Żydzi Hiszpanii
r.
W 1492 za namową inkwizycji, para królewska wydała dekret o zakazie praktyk religijnych i wygnaniu z Hiszpanii wyznawców judaizmu.
Dopiero w 1967 roku, dnia 18 Siwan dekret, zakazujący praktyki religijne Żydom, który również dotyczył innych mniejszości narodowych Hiszpanii, został oficjalnie odwołany.
Hiszpańska komisja zatwierdziła projekt ustawy, który przyznałwał Żydom mieszkającym w tym kraju oraz wyznawcom innych mniejszości religijnych prawo do praktyk religijnych.
Jednak pomimo całkowitego zakazu, był on nierzadko łamany przez Żydów, którzy nie chcieli, nie chcieli zrezygnować ze swojej religii, ze swojej tradycji, ryzykując przy tym sankcjami ze strony kolejnych rządów hiszpańskich.
* Historia Żydów w Hiszpanii jest ściśle związana z historią kraju. Żydzi w Hiszpanii, aktywnie włączając się w lokalną kulturę, nie tylko zachowali swoje tradycje, ale także doprowadzili żydowską myśl teologiczną i filozoficzną do niespotykanej dotąd głębi. Z Hiszpanią kojarzone są imiona Rambana, Rambama, Jehudy HaLewi i wielu innych mędrców. To tutaj położono podwaliny tradycji sefardyjskiej (Hiszpania po hebrajsku – „Sfarad”).
Nie wiadomo, kiedy dokładnie pojawili się pierwsi Żydzi w Hiszpanii. Tanach wielokrotnie wspomina o mieście Tartessus (hiszp. Tartessos), z którym prowadzono handel za czasów Króla Salomona. Według współczesnych danych przebywał on w Hiszpanii, niedaleko Sewilli. Wśród historyków panuje zgoda co do tego, że żydowscy kupcy zaczęli przybywać do Tartessus zaraz po tym, jak stało się ono głównym portem handlowym nad Gwadalkiwirem, czyli w IX-VIII wieku p.n.e.
Tradycja żydowska datuje pierwsze żydowskie osady w Sewilli na okres po zniszczeniu Pierwszej Świątyni.
W czasach tannaiów **, kiedy potęga Rzymu rozciągała się na Półwysep Iberyjski, stosunek pozostałych mieszkańców Hiszpanii do Żydów był raczej życzliwy. Jednak rosnące wpływy Kościoła katolickiego w całym Cesarstwie Rzymskim doprowadziły do segregacji Żydów: sobór kościelny w Elwirze (ok. 305 r.) zakazał chrześcijanom mieszkać w domach Żydów i jadać z nimi przy jednym stole.
Przymusowy chrzest, inkwizycja i późniejsze wypędzenie z Hiszpanii w 1492 r. odcisnęły ogromne piętno na życiu Żydów. Wydarzenie to było pod wieloma względami punktem zwrotnym w dziejach całego narodu żydowskiego.
W połowie XII wieku fanatyczni muzułmanie Almohadzi najechali południową Hiszpanię, powodując masowy exodus Żydów na chrześcijańską północ. Początkowo chrześcijanie okazali się równie tolerancyjni wobec Żydów, jak muzułmańscy władcy Złotego Wieku. Jednak w XIII wieku sytuacja zaczęła się pogarszać. To był de facto koniec hiszpańskiego żydostwa.
** Tannaici – od II wieku p.n.e. -nauczyciele prawa ustnego, mędrcy, których pouczenia zawarte są w Misznie i w Baraicie
