Judaizm o sztuce jedzenia
r.
Judaizm o Sztuce Jedzenia
Israel Rajs
Zanim zdołamy pojąć znaczenie koszerności, musimy zrozumieć na czym polega żydowskie podejście do jedzenia i do samego życia. W uproszczeniu można swierdzić, że celem naszego pobytu tutaj, na tym świecie jest transformacja sfery ziemskiej w miejsce, które B-g mógłby nazwać Swoim mieszkaniem. Ozywiście, że mieszkanie musi odpowiadać woli i koncepcji strukturalnej jego Mieszkańca. Starając się stworzyć na ziemi 'mieszkanie dla B-ga' stajemy się swojego rodzaju architektami wnętrza w jego służbie. Każdy szczegół naszego życia jest elementem składającym się na Jego cudowne mieszkanie.
Po tym co zostało powiedziane nie padajcie na duchu bowiem jest to możliwe i wy to robicie dużo częściej niż to się wam zdaje. (Całkiem możliwe, że wy to robicie w tej chwili.)
Cała myśl polega na tym, że naszym głównym tematem w życiu jest służba B-gu. Bycie zdrowym, utrzymywanie rodziny a nawet odpoczynek są składnikami tej służby. Wszystkie te czynności mogą być widziane w kontekście transformacji świata. Weźmy na przykład jedzenie. Po pierwsze jednym z aspektów służby B-żej jest utrzymywanie zdrowia i siły; a jedzenie jest niewątpliwie nieodzowną częścią tego zadania. Jak o tym mówi Majmonides „...utrzymywanie zdrowego ciała jest częścią służby B-żej.”
Po drugie jesteśmy wyposażeni w zdolności wywyższenia jedzenia poprzez spożywanie go we właściwej intencji. Spójrzmy na jabłko. Iskra B-ża została wprowadzona w jabłko. Ta iskra to jego dusza lub witalność. Ta iskra jednak znajduje się w pułapce materii fizycznego kształtu jabłka. Kiedy je jemy w kontekście służby B-żej to ta iskra wyzwala się ze swojej fizycznej pułapki i łączy się z intencją człowieka w służbie B-gu i staje się ujawnioną częścią B-skości. W momencie kiedy duchowa energia zawarta w żywności zostaja ujawniona, wówczas wzmacnia się także świadomość spirytualna jedzącego.
Tak więc jedzenie nie służy jedynie sprawianiu przyjemności naszemu podniebieniu lub utrzymaniu nas przy życiu. Jest to akt duchowy wymagający docelowego skupienia się.
Jest takie opowiadanie o połowie szklanki wody, której druga połowa została wypita przez człowieka. W wyniku tego jedna połowa była zazdrosna o drugą, ale pytaniem jest która o którą? - Zależy to od właściwych intencji pijącego.
Każda cząstka wszechświata wchodzi w skład następnego szczebla znajdującego się wyzej. Tak więc minerały utrzymują rośliny, rośliny utrzymują zwierzęta zaś zwierzeta utrzymują człowieka i chociaż dusza człowieka wznosi sie do nieba to jego ciało obraca się w popiół. Jeżeli człowiek nie robi niczego ze swoją egzystencją to on działa tak jakby sprowadzał wszechświat spowrotem do kurzu – najniższego stopnia bytu. Z drugiej strony jest on w stanie wznieść byt na najwyższe poziomy Boskości.
Teraz, po tym jak już wiemy co jest sednem jedzenia to możemy także zrozumieć powód dlaczego pewna żywność jest zabroniona a inna nie.
ZAWIĄZANE (Uwięzione) – ROZWIĄZANE (Uwolnione)
Mistycyzm żydowski tłumaczy, że istnieje rzeczywistość, którą nazywamy ‘Klipa’ czyli ‘skorupa’. W tej skorupie zawarta jest iskra Boża nadająca życie wszystkim stworzeniom. Skorupa czyni iskrę niedostępną i my to nazywamy złem. Bowiem wszechobecna Boskość tkwi uwięziona w szatach klipy i nie jest w stanie sie wyrazić oraz wznieść na wyższe szczeble.
Hebrajskie słowo ‘Asur’ znaczy zabronione, a właściwie – dosłownie - zawiązane lub związane. Energia (dusza) niekoszernego jedzenia jest wplątana (wtłoczona) w łuski skorupy i nie nadaje się do wzniesienia. Jakże celem spożywania jedzenia jest jego wyniesienie na wyższe szczeble, zaś niekoszerna żywność do tego się nie nadaje, to zabroniono nam jej spożywanie.
Oczywiście, że niekoszerna żywność też zawiera w sobie iskrę Bożą, a nawet jest zdatna do przetrawienia, ale ponieważ iskra Boża związana (wplątana) jest z łuskami skorupy, to niemożliwym jest ją wznieść wyżej poprzez spożycie. Ta iskra pozostaje w pułapce bez możliwości wyniesienia. (Istnieją inne możliwości wzniesienia niekoszernego zwierzęcia, n.p. porzez jazdę na nim. W tym wypadku niepożądana energia nie wchodzi do ciała.)
W przeciwieństwie do powyższego opisu, hebrajskie słowo ‘Mutar’ oznacza dozwolone, a dosłownie niezwiązane (rozwiązane). Energia koszernej żywności nie jest związana z klipą i tym samym może być wyniesiona na wyższe poziomy za pomocą właściwych intencji, używając energii do Boskich celów.
Jedzenie niekoszernej żywności przyczynia się do jeszcze jednego problemu. Mianowicie ta niestrawiona iskra działa podobnie jak każdy inny obcy element w organiźmie. Celem energii było zostać strawioną, także z punktu widzenia duchowego. Tak więc jeżeli iskra nie może zostać przetworzona wyniesieniem to zaczyna ona blokować nasze możliwości duchowe odnośnie wszystkiego co święte.
Oczywiście, że można sie przyzwyczaić do niskiego stopnia wrażliwości, ale na przykład kiedy staramy się spożywać tylko zdrową żywnośc, to nawet mała ilość niezdrowego jedzenia stanie się dla nas odczuwalna. Taka reakcja nie oznacza, że jesteśmy niezdrowi, lecz raczej, że jesteśmy bardziej uwrażliwieni. Podobnie jedząc niekoszerną żywność powiększamy nasz stopień tolerancji do niej, a po tym jak zaczniemy jeść żywność koszerną, nasza wrażliwość powoli powróci do poprzedniego stanu.
BĄDŹ ŚWIĘTYM (Wyróżnionym-Wydzielonym)
Na końcu praw kaszrutu Tora mówi, ‘I będziesz siebie uświęcał i będziesz święty.’ Poprzez utrzymywanie kaszrutu osiągamy pewien szczebel świętości. Co to jest ta świętość?
Hebrajskie słowo ‘Kadosz’ znaczy święty (święte), ale także wyłączny, wydzielony lub oddzielony. Być świętym oznacza być trochę odseparowanym od ziemskości.Oznacza to uwolnienie się i wyjście z tego cyklu jedzenia, spania, pracy, i.t.d. i zajmowanie się sprawami o wyższych aspiracjach takich jak dążenie do Boskości. My pamiętamy o tym przy każdym jedzeniu. Nie wolno nam jeść wszystkiego czego pragniemy, bowiem jesteśmy poza tym szczeblem egzystencji. My jemy w specyicznym celu i dlatego spożywamy specyficzną żywność.
Często jedzenie jest celem samym w sobie. Nie ma w tym niczego świętego – jest to podejście bardzo płytkie. Koncept świętości dzięki koszernemu jedzeniu, stawia je w roli środka do osiągnięccia celu a nie w roli samego celu. My nie jesteśmy przyziemni, my jedynie używamy tej ziemskości. Przecież rzeczy istniejące na świecie nie są ziemskie, lecz raczej biorą udział w rozwoju duchowym.
Jedną z pięknych stron kaszrutu jest ich codzienność. Inaczej niż Szabes lub święta lub dni czystości rodzinnej, prawa kaszrutu są ważne codziennie i dzięki temu możemy wprowadzać atmosferę świętości do naszego życia powszedniego za każdym razem jak idziemy na zakupy lub kiedy siadamy do stołu.
BEZ POWODU
Chociaż wyobrażamy sobie mniej więcej dlaczego mamy jeść koszernie, to jednak nie znamy jego ostatecznego powodu. Koszerność należy do przepisów zwanych ‘Chukim’.
Pierwszą kategorią Micwot jest ‘Miszpatim’. Są to prawa logiczne, o których sami byśmy mogli pomyśleć nawet gdyby Bóg nam je nie nakazał.
Drugą kategorią jest ‘Edut’. Są to prawa, o których sami byśmy nie pomyśleli, ale po ich nakazaniu, rozumiemy ich sens i ważność. Jednym z przykładów jest Szabat, którego sami byśmy nie dotrzymywali, ale po tym jak nam to zostało nakazane, rozumiemy że został nam nadany w celu pamiętania stworzenia świata.
Trzecią kategorią są Chukim. My nie rozumiemy ich sensu nawet po ich nadaniu tak jak na przykład kaszrut (prawa i przepisy koszerności). My nie wiemy co one sobą przedstawiają.
Dotrzymywanie Chukim stanowi o specjalnym stosunku do Pana Boga. Gdybyśmy znali przyczynę czegokolwiek to przecież wykonywalibyśmy czynności z tym związane nie dlatego bo nam je Bóg nakazał lecz dzięki logice. Tego typu relacje nie byłyby zupełnie szczere.
Na przykład jeżeli żona prosi o coś, a mąż mówi, że zrobi to jedynie pod warunkiem, że mu wytłumaczy powód tej prośby, to niewątpliwie ich stosunki małżeńskie są niedoskonałe i wręcz niedostateczne. Jest coś wyjątkowego i intymnego w wykonaniu prośby żony tylko dlatego bo ona cię o to poprosiła. Ta prośba i jej wykonanie świadczy o głębokiej harmonii panującej między małżonkami.
Kiedy my robimy coś, lub się powstrzymujemy przed jakimś uczynkiem, bo taka jest wola Boża, wówczas nawiązujemy z Nim bardzo specjalny i intymny kontakt. Jego wola a nie nasza staje się przyczyną i motywem naszego działania. Kiedy się kontaktujemy z Bogiem tylko dlatego bo rozumiemy to tak naprawdę nasz kontakt jest z naszym rozumem. Jest to stosunek płytki, a może nawet naciągany. Kaszrut (koszerność) umożliwia nam nawiązanie kontaktu z Bogiem w naszym życiu codziennym. Przy każdym posiłku mamy możność świadomego spełnienia woli Bożej.
Istnieje wiele dobrych powodów do utrzymywania koszerności, niektóre z nich zostały tu wymienione, a jeszcze więcej wymieniono w innych pracach na ten temat, ale ostatecznie jest to plan wyznaczony przez Pana Boga dla ciała Żyda, a co najważniejsze ten plan działa.
Jeżeli masz zamiar wykoszerować swój dom, to nie musisz zaczynać od wszystkiego na raz. Zadzwoń do Rabina lub przyjaciela, który może ci pomóc w spełnieniu tego bardzo znacznego kroku w twoim zyciu.
