Pesach Szeni: Druga szansa na postęp duchowy
Z nauczań Rebego Lubawiczera, Rabina Menachema M. Schneersona
Opublikowany i autoryzowany przez Kehot Publication Society
Zapewniona Kolejna szansa
Pesach Szeni (“Drugi Pesach”) jest świętowany 14 dnia miesiąca Ijar, miesiąc po pierwszej nocy Pesach.
W Torze napisane, że w pierwszym roku po Wyjściu z Egiptu, kiedy naród żydowski przygotowywał się do złożenia ofiary na Pesach:
«Znaleźli się jednak mężowie, którzy z powodu [dotknięcia] zwłok ludzkich stali się nieczyści i nie mogli w tym dniu złożyć ofiary na Pesach. Mężowie ci stanęli przed Mojżeszem i Aaronem i rzekli do nich: "Jesteśmy nieczyści... [ale] dlaczego mamy być wykluczeni ze złożenia daru ofiarnego dla Pana w oznaczonym..."
A Mojżesz im odpowiedział: "Zaczekajcie, a ja posłucham, co Pan względem was rozporządzi".
Pan w ten sposób przemówił do Mojżesza: "... Jeśli ktoś... będzie nieczysty albo będzie w tym czasie odbywał daleką podróż, winien [mimo to] obchodzić Paschę dla Pana.... [Ci wszyscy] winni ją obchodzić czternastego dnia o zmierzchu, w drugim miesiącu...”»
Ktokolwiek nie złozył ofiary na Pesach, nie ważne czy z powodu nieczystości czy nawet dlatego, że dobrowolnie przekroczył B-żą wolę, została dana mu szansa na zadośćuczynienie za swóje niedociągnięcia poprzez złożenie ofiary na Pesach Szeni.
“Nigdy nie jest za późno!”
Poprzedni Rebbe wyjaśniał: “Pesach Szeni uczy nas, że ‘Nic nie jest stracone na zawsze: nigdy nie jest za późno!’ Możemy zawsze naprawić swoje postępowanie. Nawet ktoś, kto jest nieczysty, kto był daleko i nawet pragnął by tak było, nadal może poprawić się.” Nie ma uzasadnienia dla rozpaczy. Każdy indywidualnie, bez względu na swoja sytuację, zawsze ma potencjał by zrobić krok do przodu (literalne tłumaczenie hebrajskiego słowa Pesach) w swojej służbie B-gu.
Po poznaniu znaczenia Pesach Szeni, ktoś mógłby się zpytać: Dlaczego zostało ono ustanowione pełen miesiąc po Pesach, w miesiącu Ijar? Czy nie byłoby lepiej by odpokutować za nasze braki przy njbliższej nadażającej się okazji w trakcie miesiąca Nissan?
Możemy odpowiedzieć na to pytanie poprzez porównanie duchowego charakteru miesięcy Nissan i Ijar. Nissan jest miesiącem objawienia, miesiącem, podczas którego B-g okazał Swoją wielkość i wybawił naród żydowski pomimo ich niedostatków. Ijar, poprzez kontrast, jest miesiącem indywidualnych wysiłków, jakości, których przykładem jest micwa Sefiras HaOmer (Liczenia Omeru). Tematem Ijar jest samo-oczyszczenie zaainicjowane przez każdego osobiście, które ma tę samą naturę, co Pesach Szeni – święto, podczas którego tym jednostkom, które nie były zmotywowane przez Pesach, zostaje dana dodatkowa mozliwość by wynieść siebie samych.
Pesach i Chamec razem
Różnica poziomów B-skiej służby reprezentowanych przez Pesach Riszon (Pierwszy Pesach) i Pesach Szeni ma odbicie w jednej z halachicznych różnic pomiędzy nimi. W Pesach Riszon, wszelkie ślady chamecu muszą być wymazane; w Pesach Szeni, mimo tego, że jemy macę, możemy posiadać też chamec.
W Pesach Riszon, podniesieni wysoko przez zainicjowane przez B-ga objawienie miesiąca Nissan, dążymy do osiągnięcia nowych wyżyn duchowej wolności poprzez wykraczanie poza granice naszej osobowości. To konieczność by pozostawić za sobą swój chamec, np. egotyzm. Potem nadchodzi miesiąc Ijar, ze swoim wymogiem indywidualnej duchowej pracy domowej. Zgodnie z tym, w Pesach Szeni, koncentrujemy się na oczyszczaniu i ulepszaniu naszego obecnego poziomu postępowania. A ponieważ w tego rodzaju awoda musimy mieć do czynienia z wszystkimi obecnymi składnikami naszej natury, posiadanie chamecu w Pesach Szeni jest dozwolone.
Pragnienie wewnątrz naszych serc
W świetle tego, możemy wyjaśnić, dlaczego micwa Pesach Szeni powstała jako odpowiedź na szczerą prośbę osób, które były nieczyste. Jednym z celów Judaizmu jest ściąganie świętości — na dół, inaczej mówiąc — na ziemię. Jednakże jeszcze wazniejszym celem jest, by wynieść świat i ziemskie aspekty człowieka, by przemienić wszystkie aspekty naszego życia, i przynieść na powierzchnię esencjalną pobozność z naszego wnętrza.
Instytucja Pesach Szeni została przynaglona przez pragnienia z głębi serc, tych, którzy, pomimo swojej nieczystości, protestowali: “Dlaczego mamy być powstrzymani od złożenia B-gu ofiary?”7 Micwa została nadana, nie jako przykazanie z góry, lecz jako wyraz wewnętrznej ludzkiej potrzeby by ustanowić więź z B giem.
Ta potrzeba istnieje w potencji każdego żydowskiego serca. Człowiek wołający o “jeszcze jedną szansę” odzwierciedla sposób B-skiej służby zwanej teszuwą (skrucha; lit. “powrót”). Bo każdy, nawet osoba, która jest “na odległej ścieżce” posiada B-ski potencjał, który zawsze szuka sposobu by się zrealizować.
Krocząc ponad czasem
Koncepcja teszuwy pomaga nam zrozumieć kolejną różnicę pomiędzy Pesach Szeni a Pesach Riszon. Pesach Riszon trwa siedem dni (osiem w Diasporze), podczas gdy Pe¬sach Szeni jest celebrowany jedynie przez jeden dzień.8 Tydzień reprezentuje cykl zmian, które rządzą naszym materialnym światem. Duchowe doświadczenie Pesach Riszon wymaga pełnego tygodnia, gdyż obejmuje on cały cykl wzrostu i zmian, które muszą zajść wewnatrz ram naszej ziemskiej egzystencji.
Jednakże służba teszuwy, wymaga od nas byśmy dotarli poza nasze ograniczenia, ziemskie ramy odwołania i byśmy wyrazili nieograniczony potencjał Bożej iskry wewnątrz nas. Ten potencjał, który przekracza restrykcje naturalnego swiata, nie może być zamknięty wewnątrz ograniczeń czasowych. Świętowanie Pesach Szeni przez jeden dzień symbolizuje transcendencję. Tutaj, liczba jeden nie jestnajmniejszą liczbą; lecz, reprezentuje jedność, która przekracza wszystkie liczbowe wartości.
Przekraczająca czas jekość teszuwy jest zobrazowana przez Talmudyczny przykład9 R. Eliezera ben Durdaya. Pomimo tego, że wiódł on swawolne życie, kiedy poczuł się zmuszony by zrobić teszuwę doświadczył wewnętrznej transformacji, tak intensywnej, że jego dusza odsąpiła od jego ciała kiedy szlochał w wyrzutach sumienia i skrusze. Kiedy R. Jehuda HaNasi usłyszał tę historię, on również zapłakał, wykrzykując, “Istnieją tacy, którzy dostepują [swojego udziału w Przyszłym] Świecie po wilu latach [B-skiej słuzby], i są inni, którzy dostępują [swojego udziału w Przyszłym] Świecie w jednej chwili.”
Chasydyczna myśl tłumaczy, że R. Jehuda HaNasi zareagował z pozytywną formą zazdrości, gdyż zrozumiał, że teszuwa R. Eliezer ben Durdaya przewyższyła jego własne duchowe wyżyny.
Nieustanny Wzrost
Pomimo tego, że Pesach Szeni został pierwotnie ustanowiony dla tych, którzy nie złożyli ofiary na Pesach we właściwym czasie, jego duchowy wyraz w naszej B-skiej służbie jest równy wszystkim Żydom, nawet tym, którzy obchodzili Pesach tak drobiazgowo jak to tylko mozliwe.10
Ofiara na Pesach miała zmotywować każdą jednostkę do porzucenia swojego osobistego Egiptu, by dokonać radykalnego odejścia od jego wcześniejszego duchowego stanu i osiągnąć nowy, wyższy poziom w B-skiej słuzbie. Wyjście z Egiptu jest ciągłym procesem;11 musimy stale dążyć naprzód. Bez względu na to, jakie wyżyny ktoś juz osiągnął, nie powinien pozostawać zadowolony z poziomu, na który dotarł, lecz musi zawsze poszukiwać sposobu by posunąć się naprzód. Gdyż B-ży potencjał wewnątrz nas jest nieskończony.
Dlatego też, w miesiącu Ijar, ofiara przyniesiona na Pesach Riszon staje się niewystarczająca. Ponieważ upływ czasu dostarczył nam sposobności osiągnięcia większych wyżyn w naszej B-skiej służbie, dlatego konieczne jest byśmy przynieśli kolejna ofiarę na Pesach Szeni.
Konieczność nieustannego duchowego wysiłku jest zilustrowana przez odniesienie do praw regulujących rytualną czystość.12 Istnieje kilka następujących stanów czystości i nieczystości. Na przykład, w porządku rosnącym, ktoś, kto jest uznany za czystego pod względem Chullin (nie-sakramentalnego jedzenia) może być nieczysty pod względem bardziej rygorystycznych wymogów Maaser Szeni (Drugiej Dziesięciny, która musi być zjedzona w Jerozolimie tylko w stanie czystości). Tak samo, ktoś, kto jest uznany za czystego pod względem Maaser Sheni może być nieczysty w odniesieniu do Teruma (porcja zboża dawana Kohanim). Podobnie, ktoś, kto jest czysty pod względem Teruma, może być nieczysty dla celu uczestnictwa w ofiarach składanych w Beis HaMikdasz.
Te katgorie są analogiczne do naszej b-skiej służby. Mimo tego, że osoba może być “czysta” na swoim poziomie służby B-żej 14 dnia miesiąca Nissan, jego rozwój od tego czasu czyni jego poprzedni status niezadowalającym. W porównaniu do jego obecnego poziomu osiągnięć, jego poprzedni stan jest “nieczysty”, i dlatego jest zobligowany by złożyć druga ofiarę na Pesach.
Jest to wzorzec stałego rozwoju — “Z mocy w moc wzrastać będą:” — jest powiązane z “staną przed B-giem na Syjonie.”13 Oby osobisty wzrost motywowany przez Pesach Szeni przygotował nas na czas kiedy Beis HaMikdash będzie odbudowany i będziemy składać ofiary na Pesach i inne świateczne ofiary.14 I niech ma to miejsce w bliskiej przyszłości.
Zaadaptowane z Likkutei Sichos, Vol. XVIII, Parshas Behaalos’cha; Sichos Motzaei Shabbos Parshas Emor, 5738
------------------------
PRZYPISY:
1. Bamidbar 9:6-11.
2. Pesachim 93a.
3. HaJom Jom, s. 53.
4. Zob. esej zatytułowany “Sefiras HaOmer: Counting More Than Days.” [“Sefiras HaOmer: Liczenie czegoś więcej niż dni.”]
5. Pesachim 95a. Jednak, co jest znaczące, osoba składająca ofiarę na Pesach Szeni może nie jeść chamecu podczas spożywania samej ofiary.
6. Porównaj z rozpoczynająca modlitwą Ribbono szel Olam, recytowanej po nightly Liczeniu Omeru (Sidur Tehilat HaSzem, s. 341).
7. Zob. sichos na czwarty Dzień Chol HaMoed Pesach, 5740.
8. Tosefta Pesachim 8:3.
9. Awoda Zara 17a.
10. Nie trzeba mówić, że na poziomie Halachy, osoba, która należycie złożyła ofiarę Paschalną w Pesach Riszon nie pmusi składać drugiej.
11. Zob. esej “The Exodus: An Experience of the Present as well as the Past” [“Exodus: Doświadczenie tak Teraźniejszości jak Przeszłości”].
12. Chagigah 18b.
13. Psalm 84:8.
14. Zob. błogosławieństwo kończące część Maggid w Hagadzie.
