12 dni miesiąca Elul, począwszy od dnia 18 Elul mają szczególne znaczenie. Te 12 dni odpowiadają 12 miesiącom w odchodzącego roku (każdy dzień „jest jednym z miesięcy”). W tym okresie należy postarać się o pełną analizę swoich działań, czynów za […]
Radom w języku jidysz – Rudem lub Rodem – to stary gród obronny ziemi sandomierskiej. Stary Radom otrzymał prawa miejskie w drugiej połowie XIII wieku, Nowy Radom – w 1364 roku. Żydzi pojawili się w mieście w XVI wieku, jednak […]
Przusucha (w jidysz Pszische) to wyjątkowo ciekawe miasteczko z trzema rynkami: polskim, niemieckim i żydowskim, których wzajemna relacja dobrze pokazuje złożone stosunki etniczno-religijne w dawnej Polsce i wca- le niewspółczesną wielokulturowość. Ciekawe Miejscowe Muzeum im. Oskara Kolberga (Al. Jana Pawła […]
We wczesnych godzinach porannych dnia poprzedzającego Jom Kippur odbywa się ceremonia Kaparot („Pokuta”). Bierzemy żywego kurczaka (koguta dla samca i kurę dla samicy) i trzykrotnie okrążając go nad głową, oświadczamy: „To jest mój zamiennik, to jest moja wymiana, to jest […]
Żydowskie Księgi uratowane (1510) W 1509 r. Niemiecki Cesarz Maksymilian nakazał zniszczenie wszystkich żydowskich ksiąg w Kolonii i Frankfurcie nad Menem. Nakaz wydał na prośbę Pfefferkorna, ochrzczonego Żyda, który twierdził, że literatura żydowska obraża chrześcijaństwo. Cała społeczność żydowska wystąpiła przeciwko […]
Dnia 21 Ijar roku 1949 została założona wioska Chabad-Lubawicz w Izraelu – Kfar Chabad. Pomysłodawcą, inicjatorem i wielkim wsparciem przedsięwzięcia był Szósty Lubawiczer Rebbe, Rabin Józefa Jicchak Schneersohn. Pierwszymi osadnikami przeważnie byli Żydzi w nowej ówczesnej Alii ze Związku Radzieckiego, […]
Tu BiSzwat – Nowy Rok Drzew Tu BiSzwat, 15 dzień miesiąca Szwat w kalendarzu żydowskim jest początkiem Nowego Roku Drzew. Właśnie o tej porze najwcześniej kwitnące drzewa w Izraelu budzą się do życia z zimowego snu i rozpoczynają nowy cykl owocowania. […]
Warto wiedzieć, że: 1. Miesiąc Cheszwan = Marcheshvan Podobnie jak nazwy innych miesięcy używane przez współczesnych Żydów, obecna nazwa w tym miesiącu pochodzi z Babilonu. Istnieją jednak dwie odmiany tej nazwy: „nazwa własna” zapisana w Talmudzie i używana w dokumentach […]
Wielkie Święta przypadają na żydowski miesiąc Tiszrej – pierwszy miesiąc żydowskiego roku. W czasie tego miesiąca, obfitego w żydowskie życie duchowe, religijne, doświadczamy szerokiego spektrum emocji – smutku, radości i wszystkiego, co pomiędzy nimi. VII Rebbe Lubawicz uczył, że ponieważ Tiszrej jest […]
SEDER PESACH KROK PO KROKU Krótki przegląd praw i zwyczajów świątecznych oraz przygotowania do nich. Pesach, Święto Wyjścia z Egiptu. Można to nazwać czasem narodzin narodu żydowskiego. W Pesach świętujemy wyzwolenie z niewoli – zarówno fizycznej, jak i duchowej. Święto trwa […]
Narodziny Chasydyzmu. Dzień 18 miesiąca Elul, nazywany też Chai Elul jest jednym z najbardziej charakterystycznych świąt chasydzkich. W tłumaczeniu z języka hebrajskiego słowo „chai” oznacza „życie”, a jego jego liczba wg gematrii – 18. Rabin Isroel Baal Szem Tow, twórca […]
Przywrócenie wolności Żydom w Hiszpanii. Po prawie półwieczu 475 latach został odwołany w Hiszpanii dekret o całkowitym zakazie praktyk . W 1492 za namową inkwizycji, para królewska wydała dekret o zakazie praktyk religijnych i wygnaniu z Hiszpanii wyznawców judaizmu. Dopiero […]
Wybitne postacie judaizmu: Rabin Jisroel ben Ze’ev Wolf Lipkin, znany również jako „Jisroel Salanter” lub „Israel Salanter” (ur. listopad 1809, Zagory, Litwa – zm. luty 1883, Königsberg), był założycielem ruchu ortodoksyjnego judaizmu „Mussar” . Rabin Jisroel był wybitnym talmudystą oraz […]
Według Rabina S.Y. Zevin Pewnego roku Rabi Jisrael Baal Szem Tow powiedział do Rabiego Zeewabaal Kicesa, jednego z jego starszych uczniów: „Będziesz dął w szofar w to święto Rosz HaSzana. Chciałbym, abyś przestudiował wszystkie kawanot (kabalistyczne medytacje) odnoszące się do […]
Slichot lub też Selichot – modlitwy karne i modlitwy o przebaczenie związane z Rosz HaSzana. Słowo to jest liczbą mnogą od Slicha – סליחה (przebaczenie) Król Dawid był udręczony kiedy proroczo przewidział zniszczenie Świątyni i zaprzestanie składania ofiar. „Jak Żydzi zadośćuczynią za […]
Jako ostatni miesiąc żydowskiego roku, Elul jest tradycyjnie czasem introspekcji i podsumowania – czasem by przejrzeć swoje uczynki i postęp duchowy minionego roku oraz przygotować się na nadchodzące „Straszne Dni” – dni skruchy Rosz HaSzany i Jom Kippur. Jako miesiąc […]
Jedynym kryterium koszerności ryby jest posiadanie przez nią płetw i łusek. Ryby nie potrzebują rytualnego uboju (szchity) żeby ich mięso było koszerne. Koszerne gatunki to, między innymi, karp, flądra, halibut, śledź, makrela, łosoś, pstrąg, szczupak, sandacz i wiele innych. Do […]
Hebrajskie słowo „kaszer” oznacza „pasujący, nadający się”. Prawa koszerności określają, jakie jedzenie nadaje się dla Żydów. Prawa te zostały nadane nam przez Boga na pustyni po wyjściu z niewoli egipskiej. Mojżesz przekazał je ludowi i zapisał najważniejsze z nich w […]
Jest taka szczególna micwa, która może być wypełniona tylko jeden raz w roku, jest nią błogosławieństwo odmawiane gdy widzi się po raz pierwszy w roku na wiosnę kwitnące drzewo owocowe:Baruch Ata Adonaj Eloheinu melech haolam, szelo chisar beolamo dawar, uwara […]
Początek „Trzech tygodni”17 tamuz rozpoczyna także okres żałoby znany jako „Trzy tygodnie” – okres przed postem Tisza B’Aw. Wyprawianie wesel i innych wesołych ceremonii jest w tym czasie zabronione, nie obcina się włosów, ogranicza się radość. Lubawiczer Rebe zachęcał do […]
Post w tym dniu został ustanowiony na pamiątkę przełamania murów oblężonej Jerozolimy oraz innych tragicznych wydarzeń (zobacz Kartki z kalendarza). Tego dnia nie jemy i nie pijemy nic, od brzasku do zapadnięcia ciemności. Czyta się Torę w synagodze, do […]
DobroczynnośćDawanie: Co i w jaki sposóbDawanie pieniędzy biednym to nie tylko bycie grzecznym i dobrze wychowanym. Cały wszechświat istnieje dzięki naszej dobroczynności. Nic, co posiadamy, tak naprawdę nie należy do nas – Bóg dał nam to jedynie po to, byśmy […]
Sfirat haomer (Liczenie omeru) i żałobaDlaczego?Aby upamiętnić tragiczną śmierć 24 tysięcy uczniów rabina Akiwy, którzy zmarli w wyniku plagi mającej miejsce pomiędzy Pesach a Szawuot w tym czasie przestrzegamy różnych zwyczajów żałobnych.Kiedy?Załoba jest przestrzegana od zakończenia święta Pesach aż do […]
Każdego tygodnia fragmenty Tory odczytywane są publicznie w poniedziałek, czwartek i dwa razy podczas Szabatu. Dodatkowo czyta się Torę w czasie świąt, dni postu oraz w Rosz Chodesz. Skąd się wziął ten zwyczaj?Mojżesz zarządził czytanie fragmentów Tory trzy dni w […]
Jak mieć „zwycięskie” małżeństwo I dlaczego krytykowanie nigdy nie pomaga Miriam Adahan* Piątek, 12 lutego 2010 Nawet w najlepszych małżeństwach, zachowanie małżonka może być czasami irytujące. Liczne studia dowiodły, że krytykowanie małżonka za pewne zachowanie spowoduje intensyfikację tego zachowania. Na […]