16 Aw – Sir Moses Montefiore

r.

Wiele organizacji, instytucji nosi imię (jako patrona) Sir Mosesa Montefiore'a - a jednak ilu z nas obecnie wie, kim on był?  Nawet w Richmond w stanie Wirginia jest cmentarz nazwany imieniem Sir Mosesa Montefiore, podobnie jak w Nowym Jorku; Filadelfii; Las Vegas; Woburn, Massachusetts; ró Grand Forks w Północnej Dakocie.Lowell, Massachusetts; Appleton, Wisconsin; Bloomington w stanie Illinois; i Ramsgate w Anglii mają synagogi nazwane jego imieniem. Pierwsza synagoga na terytorium Nowego Meksyku w 1886 roku otrzymała imię Sir Mosesa.W 1902 roku jedna z żydowskich osad rolniczych założonych w Argentynie została nazwana Colonia Montefiore. Słynne na całym świecie Centrum Medyczne Montefiore w Nowym Jorku nosi jego imię, podobnie jak organizacja opieki nad osobami starszymi w Cleveland.  Chicago ma publiczną szkołę o jego imieniu. Już w 1864 r..... i wiele innych przykładów.

Sir Moses Montefiore urodził się w 1784 roku we Włoszech, wychował się w Londynie. Stał się jednym z nielicznych żydowskich członków Giełdy „London Stock Exchange”. Reprezentował Rotszyldów, a w 1812 roku ożenił.

W latach 1827-1875 siedmiokrotnie odwiedzał Palestynę, zwykle z żoną. Podróżowali konno i bryczką, łodzią, wielbłądami i pieszo. 

Na swojej posiadłości poza Londynem zbudował synagogę.

Był człowiekiem kierującym się miłością do innych Żydów, zwłaszcza tych, którzy osiedlili się w Erec Isroel - ziemi izraelskiej. Był ich rzecznikiem w stosunkach z władcami osmańskimi. Docierał do Żydów na całym świecie, aby pomóc tym, którzy dokonali aliji .

W 1854 roku, z pomocą Judy Touro z Nowego Orleanu, Sir Moses założył pierwszą dzielnicę mieszkalną w Jerozolimie poza murami Starego Miasta. Obejmowało to wiatrak do mielenia mąki. Pierwotnie zaprojektowana dla ubogich Żydów, którzy mieszkali w okolicy miasta, z biegiem lat podupadła, a do lat 60 XX wieku można ją było opisać jedynie jako opłakane slumsy. Obecnie została odrestaurowana i jest uważana za jedną z najmodniejszych, najatrakcyjniejszych i najdroższych dzielnic Jerozolimy. Nigdzie indziej widok na górę Syjon i Stare Miasto nie jest tak zapierający dech w piersiach - zwłaszcza o zachodzie słońca. Jest to część miasta nosząca hebrajskie imię Sir Mojżesza - Mosze.

Dokonania Sir Mosesa Montefiore stały się szeroko znane. W 1846 r. w uznaniu jego zasług na rzecz Żydów otrzymał tytuł szlachecki od królowej Wiktorii.

Działalność Montefiore'a na rzecz Żydów  na całym świecie nie ograniczała się do projektów filantropijnych. Osobiście udał się do Rosji, Maroka i Rumunii, aby bronić lokalne żydowskie społeczności przed władzami, aby złagodzić prześladowania. W wielu przypadkach jego wysiłki mogły nie odnieść długoterminowego sukcesu, ale mogły mieć przynajmniej tymczasowy wpływ. Chociaż wierzył w odbudowę państwa żydowskiego, nie był współczesnym syjonistą, ponieważ głęboko wierzył, że ostatecznie Żydzi na całym świecie zostaną wyzwoleni.

Jego prestiż i popularność zarówno w Anglii, jak i za granicą, w tym osobista przyjaźń z królową Wiktorią, zaowocowały ogólnoświatowymi obchodami jego setnych urodzin przez społeczności żydowskie na całym śweiecie. Kilka miesięcy później zmarł, a jego imię zostało uhonorowane przez instytucje w całym świecie żydowskim, od Richmond przez Montreal, Cleveland po Jerozolimę - a nawet w Grand Forks w Północnej Dakocie.

Odszedł z tego świata dnia 16 Menachem Aw 5645 (1885).

(Na zdjęciu Sir Moses Montefiore w dniu swoich 100-letnich urodzin.)