Rabin Mordechaj Ben Hillel Aszkenazi – Wielki Uczony

Rabin Mordechaj Ben Hillel Aszkenazi (około 4010-5058/1250-1298)

Historia tego wielkiego człowieka prowadzi nas  o prawie siedemset lat wstecz . Człowiek ten jest tak dobrze znany wśród wszystkich badaczy Talmudu - tak dobrze, że nazywany jest po prostu Mordecaj. „Mordecaj” to nazwa jego wielkiego dzieła: Sefer Hamordecai (Księga Mordecaja)

Historia Rabina Mordechaja ben Hillela przenosi nas do okresu  naszej historii, który był pełen prześladowań i pogromów; i do kraju, w którym przelało się więcej krwi niż w jakimkolwiek innym kraju na ziemi - Niemcy; i do miasta, które odkryło się złą sławą bardziej , niż jakiekolwiek inne miasto na ziemi - Norymberga. Ten Wielki Człowiek zginął jako męczennik wraz z żoną i pięciorgiem dzieci właśnie w tym mieście, które w naszych czasach stało się kolebką nazistów. Jak widzimy, naziści byli nawet w tamtych czasach, choć nie tak źli jak „nowocześni”….

Rabin Mordechaj ben Hillel urodził się w rodzinie znanych uczonych. (Był spokrewniony ze słynnym Rabinem Eliezerem ben Natanem, który był przodkiem wielu znanych rabinów, takich jak Rabin Eliezer ben Joel Halevi, Rabin Jehiel, ojciec Rabina Aszera (ROSH) i inn...).

Był świadkiem wielu okrutnych pogromów, które zniszczyły całe społeczności i ośrodki nauki. Być może z powodu swoich tragicznych doświadczeń poświęcił całe swoje życie na gromadzenie, rejestrowanie i analizowanie znacznej części literatury talmudycznej, która powstała na przestrzeni kilku wieków wcześniej. W ten sposób oddał wieczną wielką przysługę naszemu ludowi, bo gdyby nie on, większość tej wiedzy zostałaby utracona w mrokach tamtych trudnych czasów.

Rabin Mordecaj przez siedem lat prowadził swoją wielką akademię -   aż do wybuchu tragicznej katastrofy w następstwie wojny domowej, której bezbronni Żydzi byli pierwszymi ofiarami. Podżegane tłumy lokalnej niemieckiej ludności rabowały, zabijały i rabowały żydowską ludność. Okrutne „zniesławienie krwi” zawsze było "dobrym" pretekstem do rozpoczęcia pogromu, gdy brakowało innych wymówek. W ten sposób 72 Żydów z miasta Sinzig zamknięto w małej synagodze i spalono żywcem przez okrutny tłum. 

Rabin Mordecaj napisał Lamentacje, które zostały włączone do Selichoth (modlitwy odmawiane w dni postne), aby opłakiwać śmierć męczenników. Były to tragiczne czasy okrucieństw wobec żydowskiej społeczności Niemiec. Głównym inicjatorem był Rindfleisch, niemiecki arystokrata przepełniony nienawiścią do.... wszystkich, szczególnie do Żydów. Zebrał wokół siebie tłum i oświadczył, że źle otrzymał „misję z nieba” zabicia wszystkich Żydów, aby pomścić „deserrację”. Zaatakowali i zabili całą społeczność żydowską Roatingen, a następnie przeszli przez południową część Niemiec, przechodząc od miasta do miasta, mordując i rabując wszystkie bezbronne społeczności żydowskie.

Wiosną i latem tego roku (1298) zdarzyło się jedno z najbardziej wstrząsających wydarzeń w historii Żydów. Gdy Rindfleisch ze swoją bandą morderców dotarł do Norymbergi, Żydzi podjęli bohaterską obronę, również otrzymali pomoc od swoich współczujących obywateli. Mogliby doświadczyć "ułaskawienia", gdyby zaakceptowali religię napastników. Ale Żydzi bohatersko walczyli o swoją wiarę. Po zakończeniu bitwy zginęło sześciuset dwudziestu ośmiu męczenników, wśród nich rabin Mordecaj ben Hillel, jego żona Zelda i ich pięcioro dzieci.

Rabin Mordecaj był u szczytu swojej kariery, gdy zginął śmiercią męczeńską; nie miał jeszcze pięćdziesięciu lat. Ale dzieło jego życia było nieśmiertelne.

Jego dzieło, Sefer Hamordecai zostało opublikowane po jego śmierci przez jego uczniów. Powstały dwie grupy, które opublikowały prace swojego Mistrza w dwóch różnych wydaniach, znanych odpowiednio jako wersje reńskie i austriackie. Wersja reńska Sefer Hamordecai połączeniu z uwagami z wersji austriackiej została ostatecznie włączony do pierwszego drukowanego wydania Talmudu (Soncino, 1482). Czołowi talmudyści i kodyfikatorzy, w tym Rabin Joseph Caro i Rabin Moses Isserless (ReMO), w dużej mierze czerpali z tego dzieła w swoich komentarzach i interpretacjach prawa. Do Sefer Hamordecai napisano wiele komentarzy, z których najsłynniejszym jest Gedulath Mordecaj (Wielkość Mordecaja) Rabina Barucha ben Dawida.

Po dziś dzień Mordecaj jest niewyczerpanym źródłem wiedzy dla wszystkich badaczy Talmudu.