Chasydzki Szlak Mazowsza
r.
Od połowy XIX w. do wybuchu II Wojny Światowej, chasydzi stanowili większość społeczności żydowskiej na Mazowszu. To właśnie z mazowieckich miast i miasteczek wywodzi się wiele słynnych dynastii chasydzkich i choć od dawna nie działają one w Polsce, to do dziś zachowały nazwy odnoszące się do miejsca swojego powstania.
Niestety, w następstwie Holokaustu bogate i zróżnicowane życie cha- sydzkie, z całym swoim materialnym i duchowym dorobkiem zniknęło nie tylko z Mazowsza, ale i z całej Europy Środkowej.
Chabad Lubawicz wywodzi się wprawdzie z terenów dzisiejszej Białorusi, jednak w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybuch II Wojny Światowej był silnie związany z Warszawą (bowiem tu właśnie osiadł ówczesny przy- wódca ruchu - Rebe Josef Icchak Schneerson).
Jako chasydzi Chabadu czujemy się wiec po części spadkobiercami chasydów z Mazowsza. Dlatego też postanowiliśmy ocalić od zapomnienia dziedzictwo naszych przodków.
Dzięki życzliwości i zaangażowaniu Marszałka Województwa Mazowieckiego, Pana Adama Struzika i wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego, oraz dzięki ogromnej wiedzy na temat historii cha- sydów Pana Profesora Marcina Wodzińskiego, powstał ten wyjątkowy przewodnik po Mazowszu.
Mam nadzieję, że ta wyjątkowa podróż przez mazowieckie wspólnoty chasydzkie i dwory cadyków, w którą zabiera nas autor, zachęci Państwa do poszukiwania śladów tego dziedzictwa we współczesnym krajobrazie Mazowsza.
Z całego serca dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej unikalnej publikacji.
Na tej naszej stronie FaceBookowej będziemy systematycznie przedstawiać materiały, artykuły ww opracowania.
Życzę Państwu inspirującej lektury!
Rabin Shalom Dov Ber Stambler Chabad Lubawicz Polska.
Tak więc zaczynamy!
O CHASYDYZMIE
Słowo „chasydyzm” pochodzi od hebrajskiego słowa chasid, co znaczy ‘pobożny’ i przed XVIII wiekiem już wielokrotnie wykorzystywane było dla określania żydowskich ruchów religijnych, by wymienić tylko najbardziej znane grupy średniowiecznych pietystów czy ascetyczne bractwa kabalistów z XVII i pierwszej połowy XVIII wieku. Kolebką chasydyzmu polskiego były ziemie Podola i Wołynia, a więc południowowschodnie kresy dawnej Rzeczypospolitej, gdzie od lat czterdziestych do sześćdziesiątych XVIII stulecia aktywny był legendarny twórca tej formacji Izrael ben Eliezer (ok. 1700–1760), znany również jako Beszt (od pseudonimu Baal Szem Tow, czyli Władca Dobrego Imienia). Zgodnie z legendą, Beszt urodził się około roku 1700 w miasteczku Okopy św. Trójcy na Podolu, na granicy polsko-tureckiej. Osierocony w dzieciństwie Izrael bardzo wcześnie zaczął pracować, najpierw jako belfer – pomocnik nauczyciela w chederze, a następnie imając się wielu różnych profesji. W tym czasie wielokrotnie uciekał w góry karpackie, gdzie pro- wadził ascetyczne życie, przygotowując się do swojej późniejszej misji. Zgodnie z tradycją, w górskim odosobnieniu nawiedzał go tajemniczy nauczyciel, który przekazał mu naukę, stanowiącą później podstawę chasydyzmu.
Zgodnie z tradycją, w 36 roku życia Beszt odkrył w sobie zdolności kaznodziejskie i cudotwórcze. Wkrótce został znanym przywódcą ludowym, skupiając wokół siebie coraz liczniejsze grono współtowarzyszy-kabalistów, a z czasem również uczniów i wielbicieli. Wówczas też przeniósł się do Międzyboża – jednego z większych i ważniejszych ośrod- ków żydowskich na Podolu. Z właściwościami cudotwórczy- mi i leczniczymi związany był też jego przydomek: baal szem to tyle co ‘posiadacz imienia’ – w domyśle ‘Imienia Bożego’. Zanim Beszt umarł około 1760 roku w Międzybożu, zdołał ukształtować stosunkowo nieliczne, ale wpływowe i oddane grono kontynuatorów, dzięki którym nowa nauka zataczała coraz szersze kręgi na Podolu, Wołyniu, Ukrainie i Białorusi. Do najwybitniejszych uczniów Beszta należeli Jaakow Josef z Połonnego, Jechiel Michl ze Złoczowa, Pinchas z Korca, a przede wszystkim Wielki Magid (magid po hebrajsku to ‘kaznodzieja’) – Dow Ber z Międzyrzecza na Wołyniu. Ten ostatni po śmierci Beszta nadał chasydyzmowi charakter prawdziwie ekspansywny. Legenda mówi, że Magid wychował 300 uczniów, z których każdy został cadykiem. Od nich też zaczynają się dzieje wielu chasydzkich dynastii, które z czasem ukształtowały lokalne odmienności nowego ruchu religijnego.
Od połowy XIX w. do wybuchu II Wojny Światowej, chasydzi stanowili większość społeczności żydowskiej na Mazowszu. To właśnie z mazowieckich miast i miasteczek wywodzi się wiele słynnych dynastii chasydzkich i choć od dawna nie działają one w Polsce, to do dziś zachowały nazwy odnoszące się do miejsca swojego powstania.
Niestety, w następstwie Holokaustu bogate i zróżnicowane życie cha- sydzkie, z całym swoim materialnym i duchowym dorobkiem zniknęło nie tylko z Mazowsza, ale i z całej Europy Środkowej.
Chabad Lubawicz wywodzi się wprawdzie z terenów dzisiejszej Białorusi, jednak w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybuch II Wojny Światowej był silnie związany z Warszawą (bowiem tu właśnie osiadł ówczesny przy- wódca ruchu - Rebe Josef Icchak Schneerson).
Jako chasydzi Chabadu czujemy się wiec po części spadkobiercami chasydów z Mazowsza. Dlatego też postanowiliśmy ocalić od zapomnienia dziedzictwo naszych przodków.
Dzięki życzliwości i zaangażowaniu Marszałka Województwa Mazowieckiego, Pana Adama Struzika i wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego, oraz dzięki ogromnej wiedzy na temat historii cha- sydów Pana Profesora Marcina Wodzińskiego, powstał ten wyjątkowy przewodnik po Mazowszu.
Mam nadzieję, że ta wyjątkowa podróż przez mazowieckie wspólnoty chasydzkie i dwory cadyków, w którą zabiera nas autor, zachęci Państwa do poszukiwania śladów tego dziedzictwa we współczesnym krajobrazie Mazowsza.
Z całego serca dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej unikalnej publikacji.
Na tej naszej stronie FaceBookowej będziemy systematycznie przedstawiać materiały, artykuły ww opracowania.
Życzę Państwu inspirującej lektury!
Rabin Shalom Dov Ber Stambler Chabad Lubawicz Polska.
Tak więc zaczynamy!
O CHASYDYZMIE
Słowo „chasydyzm” pochodzi od hebrajskiego słowa chasid, co znaczy ‘pobożny’ i przed XVIII wiekiem już wielokrotnie wykorzystywane było dla określania żydowskich ruchów religijnych, by wymienić tylko najbardziej znane grupy średniowiecznych pietystów czy ascetyczne bractwa kabalistów z XVII i pierwszej połowy XVIII wieku. Kolebką chasydyzmu polskiego były ziemie Podola i Wołynia, a więc południowowschodnie kresy dawnej Rzeczypospolitej, gdzie od lat czterdziestych do sześćdziesiątych XVIII stulecia aktywny był legendarny twórca tej formacji Izrael ben Eliezer (ok. 1700–1760), znany również jako Beszt (od pseudonimu Baal Szem Tow, czyli Władca Dobrego Imienia). Zgodnie z legendą, Beszt urodził się około roku 1700 w miasteczku Okopy św. Trójcy na Podolu, na granicy polsko-tureckiej. Osierocony w dzieciństwie Izrael bardzo wcześnie zaczął pracować, najpierw jako belfer – pomocnik nauczyciela w chederze, a następnie imając się wielu różnych profesji. W tym czasie wielokrotnie uciekał w góry karpackie, gdzie pro- wadził ascetyczne życie, przygotowując się do swojej późniejszej misji. Zgodnie z tradycją, w górskim odosobnieniu nawiedzał go tajemniczy nauczyciel, który przekazał mu naukę, stanowiącą później podstawę chasydyzmu.
Zgodnie z tradycją, w 36 roku życia Beszt odkrył w sobie zdolności kaznodziejskie i cudotwórcze. Wkrótce został znanym przywódcą ludowym, skupiając wokół siebie coraz liczniejsze grono współtowarzyszy-kabalistów, a z czasem również uczniów i wielbicieli. Wówczas też przeniósł się do Międzyboża – jednego z większych i ważniejszych ośrod- ków żydowskich na Podolu. Z właściwościami cudotwórczy- mi i leczniczymi związany był też jego przydomek: baal szem to tyle co ‘posiadacz imienia’ – w domyśle ‘Imienia Bożego’. Zanim Beszt umarł około 1760 roku w Międzybożu, zdołał ukształtować stosunkowo nieliczne, ale wpływowe i oddane grono kontynuatorów, dzięki którym nowa nauka zataczała coraz szersze kręgi na Podolu, Wołyniu, Ukrainie i Białorusi. Do najwybitniejszych uczniów Beszta należeli Jaakow Josef z Połonnego, Jechiel Michl ze Złoczowa, Pinchas z Korca, a przede wszystkim Wielki Magid (magid po hebrajsku to ‘kaznodzieja’) – Dow Ber z Międzyrzecza na Wołyniu. Ten ostatni po śmierci Beszta nadał chasydyzmowi charakter prawdziwie ekspansywny. Legenda mówi, że Magid wychował 300 uczniów, z których każdy został cadykiem. Od nich też zaczynają się dzieje wielu chasydzkich dynastii, które z czasem ukształtowały lokalne odmienności nowego ruchu religijnego.
