Haftara
r.
Haftara lub haftorah w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „rozstanie, żegnanie” - są to fragmenty z ksiąg Proroków - Nevi'im Tanach'a. Określony fragment do parszy tygodnia publicznie jest czytany w synagodze jako część szabatowych modlitw porannych szacharit. Czytanie z haftary następuje po czytaniu Tory w każdy Szabat oraz w żydowskie święta i dni postu.
Są kilka teorii odnośnie tego skąd zaistniała praktyka czytania haftory: :
Najczęstszym wyjaśnieniem jest to, że w 168 roku p.n.e., kiedy Żydzi byli pod panowaniem króla Seleucydów Antiocha IV Epifanesa, zabroniono im publicznego czytania z Tory. Dekret jednak ograniczał się do Chumaszu - Pięciu Ksiąg Mojżesza, więc mędrcy ustanowili, że zamiast tego należy czytać fragment z ksiąg Proroków, tematycznie, logicznie związany z czytaniem Tory, które powinno być przeczytane w tym tygodniu. Praktyka czytania haftary pozostała nawet po tym, jak ponownie można było bezpiecznie czytać z Tory (Abudraham; Levusz).
Jednym z najwcześniejszych sugerowanych wyjaśnień również jest to, że pierwotnie Żydzi przebywali w synagodze codziennie po porannych modlitwach i studiowali fragmenty z różnych części Tory, z których jednym byli Prorocy. W trudnych finansowo czasach, kiedy nie mogli już sobie pozwolić na ten luksus dodatkowego czasu spędzonego w synagodze, ograniczyli się do wypowiedzenia kilku wersetów z Proroków w modlitwie Uva l'Tzion pod koniec nabożeństwa, ale trzymali się o zwyczaju czytania dłuższej części Proroków w Szabat.
Alternatywnym wyjaśnieniem, zaproponowanym przez niektórych nowszych uczonych żydowskich, jest to, że czytanie haftory zostało wprowadzone w celu zwalczania wpływu tych sekt, które postrzegały Torę jako składającą się tylko z Pięciu Ksiąg Mojżesza.
Z pewnością haftarę odczytywano4 już w czasach Miszny (ok. I wieku n.e.), ponieważ Talmud omawia, jak odczytywano haftory przed niektórymi wczesnymi uczonymi Miszny. Niektórzy przypisują ustanowienie czytania haftory Ezdraszowi Skrybie (ok. 350 p.n.e.)
