Rosz Chodesz – początek miesiąca
r.
Rosz Chodesz - ראש חודש
Początek miesiąca w kalendarzu żydowskim.
Święto nowiu księżyca, którego obchodzenie Tora umieszcza jako dzień świąteczny.
Zwykle to jest pierwszy dzień miesiąca, jednak w przypadku miesięcy, które liczą trzydzieści dni także ostatni dzień miesiąca jest uważany za pierwszy dzień kolejnego. W Księdze Szmot (Księdze Wyjścia) 12:1-2 oraz Księdze Bamidbar (Liczb 10:10) Bóg nakazuje Mojżeszowi uroczyste obchodzenie Rosz Chodesz. Także księgi prorockie zawierają informacje o początku miesiąca. Uważa się, że w czasach biblijnych był on dniem odpoczynku od pracy. Za czasów Świątyni składano tego dnia specjalne ofiary. W czasach talmudycznych nadejście Rosz Chodesz było ogłaszane przez Sanhedryn po zbadaniu świadectw tych, którzy widzieli molad (nów księżyca). Informacja o początku miesiąca była przekazywana gminom żydowskim za pomocą ognisk i pochodni palonych na szczytach gór. Kiedy zwyczaj ten przejęli także Samarytanie, zaprzestano przekazywania informacji w ten sposób. Wysłańcy Sanherdynu przejęli tę funkcję.
Obecnie termin Rosz chodesz jest ustalony za pomocą kalendarza wprowadzonego przez Hilela. W szabat poprzedzający początek miesiąca ogłasza się jego nadejście. Jeśli Rosz Chodesz wypada w Szabat, to jego nadejście ogłasza się w szabat tydzień wcześniej. Nigdy nie ogłasza się nadejścia Rosz Chodesz miesiąca Tiszrei. W Rosz Chodesz zachodzą zmiany w modlitwach. Do Amidy (Szmone Esre) oraz Birkat Ha-mazon dodaje się „jaale we-jawo”. W modlitwie porannej dodaje się Halel oraz czytanie Tory, po czym następuje musaf - modlitwa dodatkowa. Modlitwa Kidusz lewana jest recytowana już po nadejściu nowego miesiąca, zwykle w sobotę wieczorem. Istnieje zwyczaj poszczenia w dzień poprzedzający Rosz Chodesz, stąd często ten dzień nazywany jest Jom Kipur Katan.
W Rosz Chodesz praca jest dozwolona, jednak zwyczajowo kobiety powstrzymują się od niej. Według tradycji bowiem półświęto to zostało im podarowane jako nagroda za to, że odmówiły oddania swych klejnotów na budowę złotego cielca. Ponieważ Rosz Chodesz został przez Biblię zrównany z innymi świętami (mimo iż praca nie jest zabroniona), jest to święto radosne - post jest zabroniony, a ceremonie pogrzebowe odprawiane są w tym dniu w skróconej formie.
Oto podsumowanie - co wolno, a czego nie wolno w Rosz Chodesz:
- Nie pości się w Rosz Chodesz, nawet jeśli post miałby trwać tylko kilka godzin.
- Powinno się spożyć posiłek z okazji Rosz Chodesz (najlepiej zawierający chleb), aczkolwiek nie jest to obowiązek.
- W Rosz Chodesz nie obcina się włosów, nawet jeśli wypada on w piątek nie obcina się włosów z powodu nadchodzącego Szabatu.
- Nie powinno się obcinać paznokci w Rosz Chodesz.
- Jeśli trzecie urodziny chłopca wypadają w Rosz Chodesz, uroczyste obcięcie włosów powinno się zorganizować po zakończeniu Rosz Chodesz.
- W Błogosławieństwie po jedzeniu (Birkat hamazon) dodaje się Jaale wejawo w trzecim błogosławieństwie.
- Odmawia się „pół-Halel” w czasie modlitwy porannej, jeśli modlitwa ma miejsce w synagodze kantor odmawia błogosławieństwa przed rozpoczęciem Halelu i po jego zakończeniu, a wszyscy zgromadzeni odpowiadają „Amen”.
- W czasie Amidy dodaje się Jaale wejawo podczas wszystkich trzech modlitw: wieczornej, porannej i popołudniowej.
