Od Świątyni do synagogi – od kapłana do rabina
r.
"I wystawią Mi świątynię, abym zamieszkał w pośród nich.." (Ks. Wyjścia/Szmot, 25:8).
Od tamtych czasów całe życie religijne Żydów skupiało się wokół Arki Przymierza, w której też przechowywano tablice z Dziesięciorgiem Przykazań.
Następnie, przez kilka stuleci Arka Przymierza znajdowała się w Świątyni Jerozolimskiej, wybudowanej specjalnie dla niej przez Króla Salomona. Wybudowano ją na Wzgórzu Świątynnym Moria; na którym Abraham miał złożyć B-gu w ofierze swego syna Izaaka. Była to Pierwsza Świątynia.
Wewnątrz Świątyni, w miejscu, zwanym jako Przenajświętsze, mieścił się kamień węgielny świata, a na nim spoczywała Arka Przymierza. Była to drewniana skrzynia wykładana zlotem, w której przechowywano kamienne Tablice Dekalogu.
Wewnątrz Świątyni znajdował się też kultowy siedmioramienny zloty świecznik oliwny — menora — symbolizujący mądrość i świętość B-ską.
„A rozkażesz synom Izraela, aby przynosili tobie oliwy z oliwnika, czystej, wytłoczonej, dla oświetlania, dla ciągłego zapalania światła…” (Ks. Wyjścia/Szmot, 27:20).
Świątynia była miejscem spełniania nakazów Stwórcy dotyczących tego miejsca, służby religijnej, składania ofiar, szczególnie w okresie Wielkich Świąt, miejscem pielgrzymek oraz ważnych zgromadzeń ludu Izraela - ogólnie, Centrum religijnym narodu żydowskiego, miejscem duchowości.
W 622 r. p.n.e., po reformie religijnej króla Jozjasza, wyłącznie Świątynia Jerozolimska miała być jedynym miejscem legalnego uprawiania rytuałów poświęconych B-gu, m.in. składania ofiar.
Świątynia ta została zburzona przez Nabuchodonozora II.
Druga Świątynia, którą wzniesiono pod koniec VI w. p.n.e. po zburzeniu Pierwszej Świątyni. Stała ona również jako Centrum religijne aż do 70 r. n.e.
Zniszczenie Drugiej Świątyni przez Tytusa spowodowało, że rolę Świątyni jako miejsca kultu religijnego i zgromadzeń przejęły domy modlitw, czyli synagogi. Wówczas, również, po zburzeniu Drugiej Świątyni przestał istnieć urząd kapłański. W starożytności kapłani stanowili w społeczności żydowskiej osobny stan, sprawowali swe funkcje dziedzicznie, tworzyli rody kapłańskie, w których obrębie przekazywali następcom swą wiedzę i uprawnienia.
Zniszczenie Drugiej Świątyni pozbawiło Żydów jednego jedynego Centrum religijnego.
Po wygnaniu narodu żydowskiego z Jerozolimy Żydzi rozproszyli się po całym świecie, zakładając własne gminy kierowane przez rabinów, którzy przejeli obowiązki kapłanów. Już w tamtych czasach rabini przekazywali nauki, wiedzę, również wykonywali czynności sakralne: głosili kazania, zapewniali opiekę duchową, organizowali pogrzeby, udzielali ślubów i rozstrzygali sporne kwestie dotyczące przepisów religijnych.
Wyraz ‚rabbi’ w tłumaczeniu z hebrajskiego oznacza ‚mój mistrz’. Tytuł rabina nadawany jest wyłącznie Żydowi wysoko wykształconemu, m.in. zajmującemu się interpretacją i wyjaśnianiem Tory, Miszny - ogólnie Prawa Żydowskiego. Rabinami są osoby, cieszące się dużym szacunkiem i autorytetem religijnym. Od czasów średniowiecza są to duchowi przywódcy społeczności żydowskiej.
