19 Szwat
r.
R. Arieh Leib ze Szpoli uratowany przed utonięciem (1793).
W drodze powrotnej z udziału w ceremonii brit milah w Bohusławie (na dzisiejszej Ukrainie), gdzie był zaproszony jako Sandak, R. Aryeh Leib, znany jako „Dziadek Szpoli”, przemierzał zamarzniętą rzekę Ros, gdy lód nagle pękł mu pod stopami.
Cudem został ocalony. Zdarzyło się to dnia 19 Szwat i do dziś jego potomkowie zaznaczają tę datę radosną ucztą (Ish Hapelleh, s. 299–301).
Arie Lejb ze Szpoły znany też jako Lejbe ze Szpoły, Szpoler Zejde (jid., Dziadek ze Szpoły), Zejde ha-Kadosz (jid., Święty Dziadek) (1725-1812) – cadyk, sandak i uzdrowiciel (por. Baal Szem). Należał do trzeciego pokolenia cadyków. Był uczniem Pinchasa ben Abrahama Abby Szapiry z Korca. O czynionych przez niego cudach krążyły legendy. Ze strony niektórych cadyków, zwłaszcza Barucha ben Jechiela z Międzyboża, spotkał się z krytyką, a nawet lekceważeniem; zarzucano mu wulgaryzację chasydzkiej doktryny. Kiedy Nachman z Bracławia, prawnuk Baal Szem Towa, osiedlił się niedaleko Szpoły, wybuchł między nimi konflikt na tle osobistej rywalizacji i różnic doktrynalnych. A.L. ze Sz. reprezentował ludową religijność, która przedkładała prostą wiarę nad uczoność i spekulację. Podzielał mesjanistyczne oczekiwania, związane z rokiem 1840. O jego doktrynie nic bliżej nie wiadomo, nie zachowały się żadne pisma, ani zbiory naukowe. Opowieści o nim zebrane zostały w dziele Tiferet ha-MAHARAL (hebr., Tajemnica MAHARAL-a, wyd. 1914).
Autor: Jan Doktór, Żydowski Instytut Historyczny
