Chasydzki szlak Mazowsza – Siedlce
r.
Siedlce (w jidysz Szedlic), choć istniały jako osada rolna być może już w X wieku, dość późno uzyskały prawa miejskie, bo dopiero w 1547 roku. W tym też czasie w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi.
Chasydzka izba modlitwy istniała w Siedlcach już pod koniec XVIII wieku. W 1823 roku Awraham Kohen, właściciel chasydzkiego sztybla w Siedlcach zeznał, że ich sala modlitw istnieje od kilkudziesięciu lat i że „Zwyczajem naszym jest co dzień trzy razy odprawić swoje modlitwy w domu przez nas sobie obranym. Czasem odprawiami nasze pacierze i w bóżnicy wraz z innemi Żydami. Do sekty tej należy nas do 30, co ciągle odbywami pacierze, ale wolno jest każdemu Żydowi przyjść i wspólnie z nami pacierze odbywać”. Wspomnianych 30 chasydów to zaledwie 4% siedleckich Żydów, ale nie mamy pewności, czy nie istniały wtedy w Siedlcach inne chasydzkie modlitewnie. Największym sukcesem chasydyzmu w Siedlcach w tym czasie był fakt, że w latach 1826–1829 rabinem został tam jeden z najaktywniejszych przedstawicieli chasydyzmu w Polsce, Aleksander Zusja Kahana (1795–1837), bliski współpracownik cadyka Symchy Bunima z Przysuchy. W 1829 roku Zusja Kahana przeniósł się do Płocka. W kolejnych latach rabinami Siedlec byli misnagdzi, wśród nich m.in. Mosze Hirsz Weingarten z Makowa, rabin w Sokołowie Podlaskim, powołany na stanowisko rabina Siedlec w 1833 roku mimo aktywnego i długotrwałego oporu tamtejszych chasydów.
Na początku XX wieku liczebność zwolenników chasydyzmu w mieście sięgała 100 osób, a więc 40% żydowskich mieszkańców miasta. Połowę chasydów stanowili wyznawcy cadyka z Góry Kalwarii. Poza 3 sztyblami Góry Kalwarii, były też mniejsze sztyble Aleksandrowa, Białej, Kałuszyna, Kocka, Kołbieli, Kozienic, Lublina, Łukowa, Mińska Mazowieckiego, Mszczonowa, Otwocka, Parczewa, Parysowa, Radzynia, Skierniewic oraz Sokołowa Podlaskiego. W 1912 roku poza dwoma synagogami i 3 sa- lami studiów i modlitwy, w Siedlcach aktywnych było 20 sztybli.
Na zdjęciu: Cmentarz żydowski przy ul. Szkolnej (kiedyś Kierkuckiej)
(tekst oraz ilustracja z książki "Chasydzki Szlak Mazowsza" prof. Marcina Wodzińskiego)
