehot Publication Society/ ilustracja: „Rachel”, Art by Sefira Lightstone)

 

16 Ijar – Witold Pilecki stracony (1948)

Egzekucja Witolda Pileckiego odbyła się dnia 16 Ijar 5708 roku – 1948 rok.

Witold Pilecki został stracony przez komunistyczny polski rząd po procesie pokazowym, w którym został uznany za winnego szpiegostwa. Przywódca polskiego ruchu oporu zgłosił się na ochotnika do więzienia w Auschwitz, gdzie przebywał w latach 1940–1943. W tym czasie przemycał informacje o masowych zabójstwach i innych okrucieństwach, które popełnili Niemcy. Były to pierwsze kompleksowe raporty o nazistowskiej maszynie do zabijania, która dotarła na Zachód.

16 Ijar – Zburzenie ściany jerozolimskiej

W roku 70 n.e. (rok 3830 od stworzenia świata) Tytus wraz ze swoją armią oblegli Jerozolimę. Ciągłymi atakami znacznie nadwerężyli siły obrońców. Dnia 16 Ijar Rzymianom udało się zrównać z ziemią środkową ścianę Jerozolimy. Później miasto Według Józefa Flawiusza przed wojną około pół miliona ludzi mieszkało w Jerozolimie oraz prawie tyle samo tylu pielgrzymów przybyło z okazji Pesach. Bardziej wiarygodne szacunki wskazują liczbę mieszkańców od 50 000 do 75 000 osób. W przeddzień oblężenia miasto było również pełne uciekinierów, którzy przybywali do niego ze spustoszonych obszarów Rzymu; z czego 23 400 było żołnierzami.zostało spalone, jego mieszkańcy sponiewierani.
Przez długi czas trwało oblężenie Świętego Miasta. Świątynia została całkowicie zniszczona w dniu 9 Aw.

15-16 Ijar – „Manna z nieba”

Manna z Nieba (1313r. p.n.e.)
Dnia 15 miesiąca Ijar roku 1313 p.n.e. wyczerpały się zapasy niesfermentowanego ciasta do wypiekania macy, które Żydzi zdołali zabrać ze sobą w pośpiechu wychodząc z Egiptu. Zapasów starczyło dla każdego tylko na 60 posiłków, po 30 dniach po Wiekim Wyjściu ciasto  na macę skończyło się. Zapasy zabrane z Egiptu starczyły zatem na jeden tylko miesiąc.

Ludzie skarżyli się Mojżeszowi, że nie mają nic do jedzenia, że są skazani na śmierć głodową na pustyni.

Haszem przemówił do Mojżesza, by uspokoił naród żydowski, by się ludzie nie martwili, że nie dopuści do ich śmierci głodowej na pustyni: „…..Oto spuszczę wam deszczem chleb z nieba i będzie wychodził lud, a zbierał na potrzebę dzienną każdego dnia….” (Szmot/Ks.Wyjścia, 16:4)
Manna, „chleb z nieba”, który podtrzymywał Dzieci Izraela przez 40 lat ich przejścia przez pustynię, zaczął spadać 16 dnia miesiąca Ijar 2448 roku od stworzenia świata – miesiąc po wyjściu z Egiptu.

12 Ijar

Rzymskim Żydom przyznano przywileje.
W dniu 12 Ijar, 1402 r.,  Żydzi mieszkający w Rzymie otrzymali przywileje od Papierza Bonifacego IX.

Tymi przywilejami było m.in. prawo do przestrzegania Szabatu oraz prawo ochrony przed miejscowymi opresyjnymi urzędnikami, zmniejszono ich podatki i wydano nakazy traktowania Żydów jako pełnoprawnych obywateli Rzymu.

Do tego oficjalnego zarządzenia Papierza rzymscy Żydzi byli pozbawieni swobód obywatelskich, jednak pomimo wszystkich ograniczeń, utrzymywali swoje tradycje, spełniając nakazy Tory.

Żydzi mieszkali w Rzymie  o wiele dłużej niż w jakimkolwiek innym europejskim mieście. Pierwotnie wyjechali z Aleksandrii, przyciągnięci żywym stosunkiem handlowym między tymi dwoma miastami. Mieli możliwość nawet założyć tam swoje społeczne struktury. Ale w roku 139 p.n.e. Pretor Hispanus wydał dekret wydalający wszystkich Żydów, którzy nie byli obywatelami Włoch. W ostatnich dziesięcioleciach drugiego wieku p.n.e., społeczność żydowska w Rzymie bardzo szybko się rozwijała. Żydzi osiedlili się jako handlarze na prawym brzegu Tybru, w ten sposób powstała dzielnica żydowska w Rzymie. Żydzi utożsamiali się z polityką rzymską i czasami wywierali pewien wpływ na zebraniach publicznych (Cyceron, „Pro Flacco”.). Utrzymywali stałe stosunki handlowe z Palestyną i płacili podatek świątynny w Jerozolimie. Cezar, ze względu na pomoc, jakiej Żydzi udzielili mu w jego wojnie z Pompejuszem, okazał swoją wdzięczność wobec rzymskich Żydów, pozwalając im na przeprowadzanie publicznych nabożeństw, w innym wypadku niedozwolonych w mieście. Synagogi istniały w Rzymie już w czasach Augusta, o czym świadczy akt uchwalający ich nietykalność. Żydzi byli bardziej uprzywilejowani w związku z dystrybucją zboża, ponieważ kiedy podział nastąpił w szabat, ich udział był zarezerwowany dla nich do następnego dnia.

Nowa era rozpoczęła się za panowania Konstantyna (312). Ten cesarz, gdy tylko pokonał swojego przeciwnika Maxentiusa, otwarcie przyjął chrześcijaństwo. Instytucje rzymskich Żydów nie były jeszcze zakazane, ale odtąd Żydzi byli uważani za obywateli drugiej kategorii (podobnie jak poganie).  Konstantyn m.in. wydał dekret zabraniający małżeństw między Żydami i chrześcijanami i nakładający karę na naruszenie tego zakazu. W wydanych przez niego edyktach Żydzi są po raz pierwszy określani jako „wstydliwa” lub „bestialska” sekta, „godna pogardy i przewrotna” („sekta nefaria” lub „feralia”; „turpes”; „perversi”). 

 

Emor

Parsza Emor – Wajikra (Ks. Kapłańska) 21:1 – 24:23

Emor – אֱמֹר w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “mówić, powiedzieć”, jest to piąte słowo i pierwszy charakterystyczny wyraz tej Parszy. „Emor” jest 31-ą częścią w rocznym cyklu czytania Tory i 8-ą częścią w Księdze Wajikra. Tekst „emor” składa się z 6’106 hebrajskich liter, 1’614 hebrajskich słów, zajmuje najwięcej wersetów (215) w zwoju Tory względnie innych parsz.

Krótki opis parszy Emor

W tej parszy, która zaczyna się od słów: „Powiedz (emor) kohanim-kapłanom, synom Aharona”, i tu mowa o różnych sposobach przejawu obecności Świętości w Świecie. 

Pierwszymi jej ‘pośrednikami’ byli kapłani, wobec których wymagania były szczególne. Na przykład, nie wolno było kapłanom brać za żony rozwódek lub kobiet z ‘nieczystą’ przeszłością, zaś Kohen-Gadol mógł pojąć za żonę wyłącznie dziewicę; nie mogli zbliżać się do ludzkich zwłok, tym bardziej dotykać, bowiem taki kontakt powoduje rytualną nieczystość, jednak wyjątek stanowi śmierć bliskiej osoby, wówczas kapłan może dotknąć ciała zmarłej bliskiej osoby. Kohen z ułomnościami lub z wadą fizyczną nie mógł odprawiać służbę w Świątyni. Kohenom srogo się zabrania bezcześcić imienia B-żego. 

W odniesieniu do zwierząt ofiarnych: ułomne, chore zwierzę nie może być przeznaczone na ofiarę. Nowonarodzone ciele, jagnię lub koźlę powinno pozostać przy matce minimum siedem dni od narodzin zanim będzie można przeznaczyć go na ofiarę. Zakazane jest przenosić w ofierze zwierzę i jego dziecię tego samego dnia. Nakazów i zakazów wymienia się w parszy Emor kilkanaście.

W dalszej kolejności czytamy: „Oświadcz synom Izraela a powiedz im o porach świątecznych Wiekuistego, w których obwieszczać będziecie zgromadzenia świąteczne – oto Moje pory świąteczne…!” (23:2). W każdym z świątecznych dni zawarta jest właściwa cząstka świętości, szczególna duchowość. Można stwierdzić, że w każdym ze świąt wierni otkrywjaą we właściwym czasie jeden z wymiarów swojego po­wo­ła­nia. B-g podaje nazwy świąt. Naj­waż­niejszy jest Szabat, dzień cał­ko­wi­te­go odpo­czyn­ku i poświęcenie się w pełni B-­skiej Obecności. Ko­lej­ny­mi są: Pe­sach, trwający 7 dni a rozpoczyna się dnia 15-go miesiąca Nissan, pół-święto – Omer, Święto Szawuot, Rosz Ha­sza­na, Jom Kip­pur, Sukkot – Święto szałasów rozpoczyna się dnia 1-go miesiąca Tiszrej, Święto Szmini-Aceret, nadchodzące ósmego dnia po rozpoczęciu Święta Sukkot.

Pe­sach jest Świętem Wolności. Sza­wu­ot jest Świę­tem, gdy B-g darował Torę ludowi Izraela – to Święto radości, pod czas którego synowie Izraela wyruszali na pielgrzymkę do Świątyni w Jerozolimie. Odstęp pomiędzy obu świętami trwa 50 dni. W tym czasie odlicza się 49 dni – liczenie Omeru (omer to też miarka ze zbiorów jęczmienia). Ten okres związany był ze składaniem ofiar pier­wo­cin kochenom: składane w ofierze były chleb pszenny  i ba­ran­ki, przy­no­szo­no kocherom snopy świe­żo ścię­te­go zboża „do wy­ko­na­nia nimi gestu ko­ły­sa­nia”. Oczy­wi­ście zwy­czaj ten już nie ist­nie­je w czasach, gdy nie na Świątyni, ale współ­cze­śni nam ka­bba­li­ści uwa­ża­ją, że 7 ty­go­dni dzie­lą­ce dwa Wiel­kie Świę­ta na­le­ży trak­to­wać jako czas du­cho­we­go przy­go­to­wa­nia się do otrzy­ma­nia Tory. W tym cza­sie trze­ba w sobie roz­wi­jać cnotę mi­ło­sier­dzia, siłę du­cho­wą, rów­no­wa­gę i za­ufa­nie.

Na Nowy Rok (Rosz Ha­Sza­na) szczególnie jest odczuwalna obecność B-ga – Kró­la Wszech­świa­ta. Tego dnia zo­sta­je za­pi­sa­ne, jak długo przyj­dzie nam żyć, kto umrze przed cza­sem, kto w swoim wyznaczonym cza­sie. Kto umrze od wody, kto od mie­cza, kto z głodu, a kto od cho­ro­by. Tego też dnia wszyst­ko, co nas otacza  wra­ca­ do swego pier­wot­ne­go stanu. Kie­ru­ją­ca we­wnętrz­na wola po­wra­ca do B-ga, świa­ty znaj­du­ją się w sta­nie uśpienia i pod­trzy­mu­je je w ist­nie­niu tylko Wola Ze­wnętrz­na. Wraz z dźwię­kiem szo­fa­ru B-g od­zy­sku­je atry­but su­we­ren­no­ści i budzi się w Nim pra­gnie­nie pa­no­wa­nia.

Na Jom Kip­pur to, co w Nowy Rok za­pi­sa­no w księ­gach życia, zo­sta­je ‘przypie­czę­to­wa­ne’: osta­tecz­nie za­pa­da­ją de­cy­zje o życiu, śmier­ci, cho­ro­bie. Świę­to ob­ja­wia w nas zdol­ność skru­chy – jed­nej z sied­miu rze­czy za­ist­nia­łych jesz­cze przed stwo­rze­niem świa­ta. Bez skru­chy nie po­tra­fi­my wy­zwo­lić się z nie­na­wi­ści i wro­go­ści. Jest to dzień po­ku­ty i peł­ne­go postu.

Sukkot – Świę­to sza­ła­sów jest świę­tem ra­do­ści. Je­dy­ne, jak ma­wia­ją cha­sy­dzi, pod czas którego wcho­dzi­my do „izby” w za­bło­co­nych bu­tach. Przez sie­dem dni Żydzi miesz­ka­ją w na­mio­tach, a ich domem staje się to, co chwi­lo­we, nie­sta­łe, kru­che.

Każde ze świąt ob­ja­wia i wlewa w nas to, co Świę­te. To, co Świę­te, ob­ja­wia się rów­nież w na­szym sto­sun­ku do ludzi. Dla­te­go Par­sza Emor za­wie­ra na­ka­zy, jak po­stę­po­wać wobec osoby skrzyw­dzo­ne­j. Bowiem krzyw­da poprzez (na przykład) zranienie jest krzyw­dą wy­rzą­dza­ną B-gu, który w każ­dym z ludzi za­warł to, co ma w sobie: duszę, czyli tchnie­nie, rozum i wol­ność.

Parsza Emor również opisuje rytuał zapalania Menory w Świątyni . Na końcu Parsza Emor opowiada o zdarzeniu ukarania człowieka za bluźnierstwo, także o prawach karania za morderstwo, spowodowania trwałego skaleczenia i uszkodzenia mienia.

Parsza Emor zawiera 24 przykazania pozytywne oraz 39 zakazów.

Kolejność czytania w cyklu tygodniowym

  • Czytanie pierwsze: Wajikra, 21:1-15
  • Czytanie drugie: Wajikra, 21:16-22
  • Czytanie trzecie: Wajikra , 22:17-33
  • Czytanie czwarte: Wajikra, 23:1-22
  • Czytanie piąte: Wajikra, 23:23-32
  • Czytanie szóste: Wajikra , 23:33-44
  • Czytanie siódme: Wajikra, 24:1-23

Komentarz Rabina Szaloma DowBer’a Stamblera:

  

11 Ijar – Konfiskacja ksiąg żydowskich

Konfiskacja ksiąg żydowskich (1510 r.).
Dnia 11 Ijar we Frankfurcie nad Menem w Niemczech, za namową apostata (meszumada) Johannesa Pfefferkorna została przeprowadzona brutalna akcja konfiskacji 1 500 żydowskich ksiąg. Uzasadnieniem konfiskaty ksiąg było to, że pozbawienie Żydów tekstów religijnych byłoby pierwszym krokiem do ich nawrócenia. Rozporządzenie wydał Imperator Rzymski Maximilian I. Johannes Pfefferkorn twierdził, z w księgach żydowskich zawarte są treści obrażające, hańbiące katolicyzm. Za wstawiennictwem elektora i arcybiskupa Moguncji, Uriela von Gemmingen, Żydzi zwrócili się do Imperatora o powołanie komisji do zbadania zarzutów Pfefferkorna. Nowy imperatorski mandat z dnia 10 listopada 1509 r. nadał bieg całej sprawie. Zostali powołani eksperci, rzeczoznawcy do zbadania zarzutów m.in. z uniwersytetów w Moguncji, Kolonii, Erfurcie i Heidelbergu. W większości opinie były niejednoznaczne. Jonatan Reuchlin – wybitny niemiecki katolicki humanista, wykładowca, wielki autorytet,  który również był powołany do zbadania zarzutów, stanowczo wnioskował na korzyść Żydów, oświadczając, że księgi żydowskie nie zawierają obraźliwych wobec katolicyzmu treści. 23 maja 1510 r. Imperator zawiesił edykt wydany 10 listopada 1509 r.. A książki zwrócono Żydom. 

 

8 Ijar

Pierwsze krucjaty, pogromy – początek (1096)

Z początkiem lat 1070-ch muzułmańscy Turcy rozpoczęli ofensywę przeciwko chrześcijańskim pielgrzymom w Jerozolimie. Papież Grzegorz VII ofiarował swoją pomoc w obronie greckich chrześcijan, ale obietnica stworzenia armii nigdy się nie zmaterializowała.

W 1095 jego następca Urban II zaczął wołać o świętą wojnę, aby wyzwolić chrześcijan w Jerozolimie. W następnym roku ponad 100’000 ludzi zebrało się na jego wezwanie, tworząc pierwszą krucjatę. Duchowni w Europie uważali, że Krucjata ma również inny cel – unicestwić wszystkich niechrześcijan w Europie, którzy odmówili przejścia na chrześcijaństwo.

W drodze do Ziemi Świętej, tłum krzyżowców zaatakował wiele żydowskich społeczności. Dnia 8 miesiąca Ijar (wtedy był dzień Szabatu), Żydzi z Speyer (Nadrenia-Palatynat, Niemcy) zostali zmasakrowani. Wielu Żydów z Worms (Niemcy) również zostało zmasakrowanych w tym dniu; niektórzy z nich schronili się w miejscowym zamku na tydzień przed pogromem, odmawiając poranne modlitwy (patrz „Historia judaizmu, 1 Siwan).

7 Ijar – Poświęcenie murów Jerozolimy

Dzień 7 Ijar roku 335 p.n.e. był dniem radosnym w Świętym Mieście Jerozolimie. Tego dnia odbyło się uroczyste poświęcenie murów jerozolimskich, które zostały odbudowane po prawie 88 latach po ich zniszczeniu przez Nabuchodonozora w Babilonii.

7 Ijar – Weneckie Getto

Żydowska społeczność Wenecji jest dużo starsza od samej Wenecji. Początki tej społeczności sięgają II wieku p.n.e., kiedy grupa żydowskich kupców z Aleksandrii założyła w Rzymie sklep.

Siódmego dnia żydowskiego miesiąca Ijar 1516 r. Wenecka Rada Miejska zarządziła, że wszyscy Żydzi będą ulokowani w jerdnym konkretnym obszarze miasta. Tak w Wenecji powstało Getto. Weneckie getto było otoczone rowem z wodą. Nocą „chrześcijańscy strażnicy” patrolowali na zewnątrz getta, pilnując, by nocna godzina policyjna nie była naruszona. Równocześnie z ustanowieniem tego getta wprowadzono wiele innych poniżających ustaw i rozporządzeń, w tym wymóg, aby wszyscy Żydzi nosili żółte gwiazdy, jako identyfikatory.
Pomimo tych wszystkich restrykcji społeczność żydowska przybierała na mocy, Żydzi funkcjonowali można powiedzieć noermalnie normalnie.
W 1797 r. Weneckie getto zostało zniesione przez Napoleona w czasie rewolucji francuskiej. W miejscu wybranym do ulokowania Żydów mieściły niegdyś odlewnie monet, co w języku włoskim oznacza „getta” . Stąd ta nazwa rozpowszchniła się w całej Europie – „getto”, jako miesce przymusowago zasiedlenia, oddzielające społeczność żydowską od reszty lokalnej populacji.

Getto weneckie to pierwsze getto, jakie powstało na świecie.

6 Ijar – Wojna o niepodległość (1948)

Dokładnie dzień po ogłoszeniu Państwa Izrael (5 Ijar), sąsiadujące z Izraelem państwa arabskie – Egipt, Syria, Jordania, Liban oraz Irak – wypowiedziały wojnę nowemu Państwu, pod hasłem „wyprowadzić Żydów w morze ”.
Tel Awiw został zbombardowany już pierwszego dnia wojny o niepodległość.

6 Ijar – Antyżydowskie rozruchy w Rosji

Antyżydowskie rozruchy w Rosji (1881)
Po zabójstwie Cara Aleksandra II w Rosji w poprzednim miesiącu (Nissan) w Rosji szerzyły się plotki, że to Żydzi stoją za zabójstwem W dniu 6 Iyar ruszyła szeroka fala antyżydowskich zamieszek zainicjowana i podsycana przez władze. Wciąż nasilające się wystąpienia, pogromy trwały cztery lata, podczas których tysiące żydowskich domów i synagog zostały zniszczone, dobytki niezliczonej ilości Żydów zostały rozkradzione. Niepokoje rozpoczęły się w południowej Rosji i szybko rozprzestrzeniły się po całym kraju.
Car Aleksander III obwinił w zamieszkach samych Żydów (!) I ukarał ich, wprowadzając nowe restrykcyjne ustawy, które jeszcze bardziej ograniczały wolności żydowskiej społeczności w Rosji. Wśród tych druzgocących przepisów znalazły się rozporządzenia, które nakazywały Żydom zamieszkiwanie w miastach liczących mniej niż 10000 mieszkańców, jak również ograniczały ich możliwości zatrudnienia i edukacji.
Te opresyjne ustawy zmusiły wielu Żydów do emigracji. Mówi się, że spowodowało to, że ponad dwa miliony Żydów opuściło Rosję, wielu z nich zdecydowało się na przeprowadzkę do Stanów Zjednoczonych Ameryki, gdzie Żydzi mieli zapewnione swobodne życie i możliwości rozwoju.

Kabbala a liczenie Omeru

Nauki Kabbały wyjaśniają, że istnieje siedem (z dziesięciu) „Boskich atrybutów” – Sefirot – będących kolejnymi stopniami poznania nieskończonej i nierozpoznanej Boskości poprzez skończone i ograniczone stworzenie. Wszystkie one są aspektami, mocami Wiekuistego, objawiającymi się w każdym stworzeniu, poprzez które urzeczywistnia się Jego objawienie. Są to: Chessed, Gwura, Tifferet, Necach, Hod, Jesod i Malchut.

Istota ludzka, jako stworzenie B-skie, posiada siedem sefirot, które przejawiają się w siedmiu „emocjonalnych atrybutach” ludzkiej duszy: Życzliwość, Opanowanie, Harmonia, Ambicja, Pokora, Przywiązanie i Wdzięczność. Każdy z siedmiu atrybutów zawiera w sobie elementy pozostałych: „Życzliwość w Dobroci”, „Powściągliwość w Dobroci”, „Harmonia w Dobroci” etc. – co daje łącznie czterdzieści dziewięć cech. 49-dniowe liczenie Omeru jest więc 49-stopniowym procesem samodoskonalenia, z każdym dniem poświęconym „rektyfikacji” i doskonaleniu jednej czterdziestu dziewięciu „sefirot”.

Siedem emocjonalnych atrybutów – 49 stopni rozwoju osobistego.

49-dniowy okres Sefiry jest liczony w dniach i tygodniach. Siedem dni w każdym z siedmiu tygodni to 49 dni. Jest to okres duchowego rozwoju i samorealizacji

Każdy tydzień jest reprezentowany przez określony atrybut, a każdy dzień kolejnego tygodnia reprezentuje aspekt tego atrybutu. 

1 tydzień: CHESED – miłosierdzie, życzliwość.

1-1 – Miłosierdzie w Życzliwości

2-1 – Sprawiedliwość w Życzliwości

3-1 – Harmonia w Życzliwości

4-1 – Cierpliwość w Życzliwości

5-1 – POKORA w Życzliwości

6-1 – CIERPLIWOŚĆ w Życzliwości

7-1 – SZLACHETNOŚĆ w Życzliwości

2 tydzień: GEWURA – sprawiedliwość, powściągliwość.

8-2 –   Miłosierdzie w Sprawiedliwości 

9-2 –   Sprawiedliwość w Sprawiedliwości 

10-2 – Harmonia w Sprawiedliwości  

11-2 – Cierpliwość w Sprawiedliwości  

12-2 – Pokora w Sprawiedliwości   

13-2 – Uczynność w Sprawiedliwości  

14-2 – Szlachetność w Sprawiedliwości  

3 tydzień: TIFERET – piękno, harmonia.

15-3 – Życzliwość w Harmonii

16-3 – Sprawiedlowość w Harmonii

17-3 – Harmonia w Harmonii

18-3 – Cierpliwość w Harmonii

19-3 – Pokora w Harmonii

20-3 – Uczciwość w Harmonii

21-3 – Szlachetność w Harmonii

4 tydzień: NECAH – cierpliwość, wytrwałość.

22-4 – Życzliwość w Cierpliwości

23-4 – Sprawiedliwość w Cierpliwości

24-4 – Piękno w w Cierpliwości

25-4 – Cierpliwość w Cierpliwości

26-4 – Pokora w Cierpliwości

27-4 – Uczynność w Cierpliwości

28-4 – Szlachetność w Cierpliwości

5 tydzień: HOD – pokora.

29-5 – Miłosierdzie w Pokorze

30-5 – Sprawiedliwość w Pokorze

31-5 – Piękno w Pokorze

32-5 – Cierpliwość w Pokorze

33-5 – Pokora w Pokorze

34-5 – Uczynność w Pokorze

35-5 – Szlachetność w Pokorze

6 tydzień: JESOD – zaangażowanie, uczynność.

36-6 – Miłosierdzie w Uczynności

37-6 – Sprawiedliwość w Uczynności 

38-6 – Harmonia w Uczynności 

39-6 – Wytrwałość w Uczynności 

40-6 – Pokora w Uczynności 

41-6 – Uczynność w Uczynności 

42-6 – Szlachetność w Uczynności 

7 tydzień: MALCHUT – szlachetność, samokontrola.

43-7 – Miłosierdzie w Szlachetności

44-7 – Sprawiedliwość w Szlachetności

45-7 – Harmonia w w Szlachetności

46-7 – Cierpliwość w Szlachetności

47-7 – Pokora w Szlachetności

48-7 – Uczynność w Szlachetności

49-7 – Szlachetność w Szlachetności

 

5 Ijar – Porażka Napolena

Armia Napoleona nie zdołała podbić Akkę (rok 1799)
Próba podboju Akki na Północy Izraela była istotną częścią śródziemnomorskiej kampanii Napoleona przeciwko Imperium Osmańskiemu. Jednak miejscowe wojska, nadzorowane przez żydowskiego doradcę Paszy, Chaima Parchi, dzielnie wytrzymały dwumiesięczne oblężenie.
Po ostatniej próbie podboju miasta 10 maja (co odpowiada 5 Iyarowi) Napoleon zrezygnował z planów i oblężenie zostało zniesione.
http://napoleon.nli.org.il/eng/

5 Ijar – Dzień Niepodległości Izraela

Proklamacja Państwa Izrael (1948 = 5708) 
Brytyjski mandat do rządzenia Ziemią Świętą wygasł w piątek 14 maja 1948 r.
Uchwała ONZ przyjęta sześć miesięcy wcześniej zatwierdziła ustanowienie państwa żydowskiego w biblijnej ojczyźnie narodu żydowskiego. Tego popołudnia w Tel Awiwie ogłoszono państwo Izrael. Praktycznie w tym samym czasie cztery sąsiednie kraje arabskie rozpoczęły brutalną wojnę z Izraelem, jednak nie udało im się zrealizować swoich krwawych pragnień – zdarzenia tamtych dni można określić jedynie jako Cud.
Data – 5 Ijar w kalendarzu żydowskim – obchodzona jest w Izraelu jako izraelski „Dzień Niepodległości”.

2 Ijar (17 Omer)

Dzień 2 Ijar roku 5594 (1834) – dzień urodzin IV Rebbe Chabad Lubawicz, Rabina Shmuela Schneersohna.

Czwarty Rebbe Chabad-Lubawicz, Rabin Szmuel Schneersohn (1834-1882), znany pod akronimem „Maharash”, urodził się w miejscowości Lubawicz (Białoruś) dnia 2 Ijar roku 5594 od stworzenia świata (1834) . 

Jego ojciec, Rabin Menachem Mendel z Lubawicz (III Rebbe Chabadu, znany jako „Cemach Ceddek”) zauważył kiedyś, że urodziny Rabina Szmuela, zbiegają się z dniem 17 liczenia Omeru, które określane są przez mistrzów kabbalistycznych jako Tifferet sheb’Tifferet. („Piękno Piękna”)

Rabbin Szmuel był najmłodszym z siedmiu synów Rabina Menachema Mendla, mimo to został wybrany przez ojca, by zastąpić go jako „Rebbe” i Przywódca Chabadu w Lubawiczach, gdzie znajdowała się 'centrala’ ruchu. Czterej jego bracia utworzyli oddziały chasydzkie Chabadu w innych miastach Białorusi i Ukrainy. Oprócz prowadzenia chasydów, udzielania wsparcia życiowego, porad i doradzania w sprawach ich duchowego i materialnego życia oraz tworzenia wielu maamarim (dyskursy chasydzkiego nauczania), Rabin Szmuel dużo podróżował po Europie, spotykając się z przywódcami rządów i biznesmenami, by pozyskać sojuszników i wywierać presję na carskim reżimie, aby powstrzymać podżeganie władz Rosji do pogromów przeciwko Żydom Rosji.
Rebbe Macharasz był szanowanym a zarazem wpływowym przedstawicielem społeczności żydowskiej.
Rabi Szmuel zmarł w wieku 48 lat w dniu 13 Tiszrei, 5643 (1882).
(ilustracja: pieczątką Rabina Samuela Schneersona)

1 Ijar – Spis ludności na pustyni

„I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi na pustyni Synaj… pierwszego dnia drugiego miesiąca [Ijar] drugiego roku po wyjściu ich z ziemi Egiptu, i rzekł: ”’ Sporządźcie spis całego zboru synów Izrael, podług rodzin ich, podług domów ich rodowych.… od wieku lt dwudziestu i wyżej… ”(Ks. Bamidbar /Liczb 1: 1-3).
Spis ludności odbył się dnia 1 Ijar 1312 roku p.n.e.

1 Ijar – Rozpoczęcie budowy Drugiej Świątyni

Przed zniszczeniem Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej, Jeremiasz głośnie prorokował (Jeremiasz 29:10): „Tak bowiem powiedział Bóg: Albowiem po ukończeniu siedemdziesięciu lat Babilonu będę was wspominał i spełnię moje dobre słowo wobec was , aby przywrócić cię do tego miejsca.”  I rzeczywiście tak się stało…

Nieco ponad pięćdziesiąt lat po zniszczeniu Pierwszej Świątyni Babilończycy, którzy zniszczyli Pierwszą Świątynię, zostali pokonani przez wschodzące imperium perskie. Król perski Cyrus Wielki wkrótce zezwolił Żydom na odbudowę Świątyni.

Dnia 1 Ijar roku 370 p.n.e rozpoczęła się budowa Drugiej Świątyni Jerozolimskiej – pięćdziesiąt trzy lata po zniszczeniu Pierwszej Świątyni. Stało się to z inicjatywy Zerubabela i Joshua Najwyższego Kapłana za zgodą panującego Perskiego Króla Cyrusa.

Przynoszenie ofiar poświęcenia budowy rozpoczęło się kilka miesięcy wcześniej w miejscu jeszcze zupełnie pustym, gdzie dopiero była planowana budowa, gdzie w przeszłości stała Pierwsza Świątynia. Tuż po rozpoczęciu budowy w miesiącu Ijar Lewici przystąpili do służby w oprawie muzycznej i śpiewu.

Budowa została wkrótce zatrzymana, po tym jak wrogo nastawieni Samarytanie dostarczyli Cyrusowi fałszywe oszczercze informacje o jakoby wiarołomnych zamierzeniach Żydów. 

Dopiero wiele lat później prace budowlane zostały wznowione, by po 21 latach, dnia 3 Adar 349 roku p.n.e., za panowania Króla Dariusza II Druga Świątynia Jerozolimska powstała w całej okazałości.

(ilustracja – Chabad.org)

Cel wolności

Okres pomiędzy Pesach a Szawuot, Świętem Wyzwolenia a Świętem Nadania Tory, oznaczony jest liczeniem Omeru. W pewnym sensie święto Szawuot jest wypełnieniem, punktem szczytowym Pesach.
W odniesieniu do narodu żydowskiego znaczenie tego jest oczywiste – Izrael nie stał się narodem wyłącznie w wyniku uzyskania samej wolności – wyjścia z Egiptu, ale na mocy Tory, gdy Haszem darował Torę swojemu ludowi, ludowi, który On wybrał, by Jemu służył.
Jakie ma to znaczenie dla jednostki – dla każdego z nas?
Tora nadaje życiu cel, wzór, który nadaje znaczenie powszedniości. Micwot dodają duchowe znaczenie nawet najzwyklejszym czynnościom; sprawiają, ze Żyd jest zawsze świadomy swego Stwórcy. Żyd nigdy nie jest totalnie wolny od wszystkiego – zawsze istnieje standard według którego oceniana jest jego każda czynność. Nie ma żadnego uprzywilejowanego sanktuarium, które byłoby ucieczką przed odpowiedzialnością. Podczas codziennej pracy, spotkań, modlitwy czy medytacji, rozrywki etc – prawa Tory sprawiają, że te zwykłe czynności stają się ścieżkami B-skimi, o ile są wykonywane mądrze, z miłością w sercu i życzliwością.
Wolnością dla Żyda jest wyzwolenie się z przemocy, prześladowań i dyskryminacji, ale wolnością też jest samokontrola.
Pesach pozwala człowiekowi rozwinąć się, bez niczyjej ingerencji w sprawy wyznaniowe. Wolność stała się prawdziwa tylko wtedy, gdy nadano jej kierunek, gdy Tora pokazała człowiekowi czym człowiek może się stać.
Pesach i Szawuot to uzupełniające się nawzajem Święta, w sposób szczególny powiązane codziennym odliczaniem Omeru, by podkreślić ich nierozerwalność. Razem uczą nas, że osiągnięciem na tym świecie jest świadome wypełnienie zobowiązań.
 
(na podstawie opracowania Zalmana Posnera, Chabad)
 
 

28 Nissan – Obóz śmierci Buchenwald wyzwolony

Obóz śmierci Buchenwald wyzwolony przez siły amerykańskie (1945)
Obóz koncentracyjny Buchenwald został założony w 1937 roku w pobliżu miasta Weimar w Niemczech. Do momentu wyzwolenia w 1945 r. w tym obozie przebywało około 250 000 więźniów.
Weimar to niemieckie miasto znane z bardzo kulturalnej wykształconej ludności. Było domem dla wielu intelektualistów z wyższej klasy społeczeństwa europejskiego. Między innymi Goethe, Schiller, Franz Liszt i Bach mieszkali w Weimarze. Choć „technicznie” nie był zorganizowany docelowo jako obóz zagłady, w Buchenwaldzie zamordowano około 56000 więźniów (nie licząc wielu innych, którzy zmarli po przeniesieniu do innych obozów zagłady). Zginęli w wyniku okrutnych eksperymentów medycznych, 'doraźnych’ egzekucji, tortur, bicia, głodu i nieludzkich warunków pracy. Obóz był również znany ze swojej brutalności. Niemieccy oficerowie zmuszali więźniów do jedzenia skąpej racji „zupy” prosto z błota na ziemi; więźniowie byli przetrzymywani na stojąco na mrozie, dopóki nie zamarzali na śmierć; używali nawet skóry zmarłych więźniów do wykonania abażurów.
29 lutego 1945 r. Szósta Dywizja Pancerna 3 Armii Stanów Zjednoczonych wyzwoliła obóz.
Wśród wielu osób, więzionych w Buchenwaldzie, byli m.in. Rabin Israel Meir Lau, były Naczelny Rabin Izraela, laureat Nagrody Nobla Elie Wiesel.

26 Nisan – jorcajt Joszua

Odejście z tego świata Joszua (Jozuego) (1245 r. p.n.e.).
Joszua (1355-1245 p.n.e.), któremu Mojżesz według nakazu Haszem przekazał przywództwo nad ludem Izraela po swojej śmierci ( dnia 5 Adar Mojżesz tuż przed śmiercią przekazał przywództwo Joszua) i który wprowadził Izraelitów do Ziemi Świętej (stało się to dnia 10 Nissan), zmarł dnia 26 Nissan. Zmarł w wieku 110 lat, w 28. roku swojego przywództwa. Został pochowany na terenie własnej posiadłości w Timnat-Serach na górze Efraim.

Joszua urodził się jako Hoszua Ben Nun w Egipcie, w roku 2406 od stworzenia (1355 r.p.n.e.). Podobnie jak Mojżesz, był ukryty przez rodziców w gęstwinie trzciny Nilu tuż po urodzeniu. W ten sposób rodzice uratowali go od niechybnej śmierci, która groziła mu, gdyż według dekretu faraona, wszyscy chłopcy urodzeni w rodzinach hebrajskich byli rzucani do rzeki.
Od czterdziestu lat, był wiernym uczniem Mojżesza – „nie oddalał się z namiotu swojego mistrza” (Szmot, 33:11). Joszua posiadał zatem cechy poświęcenia i zaangażowania – podstawowe z pięciu warunków do studiowania i nabycia mądrości Tory.
W 1312 r. Joszua został wyznaczony przez Mojżesza jako jeden z dwunastu 'szpiegów’ wysyłanych do zbadania sytuacji w ziemi Kanaan w ramach przygotowań do podboju przez Izraelitów, jak nakazał Stwórca. Wtedy Mojżesz dodał literę Jud do imienia Hoszua, zmieniając jego imię z Hoszua na „Joszua” („B-g uratuje”). Joszua był jednym z dwóch zwiadowców (szpiegów), którzy przynieśli pozytywne i zachęcające sprawozdanie z ziemi obiecanej, przeciwstawiając się opinii pozostałych dziesięciu szpiegów, którzy zniechęcali lud przed wejściem do ziemi Kanaan.
Po odejściu z tego świata Mojżesza w roku 1273 p.n.e., Joszua mianowany przez swego Mistrza, poprowadził lizraelitów do Ziemi Obiecanej. Pod jego przywództwem przekroczyli rzekę Jordan dnia 10 Nissan 1273 roku p.n.e.
Przez siedem lat Joszua prowadził lud w bitwach, pokonując 31 królów i zdobywając miasta i terytoria Ziemi Obiecanej (w większości – na zachód od Jordanu (Mojżesz podbił ziemi leżące na wschodnim brzegu zanim odszedł z tego świata). Przez siedem lat, Joszua też nadzorował proces podziału ziemi pomiędzy 12 plemion Izraela, przydzielając część każdej rodzinie.
Zmarł dnia 26 Nissan, 2516 (1245 p.n.e.) w wieku 110 lat.

Poza jego rolą jako lidera i wojownika, Joszua był drugim ogniwem w łańcuchu przekazania Tory, otrzymując ją od Mojżesza i przekazując dalej „Sędziów”, którzy przejęli schedę po nim.

(ilustracja: Chabad.org)

Szmini

Parsza Szmini  – Księga Wajikra (Księga Kapłańska), 9:1-11:47

Szmini (שְּׁמִינִי ) w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „ósmy”, jest to trzeci wyraz w tej Parszy. Szmini jest  trzecią tygodniową częścią czytania Tory w Księdze Wajikra i 26-ą  tygodniową częścią czytania Tory w cyklu rocznym. Tekst Parszy zawiera 4’670 Hebrajskich liter, 1’238 Hebrajskich słów.

„I stało się dnia ósmego, wezwał Mojżesz Aharona i synów jego starszych Israela”

Krótki opis treści Parszy Szmini

W ósmym dniu, po „siedmiu dniach”  ceremonii wyświęcenia, Aharon  i jego synowie rozpoczynają kapłańską służbę B-gu.                            

Ogień zesłany przez B-ga  pochłonął  ofiary ze zwierząt, złożonych na Ołtarzu. W tym momencie Szechina – B-ska Obecność objawia się, by zamieszkać w Przybytku  Świadectwa, wśród narodu żydowskiego.
Dwaj starsi synowie Aharona – Nadab i Awihu, wnoszą do Przybytku Świadectwa ogień „profanum”, którego wnosić nie nakazał im B-g i składają go na Ołtarzu. Wtem giną przed obliczem B-ga. Wstrząśnięty  tragedią, Aharon zamilkł (na zawsze).
B-g przekazuje nakazy o koszerności, określa rodzaje zwierząt dozwolone i niedozwolone do spożycia – czyste i nieczyste. Ze zwierząt lądowych czystymi są tylko zwierzęta z gatunku przeżuwaczy z rozdwojonymi kopytami. Z ryb czystymi są tylko te, posiadające łuskę oraz płetwy. Wymienione są rodzaje ptaków nie koszernych oraz gatunki owadów koszernych (cztery gatunki szarańczy).
Parsza Szmini zawiera wiele ważnych wątków, a jednym z nich jest opis tego, jak Arcykapłan (Kohen Hagadol)  udzielał błogosławieństwa. O tym czytamy w Wajikra 9:22:
„(22) Następnie Aharon podniósł ręce w stronę ludu i pobłogosławił go. I zszedł po ukończeniu ofiary przebłagalnej, ofiary całopalnej i ofiar biesiadnych.”
Na końcu, Parszy Szmini  określone są  nakazy związane z rytualną czystością, w tym znaczenie i wagę oczyszczenia w Mykwie – zbiorniku wody, spełniającym określone kryteria lub w naturalnym źródle wodnym.
Ludowi Israela przekazane są odpowiednie zakazy i nakazy, aby „rozróżnić między nieczystym a czystym”.

Parsza zawiera 6 przykazań pozytywnych i 11 zakazów.

 

Kolejność czytania w cyklu tygodniowym:

  • Czytanie pierwsze:  9:1-16
  • Czytanie drugie: 9:17-23
  • Czytanie trzecie: 9:24-10:11
  • Czytanie czwarte: 10:12-15
  • Czytanie piąte: 10:16-20
  • Czytanie szóste: 11:1-32
  • Czytanie siódme: 11:33-47

Komentarz Rabina Szaloma Dow Ber Stamblera:

 

20 Nisan

Żydzi przed Morzem Czerwonym (1313 p.n.e.)

Pogoń Faraona za Żydami, którą Faraon ze swoim wojskiem rozpoczął dnia 18 Nisan roku 1313 p.n.e., zakończyła się dnia 20 Nissan, nad brzegiem Morza Czerwonego.
Przerażony lud żydowski dzieli się na kilka frakcji. Niektórzy opowiadali się za masowym samobójstwem, inni chcieli się poddać i wrócić do Egiptu, odważniejsi, nawoływali do bitwy z Egipcjanami, podczas gdy inni radzili ludziom modlić się.
Stwórca miał inne rozwiązanie…. Nakazał Izraelitom, aby po prostu szli dalej – nie lękając się, wprost do morza przed nimi. Żydzi spełnili nakaz Najwyższego – w ciągu nocy przeszli przez morze, którego wody rozstąpiły się przed nimi. (patrz kartkę z 21 Nisan)

Co to jest omer?

Słowo „omer” ma przynajmniej trzy znaczenia: po pierwsze, oznacza snop, po drugie, jest to miara produktów sypkich (np. ziarna), która równa jest objętości około czterdziestu trzech jajek kurzych. Nazwa ta oznacza też ofiarę ze zboża, składaną w czasach Świątyni. W drugi dzień Pesach składano ofiarę ze zmielonego jęczmienia, w ilości właśnie jednego omeru. Pierwszy snop z wiosennych zbiorów przynoszony był do Świątyni, ziarno było mielone i jeden omer mąki jęczmiennej był mieszany z olejem i kadzidłem „na  woń przyjemną dla Wiekuistego” (Wajikra 23:13).

Czym jest „liczenie omeru” ? Jest to micwa zapisana w Torze, Wajikra, 23:15-16 : „I liczyć sobie będziecie od drugiego dnia święta – od dnia, którego  goście przynieśli snop przedstawienia, siedem tygodni – pełnych być powinno. Aż do dnia następnego po siódmym tygodniu odliczycie pięćdziesiąt dni, a wtedy złożycie ofiarę śniedną nową Wiekuistemu”.  Liczenie omeru – ‏ספירת העומר – Sfirat HaOmer – oznacza codzienne odliczanie czterdziestu dziewięciu dni pomiędzy drugim dniem Pesach, gdy były przynoszone do Świątyni ofiary z ziaren zbóż jęczmienia a dniem przyniesienia w ofierze ziaren pszenicy przed rozpoczęciem święta Szawuot na dzień pięćdziesiąty od początku odliczania Pesach (od Wyjścia z Egiptu do otrzymania Tory).  W okresie tych siedmiu tygodni – czterdziestu dziewięciu dni, podczas wieczornej modlitwy wypowiadane jest specjalne błogosławieństwo stanowiące „liczenie omeru” – zachodzie słońca. Liczenie omeru kończy się w noc przed świętem Szawuot.

13 Nissan

Obrzezanie Abrahama (1714 r.p.n.e.)
Według Midraszu, dnia 13 miesiąca Nissan roku 2048 od stworzenia świata (1714 p.n.e.), B-g ukazał się Abramowi, zmienił jego imię na Abraham („ojciec wielu narodów”) i nakazał jemu oraz wszystkim domownikom płci męskiej obrzezać się; nakaz ten obowiązuje wszystkich synów narodu Żydowskiego = potomków Abrahama, by w wieku ośmiu dni od urodzenia – aby „Moje przymierze (brit) było w waszym ciele, jako wieczne przymierze”. Abraham miał wówczas 99 lat, a jego syn Ismael 13 lat. 
Jicchak, który urodził się rok później, był pierwszym Żydem, który został obrzezany w wieku ośmiu dni od urodzenia.

Wsparcie / Donation Chabad Poland

Aby nas wesprzeć wybierz jedną z poniższych opcji :

To support us, choose one of the following options: 

PayPal — Płać wygodnie i bezpiecznie

wpłata w PLN  donation in PLN

PayPal — Płać wygodnie i bezpiecznie

wpłata w Euro  donation in EUR

PayPal — Płać wygodnie i bezpiecznie

wpłata w dolarach amerykańskich –  donation in $

PayPal – The safer, easier way to pay online!

Wplata darowizny przez/donation via stripe:

http://bit.ly/3fD6DJb

 
Please find below details for bank transfer:
  • Account holder – Fundacja Chai;                  
  • Adress: 19/508 Slominskiego street, 00-195 Warsaw, Poland
  • Bank name: Santander Bank Polska S.A.
  • Bank adress: al. Jana Pawła II, 17. 00-854 Warsaw, Poland
  •  
  • Account numbers:
    PLN Currency (IBAN)
    PL17 1090 1030 0000 0001 3439 3299
     
    EUR Currency (IBAN)
    PL02 1090 1030 0000 0001 3354 3364
     
    USD Currency (IBAN)
    PL65 1090 1030 0000 0001 3439 3308
     
    SWIFT (BIC code): WBKPPLPP
     
  • (Please title of transfer: DONATION!!!)

Nissan 9

Bogactwo Żyda nie jest w jego domach i złocie. Wieczne bogactwo Żyda jest w tym, by być Żydem w zgodzie z Torą i Micwot oraz wprowadzenie dzieci i wnuków do świata Tory i Micwot.

Krótki przewodnik na Pesach

SEDER PESACH KROK PO KROKU

Krótki przegląd praw i zwyczajów świątecznych oraz przygotowania do nich.

Pesach, Święto Wyjścia z Egiptu. Można to nazwać czasem narodzin narodu żydowskiego. 

W Pesach świętujemy wyzwolenie z niewoli – zarówno fizycznej, jak i duchowej. 

Święto trwa tydzień, ale przygotowania do niego zwykle zaczynają się na długo przed jego rozpoczęciem. 

Przygotowanie do Święta.

Wszystkie produkty, które przeszły fermentację, takie jak  ciasto, pieczywo itd nazywa się chamec.  Zabronione jest nie tylko używanie takich produktów, ale także przechowywanie, posiadanie ich przez wszystkie dni Pesach. Zakaz obejmuje produkty takie jak chleb, ciastka, makaron, wódka, whisky, piwo i tym podobne. Jedynym produktem chlebowym dozwolonym w czasie Pesach jest maca, która powstaje przy ścisłym przestrzeganiu wszystkich wymogów prawa żydowskiego. 

W dwa pierwsze pesachowe wieczory jedzenie macy jest obowiązkiem. 

Zakaz używania /spożywania chameca wstępuje w siłę rano, w przeddzień Święta. 

Zgodnie z prawem spożywanie/posiadanie chamecu jest zabronione w dowolnej ilości w dni Pesach, dlatego nie należy spożywać żadnych potraw, mieszanek i napojów, jeśli zawierają one choćby cząstkę chamecu. Zabronione jest nie tylko jeść, ale także używać produktów zawierających chamec, na przykład klej przygotowany z mąki. Najpewniejszym sposobem uniknięcia mimowolnego złamania zakazu jest zakup produktów z napisem „Koszerne dla Pesach” i pieczęcią rabina na Pesach. 

Na Święta można kupić wino, koniak i napoje winogronowe, wszelkie produkty mięsne i mleczne, liczne przyprawy i napoje bezalkoholowe, pod warunkiem, że noszą pieczęć rabina i znak „Koszerny na Pesach”.

Naczynia powszechnego użytku używane przez cały rok przeważnie wchłaniają chamec i, oczywiście, nie można ich używać w okresie Pesach bez poprzedzającego specjalnego czyszczenia. Najlepiej jest kupić osobne naczynia na Pesach. Ale jeżeli się nią ma specjalnych kuchennych akcesoriów przeznaczonych na Pesach, można te posiadane oczyścić – przygotować według specjalnych wskazówek. Aby uniknąć błędu, najlepiej zwróć się do rabina. Należy jednak pamiętać, że oczyszczenie kuchni wraz z naczyniami, akcesoriami (koszerowanie) najlepiej przeprowadzić na kilka dni przed Pesach, a nie w przeddzień tego święta.

Sprzedaż chamecu. 

Przed Pesach lokalny Rabin jest upoważniony do sprzedaży nie-Żydowi wszelkich zapasów produktów zawierających chamec, których zabrania się spożywać w dni Pesach, ale których całkowite wyrzucenie bądź zniszczenie jest niepożądane, a także akcesoriów używanych przez cały rok. Wszystkie te rzeczy są ułożone w domu oddzielnie i zamknięte na cały okres Świąt. Sprzedający podpisuje dokument upoważniający Rabina do dokonania sprzedaży. Na podstawie tego dokumentu Rabin sprzedaje nie-Żydowi wszystkie wskazane produkty i przedmioty. Po ośmiu dniach Świąt Pesach rabin kupuje wszystko, co było sprzedane. Tylko w tym przypadku mogą być ponownie używane produkty oraz akcesoria, które zostały sprzedane na okres Świąt. 

Poszukiwania oraz spalenie chamecu.

Dzień przed Świętami wraz z nadejściem wieczoru, odbywa się symboliczna procedura wyszukiwania chameca. Tradycyjnie poszukiwania przeprowadzane są przez głowę rodziny, która trzyma w dłoniach zapaloną świecę woskową i piórem ptaka zbiera wszelkiego rodzaju okruchy. Zwykle do tego czasu cały chamec jest już sprzątnięty, a co jest niezbędne do jedzenia tego wieczoru i następnego ranka (wigilię Święta) jest przenoszone do specjalnego miejsca. Dlatego w różnych,  znanych miejscach, zwykle pozostawia się z dziesięć twardych okruchów chameca (każdy zawinięty w papier), aby wyszukiwanie chameca nie zakończyło się niepowodzeniem.

Przed rozpoczęciem wyszukiwania gospodarz wypowiada specjalne błogosławieństwo:

Boruch Ato A-doi-e-loy-einu Melah Ooil Aszer Kideszonu Bemitsvojsov Vatsivonu Al Biur Khomejts.

Sefardyjska wymowa: 

Baruch Ata, Ado-Nai E-lo-heinu Melah Haolam, Aszer Kideszanu Bamitsvotav Vatsivanu Al Biur Chamec.

(„Błogosławiony jesteś, Panie, nasz B-g, Pan wszechświata, który nas uświęciłeś Swoimi przykazaniami i rozkazał nam zniszczyć Chamec”).

Należy sprawdzić wszystkie zakątki mieszkania, do których chamec mógł trafić na przestrzeni roku. Przeszukiwane są również spiżarki piwnice, lofty, garaże i samochody. Wszystkie ukryte miejsca należy dokładnie sprawdzić: dziury, pęknięcia, szczeliny między ciężkimi meblami, ścianami i podłogami, pęknięcia w podłodze i ścianach itp. Natychmiast po zakończeniu „poszukiwania” należy wyrzec się w sercu pozostałych cząstek chametza i powiedzieć:„Wszystko, co nie jest przaśne i zakwaszone, znajdujące się w miejscu należącym do mnie, czego nie zauważyłem bądź nie wyeliminowałem, jest mi nie znane, niech będzie uważane za nic i nie należy do mnie, jak pył ziemi”.

Chamec znaleziony podczas przeszukiwania (wraz z piórem i resztą świecy) należy umieścić w drewnianej łyżce, owinąć papierem, zawiązać i umieścić w bezpiecznym miejscu i na widoku, aby z jednej strony nie został zgubiony, ale z drugiej – nie został zapomniany i spalony następnego ranka.

Wigilia – Erew Święta Pesach.

W przeddzień Pesach wolno jeść chamec tylko w pierwszej trzeciej części dnia. Dokładny czas należy sprawdzić w żydowskim kalendarzu. Po upływie czasu, kiedy możesz zjeść chamec, przez kolejną godzinę możesz go sprzedać nie-Żydom i / lub zniszczyć. W przeddzień Święta, około godziny po zakończeniu okresu, do którego wolno jeść chamec, resztę śniadania i torebkę z okruchami, ukrytą ostatniego wieczoru, spala się w ogniu. W tym samym czasie właściciel całkowicie rezygnuje z jakichkolwiek praw do chameca, który może być znaleziony po dokonaniu obrządku zniszczenia chamecu, i mówi:„Wszystko, co nie jest przaśne i zakwaszone, znajdujące się w dowolnym miejscu, które do mnie należy, widoczne przeze mnie i niewidzialne, zauważone przeze mnie i niezauważone, wyeliminowane przeze mnie i nie wyeliminowane, niech to będzie uważane za nic i nie należące do nikogo, jak pył ziemi”.

Do końca określonej godziny żaden chamec nie powinien pozostać w posiadaniu Żydów. Znalezionego po tym czasie chameca nie wolno już sprzedawać i należy go natychmiast zniszczyć. 

Zgodnie z tradycją pierworodni – mężczyźni poszczą w przeddzień Święta. Jeśli najstarszy syn jeszcze nie osiągnął pełnoletności, powinien pościć jego ojciec. Ponieważ ten post jest ku pamięci zdarzeń, udział w posiłku poświęconym niektórym uroczystościom religijnym uwalnia pierworodnych z tego postu. Zwykle w synagogach uroczystości poświęcone zakończeniu traktatu talmudalnego są zaplanowane  na ten dzień i zapraszają pierworodnych do wzięcia w nich udziału.

 Świąteczne Świece.

Przed nadejściem Pesach zapalane są świece świąteczne, podobnie jak świece szabasowe. Recytuje się następujące dwa błogosławieństwa:

1. Boruh Ato A-Doj-noj E-loj-einu Melah Ooil Aszer Kideszonu Bamitsvojsov Watsivonu Leadlik Nair Szel Jojm Toiv.

Sefardyjska wymowa: Baruch Ata, Ado-Nai E-lo-einu Melah Aolam, Aszer Kideszanu Bamitsvotav Vatsivana Leadlik Ner Szel Jom Tov.

(„Błogosławiony jesteś Haszem, nasz B-g, Pan Wszechświata, Który nas uświęciłeś Swoimi przykazaniami i rozkazał nam zapalać świecę Pesachową”).

2. Boruh Ato A-Doy-noj E-loy-einu Melah Ooil Szeekheyonu Vekimonu Veygiona Lizman Aze.

Sefardyjska wymowa: Baruch Ata, Ado-Nai E-lo-einu Melah Aolam Szeheheianu Wakimanu Veigianu Lizman Aze.(„Błogosławiony jesteś, B-ga, nasz B-ga, Panu Wszechświata, który dał nam życie, wspierał nas i pozwolił nam żyć do tego czasu”).

Gdy Święto przypada w Szabat, zamiast pierwszego błogosławieństwa mówi się:

Boruch Ato A-doi-E-loy-einu Malach Ooil Asher Kidaszon Bamitsvoysov Watsivon Leadlik Nair Szel Szabos Veszal Joym Toiv.

Sefardyjska wymowa: Baruch Ata, Ado-Nai E-lo-einu Melah Aolam, Aszer Kideszanu Bamitsvotav Wetswanu Leadlik Ner Szel Shabbat Veszel Jom Tov.

(„Błogosławiony jesteś, Haszem, nasz B-g, Pan Wszechświata, Który nas uświęciłeś Swoimi przykazaniami i nakazał nam zapalić świecę na Szabat i Święta”).

Seder

Tej nocy, w którą opuściliśmy Egipt, nasze rodziny zasiadają wspólnie do posiłku z macy i gorzkich ziół. Zaciekawionym dzieciom opowiada się o obietnicy, jaką złożyliśmy naszym praojcom i o tym, jakutrrzymujemy tradycje z tym związane. …..I wtedy, o północy zapoczątkowało się wyzwolenie….

Dziś, ponad trzy tysiąclecia później my, kolejne pokolenia, gromadzimy się przy tradycyjnie zastawionych stołach, tradycyjnym jedzeniu i opowiadaliśmy tą samą historię w oczekiwaniu na Wyzwolenie jeszcze bardziej wyczuwalne – od ciężkich chorób, od świata materialnego, od marazmu duchowego, od brutalnego, nieczystego świata.

Cóż – kiedyś dało to oczekiwany skutek.

Skrypt

Skrypt opisujący Seder wraz z pełną instrukcją dotyczącą tego, co jest potrzebne, zawarte jest w księdze o nazwie Hagada. Warto upewnić się, że posiadamy Hagadę tradycyjną. Chodzi przecież o nawiązanie do doświadczeń wielu pokoleń, o przekroczenie granic czasu i przestrzeni.

Szczegóły Hagady zostały stworzone przez mędrców biegłych w tajnikach Kabbały. Drobne niuanse, trywializmy –  wszystko ma znaczenie, za wszystkim tym ukryty jest głębszy sens – niektóre z tych znaczeń udało się już zrozumieć – inne, wciąż czekają na odkrywców. 

Osoby

Chodzi o was, o nas… Hagada to nie sport dla widowni. Doświadczenie odczuwamy my sami.

Zasadniczo, Hagada zwraca się do czterech rodzajów uczestników:

1.  Mądre dziecko zawsze stara się zrozumieć wszystko, wnikając coraz głębiej.

2.  Dziecko o niestałym kręgosłupie moralnym odczuwa potrzebę, aby do wszystkiego je przekonywać.

3. Dziecko proste wszystko przyjmuje z ekscytacją i jest zachwycone przeżywanym doświadczeniem.

4. Dziecko ciekawskie potrzebuje ciekawych historii i zabaw, w celu podtrzymania zainteresowania przeżywanym doświadczeniem

5. Rabini wspominali także o piątym dziecku – o tym, którego nie ma z nami, ponieważ nie wie ono o istnieniu Sederu. Gdy opuściliśmy Egipt, staliśmy się narodem jednolitym, ludźmi odpowiedzialnymi względem siebie nawzajem. Zatem, jeżeli znacie kogoś z tej kategorii, wciągnijcie go i dajcie mu odczuć, zrozumieć skąd pochodzi, do Jakiego Narodu przynależy, kim byli i co przeszli przodkowie.

Dzieci odgrywają w Sederze najważniejszą rolę. Staramy się jak tylko możemy, aby nie poszły one spać zbyt wcześnie i skupiały swoją uwagę na Święcie tak długo, jak jest to możliwe. Od nich również uczymy się zachwytu, zaciekawienia i zestrojenia się z pięknem naszej wspólnej spuścizny.

Rytuały.

Najważniejsze punkty Sederu, których nie wolno pominąć:

* Wszystko rozpoczyna się po zmierzchu.

* Nie wolno rozpoczynać Seder przed pojawieniem się gwiazd, ale trzeba wcześniej nakryć do stołu i przygotować wszystko, co jest niezbędne.

* Około 40 minut od momentu zapalenia świec

* Cztery Kielichy Wina (w tym Kidusz)

* W czterech momentach w Hagadzie, kielich jest opuszczany. Upewnijcie się, że każdy upije przynajmniej cztery łyki za każdym razem. Jeżeli nie wolno wam pić wina, można je zastąpić sokiem z winogron – ale najlepiej jest wówczas dodać choć odrobinę wina – dla samego smaku.

Opowiadanie historii

Podążając za wskazówkami zawartymi w Hagadzie, przeczytaj opowieść na głos, dokładnie tak, jak została tam zamieszczona. Czytanie można podzielić na fragmenty i przekazywać je kolejnym osobom przy stole, albo wszyscy mogą czytać naraz. Nie należy stronić od własnych przypowieści i anegdot, które gromadzi się na przestrzeni lat życia.

Niektóre rodziny podtrzymują uwagę dzieci (i gości) korzystając z rekwizytów takich jak plastikowe żaby, przedmioty rzekomo pochodzące z czasów Faraona oraz bilety lotnicze wydawane na koszt Proroka Eliasza.

Spożywanie Macy

Kolejna rzecz zawarta w Hagadzie: trzeba upewnić się, by każdy zjadł przynajmniej jeden placek (szmury) macy.

Gorzkie Zioła

Aby pamiętać o goryczy niewolnictwa, zjadamy sałatę rzymską, chrzan albo inne gorzkie zioło. Robimy to dwukrotnie: po raz pierwszy zaraz po zjedzeniu macy i po raz drugi – w formie kanapki z macą.

Pomieszczenie, w którym odbywa się seder, oraz stół, przy którym siedzimy podczas niego, powinny być udekorowane, jeśli to możliwe, aby jeszcze raz podkreślić szczególny charakter Święta, podczas którego każdy z nas zdaje się obchodzić swoje własne wyjście z niewoli.

Poduszki kładzie się na krześle głowy rodziny – powinien on oprzeć się, opierając się na lewej ręce, pokazując w ten sposób wolność, którą ludzie zyskali po opuszczeniu Egiptu.

To co jest niezbędne podczas sederu pesachowego – talerz pesachowy:

1) Maca – trzy całe macy (najlepiej okrągłe, wykonane ręcznie, tak zwane „maco-szmura”).

2) Wino – po cztery kielichy dla każdego członka rodziny. Istnieją różne opinie na temat pojemności kielicha: niektórzy uważają, że powinna ona wynosić co najmniej 86 ml, inni uważają, że minimalna dawka to 150 ml. Każdy kielich należy wypić  do dna lub przynajmniej więcej niż połowę. Zaleca się wybrać wino jak najlepsze, a najlepiej czerwone – na pamiątkę krwi żydowskich dzieci zabitych przez faraona.

3) Mięso („zroa”) – mały kawałek mięsa z kością (zwykle kawałek szyi z kurczaka), pieczony w ogniu. Symbolizuje ofiarę wielkanocną.

4) Jajko – gotowane na twardo. Symbolizuje drugą ofiarę świąteczną, która miała miejsce w każdym z trzech głównych świąt. Zwykle przygotowujemy się kilka jaj, ale jedno wystarczy na ceremonię.

5) Maror – puree chrzanowe i sałata. Sałata musi być dokładnie sprawdzona, czy między liśćmi są robaki w kolorze liści.

6) Haroset – mieszanka tartych jabłek i mielonych orzechów, zmieszanych z winem do stanu surowego ciasta, przypominającego zewnętrznie glinę – ku pamięci zniewolenia Żydów zmuszonych do pracy przy produkcji cegieł glinianych.

7) Karpas – cebula lub obrane ugotowane ziemniaki.

8) Hazeret – tłuczony chrzan i sałata. 

Czysty biały ręcznik składa się trzykrotnie, a wszystkie trzy macy układa się w fałdy (każdy plaster macy osobno) lub macę można przełożyć i przykryć serwetkami.

Pozostałe 6 składników układa się na wierzch macy w postaci dwóch trójkątów, których wierzchołki są zwrócone do gospodarza domu siedzącego przy stole. Wierzchołki górnego trójkąta to zroa, jajko i maror, a w dolnym trójkącie: haroset, karpas i chazeret.

To się nazywa keara.

W oddzielnym naczyniu trzeba przygotować słoną wodę do maczania.

Zakończenie posiłku dużym kawałkiem Macy

Potem już nie należy nic jeść. Pierwszej nocy najlepiej zakończyć posiłek przed północą.

Odmówienie modlitwy dziękczynnej za posiłek oraz Hallel (Pieśni Pochwalnych).

Wypijane są dwa ostatnie kielichy wina.

Śpiewanie piosenek i  opowiadanie anegdot przez resztę nocy.

Historii się nie opowiada – historią się delektuje.

Każda potrawa, którą się spożywa lub napój, który wypijamy pozwalają nam odczuć częściowo doświadczenie Exodusu.

Gorzkie Zioła = Niewola,

Maca = Wyzwolenie,

Wino = Wolność

Dni świąteczne

Święto Pesach trwa osiem dni (w Izraelu – siedem). Trzeciego dnia (w Izraelu – drugiego) tzw „Dni powszednie święta” – „półświęta” zwane Hol-Hamoed. 

Ostatnie dwa dni – siódmy i ósmy – są dniami świątecznymi (w Izraelu – tylko ostatni 7 dzień). W tych dniach, podobnie jak w pierwszych dwóch dniach, każda praca jest zabroniona, a ogień można rozpalić tylko od płonącego już ognia. W ósmym dniu Święta podczas porannej modlitwy odmawiają modlitwę za duszy bliskich tych, co odeszli z tego świata – Izkor.

Zgodnie z tradycją chasydzką, ustanowioną przez Baal Szem Tow’a, w ostatni dzień Pesach urządzają specjalny „Posiłek Mesjasza” – jedzą macę i piją cztery lampki wina.

6 Nisan

Miasto Afula zostało założone dnia 6 Nisan (1925)
Miasto Afula w północnym Izraelu zostało założone dnia 6 Nisan (1925 rok) jest ważnym ośrodkiem przemysłowym Dolnej Galilei.
Z powodu swojego geograficznego położenia na strategicznym skrzyżowaniu w Dolinie Jezreel jest często nazywane „stolicą Doliny Jezreel”.
Znajduje się na przypuszczalnym miejscu wieży („Ophel”), o której mowa w biblijnym opisie wizyty generała Aramejskiego u Proroka Elizeusza (Księga II Króli. 5:24 ).Centralne położenie Afuli w dolinie Jezreel sprawia, że jest to centrum handlowe regionu; jest często nazywany „stolicą doliny”.
Ze względu na bliskość miasta do Judei i Samarii wielokrotnie był celem ataków terrorystycznych po „procesie pokojowym” z Oslo i podczas drugiej Intifady.

Chamec – na Pesach – Szulchan Aruch

Chamec
Szulchan Aruh – wybrane:

1. Istnieje sześć przykazań Tory związanych z zakazem jedzenia chameca w okresie Święta Pesach: 

1) zakaz jedzenia chamecu od południa dnia 14 Nissan, czyli w przeddzień 1. Pesach; 

2) zakaz spożywania chamecu przez wszystkie siedem dni Święta ( poza Ziemią Izraela – osiem); 

3-4) dwa zakazy związane z faktem, że przez  wszystkie dni Pesach Żydowi nie wolno posiadać chamec; 

5) zakaz jedzenia przez okres Pesach produktu, którego jednym ze składników jest chamec, nawet jeśli nie odczuwa się w nim smaku chameca; 

6) nakaz zniszczenia  chameca w swoim domu od południa dnia 14 Nissan do końca Pesach.

Z powyższego wynika, że zakazy związane z chamecem w Pesach muszą być przestrzegane ze szczególną surowością. Tak więc, jeśli pewna ilość zakazanego jedzenia przypadkowo trafiła do dozwolonego jedzenia, a jego smak w ogóle nie jest odczuwalny, to takie jedzenie jest dozwolone. 

W Pesach domieszka chamecu czyni produkt nie przydatny do spożycia. Ponadto Halacha zabrania czerpać jakiekolwiek korzyści z takiego produktu. I wreszcie, za złamanie zakazu jedzenia chamecu w Pesach, Żydowi grozi najcięższa kara duchowa – karet, czyli duchowa egzekucja. 

Aby zapobiec naruszeniu tak ścisłych zakazów, mędrcy postanowili zakazać chamec w okresie Pesach nawet w najmniejszych ilościach (podczas gdy, zgodnie z literą Tory, minimalna ilość, od której zaczyna się zakaz chametza, to kahaz).

2. Co to jest chamec? Dosłownie to słowo oznacza „zakwas, kwaśne ciasto”. Każde jedzenie zrobione z ciasta, które przynajmniej w minimalnym stopniu zostało poddane procesowi fermentacji, to chamec.

Wynika z tego, że zgodnie z literą prawa Tory, chamec może być wytwarzany tylko z pięciu rodzajów zbóż (patrz 34:1). Inna mąka, na przykład groch lub kukurydza, nie jest chamecem, ponieważ proces fermentacji jest w niej niemożliwy. (Niemniej jednak, jak wspomniano w pkt 4 poniżej, zwyczaj zabrania stosowania innych rodzajów zbóż i roślin strączkowych w Pesach.) 

Halacha stanowi, że w 18 minut po zwilżeniu mąki z pięciu rodzajów zbóż wodą zaczyna się fermentacja. Dlatego przy produkcji macy ciasto bardzo szybko zagniata się i piecze przed upływem tego czasu. Ziarno tych samych pięciu zbóż zwilżonych wodą i leżących powyżej 18 minut bez dalszego przetwarzania jest również uważane za chamec. 

Wyjaśnia to surowość, z jaką Halacha stosuje się do spełnienia nakazu Tory: „…A przestrzegajcie przaśników…” (Szmot, 12:17). Chociaż w rzeczywistości mówimy tutaj o teście od momentu jego ugniatania, od dawna zwyczajem jest stosowanie się do opinii tych autorytetów Halachy, którzy uważają, że konieczne jest zabezpieczenie ziarna przed kontaktem z wodą od momentu jego dostarczenia do młyna. Każdy, kto stara się wypełniać przykazania Tory dokładnie i najlepiej, jak to jest możliwe, chroni ziarno przed kontaktem z wodą od momentu żniwa. Maca wykonana z takich ziaren nazywa się maca-szmura  („zabezpieczona, chroniona maca”). Jest wysoce ceniona i pożądana, aby przynajmniej podczas sederów pesachowych spożyć właśnie macę-szmurę.

3. Istnieje wiele przepisów związanych z pieczeniem macy, które, jak się wydaje, nie są najbardziej istotnymi szczegółami tego procesu. W szczególności, nie każda woda nadaje się do zagniatania ciasta, z którego piecze się macę, też nie w żadnym piekarniku można ją upiec; pieczenie macy  w odpowiednim czasie wymaga dużego doświadczenia praktycznego i często znacznej siły fizycznej. Dlatego produkcja macy jest powierzana tylko tym, którzy posiadają wszystkie niezbędne do tego cechy i sprzęt. Proces pieczenia macy powinien być doglądany przez osoby, które doskonale znają Halachę. Dlatego kupując macę na Pesach, trzeba sprawdzić, czy  jest koszerna na Pesach (znak koszerności) wiarygodnego rabina.

4. Przygotowania do Pesach rozpoczynają się nawet na kilka tygodni przed Świętami. Dom jest dokładnie wysprzątany, oczyszczony z chamecu, ponieważ Halacha zabrania pozostawiania produktów na okres Pesach, które zawierają nawet nieznaczną domieszkę chamecu. Jednak w Pesach nie jest zabronione noszenie koszul wykrochmalonych skrobią pszenną (ale na Pesach nie wolno przykrywać stołu obrusem wykrochmalonym taką skrobią).

5. W krajach o surowych zimach, nawet mniej niż 30 dni przed Pesach wolno stosować  klej przygotowany z mąki pszennej do uszczelniania szczelin okiennych. Przy tym szczeliny są starannie zakrywane, aby klej nie był widoczny. 

W Pesach dozwolone jest stosowanie atramentów zawierających chamec – jeśli są przygotowywane przed Świętem – gdyż chamec, który nie nadaje się do jedzenia nawet przez psa, nie jest już uważany za zabroniony.

6. Ponieważ zakaz dotyczy nawet najmniejszych okruchów chameca (ale nie mniejszych od tych widocznych 'gołym okiem’), wszystkie naczynia, w których chamec był przyrządzany, gotowany etc przez rok, są dokładnie czyszczone i umieszczane w całkowicie oddzielnym miejscu, aby zapobiec przypadkowemu wykorzystaniu w okresie Świąt. Najlepiej jest umieścić naczynia w spiżarni, która nie będzie używana w okresie Pesach i zamknąć lub w szafce, którą też zamknąć a klucz schować. 

Istnieje również zwyczaj sprzedawania takich naczyń  z chamecem (patrz poniżej, rozdz. 108). Najlepiej mieć osobny komplet naczyń specjalnie na Pesach, który nie jest używany przez resztę roku. Jeśli nie ma takiego zestawu, to przed Pesach wszystkie naczynia kuchenne i inne akcesoria kuchenne są kaszerowane (patrz rozdz. 106).

7. Żydzi aszkenazyjscy nie jedzą też ryżu, prosa, kukurydzy, kaszy gryczanej, fasoli, soczewicy, grochu, musztardy itp. W okresiePesach, wszystko co w języku hebrajskim ma nazwę „kitnijot”. Ponadto istnieje stary zwyczaj (pochodzący z Jerozolimy), zgodnie z którym w czasie Pesach orzeszki ziemne również nie są spożywane (chociaż nie należą do kitnijot).

8. Suszone owoce (rodzynki, figi itp.) nie powinny być spożywane w okresie Pesach, ponieważ mąka jest wykorzystywana w procesie ich suszenia. Wyjątkiem są owoce i przyprawy (goździki, imbir, cynamon itp.), których proces suszenia  był pilnowany przez Rabina. Jego gehszer powinien zawierać słowa „kaszer le Pesach) („nadaje się do użycia w Pesach”).

9. Tam, gdzie nie ma możliwości uzyskania soli i cukru z gehszer, który świadczyłoby o ich przydatności do stosowania w Pesach, można zakupić sól  i dokładnie sprawdzić, czy nie zawiera okruchów chameca (o ile takie istnieją). Z tego samego powodu zwyczajowo nie spożywa w okresie Pesach gotowych produktów kiszonych, do przygotowania których użyto soli, nie sprawdzonej pod kątem zawartości chamecu. Cukier zaś przyjęte jest przygotować i przecedzić  przez tkaninę (wielu chasydów nie spożywa cukru w okresie Pesach).

10. Istnieje zwyczaj, zgodnie z którym w Pesach nie je się rzodkwi i czosnku.

11. Zasadniczo, jeśli przed rozpoczęciem Świąt w żywność przygotowaną na Pesach trafił chamec w ilości nieprzekraczającej 1/60 objętości całej żywności, wolno jeść podczas Świąt. Jednak w takich przypadkach raczej nie należy samemu rozwiązywać problemu, należy zasięgnąć porady Rabina. 

Jeśli w okresie Pesach – począwszy od wieczoru (po zachodzie słońca) 15 Nissan i do zachodu słońca ostatniego dnia Święta – chociaż minimalna  ilość chamecu dostała się do jedzenia, całość już nie nadaje się do spożycia – nie tylko do jedzenia, ale także do jakiegokolwiek innego zastosowania.

12. Każdy ma prawo sam zdecydować, jakiego poziomu koszerności jedzenia przestrzega w Pesach i w jakim stopniu ścisłości przestrzega zwyczajów związanych z Pesach. Dlatego w okresie Pesach nie ma zwyczaju  gościć kogoś bądź częstować czymś lub pożyczać naczynia, a w przypadku odmowy nie trzeba się obrażać. Pomimo tego, że nasi mędrcy niezwykle cenią gościnność i otwarte podejście do bliźniego, w tym przypadku zwyczaj przesuwa literę prawa Tory.

13. Wielki kabalistyczny Rabin Icchak-Luria Aszkenazi (Arizal) nauczał: „Ten, który ściśle strzeże siebie przed chamecem w okresie Święta Pesach, może być pewien, że nie grzeszy przez cały rok”. Dlatego zalecał, aby „ściśle przestrzegać tradycji i praw Pesach, w maksymalnym możliwym stopniu”.

2 Nisan – Pierwsza „Czerwona Jałówka”

Przygotowano pierwszą „Czerwoną Jałówkę” (1312 r.p.n.e.)
Drugiego dnia Nisan, dzień po inauguracji Tabernakulum Miszkanu, Mojżesz przygotował pierwszą Czerwoną Jałówkę, aby rytualnie oczyścić Naród Żydowski, przygotowując się do wprowadzenia Jagnięcia Pesachowego do nowo wzniesionego Sanktuarium.

1 Nisan – Śmierć Nadawa i Awihu (1312 r.p.n.e.)

Śmierć Nadawa i Awihu (1312 r.p.n.e.).
W dniu inauguracji Miszkanu „Nadaw i Awihu, synowie Aarona, każdy ze swoim zapalonym kadzidłem weszli do Miszkanu. Ogień kadzideł nie był ogniem od B-ga – był „cudzym” – nieświęconym, uczynili coś czego Haszem nie nakazał im czynić. Wtem „Wyszedł ogień sprzed Oblicza Wiekuistego i pochłonął ich, i pomarli przed Obliczem Wiekuistego” (Wajikra, 10:1-2).

1 Nisan – Inauguracja Miszkanu

Inauguracja Miszkanu (1312 r.p.n.e.).

Ósmego dnia po 7-dniowym okresie szkolenia i inicjacji wzniesiono przenośny Mishkan („Tabernakulum” lub „Sanktuarium”) zbudowany przez naród Izraela na pustyni Synaj, Aaron i jego synowie zaczęli służyć jako kapłani, a Boska Obecność zamieszkała w Miszkanie; specjalne ofiary zostały złożone, w tym szereg prezentów przez Nachszona ben Aminadava, książąt plemienia Judy (podobne ofiary były składane w ciągu następnych 11 dni przez inne plemiona Izraela).

1 Nisan – kalendarz żydowski

Początek Kalendarza żydowskiego (1313 p.n.e.)
Dnia Pierwszego miesiąca Nisan roku 2448 od stworzenia świata (1313 r.p.n.e. – dwa tygodnie przed Wyjściem z Egiptu) B-g pokazał Mojżeszowi sierp księżyca i powiedział mu: „Kiedy zobaczysz taki księżyc, uświęć [nowy miesiąc]. „ To zapoczątkowało pierwszy miesiąc żydowski i był to początek kalendarza księżycowego, którego Żydzi przestrzegają do dziś.

Nissan – Praojcowie

Praojcowie (1813-1506 p.n.e.)
Według Talmudu trzej Patriarchowie narodu żydowskiego – Abraham (1813-1638 p.n.e.), Icchak (1713-1533 p.n.e.) oraz Jakub (1653-1506 p.n.e.) – wszyscy urodzili się i zmarli w miesiącu Nissan.

1 Nisan – Stworzenie Człowieka

Stworzenie Człowieka (w myśli) (3761 r.p.n.e.)
Talmud (Rosz Haszana 10b-11a) przytacza dwie opinie na temat daty stworzenia wszechświata przez B-ga: według Rabina Eliezera: „Świat został stworzony w miesiącu Tiszrei” (tzn szósty dzień stworzenia – dzień w którym B-g stworzył Adama i Ewę – był dniem Pierwszym miesiąca Tiszrei, obchodzonym każdego roku jako Rosz Haszana); według Rabina Joszua: „Świat został stworzony w miesiącu Nisani”. Według interpretacji Kabalistów i chasydzkich mistrzów głębsze znaczenie tych dwóch poglądów jest takie, że świat fizyczny został stworzony w miesiącu Tiszrei, podczas gdy „myśl” lub idea stworzenia została stworzona w miesiącu Nisan.

Kolel Tora – 25.03.2020 – online

Pomimo obecnych warunków izolacji – kwarantanna, nasze spotkania trwają – wirtualne spotkania.
Temat wykładu online:
Rabin Szalom Ber Stambler o duchowości, komentarze mędrców etc.

http://

29 Adar

Pierwsza micwa dla narodu żydowskiego od Stwórcy (1313 r.p.n.e.)
Krótko przed zachodem słońca dnia 29 miesiąca Adar, B-g nakazał Mojżeszowi micwę dotyczącą uświęcenia księżyca i ustanowienia księżycowego kalendarza. To pierwsza micwa, którą Żydzi otrzymali jako naród. Mojżesz miał trudności z wyobrażeniem sobie wyglądu księżyca w dokładnym momencie jego comiesięcznego odrodzenia. Po zachodzie słońca Stwórca pokazał Mojżeszowi sierp księżyca nowego miesiąca Nissana, pokazując mu dokładne wymiary księżyca w chwili, gdy nowy miesiąc ma być uświęcony. Dla następnych pokoleń, każdy nowy miesiąc był wprowadzany, gdy dwóch świadków zeznawało przed Sanhedrynem (najwyższy sąd rabiniczny), że widzieli księżyc w nowiu. W IV wieku n.e. Hillel II przewidział, że Żydzi nie będą już mogli przestrzegać kalendarza opartego na stwierdzeniach Sanhedrynu. Tak więc Hillel i jego sąd rabinacki ustanowili wieczny kalendarz, który jest przestrzegany również dziś – aż do czasu, gdy Mosiach przyjdzie i ponownie ustanowi Sanhedryn.

Adar 27 (1)

Mój ojciec powiedział: Prawda jest ścieżką środkową. Przechylenie w prawo oznacza bycie zbyt surowym wobec siebie i znajdowanie błędów lub grzechów niezgodnych z rzeczywistością, z kolei przechylenie w lewo, to bycie zbyt pobłażliwym, 'maskującym’ swoje wady lub zbyt łagodnym zakresie potrzeb służenia, pracy nad sobą – obie te ścieżki są fałszywe.

27 Adar

Rocznica śmierci Króla Sedekiasza (397 p.n.e.)

Sedekiasz był ostatnim Królem Królewskiego Domu Dawida, który panował na Ziemi Świętej. Wstąpił na tron w roku 434 p.n.e., po tym jak Król Nabuchodonozor z Babilonii (który panował w Królestwie Judy) wygnał Króla Jekoniasza (bratanka Sedekiasza) do Babilonii. W 425 r.p.n.e. Sedekiasz zbuntował się przeciwko rządom babilońskim, gdy wojska Nabuchodonozora otoczyły Jerozolimę (w dniu 10 Tewet tegoż roku); latem 423 r.p.n.e. mury Jerozolimy zostały zburzone, miasto podbite, zniszczona Pierwsza Świątynia, a lud Judy został wygnany do Babilonii.

Sedekiasz próbował uciec przez tunel prowadzący z miasta, ale został schwytany; jego synowie zostali zabici na jego oczach, a on sam następnie został oślepiony.
Sedekiasz zmarł w królewskim lochu w Babilonii, gdzie był więziony aż do śmierci Nabuchodonozora w 397 r.p.n.e.Zły Meroduch – syn i następca Nabuchodonozora – uwolnił go (i jego siostrzeńca Jeconiasza) 27 dnia miesiąca Adar, ale Sedikiasz zmarł tego samego dnia, gdy został uwolniony.

23 Adar (2) – Miszkan ustawiony

Miszkan został w pełni ustawiony po raz pierwszy.
Rozpoczęcie Siedmiu Dni 'Szkoleniowych’ (1312 r.p.n.e.)
Lud Izraela rozpoczął budowę Miszkanu (zwany także „Tabernakulum” – przenośne Sanktuarium, w którym przebywała pośród ludu B-ska Obecność w trakcie przejścia przez pustynię) w dniu 11 Tiszrei w roku 2449 od stworzenia świata (1312 r.p.n.e.) – sześć miesięcy po ich wyjściu z Egiptu, cztery miesiące po Objawieniu na Synaju i 80 dni po bałwochwalczym zdarzeniu ze Złotym Cielcem. Budowa Miszkanu, która odbywała się zgodnie ze szczegółowym opisem instrukcji wydanych Mojżeszowi na górze Synaj, trwała 74 dni i została ukończona dnia 25 miesiąca Kislew. Lecz B-skie polecenie wzniesienia Miszkanu przyszło dopiero trzy miesiące później, dnia 23 miesiąca Adar, kiedy Mojżesz otrzymał polecenie rozpoczęcia 7-dniowego „okresu szkolenia”. W tygodniu pomiędzy 23 a 29 Adar Miszkan był wznoszony każdego ranka i demontowany każdego wieczoru. Mojżesz pełnił służbę wówczas jako Najwyższy Kapłan również w tym okresie poświęcił Aharona i jego czterech synów do służby kapłańskiej. W „ósmym dniu” – dnia 1 miesiąca Nissan – Miszkan został „na stałe” zmontowany (to znaczy, postawiony, aż do momentu, gdy nadejdzie B-skie polecenie by rusza w dalszą drogę). Aharon i jego synowie objęli kapłaństwo, i B-ska Obecność – Szechina zamieszkała w Miszkanie.

(ilustracja: Chabad.org)

Laszon hara – plotkowanie

Laszon ha-ra – (לשון הרע), „zły język”. Termin oznacza obmowę, plotkowanie (także w piśmie).

Jest to jedna z micw negatywnych według klasyfikacji Majmonidesa.

Nasza religia przypisuje wielką moc temu, co mówimy, plotka jest surowo potępiane. Uważamy, że  plotka zabija tego, który ją wypowiada, jak również tego, który jej słucha i tego, o którym się w tej plotce mówi.

HALAHA o laszon hara

* W Torze jest napisane: „NIE MÓW PRZECIW BLIŹNIEMU SWEMU KŁAMSTWA, JAKO ŚWIADEK.” [chodzi o plotkowanie]. Kim jest „plotkarz”? To ten, który przechodzi od jednego do drugiego, przekazując: „..to właśnie powiedział…”, „słyszałem o tym….”. Aczkolwiek mówi prawdę i nie mówi nikomu nic haniebnego, jest to poważny grzech.

* Jeszcze poważniejszym grzechem jest mówienie, opowiadanie czegoś złego. Odnosi się to do rozpowszechniania informacji dyskredytujących inną osobę, gdy opowiada się: „on to zrobił”, „jego przodkowie byli tacy a tacy”, „mówią o nim” – i powiada się rzeczy, które dyskredytują inną osobę. I chociaż mówi prawdę i nie ma różnicy, robi to w obecności tego, którego dotyczy temat, lub za jego plecami – jest to zakaz „laszon hara” (mówienie zła).

* A każdy, kto własnymi słowami wyrządza komuś krzywdę finansową lub cielesną, a nawet sprawia, że inny po prostu cierpi lub się boi, narusza zakaz Tory „laszon hara”.

* Ten, kto słucha „laszon hara”, jest nawet gorszy niż ten, który to opowiada.

* Zdarzają się słowa (wypowiedzi), które są postrzegane jako „laszon hara”. Na przykład, gdy się mówi: „nie pytaj mnie o nim/o niej/o nich…”, „nie chcę powiedzieć, co się z nim/z nią/z nimi stało” itp.To samo dotyczy tego, kto mówi „laszon hara” żartobliwie i frywolnie, bez wrogości. To samo dotyczy też tego, kto opowiada żartobliwie „laszon ara”, udając, że mówi ze swojej naiwności, nie zdając sobie sprawy, że to „laszon hara”, a gdy zwraca się mu uwagę, że źle mówi, odpowiada: „Nie zdawałem sobie sprawy, że to laszon hara ” lub „ nie wiedziałem, że to   dotyczyło jego/jej/ich ”.

* Jeśli coś zostało powiedziane trzem osobom, logiczne jest stwierdzenie, że stało się to już znane opinii publicznej.  I gdy jeden z tych trzech osób, przekazuje zasłyszane komuś innemu, nie narusza zakazu „laszon hara”, ponieważ nie zamierza już upubliczniać tego. 

* Ten, kto kłamie o innym, nazywa się oszczercą („mocy szef ra” – „tworzący złe imię”).

Plotki i oszczerstwa – śmiercionośne słowa

 „Nie będziesz szerzył plotek!” (Torą/Pięciksiąg Mojżeszowy, Wajikra)

„Zła plotka zabija trzech: tego, który ją wypowiada, tego, który słucha, i tego, o kim się plotkuje” (Talmud)

Tak więc wiesz „coś”, co uczynił Pan X – nie uczynił nic złego, niebezpiecznego dla nikogo etc…nic, co by wzbudziło zastrzeżenia, podejrzenia.… Tak więc, jeżeli nie masz ważnego powodu, nie możesz udostępniać, rozpowszechniać  tych informacji. Powtarzanie, przekazywanie ‚nieszkodliwych’ plotek nazywa się „rechilut” (hebr. „plotka’) – i często powoduje nieprzewidziane negatywne konsekwencje.

Według judaizmu mówienie lub obmawianie osób trzecich, np o ich błędach, sposobie bycia itp jest niezwykle szkodliwe – dla wszystkich: tych, kto mówi, tych o kim się mówi i… tych, kto słucha. Nazywa się to laszon hara (zły język). Bezpodstawna plotka oszczercza (motzi szem ra) jest jeszcze gorsza.

A jeżeli ktoś próbuje „sprzedać” ci ‚soczyste’ informacje? Nie ryzykuj! Po prostu wyjaśnij, dlaczego nie jesteś zainteresowany słuchaniem;

przerwij grzecznie lub zmień temat. Słowa niosą ze sobą potencjalnie nieodwracalne szkody, często burząc rodzinne więzi i przyjaźnie. Na szczęście świadomość ‚laszon hara’ wzrosła w ostatnich dziesięcioleciach, w dużej mierze pod wpływem pełnych pasji pism Chafetz Chaima (Rabina Israela Meira Kagana) na ten temat.

Czasami nawet „komplement” może mieć negatywne konotacje. Przykład: „Mój sąsiad jest świetnym kucharzem! Aromat grillowanego steku unosi się na moim podwórku każdej nocy!” Czy to pochwała, komplement czy raczej zawoalowana narzekanie, nawet krytyka?

Lub „Och, nie pytaj! Wolałbym nie mówić o Marku. . ”. Niby ‚laszon hara’ nie zostało wywiedziane, ale było to sugerowane!

Uwaga: jesteśmy zobowiązani powiadomić człowieka, jeżeli wiemy, że ktoś go oczernia, bądź spiskuje przeciwko niemu. Jesteśmy również zobowiązani do dzielenia się informacjami z każdym, kto może pomóc człowiekowi, który dopuścił się naruszenia, zbłądził. Na przykład z pewnością należy poinformować rodziców, jeśli ich dziecko obraca się w niewłaściwym przestępczym towarzystwie.

Potęga języka

Godne podziwu jest panowanie nad swoimi wypowiedziami. Jeszcze lepsza jest życzliwość „na wejściu”, t.j. szacunku wobec każdej osoby, automatycznie wykorzeniając negatywne nastawienie (oby negatywne emocje nie pojawiły się!), odrzucając chęć dzielenia się złymi informacjami na jej temat.

Niszczącą moc negatywnej mowy przewyższa jedynie dobroczynna moc pozytywnej mowy. Chwalenie i mówienie pozytywnie przynosi korzyści nam, chwalonej osobie i całemu społeczeństwu.

Miszkan – 15 faktów

Miszkań – pierwsza Świątynia – o tym warto wiedzieć:
1. To była przenośna Świątynia. Miszkan oznacza po prostu „miejsce zamieszkania” i odnosi się do przenośnego kompleksu, w którym B-g zechciał zamieszkać wśród Izraelitów: ” I zbudują mi świątynię, abym mieszkał pośród nich.” (Ks.Szmot, 25:8). Zbudowany wkrótce po wyjściu z Egiptu, był prekursorem Świątyni w Jerozolimie zbudowanej przez Salomona, a następnie odbudowany przez tych, którzy powrócili z niewoli babilońskiej.
2. W języku angielskim jest powszechnie znany jako Tabernakulum, od łacińskiego tabernaculum („namiot”). Prawdopodobnie jest to bardziej zgodne z jego drugą hebrajską nazwą – Ohel Mo’ed = „Namiot spotkań”(Szmot, 39:32), tak nazwanym, ponieważ właśnie tam B-g spotkał się z Mojżeszem i przekazywał instrukcje. W Torze spotyka się też określenie Mikdasz = Święte Miejsce (25:8). Każda z tych nazw podkreśla inny element tej tymczasowej budowli, w której B-g postanowił przebywać by być wśród Jego Wybranego Narodu.
3. Dopiero po „złotym cielcu”…. Nakaz Tory o zbudowanie Miszkanu występuje w Księdze Szmot, rzd 25. Przekaz o popełnieniu przez naród Izraela tragicznego grzechu „złotego cielca” występuje w Księdze Smot, rzd 32, dopiero później jest szczegółowy opis faktycznej budowy Miszkanu (Szmot, rzd 35). Według Rasziego, który uważał, że Chumasz Mojżeszowy – Tora niekoniecznie jest ułożona w chronologiczny porządek dziejów (historycznie), B-ski nakaz budowy Miszkanu został faktycznie wydany po popełnieniu grzechu. Przesłanie jest ważne i głęboko inspirujące: chociaż ludzie zgrzeszyli, Mojżesz modlił się za nich przed Wszechmogącym i wybaczono im. Stwórca zaufał swojemu ludowi na tyle, że nakazał zbudować dom, by „zamieszkał pośród nich”.
4. Głównymi wykonawcami Miszkanu byli Becalel i Aholiaw, których Stwórca obdarzył szczególnymi umiejętnościami . Większość materiałów budowy dla Miszkan’u została przekazana przez izraelitów, którzy dostarczali tak hojnie i tak obficie, że Mojżesz musiał w pewnym momencie zastopować akcję (Szmot, 36:6). Samą budowlę wykonał zespół natchnionych i wykwalifikowanych mężczyzn i kobiet. Według nakazu Haszem dowodzili nimi właśnie Becalel i Aholiaw. Becalel pochodził z wybitnej rodziny, spokrewnionej z Mojżeszem. Natomiast Aholiaw pochodził z rodziny niezamożnej, prostej, z pokornego plemienia Dana. Ale to nie miało znaczenia; każdy przysłużył się znakomicie, zgodnie ze swoimi umiejętnościami i talentami.
5. Była to Główna Budowla. Tora zawiera bardzo szczegółowe informacje i opisy dotyczące dokładnych wymiarów Miszkanu i materiałów, z których został wykonany (podstawowe informacje zawarte są w Ks. Szmot, 25–31). Sam Miszkan był konstrukcją kształtem podobną do skrzyni, która mierzyła 30 łokci długości i 10 łokci szerokości (łokieć to długość przedramienia i dłoni dorosłego mężczyzny). Jego ściany były wykonane z grubych pozłacanych belek z drzewa akacjowego, stojących obok siebie, tworząc trzy boki prostokąta. Belki włożono do blokujących się srebrnych gniazd i były stabilnie utrzymywane przez długie pozłacane drewniane słupy. Zwisająca zasłona zakrywała czwartą stronę.
6. Miszkan był pokryty tkaniną i skórą zwierzęcą. Drewniana konstrukcja została przykryta gobelinem tkanym z lnu i wełny barwionej na czerwono, niebiesko i fioletowo. Gobelin miał dwie sekcje, które były połączone ze sobą rzędem haczyków. Pokryta była warstwą koziej skóry, podobnie jak panele przymocowane haczykami. Te dwie warstwy pokrywały szczyt konstrukcji i wisiały nad drewnianymi ścianami Miszkanu. Dodatkowo barwiona na czerwono barania skóra i skóra borsucza pokrywała sam dach (Szmot, 26:14).
7. W Mieszkanie znajdowały się dwa ołtarze. Na zewnątrz na dziedzińcu znajdował się duży ołtarz wykonany z miedzi, na który składano wiele ofiar. Wewnątrz znajdował się mały złoty ołtarz, na którym codziennie palono kadzidło.
8. Tabernakulum znajdował się na dużym dziedzińcu o długości 100 łokci i szerokości 50 łokci – „chacer” = dziedziniec. Oprócz miedzianego ołtarza na tej przstrzeni znajdował się także kijor (lawer = miedzina misa, Szmot 30:18), w którym kapłani myli ręce i stopy przed pełnieniem B-skiej służby. Lawer został wykonany z luster podarowanych przez kobiety Izraela.
9. Była tam „Komnata zewnętrzna”… Wnętrze Miszkanu zostało podzielone na dwie części przez zawieszony gobelin. Oprócz złotego ołtarza w 'przedpokoju’, nazywanym Kodesz (Święty), zawierał wiele innych przedmiotów. Po południowej stronie stała złota menora, na której siedmiu gałęziach kapłani rozpalali każdego każdego dnia. W pobliżu północnej ściany stał złoty stół, na którym co tydzień kapłani ustawiali chleb wystawowy.
10 .… I „Komnata wewnętrzna”. Drugi wewnętrzny pokój – to było pomieszczenie Kodesz HaKodaszim (Przynajświętsze). W Kodesz HaKodaszim była ustawiona Arka – złota skrzynia, w której znajdowały się Tablice Kamienne z Dziesięcioma Przykazaniami (zarówno dwa oryginalny, roztrzaskane przez Mojżesza, jak i drugi kompletny zestaw) oraz inne święte przedmioty. Na pokrywie arki znajdowały się dwa złote cherubiny zwrócone ku sobie z rozpostartymi skrzydłami. Nikomu nie wolno było wchodzić do Kodzesz HaKodaszim, oprócz Arcykapłana, i nawet on wchodził tylko raz do roku w okresie służby w Jom Kippur (Ks. Kapłańska, 16:2).
11. Inauguracja Miszkanu trwała 12 dni. Przez tydzień Mojżesz ćwiczył montowanie i rozmontowywanie Miszkanu. Następnie, dnia Pierwszego miesiąca Nissan, zaledwie rok po Wyjściu z Egiptu, Mojżesz oficjalnie zainaugurował Tabernakulum. Szechina – Obecność Haszem wypełniła Miszkan, o czym świadczył gęsty obłok, który uniemożliwiał wejście wszystkim – nawet Mojżeszowi (Szmot, 40:35). Przez 12 dni – przez pierwsze 12 dni miesiąca Nissan, książęta z 12 plemion Izraela przynosili inauguracyjne ofiary i dary (Bamidbar, 7). Zaszczyt zbliżenia się do Tabernakulum nie był wyłączną domeną jego szafarzy, lewitów (kapłanów), ale był dziedzictwem każdego Izraelity.
12. Miszkan transportowano w 6 powozach. Książęta przekazywali dla Miskanu wiele darów, w tym sześć przykrytych wozów zaprzężonych wołami, po jednym z każdych dwóch książąt. Dwa wozy (i cztery woły) – Gerszonitom, którzy transportowali nakrycia namiotów i gobeliny Miszkanu. Pozostałe cztery wozy (i osiem wołów) zostały przekazane rodzinom Merari, z Lewitów, które przetransportowały panele ścienne, gniazda, słupy i inne elementy konstrukcyjne Sanktuarium. Żaden nie został przekazany klanowi Kehat, który nosił na ramionach najświętsze przedmioty.(Bamidbar, 7:2-9).
13. W okresie 40-letniego pobytu Izraelitów na pustyni, za każdym razem, gdy rozbijali obóz, Miszkan stanowił rdzeń obozu. Lewici, którzy zostali wybrani na ministrów – służących B-ga, rozbijali obóz wokół Miszkanu, zaś 12 plemion obozowało wokół niego, po 3 z każdej strony.
14. Gdy Joszua wprowadził Izraelitów do Ziemi Obiecanej, Miszkan przybył wraz z nimi. Przez 14 lat Miszkan stał w Gilgal, podczas gdy Izraelici podbijali i dzielili ziemię. Potem zbudowali kamienną budowlę w Szilo i rozłożyli nad nim zasłony z Miszkanu. Sanktuarium Szilo stał 369 lat. Pod koniec tego okresu Sanktuarium został przeniesione do Not, a następnie do Giw’on (Misznej Tora, Hilchot Beit Habechirah 1:2).
15. Według nakazu B-ga, Król Salomon zbudował wspaniały Dom dla B-ga na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimy. W tym czasie Miszkan nie był już potrzebny. Relikwie z Tabernakulum były następnie przechowywane głęboko w podziemiach góry. Zgodnie z tradycją, ponieważ Miszkan został zbudowany w świętej czystej intencji, nigdy nie został zniszczony. Pozostaje w gotowości, aby B-g znów tam spoczął (Tanna d’Vei Elijahu Rabbah 25).
 
(Na podstawie opr. Menachem Posner, chabad.org; ilustracja Chabad.org)

17 Adar

Mędrzec Żydowski

Ucieczka mędrców Tory (ok. 75 r. p.n.e.)

W roku 91 p.n.e. Alexander Jannai z Dynastii Hasmonejska zastąpił swego brata Jehudę Aristoblusa na tronie Judei. Aleksander Jannai był Saduceuszem, który żarliwie prześladował faryzeuszy. W pewnym momencie podczas jego krwawego panowania, po zwycięstwie, które zdobył na polu bitwy, zaprosił wszystkich uczonych Tory na uroczystą ucztę. Podczas tego święta został zignorowany przez jednego z gości, co doprowadziło go do wściekłości, zarządził egzekucję wszystkich obecnych uczonych Tory. Kilku mędrcom udało się uciec do miasta Sulukus w Syrii. Tam też napotkali antysemickich wrogów, którzy zamordowali wielu wygnanych mędrców. Garstka ocalałych mędrców, uczonych Tory schowała się i znalazła schronienie w domu osoby o imieniu Zewadai. W nocy z dnia 17 Adar uciekli z wrogiego miasta Sulukus. Ostatecznie ci żyjący uczeni wskrzesili judaizm i nauki Tory. Data, w której uciekli ze szponów śmierci, została ustanowiona jako dzień pamięci i celebracji.

15 Adar – Szuszan Purim

„Megillah Esther (9:18-19) nakazuje, by w miastach otoczonych murami świętowanie Purim odbywało się jeden dzień później. 

W czasie, gdy rozgrywały się wydarzenia opisane w Megilliah Esther (Księdze Estery), stolicą królestwa Persji było miasto Szuszan (dzisiejszy Szusz w Iranie). 

Dnia 13 Adar w całym Perskim Imperium toczyły się ciężkie walki pomiędzy Żydami a ich wrogami. W stolicy Szuszan – w „gnieździe” antysemityzmu i nienawiści walki trwały przez dwa dni – 13 i 14  Adar. Miasto to otoczone było ono murami. W mieście tym, w Szuszan, Żydzi pokonali ostatecznie swoich wrogów, którzy razem z Hamanem planowali zagładę narodu żydowskiego. Zdarzyło się to o jeden dzień później, niż w innych miastach kraju. Dlatego też o jeden dzień później świętowali tam swoje zwycięstwo. Dla upamiętnienia tego faktu ustalony został „Szuszan Purim” – święto Purim obchodzone w miastach otoczonych murami w czasach, gdy zniweczone zostały zamysły Hamana. Historycznie jednak jest faktem, że w okresie, gdy Żydzi pokonali swoich wrogów w królestwie Persji, wszystkie miasta Izraela były zniszczone i pozbawione murów. Mędrcy postanowili więc, że prawo do obchodzenia Szuszan Purim mają te miasta, które otoczone były murami w czasach Jozuego. Z całą pewnością miastem tym była Jerozolima. Dlatego w Jerozolimie obchodzi się święto Purim dzień później – jako Szuszan Purim. Natomiast w takich miastach jak Safed, Jaffa i Hebron – co do których nie ma pewności, czy były otoczone murami w czasach Jozuego, ale można przypuszczać, że były – piętnastego dnia miesiąca Adar następuje dodatkowe odczytanie Megillat Ester, ale bez błogosławieństw. A dlaczego zadecydowano, że miasta, które obchodzą Szuszan Purim, to te, które miały mury w czasach Jozuego? Bo Jehoszua (Jozue) jako pierwszy walczył z Amalekitami (Księga Wyjścia 17:9), a Haman był potomkiem ich króla  – Agaga.

Halaha – prawa dotyczące Purim

Prawa dotyczące Święta Purim:

• Wysyłanie smakołyków (Miszloah Manot): każdy człowiek powinien wysłać co najmniej jednej innej osobie dwie rzeczy w prezencie. Jak mówi werset: „wysyłanie sobie nawzajem poczęstunków”  – z tego wynika, że należy przekazywać dwa prezenty dla jednej osoby. A jeśli przekazujesz więcej  prezentów gotowych do zjedzenia do znajomych, jest to godne pochwały.

• Jako przysmak możesz wziąć wszystko, co jest gotowe do spożycia, takie jak gotowane mięso lub ryby, ale nie surowe. Również słodycze lub owoce, wino itp.

• Prezenty dla biednych: każda osoba musi dać co najmniej dwa prezenty dla dwóch biednych, to znaczy jeden dla każdego z nich. Jak mówi werset: „i prezenty dla biednych”, co oznacza dwa prezenty dla dwóch biednych.

• Nie powinieneś być zbyt „dokładnym” w dawaniu prezentów biednym –  dawaj każdemu, kto się po nie zwraca.

• Jeśli w mieście nie ma biednych, pieniądze przeznaczone na prezenty należy przechowywać do czasu spotkania biednych. Możesz także przesłać je biednym potrzebującym.

• Lepiej jest dawać biednym więcej prezentów niż wysyłać więcej smakołyków do znajomych.

• Kobiety powinny również wysyłać smakołyki i dawać prezenty biednym.

• Kobiety wysyłają smakołyki kobietom, a mężczyźni mężczyznom. Jednak prezenty dla biednych kobieta może dać mężczyźnie, a także mężczyzna – kobiecie.

• Należy jeść, pić i baw się w Purim. Również w noc Purim powinieneś dobrze się bawić i sprawić, aby posiłek był bardziej obfity niż zwykle. Jednak posiłek w noc Purim nie spełnia przykazania posiłku Purim.  Posiłek w Purim według micwy powinien być dokładnie w ciągu dnia, jak mówi werset: „…w dniu święta..”.

• Podobnie, prezenty i podarunki dla biednych powinny być wręczane w ciągu dnia.

• Cud Purimowy zdarzył się „z pomocą” wina: Waszti została usunięta podczas uczty z winem, tak że Ester mogła zająć jej miejsce, a także upadek Hamana związany jest z ucztą. Dlatego mędrcy zobowiązali nas do upicia się winem, mówiąc: „Człowiek jest zobowiązany upić się na Purim tak, aby nie mógł rozróżnić pomiędzy „ przeklętym Hamanem ” a „ Błogosławionym Mordechajem ”. Przynajmniej należy wypić więcej niż zwykle, aby pamiętać o wielkim cudzie.

• Ten, kto nie jest zbyt zdrowy, a także ten, który sam wie, że w wyniku upicia się może zaniedbać jakieś przykazanie, błogosławieństwo lub modlitwę, albo zachowywać się niepoważnie, broń Boże, nie powinien się upijać.

Prawa dotyczące czytania zwoju Estery:

• Wszyscy, zarówno mężczyźni, jak i kobiety, powinni wysłuchać wieczorem oraz w ciągu dnia czytania zwoju Estery. Dlatego kobiety powinny udać się do synagogi. A jeśli kobieta nie chodzi do synagogi, powinna przeczytać swój zwój w domu. Należy również nauczyć dzieci, aby słuchały czytania zwoju Estery. Jednak nie należy przyprowadzać do synagogi bardzo małych dzieci, które mogą przeszkadzać innym słuchającym w skupieniu czytania.

• Wieczorem (wraz z nadejściem Purim) nie wolno zacząć czytać zwoju przed pojawieniem się gwiazd, nawet jeśli post sprawia dużą niedogodność i cierpienie. Dopuszczalne jest jednak trochę posilić się po poście przed rozpoczęciem słuchania czytania zwoju, na przykład można wypić kawę czy herbatę itp.

• Najlepszym sposobem na wypełnienie przykazania jest wysłuchanie lektury zwoju Estery w synagodze, gdzie gromadzi się wiele osób, zgodnie z zasadą „blask króla w wielkim zgromadzeniu” [t.j. stosowniejsze jest wypełnienie micwy przy zgromadzeniu wielu ludzi]. A przynajmniej powinno się wysłuchać zwoju w obecności minjana (10 mężczyzn).

• Gdy nie ma możliwości wysłuchania czytania w obecności minjanu, każdy czyta sobie z koszernego zwoju, przy tym należy wyrecytować błogosławieństwa, odpowiednie przed czytaniem zwoju Estery. A jeśli tylko jeden z obecnych potrafi przeczytać, a reszta nie, niech czyta ten, kto potrafi czytać, a reszta będzie słuchać, w ten sposób przestrzegając przykazanie, nawet gdy nie ma minjanu. Jednak błogosławieństwo po przeczytaniu odmawia się tylko wtedy, gdy jest minjan.

• Przed czytaniem zwoju, w ciągu dnia dzień i wieczorem, odmawia się trzy błogosławieństwa: „Al Mikra Mehila”, „Szea Nisim” i „Szehehejanu”. Po przeczytaniu zwoju należy go zwinąć i położyć przed sobą, a następnie odmówić błogosławieństwo „Kara et Riwine”.

• Odmawianie błogosławieństwa „Szehehejanu” w ciągu dnia będzie również oznaczać, że odnosi się ono do pozostałych przykazań Purim: przesyłanie poczęstunku, podarunki dla biednych i uczta purimowa.

• Ten, kto czyta zwój, powinien umożliwić słuchaczom spełnienie przykazania. Ten, kto słucha, powinien także przestrzegać przykazania i słyszeć każde słowo. Wszak gdy choć jedno słowo zostanie pominięte i nie zostanie usłyszane, przykazanie nie jest spełnione.

• Dlatego każdy czytający powinien bardzo uważać,  poczekać, aż się skończy stukanie, trąbienie itp po wspomnieniu o Hamanie,  powinien poczekać, aż hałas całkowicie zacichnie.

Szuszan Purim

Folder
W okresie, gdy rozgrywały się wydarzenia opisane w Megillat Ester (Księdze Estery), stolicą królestwa Persji było miasto Szuszan (obecnie Suza). Otoczone było ono murami. W mieście tym Żydzi pokonali ostatecznie swoich wrogów, którzy razem z Hamanem planowali zagładę Żydów, o jeden dzień później, niż w innych miastach kraju. Dlatego też o jeden dzień później świętowali tam swoje zwycięstwo.
Dla upamiętnienia tego faktu ustalony został Szuszan Purim – Święto Purim obchodzone w miastach otoczonych murami w czasach, gdy zniewieczone zostały zamysły Hamana.
Historycznie jednak jest faktem, że w okresie, gdy Żydzi pokonali swoich wrogów w królestwie Persji, wszystkie miasta Izraela były zniszczone i pozbawione murów. Mędrcy postanowili więc, że prawo do obchodzenia Szuszan Purim mają te miasta, które otoczone były murami w czasach Jozuego. Z całą pewnością miastem tym była Jerozolima. Dlatego w Jerozolimie obchodzi się święto Purim dzień później – jako Szuszan Purim. Natomiast w takich miastach jak Safed, Jaffa i Hebron – co do których nie ma pewności, czy były otoczone murami w czasach Jozuego, ale można przypuszczać, że były – 15 dnia Adar odbywa się dodatkowe odczytanie Megilat Ester, ale bez błogosławieństw.
A dlaczego zadecydowano, że miasta, które obchodzą Szuszan Purim, to te, które miały mury w czasach Jozuego? Bo Jehoszua (Jozue) jako pierwszy walczył z Amalekitami (Księga Wyjścia 17:9), a Haman był potomkiem ich Króla  – Agaga.

14 Adar

Purim-2

Świętowanie zwycięstwa – Purim (356 r.p.n.e.)

 

Święto Purim jest Świętem wybawienia narodu żydowskiego od wiarołmnego spisku Hammana mającym na celu „zniszczyć, zabić i unicestwić wszystkich Żydów, młodych i starszych, niemowlęta i kobiety, w ciągu jednego dnia”.

Wydarzenia związane z Purim trwały przez kilka lat, zakończone Zwycięstwem w dniach 14-15 miesiąca Adar  356 roku p.n.e. 

Poniżej przedstawiona jest oś czasu najważniejszych wydarzeń. Szczegółowa historia znajduje się w Księdze Estery oraz w Historii Purim

 

 

 

Zdarzenie                      _____________________________                                                 Data

 

– Achaszweirosz wstąpił na tron Persji………………………………………………….………………369 r.p.n.e.

– 180-dniowa uczta Achaszweirosza; Królowa Waszti stracona……………………………..366 r.p.n.e.

–  Ester zostaje Królową…………………………………………………….……………………Tewet, 362 r.p.n.e.

– Hamman rzuca losy by wybrać datę zagłady Żydów………………………………Nissan, 357r. p.n.e.

– Dekret królewski nakazujący zabicie wszystkich Żydów…………….………….13 Nissan 357 r.p.n.e. 

– Mordechaj wzywa Żydów do pokuty;

  3-dniowy post zainicjowany przez Esterę…………………………………………14-16 Nissan 357 r.p.n.e.

– Estera udaje siędo Achaszweirosza; pierwsze przyjęcie przy winie z Achaszweiroszem w obecności                                       Hammanema……………………………………………………….…………………………16 Nissan 357r.p.n.e.

 – Drugie przyjęcie Estery przez Króla;

   skazanie i powieszenie Hammana………………………………………………..…….17 Nissan 357 r.p.n.e. 

– Drugi dekret wydany przez Achashveirosha,  

  upoważniający Żydów do obrony…………………………………………………………..23 Siwan 357 r.p.n.e.

–  Walki w całym imperium z tymi, którzy chcieli zabić Żydów;                                                                     zabitych 10 synów Hamana………………………………………………………………13 Adar 356 r.p.n.e.

– Obchody Purim wszędzie,  z wyjątkiem miasta Szuszan,  

  gdzie walki trwają przez 2 dni……………………………………………….………….14 Adar 356 r.p.n.e.

– Święto Purim w Szuszan…………………………………………………………………….15 Adar 356 r.p.n.e.

 

Megillah została napisana przez Ester i Mordechaia.                            

Święto Purim ustanowiony dla wszystkich pokoleń