Chasydzi na Mazowszu – historia – Ostrołęka:
r.
Ostrołęka (w jidysz Ostrolenke) miała prawa miejskie już przed 1373 rokiem. Jednak do schyłku XVIII wieku miasto było dla Żydów zamknięte. W 1808 roku 99 mieszkających tam Żydów stanowiło zaledwie 5% ogółu populacji. W kolejnych latach gmina żydowska szybko rosła i w 1897 roku osiągnęła 57% (4564 osób).
Przez pewien czas w Ostrołęce mieszkał Szmuel z Karowa (zm.1820), znany uczeń cadyka Elimelecha z Leżajska i wpływowy chasydzki przy- wódca aktywny na przełomie XVIII i XIX wieku. Jedna z opowieści relacjo- nuje jego nadprzyrodzone zdolności: jak jeszcze był w Ostrołęce, Szmuel brał zwykle na szabat dwie butelki wina od kupca, który był misnagdem i zaprzeczał wszystkim jego cudom. Kiedyś kupiec postanowił wystawić cadyka na próbę i dał mu dwie butelki niekoszernego wina. Posłaniec po drodze je rozbił, choć nigdy wcześniej mu się to nie zdarzało. Gdy kupiec się o tym dowiedział, zrozumiał, jak wielkim świętym jest Szmuel i został jego wyznawcą.
W kolejnych latach rabini Ostrołęki byli zwykle misnagdami, choć mia- sto miało mocną grupę zwolenników chasydyzmu. Ważnym wyjątkiem był Jechiel Michl Goldszlag, zwolennik cadyków z Kocka i Góry Kalwarii, rabin w Ostrołęce do 1865 roku. Po kilku latach przeniósł się do Sierpca, a jego następca był zaprzysiężonym misnagdem. Póżniej, chasydzkim da- janem był zwolennik cadyka z Mszczonowa, Szlomo Jirmijahu Grynberg.
Około 1900 roku chasydzi stanowili w Ostrołęce około 30% tamtejszych Żydów. Działały wtedy w mieście 4 sztyble zwolenników cadyków z Aleksandrowa, Mszczonowa, Warki-Otwocka oraz największy z nich – sztybel Góry Kalwarii. W mieście byli także zwolennicy dynastii z Kocka i Radzymina. W tym okresie pojawił się też „sztybel syjonistyczny”, skupiający osoby odstępujące od chasydyzmu. Proces ten pogłębiał się w okresie międzywojennym.
(artykuł z książki "Chasydzi szlak Mazowsza" autorstwa Marcina Wodzińskiego; zdjęcie z archiwum "Moja Ostrołęka" - 1936 rok)
