Chasydzi na Mazowszu – historia – Radzymin
r.
Radzymin
(w jidysz Radzamin lub Radomin) uzyskał prawa miejskie w 1475 roku, co nieznacznie zmieniło status tej niewielkiej miejscowości. W 1859 roku miasto miało 129 domów, z czego 5 murowanych. Mieszkało tam wtedy 2389 osób, z czego 1281 (54%) to Żydzi. Od 1849 roku rabinem w Radzyminie był Jaakow Arie ben Szlomo Guterman z Radzymina (ur. 1792 zm. 3 VII 1874 w Warszawie). Rabin Guterman pochodził z Goraja, w młodości był uczniem Symchy Bunima z Przysuchy i Icchaka Kalisza z Warki. Pierwszą posadę rabiniczną dostał w Ryczywole. Ryczywół był pod koniec XVIII wieku jednym z pierwszych centrów chasydyzmu w centralnej Polsce w związku z objęciem tam rabinatu przez cadyka Szmuela Szmelkego Horowica. Jednak była to też gmina bardzo mała i biedna. Ubóstwo stało się cechą trwale kojarzoną (wyłącznie po polsku). Obok znajduje się też skwer nazwany imieniem noblisty. Na zniszczonym i zamkniętym cmentarzu żydowskim przy ul. Mickie- wicza, znajduje się betonowy pomnik z hebrajską tablicą inskrypcyjną upamiętniającą pochowanego tam cadyka Szlomo Dawida Gutermana, syna cadyka Jaakowa Arie Gutermana; zm. 16 szwat 5663.
Ubóstwo cadyka z Radzymina
Opowiadają, że gdy [Jaakow Arie] gaon z Radzymina pojechał do Przysuchy na wiele tygodni, rebecyn potrzebowała pieniędzy (z pewnością miało to miejsce jeszcze zanim [Jaakow Arie] został rabinem) i w międzyczasie pracowała na polu przy wykopkach ziemniaków. Gdy przechodzili chasydzi w drodze do Przysuchy, powiedziała do nich: „pozdrówcie w moim imieniu mojego męża Jekiele”. Tacy to biedacy byli w tamtym czasie.
