Historia: Spalona pustynia, na której obecnie znajduje się Morze Martwe, była niegdyś żyzną równiną, przez którą przepływała rzeka Jordan, okresowo zalewając całą równinę i tworząc bujną krainę. Wykopaliska dostarczają dowodów na istnienie tam wczesnej, wyrafinowanej cywilizacji. Z Tory możemy zidentyfikować […]
Wieść o klęsce Jerozolimy dociera do Babilonii (422 p.n.e.) W roku 434 pne król babiloński Nebukadneccar najechał Judeę i wygnał do Babilonu króla Jehojachina i tysiące judejskich notabli. Jedenaście lat później armia Nabuchodonozora ponownie najechała na Jerozolimę, podpalając Świątynię i […]
„Rosz ha-Szana chasydyzmu” Rosz ha-Szana („nowy rok”) chasydyzmu, upamiętniający wyzwolenie Rabina Schneura Zalmana z Liadi i późniejszy rozkwit chasydyzmu Chabad, obchodzony jest przez dwa dni, 19-20 Kislew. (Rebe został zwolniony z więzienia 19 grudnia, ale pełną wolność uzyskał dopiero późnym […]
Pidion szwuim (פִּדְיוֹן שְׁבוּיִים) – wykup z niewoli jest obowiązkiem społeczności żydowskiej, nakaz Tory rozciągający się na uwolnienie naszych braci Żydów, którzy zostali schwytani podczas wojny, który wpadł w ręce rabusiów lub którzy są bezprawnie przetrzymywani w niewoli przez obce […]
Na podstawie nauk Lubawiczer Rebbe (Dzięki uprzejmości MeaningfulLife.com) I poszedł Mojżesz, i wypowiedział całemu Izraelowi te słowa. I rzekł do nich: „Sto dwadzieścia lat mam dzisiaj. . .” (Dwarim/Pwt Prawa 31:1–2) „Dzisiaj wypełniły się moje dni i lata; w tym […]
Czym jest modlitwa żydowska? Może się to zdarzyć o każdej porze dnia. Z opuszczoną głową, szepczemy krótką modlitwę do B-ga. W chwilach cierpienia i bólu, a nawet gdy przychodzą chwilowe kłopoty, zwracamy się do naszego Stwórcy i prosimy Go o […]
Według Talmudu miesiąc Kislew oznacza początek sezonu zimowego w Ziemi Świętej i jest trzecim miesiącem „pory deszczowej”. Kislew I nie było jeszcze żadnej rośliny polnej na ziemi ani żadna trawa polna jeszcze nie wzeszła; nie spuścił B-g deszczu na ziemię […]
Szilo(h) to starożytne miasto położone 40 kilometrów na północ od Jerozolimy. Przez pokolenia było to duchowe centrum Izraela. Pierwsza Święta Świątynia została zbudowana w Jerozolimie przez króla Salomona, około trzech tysięcy lat temu. Do tego czasu „dom” B-ga – Miszkan […]
Rabin Chaim Joseph David Azulai Chida (około 5484-5567/1724-1807) Jedną z wybitnych postaci w galerii wybitnych postaci XVIII wieku był Rabin Chaim Joseph David Azulai – autor, podróżnik i ojciec współczesnej bibliografii hebrajskiej. Znany jako Chidah, był bardzo szanowany za swoją […]
Odejście z tego świata Rabina Abrahama Azulai (1643r.) Rabin Abraham był znanym kabalistą mieszkającym w Hebronie, Jerozolimie i Gazie. Jest autorem Chesed L’Awraham i był pradziadkiem Rabina Chaima Josefa Davida Azulai (Chida). Podpis R. Abrahama miał wygląd statku, na pamiątkę […]
Tszuwa (też „Teszuwa”). Świat myśli – mówi mistrz chasydzki Rabin Schneur Zalman z Liadi w jednym ze swoich dyskursów – że tszuwa jest dla grzeszników. Ale tak naprawdę, także doskonały prawy człowiek powinien dokonać teszuwy – to znaczy powrócić do […]
Wróg zaatakował Izrael. Cel wroga – zniszczyć Żydów, unicestwić żydowską Jerozolimę i cały żydowski mir. Wojna w Izraelu trwa. Ale Am Yisrael Chai Modlitwa o bezpieczeństwo i pomyślność ludu Izraela, opracowana przez rabina Saadyę Gaona (882 – 942). Ten, który […]
Zbiór midraszów do wszystkich ksiąg Tanachu, zebranych z Talmudu i wcześniejszych źródeł. Zawiera cytaty z zaginionych ksiąg oraz różne wersje niektórych midraszów od przyjętych. Czas kompilacji i kompilator są nieznane.
Raw Jehuda Lew (Maharal). 1525-1609 Talmudysta i filozof, znany także jako Maharal z Pragi. Wybitny przywódca słynnej gminy żydowskiej w Pradze. Autor kilkunastu wybitnych dzieł filozoficznych, przede wszystkim Tiferet Izrael i Netzach Izrael. a także komentarze do Talmudu i Gur […]
Elul 24 to jartzait szanowanego znawcy Tory, pietysty i przywódcy żydowskiego rabina Jisraela Meira Kagana (1838-1933) z Radin (Polska), autora Chafetz Chaim (pracy o złu plotek i oszczerstw oraz o wskazówkach prawidłowego wypowiadania się) ) i Miszna Berura (kodyfikacja prawa […]
Śmierć R. Jom Towa Lipmana Hellera, „Tosfot Jom Tow” (1654) Rabin Jom Tow był wybitnym znawcą Tory, który pełnił funkcję rabina w wielu gminach w Austrii i Polsce. Najbardziej znany jest ze swojego komentarza do Miszny, zwanego Tosfot Jom Tow, […]
Miasta schronienia – o starożytnych miastach Izraela, miastach zabójców-uchodźców oraz kohenów i lewitów. 📍Czym jest miasto schronienia? Wiekuisty nakazał Mojżeszowi wyznaczyć miasta schronienia, gdy tylko naród żydowski wkroczyli do Ziemi Izraela: „Wyznacz miasta jako miasta schronienia, do których może uciec […]
Modlitwa Szmone Esre, znana też jako Amida, to jedna z dwóch najważniejszych modlitw nabożeństw judaizmu. Jest ona głównym elementem trzech modlitw codziennych: Szacharit (poranna modlitwa), Minncha (modlitwa w trakcie dnia), Maariw (modlitwa wieczorna, zwana też Arwit). Szmone Esre odmawia się […]
1. Istnieją dwa oddzielne przykazania Zestaw tefilinu składa się z dwóch czarnych skórzanych pudełek, z których każde zawiera zwoje pergaminu. Te dwa pudełka – jedno na głowę, drugie na ramię – to dwie oddzielne micwy (przykazania). Jeśli mężczyzna Żyd ma […]
Rabin Dawid ben Josef Abudraham – XIV w. Mieszkał w Sewilli (Hiszpania). Znany głównie z pracy „Wyjaśnianie modlitw i błogosławieństw”. Dzieło to, ukończone w 1340 r., poświęcone wyjaśnieniu porządku modlitw na dni powszednie, szabat i święta, zawiera obszerny zbiór zwyczajów […]
Jest to modlitewnik zawierający modlitwy na święta. Istnieją specjalne machzory na Rosz ha-Szana, Jom Kippur jak również inne święta.
Szulchan Aruch 1565 Szulchan aruch – wyraz w tłumaczeniu brzmi jako „nakryty stół” to obszerny zbiór wszystkich praktycznych praw żydowskich, napisany przez Rabina Josefa Karo, uchodźcę z Hiszpanii, który mieszkał w Tzfad, Ziemi Izraela. Dzieło zostało opublikowany w 1565 roku. […]
Jedno z Czterech Świętych Miast, Tzfat* (często pisane jako Safed, Sefat lub Zefat) jest schowane na pagórkowatej północy Izraela. Piękny. Mistyczne. Duchowy. Artystyczny. Słowa nie mogą naprawdę oddać Tzfat sprawiedliwości. Miasto to po prostu skarb. Tzfat było w starożytności prostym […]
Wyjątkowy list, w którym poprzedni Lubawiczer Rebe wyjaśnia swojej córce Chaja-Muszce o istocie Dziewiątego Aw’a. (Warto przeczytać i przekazać dalej) 📑 „ Z Bożą pomocą, rok 5679, niech zmieni się w czas radosny. Moja córko, Tisza B’Aw. Dziewiąty Awa – […]
Eicha – Lamentacje Jeremiasza, też Treny Jeremiasza, Księga Jeremiasza. Począwszy od roku 463 p.n.e. Jeremiasz prorokował o zagrożeniu ze strony Babilonu i ostrzegał Lud Izraela – Żydów przed straszliwymi zniszczeniami, jakie poniosą, jeśli nie zaprzestaną praktyk bałwochwalczych, nie przestaną oddawać […]
Na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie stały kolejno dwie Świątynie. Pierwsza Świątynia została zbudowana przez króla Salomona w oparciu o szczegółowe plany, które B-g przekazał jego ojcu, Królowi Dawidowi, za pośrednictwem Proroka Natana. Król Dawid chciał go zbudować sam, ale powiedziano […]
Rabin Josef Jicchak zwolniony z więzienia (1927) Szósty Lubawiczer Rebe, Rabin Josef Jicchak Schneersohn (1880-1950), który został aresztowany 15 Siwan 1927 przez agentów GPU (sowieckiej tajnej policji) i Jewsektcji („sekcji żydowskiej” partii komunistycznej) za działalność na rzecz żydowskiej społeczności w […]
Żydzi z Ołyki (Ukraina) uratowani przed kozacką zgrają (1649) Podczas masakry na Chmielnickim (patrz wpis dla 4 Siwan) watacha kozaków zebrała się wokół ufortyfikowanego miasta Olyka. Wśród Żydów, którzy znaleźli schronienie w środku, był Rabin Dawid Halewi (tzw. Taz), któremu […]
„Szpiegowska misja” – śladami Parszy Tory „Szlach” Minął ponad rok, odkąd Izraelici opuścili Egipt. Otrzymali Torę na Synaju, oddawali cześć złotemu cielcowi, otrzymali przebaczenie i zbudowali Miszkan, w którym miała przebywać obecność B-ga. Szpiedzy-zwiadowcy byli „śmietanką” izraelskiego społeczeństwa. Byli gotowi […]
„Pytasz, jak możesz być związany (m’kushar) [1] ze mną, kiedy nie znam cię osobiście…” * „…Prawdziwą więź tworzy się studiując Torę. Studiując moje maamarim, czytając sichot [2] i obcując z bliskimi mi osobami – społecznością chasydzką i tmimim [3] – […]
1. Shalom (sza-LOM) / שלום Być może najbardziej znanym dziś hebrajskim słowem jest „szalom”, co oznacza „pokój”.słowo używane na powitanie i pożegnanie: „cześć”, „żegnaj”, „żegnam” itp. 2. Toda’a (to-DA’A) / תודה (litera „hej” na końcu praktyczniejesz niesłyszalna) Hebrajskie słowo oznaczające […]
Arcykapłan – Kohen Gadol w tradycji żydowskiej. Kohen Gadol, Najwyższy Kapłan, zajmował najświętszą pozycję w judaizmie. Jego rola rozciągała się na historię, od Aharona w czasach starożytnych do zniszczenia Drugiej Świątyni. Zadaniem Najwyższego Kapłana było nadzorowanie służb modlitewnych, składanie ofiar […]
Jedna z popularnych teorii głosi, że hebrajski zapisywany jest od prawej do lewej, ponieważ w starożytności rytownik podczas wykuwania słów na kamiennej tabliczce trzymał młotek w silniejszej ręce (zwykle prawej), a dłuto w lewej , co znacznie ułatwia pisanie od […]
W 1492 za namową inkwizycji, para królewska wydała dekret o zakazie praktyk religijnych i wygnaniu z Hiszpanii wyznawców judaizmu. Dopiero w 1967 roku, dnia 18 Siwan dekret, zakazujący praktyki religijne Żydom, który również dotyczył innych mniejszości narodowych Hiszpanii, został oficjalnie […]
Każda piosenka zawiera wiele historii. Zanim stała się światowym żydowskim przebojem, często też hymnem weselnym, europejską pieśnią piłkarską i par excellence żydowskim stereotypem muzycznym, hebrajska piosenka „Hawa Nagila” była ludową melodią chasydzką. Wiele żywotów tej piosenki zaowocowało wielokrotnie nagradzanym dokumentem, […]
A czemu by nie upiec własną chałkę — trochę inną 🤔 CHLEB – Czosnkowa Chałka Czas przygotowania – ⌲60 min. Bez nabiału. Wege. 👌Jest to „małżeństwo” chleba czosnkowego i chałki… najwyższy czas, by spróbować – czemu nie! Naturalnie, można skorzystać […]
Błogosławieństwa przy zapalaniu świec na Szawuot: 🕯️5 Siwan 5783 – po zachodzie słońca: recytujemy dwa błogosławieństwa 1.🙏🏻בָּרוּךְ אַתָּה אֲ-דֹנָי- אֱ-לֹהֵינוּ מֶלֶךְ הָעוֹלָם, אֲשֶׁר קִדְּשָׁנוּ בְּמִצְוֹתָיו, וְצִוָּנוּ לְהַדְלִיק נֵר(שֶׁל שבת*) ושל ויוֹם טוֹב. 🙏🏻(transliteracja): Baruch Ata Adonaj Elochejnu Melech HaOlam Aszer […]
Ezechiel opisuje upadek Asyrii (423 pne) W odpowiedzi dla faraona, króla Egiptu, Ezechiel opisuje upadek Asyrii z rąk Nabuchodonozora, króla Babilonu, jakieś dwadzieścia lat wcześniej. Posługując się wysoce opisowymi określeniami, Ezechiel przyrównał Asyrię do wyniosłego, potężnego drzewa cedrowego, które zostało […]
Mojżesz 'osładza’ gorzką wodę Pozostawiając daleko za sobą brzegi Morza Sitowego, lud Izraela wkroczył na pełna znoju pustynię Szur. Szli przez bezdroża, pustkowia. Nigdzie nie było źródeł wody ani studni. Ludzie byli wycieczeni z pragnienia. W końcu w oddali zobaczyli […]
Szpital na górze Scopus (1939) Szpital Uniwersytecki i Centrum Medyczne Hadassah zostało otwarte na Górze Scopus w Jerozolimie. Szpital, zaprojektowany przez znanego architekta Bauhausu, Ericha Mendelssohna, został oddany do użytku jako nowoczesna, akademicka placówka medyczna na 300 łóżek. (ilustracja: Hadassah […]
Żydom weneckim zabroniono praktykowania prawa (1637) 20 Iyar 1637 r. Żydom weneckim we Włoszech zabroniono wykonywania zawodu prawnika lub występowania jako adwokaci w sądach weneckich. (ilustracja: by Marc Chagall – https://artsandculture.google.com/asset/jew-with-torah-marc-chagall/QQFhtjIOsqUP5w)
Żydzi z Troyes spaleni na stosie (1288) 20 Iyar w 1288 roku Inkwizycja spaliła na stosie trzynastu Żydów w mieście Troyes we Francji. Zostali oskarżeni o zniesławienie krwi o rzekome zabójstwo chrześcijańskiego dziecka. Spośród bogatszych członków gminy wybrano trzynastu Żydów. […]
Z Synaju dalsze przejście przez pustynię. (1312 p.n.e.) Działo się to prawie rok po nadaniu Tory na Górze Synaj – 20 Ijar 2449 (1312 p.n.e.) – lud Izraela opuścił swój obóz w pobliżu Góry. Wznowili swoją podróż, gdy Słup Obłoku […]
Odejście z tego świata Rabina Naftalego z Ropszyc (1827) Rabi Naftali z Ropszyc, wybitny uczeń R. Jakowa Jicchaka Horowica, „Widzącego z Lublina”, był jednym z czołowych Rebe (Nauczycieli) w Galicji na początku XIX wieku. Zmarł 11 Iyar 5587 (1827). Na […]
Bitwa pod Deganyą (1948) Armia izraelska pokonała nacierającą armię syryjską po ostrzale przy wejściu do Deganyi, który rozpoczął się o wschodzie słońca i trwał dziewięć godzin. Uważa się, że jest to pierwsze zwycięstwo Izraela po rozpoczęciu wojny o niepodległość.
Septuaginta (pochodząca od łacińskiego słowa oznaczającego „siedemdziesiąt”) odnosi się do (Koine) greckiego tłumaczenia Tory, które stało się podstawą większości nieżydowskich jej tłumaczeń. Po hebrajsku nosi tytuł Targum Hasziwim, „Przekład Siedemdziesięciu”. Zostało tak nazwane, ponieważ pierwsze greckie tłumaczenie Tory zostało dokonane […]
Alter Rebe otrzymał następującą naukę od cadyka Reb Mordechaja, który usłyszał ją od Baal Szem Towa: Dusza może zstąpić na ten świat i żyć siedemdziesiąt lub osiemdziesiąt lat, aby wyświadczyć Żydowi materialną przysługę, a na pewno duchowy.
Ocalenie Majmonidesa (1165) Czwarty Iyar był obchodzony przez Majmonidesa (rabin Moses ben Maimon, 1135-1204) jako osobisty dzień postu i modlitwy. Majmonides opowiada, że kiedy on i jego rodzina uciekali przed islamskimi prześladowaniami z Fezu w Maroku do Ziemi Świętej, ich […]
Niewiele postaci w historii Żydów, szczególnie w średniowieczu, odegrało tak inspirującą i korzystną rolę dla swoich rodaków, jak szlachetna żydowska dama Dona Gracia. Legendy, które krążyły wokół tej niezwykłej osobowości, są niezliczone, ale fakty historyczne dowodzą, że była to istotnie […]
Pesach – Wielkie Święto obchodzone przez naród żydowski na cześć i ku pamięci wyjścia Żydów z niewoli egipskiej oraz wielkie cuda, które się zdarzyły wtedy za sprawą B-ską. Uważane za jedno z najważniejszych świąt w judaizmie. Nazwa „Pesach”/ „פסח” pochodzi […]
Od czasu Exodusu z Egiptu naród żydowski nazywany jest „Armią B-ga” (Ks.Szmot, 12:41). Jest nazywany także „sługami”. Różnica polega na tym, że sługa pełni służbę dla swego pana, która może być na wielu różnych poziomach: może zajmować się delikatnym rzemiosłem […]
Wojna egipskich pierworodnych (1313 p.n.e.) Wieść o tym, jaką karę Wszechmogący zapowiedział faraonowi, jeżeli w dalszym ciągu będzie upierał się, nie chcąc wypuścić naród żydowski – czyli uśmiercenie wszystkich synów pierworodnych Egiptu obiegła cały Egipt. W Szabat przed wyjściem z […]
Wewnętrzna siła Menassesa i Efraima Wyzwanie i szansa Manasze i Efraim: jedyni dwaj wnukowie Jakowa, którzy urodzili się w obcym kraju, w niskim duchowo i wrogim Egipcie / Micraim. A mimo to odczuwa się szczególne pokrewieństwo z nimi. Jak Jakow […]
Miesiąc Nisan – co warto wiedzieć : 📍 Nisan – miesiąc wiosny: Nisan jest jednym z kilku miesięcy wymienionych w Torze z nazwy. B-g nazywa go Chodesz HaAwiw (Szmot, 13:4), t.j – miesiąc wiosny. Twierdzenie, że Nisan jest miesiącem wiosennym, […]
Sara Szenirer (Sarah Schenirer) – żydowska działaczka w dziedzinie oświaty oraz na rzecz społeczności żydowskiej w Polsce. Mieszkała i działała w Krakowie była pionierką żydowskiego szkolnictwa dla dziewcząt w Polsce. W 1917 r. założyła w Krakowie pierwszą ortodoksyjną szkołę żydowską dla dziewcząt, […]
CHASYDZKI SZLAK MAZOWSZA – PRZEWODNIK: Błędów (w języku jidysz Blendow) to niewielka mazowiecka wieś, której ludność w 1827 roku wynosiła 334 osoby mieszkające w 34 domach. Prawdopodobnie wtedy, w latach dwudziestych XIX wieku pojawili się tam Żydzi. W następnych latach […]
Chasydzki szlak Mazowsza – przewodnik: Kozienice – (w jidysz Kożenic), początkowo wieś puszczańska, w XV wieku przeszły na własność króla jako miejsce jego dworku myśliwskiego; w 1549 roku uzyskały prawa miejskie. W XVII i XVIII wieku miasto było wielokrotnie niszczone […]
Mogielnica: (w jidysz Mogelnice) pojawiła się w dokumentach w XIII wieku, a prawa miejskie uzyskała już w 1317 roku. W czasie wojen połowy XVII wieku nastąpiło załamanie rozwoju miasta. W 1808 roku Mogielnica liczyła zaledwie 620 mieszkańców, z czego 208 […]
Chasydzki szlak Mazowsza – przewodnik: GRÓJEC (w jidysz Grice lub Grica) to jedno z najstarszych miast Mazowsza. Gród kasztelański istniał tu już być może w XI wieku, jednak w XIII wieku znaczenie miasta zmalało. Lokacja na prawie chełmińskim nastąpiła w […]
Początkowe przygotowania do pogrążenia się w głębokie koncepcje intelektualne, zwłaszcza koncepcje B-skości, to: (a) mozolny wysiłek ciała, by pozbyć się upojenia doczesnymi sprawami, oraz (b) mozolny wysiłek duszy, by pobudzić radość w dążeniach intelektualnych w ogóle, a w sprawach B-skich […]
Rabeinu Haggadol (nasz Wielki Nauczyciel), Alter Rebe, przedstawił chasydom program służenia (awoda) umysłem i poszukiwania prawdy, krytycznej analizy każdego swojego ruchu, aby mieć pewność, że jest on ściśle zgodny z prawdą i wynika właśnie ze służenia, starania. Awoda (służenie Najwyższemu) […]
Parsza Tory Miszpatim zawiera pięćdziesiąt trzy przykazania, a jednym z nich jest pożyczanie pieniędzy potrzebującym (bez odsetek). Rambam (Matnas Anyim 10:7) uczy, że pożyczanie pieniędzy jest najwyższą formą dobroczynności, ponieważ zachowuje godność otrzymującego… A Zohar uczy, że wszystkie te prawa […]
1. Dziesięć Przykazań zostało przekazanych przez B-ga na Synaju: Siedem tygodni po tym, jak B-g nakazał Mojżeszowi wyprowadzić Swój lud z niewoli egipskiej, stali u podnóża góry Synaj. Cały naród – mężczyźni, kobiety i dzieci – miliony, usłyszeli głos B-ga, […]
Z nauk Baal Szem Tow’a: „Kiedy zobaczysz chamora, osła” – kiedy dokładnie zbadasz swój chomer („materialność”), swoje ciało, zobaczysz… …”twojego wrogą” – co oznacza, że twój chomer nienawidzi twojej B-skiej duszy, która tęskni za B-skością i duchowością, a ponadto zobaczysz, […]
Dzień urodzin „Chafec Chaim’a” * (1838) Dzień urodzin wielkiego znawcy Tory, pietysty i przywódcy żydowskiego Rabina Izraela Meira Kagana (1838-1933) z Radin (Polska), autora Chafec Chaim (dzieła o laszo ha’ra), czyli o złych konsekwencjach plotek, oszczerstw, pomawiania innych oraz wskazówkach […]
W dniu 10 Szwat według kalendarza żydowskiego, po śmierci Szóstego Lubawiczer Rebe , B”P Rabina Josefa Jitzchaka Schneersohna, w 1950 r., przywództwo ruchu Chabad-Lubawicz przeszło na jego wybitnego zięcia, B”P Rabina Menachema Mendla Schneersona. W następnych dziesięcioleciach Rebbe zrewolucjonizował, zainspirował […]
Żelechów – w jidysz Żelechow (lub Żelichow) uzyskał prawa miejskie w 1447 roku. W tym też czasie pojawiają się pierwsze wzmianki o mieszkających tam Żydach. W XVII wieku gmina żydowska szybko się powiększyła dzięki licznym uciekinierom z terenów objętych powstaniem Chmielnickiego. […]
Pierwszego dnia miesiącaSzwat w roku 2488 od stworzenia Mojżesz zwołał naród żydowski i rozpoczął 37-dniowy „przegląd Tory” zawarty w Księdze Dwarim (Powtórzonego Prawa), który zakończył w dniu swego odejścia 7 Adar tegoż roku. rok. (ilustracja: Chabad.org)
Autorem tej pięknej, litej z brązu Menory na lotnisku Ben Gurion w Izraelu jest Salvadore Dali!…. Wielki Artysta napisał w swoim dzienniku: „Tobie, Naród Izraela, tobie Naród Wybrany, wam synowie Abrahama, Jicchaka i Jaakowa poświęciłem tę Menorę… Módlcie się ku […]
Zakończenie kompletacji wyposażenia Miszkanu (1312 p.n.e.) Naczynia, gobeliny, fragmenty ścian i inne elementy Miszkanu (przenośnego sanktuarium lub „Przybytku” zbudowanego pod kierunkiem Mojżesza, gdzie Szechina – B-ska Obecność przebywała podczas wędrówek Izraelitów przez pustynię) – całe wyposażenie zostało skompletowane 25 dnia […]
Cud chanukowy zdarzył się w roku 139 p.n.e. 25 Kislew roku 3622 od stworzenia Machabeusze wyzwolili Świątynię w Jerozolimie, po pokonaniu znacznie liczniejszego i potężniejszego wojska armii syryjsko-greckiego króla Antiocha IV, który próbował siłą wykorzenić wierzenia i praktyki judaizmu ludu […]
Warto wiedzieć, że: 1. Rachel jest jedną z Czterech naszych Pramatek Obok z Sary (żony Abrahama), Rywki (żony Jocchaka) oraz Lei (jej siostry i również żony Jaakowa), Rachel jest jedną z czterech matek narodu żydowskiego (Talmud, Berachot, 16B). 2. Nazywają […]
Temat z parszy Tory bieżącego tygodnia Wajece: Pramatka Lea, żona Praojca Jaakowa – kilka zadań o niej, o czym warto wiedzieć: Rachel i Leah, dwie siostry, dwie żony, dwie drogi. Na pierwszy rzut oka Leah wydaje się być postacią negatywną, […]
Warka (w jidysz Worke albo Wurke) powstała w XIII wieku, na początku XIV wieku otrzymała prawa miejskie, a w XVI stuleciu przeżywała okres rozkwitu, gwałtownie przerwany splądrowaniem i zniszczeniem miasta w 1607 roku. W 1777 roku w Warce stały tylko 82 […]
Waw Tiszrei – (6 Tiszrei) Jarceit Rebecyn Chany Schneerson (1879-1964), matki Lubawiczer Rebbe. Jud Gimel Tiszrei – (13 Tiszrei) – Jarceit Czwartego Rebe. Chabad Lubawicz, Rabina Szmuela Schneersohna, znanego jako „Maharasz” (hebrajski akronim od „naszego mistrza rabina Szmuela”). Kaf Cheszwan – (20 […]
1. Jest to miesiąc 9 i zarazem 3 w kalendarzu żydowskim Rok żydowski ma (przynajmniej według Miszny „Rosz Hashanah”,1:1.) dwie „głowy” : Nissan na wiosnę i Tiszrei na jesień. Licząc od miesiąca Nissan, jest to dziewiąty miesiąc, a licząc od […]
Szydłowiec – w języku jidysz Szidlowece – to niewielka miejscowość należąca historycznie do ziemi sandomierskiej. Mimo dwukrotnie nadawanych praw miejskich, miasto nie rozwijało się zbyt intensywnie, a wojny i klęski naturalne jeszcze bardziej zahamowały rozwój miejscowości. Żydzi pojawili się tam […]
1. Stworzenie „Na początku B-g stworzył niebo i ziemię”. (Bereszit,1:1) Przez sześć dni B-g tworzył. „B-g widział wszystko, co uczynił, a oto było to bardzo dobre; był wieczór i poranek, dzień szósty. Niebo i ziemia zostały ukończone, wraz z całym […]
Haftara lub haftorah w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „rozstanie, żegnanie” – są to fragmenty z ksiąg Proroków – Nevi’im Tanach’a. Określony fragment do parszy tygodnia publicznie jest czytany w synagodze jako część szabatowych modlitw porannych szacharit. Czytanie z haftary […]
Pirkei de Rabbi Eliezer („Rozdziały rabina Eliezera”) rabinackie opracowanie noszące imię Rabina Eliezera ben Gorkenus, wybitnego mędrca I-II wieki. Ten midrasz zawiera interpretacje epizodów z Tanachu i opowieści z życia przodków, komentarze do narracji Tory, a także rozwija i wyjaśnia […]
Rabin Szolom DowBer z Lubawicz opuszcza miasto Lubawicz (1915) Wraz z nadejściem armii niemieckiej podczas I wojny światowej R. Szolom DowBer i jego rodzina wyjechali z miasteczka Lubawicz, położonego w dzisiejszej Rosji w pobliżu granicy z Białorusią, do miasta Rostów. […]
Istnieje kilka szkół myślenia na ten temat, jakie to były próby zesłane Haszem. Na przykład, bazujące na opisach midraszowych jak m.in. Midrasz Tehilim, Pirkei d’Rabbi Eliezer i in. Listę dziesięciu prób Abrahama, zesłanych przez B-ga, sporządził również Majmonides / Ramabam. […]
Majmonides Wielki kodyfikator prawa Tory i filozofii żydowskiej, rabin Mosze ben Majmon („Majmonides”, znany również jako „Rambam”), skompilował to, co nazywa Shloshah Asar Ikkarim, „Trzynaście Podstawowych Zasad” wiary żydowskiej, jako wywodzi się z Tory. Majmonides odnosi się do tych trzynastu […]
Mosze Ben Maimon urodził się w Kordobie w Hiszpanii 14 dnia miesiąca Nissan (w erew Pesach) roku 4895 (1135 n.e.). Majmonides, rabbi Mosze ben Majmon, znany też jako Rambam – Abu Imran Musa Ibn Majmon, hebr. רבי משה בן מיימון, […]
Sokołów Podlaski – (w jidysz Sokolow) był ważnym ośrodkiem osadnictwa żydowskiego już w XVII wieku, a w wieku XIX należał do większych skupisk żydowskich na pograniczu mazowiecko-podlaskim. W tym czasie ludność żydowska wahała się między 40 a 70% populacji miasta. Już na […]
HaJom Jom (hebr. – היום יום, „Dzień za Dniem…”) – jest to swoisty kalendarz na rok hebrajski 5703 (1942-1943), autorstwa Rabina Menachema Mendla Schneersona na życzenie jego teścia, Rabbi Josefa Ic’chaka Schneersona, w okresie zimy 1942 roku. Dla każdego dnia […]
Ukończono budowę Świątyni (827 p.n.e.) Dnia 1 MarCheszwan roku 827 p.n.e. Świątynia, której budowa zainicjowana przez Króla Salomona zajęła siedem lat, została ukończona* (Ks.Królów 1, 6:38), Poświęcenie Świątyni zostało jednak przesunięte na miesiąc Tiszrei następnego roku. Pierwsza Świątynia była centralnym […]
Rabin Don Icchak Abrabanel, 1437-1508 Żydowski filozof, rabin, teolog i finansista i polityk. Zajmował się egzegezą tekstów Tanach. Komentator biblijny Abrabanel urodził się w Lizbonie. Był dworzaninem i ministrem Portugalskiego Króla Alfonso V. W wyniku intryg dworzan Króla, przeciwko Abrabanelowi […]
Wykład Rabina Szaloma Dow Ber Stamblera w synagodze łódzkiej na temat rozdziałów Tory: Noach, Lech Lecha. „Każdy człowiek, póki nie jest osądzony, jest sprawiedliwy…”
Mężczyzna zamówił parę spodni szytych na miarę przez doświadczonego krawca. Gdy przyszedł odebrać spodnie, krawiec przeprosił, że nie są jeszcze gotowe. Dość zdenerwowany, dżentelmen zauważył: „B-g stworzył cały świat w siedem dni. Ile czasu zajmuje zrobienie jednej pary spodni?!” Na […]
Święto Sukot, upamiętniające troskę Wiekuistego o naród żydowski podczas ich 40-letniej podróży przez pustynię (1313-1273 p.n.e.), obchodzone jest przez siedem dni, począwszy od wigilii 15 Tiszrei. nakazano nam „mieszkać” w suka – chatce o tymczasowej konstrukcji, pokrytej dachem z surowej, […]
Doktryna chasydzka wymaga, aby przed upomnieniem drugiego obcinać sobie „paznokcie”, aby drugiego nie pokaleczyć. „Oni (siły zła) chwytają za paznokcie”; każde pchnięcie to k’lipa i sitra achra. Po obcięciu „gwoździ” musi nastąpić „oblewanie rąk”, jak wyjaśnia to Chasyd – wywołanie […]
12 dni miesiąca Elul, począwszy od dnia 18 Elul mają szczególne znaczenie. Te 12 dni odpowiadają 12 miesiącom w odchodzącego roku (każdy dzień „jest jednym z miesięcy”). W tym okresie należy postarać się o pełną analizę swoich działań, czynów za […]
Jesziwa (hebr.: ישיבה w dokładnym tłumaczeniu -. ”siedzący” – jest to tradycyjna żydowska instytucja edukacyjna skoncentrowana na studiowaniu literatury rabinicznej, przede wszystkim Talmudu i Halachy (prawa żydowskiego); Tora i filozofia żydowska są studiowane równolegle. Nauka odbywa się zwykle poprzez codzienne grupowe […]
Prawo żydowskie nakłada na nas obowiązek*modlić się trzy razy dziennie: rano, po południu i wieczorem. Modlitwy te nazywane są: modlitwą poranną – szacharit, modlitwą popołudniową – mincha oraz modlitwa wieczorną (arwit lub maariw). Nasi mędrcy mówią nam, że zwyczaj modlenia […]
Rabi Hillel* był znanym Chasydem. Podczas jednej ze swoich podróży, pewnego dnia zawitał do skromnego zajazdu, który prowadził niezamożny Żyd. Gospodarz uprzedził od razu z góry gościa, przepraszając zarazem, że ponieważ wszyscy mieszkańcy miasteczka wyszli do pracy w polu, prawdopodobnie […]
Żydzi marokańscy uratowani z portugalskiego podboju (1578) W 1578 roku armia portugalska pod dowództwem króla Sebastiana I połączyła siły ze zdetronizowanym marokańskim sułtanem Abdallahem Mohammedem, który pragnął odzyskać tron po swoim wuju Abd al-Maliku. Zwycięstwo portugalskiego króla nieuchronnie doprowadziłoby do […]
Mojżesz wstępuje na Synaj na 40 dni (1313 r.p.n.e.) Wczesnym rankiem 1 Elul roku 2448 od stworzenia świata (1313 r.p.n.e.) Mojżesz ponownie wszedł na górę Synaj, zabierając ze sobą kamienne tablice, które wyciął według rozkazu Haszem ( patrz kartkę z […]
Micwa udzielania pożyczek. Udzielanie pożyczek potrzebującym – jest to wielka micwa – przykazanie Stwórcy (omawia m.in. rozdz. bieżącego tygodnia Ree, 15:7-8). Jak czytamy tu: „Jeżeli znajdzie się wśród was osoba potrzebująca, spośród waszych braci, w jednym z waszych miast, na […]
Aszkenazyjczycy, Sefardyjczycy i Mizrahim….. Dziś porozmawiamy o Mizrahi. Kim są Żydzi Mizrahi? Choć często myleni z Żydami sefardyjskimi, Żydzi Mizrahi (Mizrachijczycy) mają osobne dziedzictwo na Bliskim Wschodzie. Mizrachijczycy – Żydzi Mizrahi są często myleni z Żydami Sefardyjskimi (ponieważ mają […]
Odejście z tego świata Rabina Mordechaja ben Hillela (1298) R. Mordechaj ben Hillel był wybitnym uczonym mieszkającym w Norymberdze w Niemczech. Jest autorem słynnego kompendium halachicznego, znanego jako Mordechaj, zawartego we wszystkich standardowych drukach Talmudu. R. Mordechaj, jego żona i […]
O Świątynnej Menorze, której duchowe światło świeci do dziś.: B-g nakazał: w Przybytku (Miszkanie) a następnie w Świątyni Jerozolimskiej powinny znajdować się święte światła. Oprócz Świętej Arki, stołu na chleby pokładne, dwóch ołtarzy (jeden złoty i jeden miedziany) oraz kadzi […]
Rebe Cemach Cedek wyjaśnił związek ognia i wewnętrznej Tory. Tora wewnętrzna dodaje witalności Torze Objawionej. Gdy człowiek studiuje halachę i wie, że po 120 latach na ziemi ta sama halacha będzie w gan eden, to dodaje mu trochę ognia.
RAMA – Rabin Mosze Iserles (znany właśnie jako Rama) – 1525-1572. Rabin Polski. Był rabinem Krakowa. Wybitny autorytet halachiczny. M.in. prawo Żydów aszkenazyjskich bazuje na jego opiniach. RAMA jest autorem „Mapy”, komentarza do Szulchan Aruch i „Darkei Mosze”, komentarza do […]
„Mów o nich, gdy jesteś w domu twoim…” (Dwarim, 6:7). Nasi mędrcy (1) wyjaśniają, że „mów o nich” odnosi się do słów Tory. Jednak w samym studiowaniu Tory jest wiele stopni i wszystkie te stopniowania są tutaj wyjaśnione: „Gdy jesteś […]
W roku 1263, dnia 12 Aw nakazu Króla James’a I z Aragonii (Hiszpania) Nachmanides (Rabin Mojżesz ben Nachman, 1194-1270) został zmuszony do udziału w toczącej się w obecności Króla publicznej debacie przeciwko Żydowi, który (pod przymusem) przeszedł na chrześcijaństwo, Pablo […]
Szabat przed Tisz’a B’Aw (Szabat Proroctwa/Szabat Wizji) 🕍 Szabat Chazon („Szabat [wizji]” שבת חזון) bierze swoją nazwę od Haftary, która jest czytana w Szabat bezpośrednio przed żałobnym postem Tisza B’Aw, od słów nagany i zagłady pochodzących od Izajasza w Księdze […]
Rocznica odejścia z tego świata Rabina Chaima Ozera Grodzińskiego (1940 rok) Rabin Chaim Ozer Grodziński (24.08.1863 – 9.08.1940) przez ponad pięćdziesiąt lat był rabinem prestiżowej gminy żydowskiej w Wilnie na Litwie. Był wybitnym uczonym i autorem Achiezer, zbioru responsów halachicznych. […]
Sochaczew – (i tak samo w jidysz) wiąże swe początki z średniowiecznym grodem obronnym, od XIII wieku rozwijał się również jako ośrodek administracyjny. Po okresie rozkwitu w XVI wieku, jak wiele innych okolicznych miejscowości, Sochaczew podupadł w XVII wieku, w kolejnym […]
Szabbetai Zwi (lub też Szabataj Cewi – שבתי צבי) (1626-1676 był sefardyjskim Żydem, kabalistą i rabinem. Jednak przebiegle udawał – głosił, że jest mesjaszem. Szabataj Ćwi zdołał zwieść tysiące Żydów, by uwierzyli, że jest długo oczekiwanym odkupicielem. Urodzony w Turcji, […]
Chór i Orkiestra Lewitów: co, kto i jak? W okresie Trzech Tygodni Żałoby, gdy opłakujemy zniszczenie Świątyń, zwyczajem jest poznawanie praw dotyczących Świątyń, by przypomnieć, poznać, przyspieszając tym samym odbudowę Świątyni Jerozolimskiej, odkupienie, wyzwolenie. Punktem kulminacyjnym służby modlitewnej […]
Z dziejów historii Sierpc (w jidysz Szeps) otrzymał średzkie prawa miejskie w 1322 roku, ponownie lokowany na prawie magdeburskim został w 1389 roku. W XVIII wieku w Sierpcu istniała już gmina żydowska. W 1808 roku tamtejszych 784 Żydów stanowiło 62% […]
”Tehillim” – znane jest również jako „Psalmy” zajmuje bardzo ważne miejsce w bibliotece żydowskiej religijnej literatury. Nazwa „Tehilim” w tłumaczeniu z języka hebrajskiego – תהילים – oznacza „chwała” lub „sława”. Księga składa się z wielu pochwał i błagań i próśb […]
Ezechiel (Yechezkel) był prorokiem, który mieszkał w Babilonii w czasie zburzenia Pierwszej Świątyni. Wśród jego bardziej znanych proroctw, które zostały zebrane w Księdze Ezechiela, są jego wizje B-skiego Rydwanu, Doliny Suchych Kości i Trzeciej Świątyni. Ezechiel urodził się w Ziemi […]
Jest to halachiczny midrasz do Księgi Szmot (Ks.Wyjścia) Mechilta ujawnia nam, w jaki sposób mędrcy Miszny studiowali wersety Tory i wyciągali z nich wnioski halachiczne. W tłumaczeniu słowo „mechilta” oznacza „miarę, metodę”, ponieważ interpretacja Tory odbywa się poprzez „trzynaście sposobów […]
Siedlce (w jidysz Szedlic), choć istniały jako osada rolna być może już w X wieku, dość późno uzyskały prawa miejskie, bo dopiero w 1547 roku. W tym też czasie w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi. Chasydzka izba modlitwy istniała w Siedlcach […]
Studiując cotygodniową parszę, dwa razy tekst i raz Targum Onkelos, przeglądamy wers po wersecie. Czytamy również haftorę; dwie, w przypadku Szabat-Rosz Chodesz lub parsz łączonych itp. Odpowiedź Alter Rebe młodemu geniusza, słynącego z talentów intelektualnych, podczas jego pierwszego jechidus w […]
„…B-g, który wyrwał mnie z łap lwów i niedźwiedzi, wybawi mnie również z ręki tego Filistyna….». Rzekł więc Szaul do Dawida: «Idź, niech B-g będzie z tobą!» (Księga Samuela Alef, 17:37) Słynna, opisana w Tanache, walka Dawida z Goliatem to […]
Rebe przybywa do USA (1941) Po ucieczce z okupowanego przez nazistów Paryża i wielu niebezpiecznych miesiącach we Francji, Vichy, Lubawiczer Rebbe, Rabin Menachem Mendel Schneerson (1902-1994) i jego żona, Rebecyn Chaja Muszka (1901-1988), weszli na pokład statku Serpa Pinto w […]
Rabin Chananja ben Tradion został stracony dnia 27 Siwan (II wiek n.e.) Rabin Chananya ben Tradyon, jeden z „dziesięciu męczenników” Gdy Rzymianie dowiedzieli się, że Rabin Chananja naucza wyjętej spod prawa Tory, schwytali go, owinęli w zwój Tory, ułożyli wokół […]
Warto wiedzieć – kilka biblijnych faktów o Miriam. * Miriam: (1400-1274 pne) Prorokini, córka Amrama i Jochebed, starsza siostra Aarona i Mojżesza. * Miriam była jedną z 7 prorokini Biblii Talmud wymienia siedem prorokini w tradycji żydowskiej: Sarę, Miriam, Deborah, […]
Alter Rebe wyjaśnia (w Tanya rozdział 3), że trzy zdolności intelektu, chochma-bina-da’at i siedem sił emocjonalnych, ewoluują z dziesięciu niebiańskich Sefirot. Wszystko to odnosi się do nefesz, ruach i neszamy (trzech aspektów duszy), które są spowite w ciało człowieka. Jednak […]
Wśród aforyzmów mojego dziadka: Struktura intelektualna i emocjonalna chasyda jest zgodna z jego pierwszym jechidus z jego Rebe. Pierwszy jechidus (*) jest zgodny z esencją charakteru chasyda. Rebe zaleca kolejność awody (służby B-gu) odpowiednią do natury esencji chasyda. (*) Dusza […]
TANJA (LIKUTEI AMARIM) Księga napisana przez Rabina Szneur-Zalmana (Alter Rebe) z Liad, założyciel ruchu Chabad, stał się jednym z najważniejszych kamieni milowych w żydowskiej historii Nowego Czasu. „Tora chasydyzmu” Księga Tanja (inna nazwa to „Likutei Amarim”) została napisana przez jednego […]
Chasydzki szlak Mazowsza – Siedlce: (w jidysz Szedlic), choć istniały jako osada rolna być może już w X wieku, dość późno uzyskały prawa miejskie, bo dopiero w 1547 roku. W tym też czasie w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi. Chasydzka […]
Raw Chaim Josef Dawid Azulai znany też jako Hida (1724 – 1806) Rabin, komentator talmudyczny i uznany bibliofil. Urodził się w Jerozolimie w rodzinie rabinicznej. Uczeń Rawa Chaima ben Atara. Jedną z jego najsłynniejszych ksiąg jest Szem ha-gdolim, zbiór biografii […]
Jorcajt – rocznica śmierci „Kaf Hachaim” (1870 – 1939) Rabin Jaakow Chaim Sofer, lepiej znany jako Kaf Hachaim (nazwa monumentalnego dzieła halachicznego, którego jest autorem), urodził się w Bagdadzie w 1870 roku. W młodości studiował Torę pod kierunkiem ówczesnych mistrzów […]
Aszkenazyjczycy, Sefardyjczycy i Mizrahim….. Dziś porozmawiamy o Sefardyjczykach. Kim są Żydzi Sefardyjczycy i Sfaradim ? W wąskim sensie tak nazywamy Żydów, którzy żyli na Półwyspie Iberyjskim i ich potomków. W szerszym znaczeniu do Żydów – Sefardyjczyków zalicza się także tych […]
Pięćdziesiąt pięć lat temu, 24 dnia Ijar 5727-1967, Rebbe rozpoczął kampanię Tefilin. Niektórzy kwestionowali sens i korzyści z „jednorazowego’ założenia tefilin Żydowi, który nie jest osobą konsekwentnie przestrzegającą przykazania Tory, i „wynoszenia tej micwy na ulice”. W tym przemówieniu Rebbe […]
Tosafot – jest to zbiór komentarzy do Talmudu, napisanych we Francji i Niemczech w XII-XIII wieku. Znani autorzy Tosafot to Rabin Jaakow Tam, Rabin Szimszon ben Awraham z Sans, Rabbi Icchak (zwany też Ri). Komentarz ten drukowany jest w niemal […]
Rabin Menachem Ha-Meiri (1249–1310) Talmudysta i autor kilku dzieł, urodzony w Prowansji we Francji. Jego monumentalne dzieło Beit ha-bhira, napisane wyraźnym stylem, podsumowuje dyskusje na temat Talmudu i komentarze czołowych rabinów poprzednich pokoleń.Pomimo wysokiego statusu, praca ta pozostawała nieznana przez […]
Rabin Dawid Kimhi, znany również pod akronimem „Radak” (1160 – 1235) był średniowiecznym Rabinem, komentatorem biblijnym, filozofem i gramatykiem Tanach’u z Prowansji (współczesna Francja). Autork eseju z gramatyki hebrajskiej, obejmującej wiele tematów – „Michlol”, a także słownika głównego „Sefer Ha-Szoraszim”. […]
Wyzwolenie Dachau (1945) Dachau był pierwszym niemieckim nazistowskim obozem koncentracyjnym, na którym wzorowały się inne obozy koncentracyjne. W czasie wojny w Dachau mieszkało 200 tys. Żydów. Ponad 30’000 zginęło, a dziesiątki tysięcy zmarło z powodu warunków i rozprzestrzeniania się chorób […]
„Ustawy norymberskie” zostały uchwalone na Węgrzech w 1939roku Nazistowskie ustawy norymberskie, pozbawiające Żydów praw obywatelskich, zostały uchwalone przez rząd nazistowskich Niemiec w 1935 r. W 1939 r., 16 Ijar, weszły one w życie na sprzymierzonych z nazistami Węgrzech. Na zdjęciu: […]
Rabin, nauczyciel prawa i kompilator wielu książek, głównie z zakresu halachy. Urodzony w Bobrujsku, w wieku 27 lat został rabinem Nowozybkowa, w wieku 45 lat został rabinem Nowogródka, gdzie pracował przez 34 lata do śmierci. Jego głównym dziełem halachicznym jest […]
Odejście z tego świata Arcykapłana Eliego (891 p.n.e.) Eli, arcykapłan, zmarł, gdy dowiedział się, że Święta Arka zawierająca Tablice została zdobyta przez Filistynów i że jego dwaj synowie zginęli w bitwie. Eli był trzynastym w linii „Shoftim” („sędziów”), którzy przewodzili […]
Odejście z tego świata Rif (1103) Rabin Isaac Al-Fasi (1013-1103), znany pod akronimem „Rif”, był jednym z pierwszych kodyfikatorów Talmudu. W 1088 został zmuszony do opuszczenia rodzinnego miasta Fez w Maroku do Hiszpanii, gdzie objął stanowisko rabina w Alusina (Lucene).
Jest to wczesny komentarz rabiniczny do Pięcioksięgu Mojżeszowego noszący imię Rabina Tanchuma, mędrca talmudycznego z IV wieku, często cytowany w tym dziele. Ten midrasz zawiera interpretacje tekstu i historii, wyjaśnia narrację Tanachu, a także mówi o zasadach moralnych. Tanchuma jest […]
Serock: (w jidysz też Serock) otrzymał prawa miejskie w 1417 roku. Żydzi pojawili się w mieście w XVII wieku, ale na stałe zaczęli się osiedlać dopiero pod koniec XVIII wieku. W 1781 roku mieszkało tam 7 rodzin żydowskich. W 1808 […]
Dzień 4 Ijar, 19 Omer – Jom HaZikaron to Izraelski Dzień Pamięci, który jest oficjalnym dniem pamięci poległych żołnierzy i cywilów, którzy padli ofiarą terroryzmu. W synagogach odmawiane są specjalne poświęcone Jom HaZikaron modlitwy. Obejmują one m.in. motyw Techolim 9: […]
Nowy Dwór Mazowiecki – po hebrajsku Sade Chadasz, w jidysz Nowidwor – istniał już w XIII wieku, w 1374 roku uzyskał prawa miejskie. Żydzi mieszkali w Nowym Dworze od XVI wieku, ale większe skupisko powstało dopiero pod koniec XVIII wieku. […]
Otwock(w jidysz też Otwock) był do początku XX wieku wsią, od schyłku XIX stulecia popularnym letniskiem przyciągającym głównie mieszkańców Warszawy. W 1916 roku uzyskał prawa miejskie i dopiero wtedy gwałtownie zaczęła powiększać się żydowska społeczność miasteczka. W 1908 roku było […]
Radzymin (w jidysz Radzamin lub Radomin) uzyskał prawa miejskie w 1475 roku, co nieznacznie zmieniło status tej niewielkiej miejscowości. W 1859 roku miasto miało 129 domów, z czego 5 murowanych. Mieszkało tam wtedy 2389 osób, z czego 1281 (54%) to […]
27 Nissan, 12 Omer Dzień Pamięci Ofiar Holokaustu – Jom HaSzoah. Powstanie w Getcie Warszawskim (1943) Latem 1942 r. wywieziono z Warszawy do Treblinki ok. 300 tys. Żydów. Gdy informacje o masowych mordach w obozie śmierci dotarły do Getta Warszawskiego, […]
Rebbe o Holokauście Co Rebbe powiedział (i nie powiedział) o Holokauście Tak jak miliony jego pokolenia, Lubawiczer RebBe był osobiście dotknięty Holokaustem. Jego młodszy brat DowBer został zastrzelony i wrzucony do masowego grobu, podobnie jak dziesiątki tysięcy innych Żydów w […]
Awoda – służenie B-gu dla człowieka interesu obejmuje również wzbudzanie w sobie wiary i doskonałej ufności wobec Tego, Kto karmi i podtrzymuje wszelkie ciało, że zapewni mu obfite środki do życia. Powinien być naprawdę spokojny i pogodny, jakby całe jego […]
Tragiczna saga uwięzienia Rabina Meira ben Barucha („MaHaRama”) z Rothenburga dobiegła końca, gdy jego ciało zostało wykupione 14 lat po jego śmierci przez Aleksandra ben Szlomo (Susskinda) Wimpena. „MaHaRam” (1215?-1293) był wiodącym autorytetem Tory w Niemczech i jest autorem tysięcy […]
modlimy się o Pokój
Jorcait „Bacha” (1640) 20 Adar 20 to jorceit (rocznica śmierci) Rabina Joela Sirkesa (1561-1640). Mieszkał w Europie Środkowej. Piastował stanowiska rabinackie w Bełzie, Brześciu Litewskim i Krakowie. Opracował m.in. komentarz Bajit Chadasz („Bach”) do wielkiego dzieła halachicznego, Arba’ah Turim; Hagahot […]
Purim Vincenty (1616) W 1614 r. pełen nienawiści Vincent Fettmilch zorganizował atak na żydowską dzielnicę Frankfurtu, a następnie Żydzi zostali wypędzeni z miasta. Dzięki interwencji Cesarza dwa lata później pozwolono Żydom powrócić do miasta, gdzie zostali honorowo powitani natomiast Vincentego […]
21 Adar – Rocznica śmierci – jorcajt Rabbi Eliemelecha. Jest to dzień, w którym tysiące Chasydow z całego świata zwyczajowo (nieco mniej w tym roku z powodu pandemii) przyjeżdżają na jego grób w Leżajsku by pomodlić się, oddać pokłon… Wielki […]
Parsza Wajakel – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 35:1 – 38:20 Wajakel (וַיַּקְהֵל) — wyraz w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „i zgromadził”, występuje jako pierwszy wyraz (Księga Wyjścia 35:1). Parsza Wajakiel jest 22-m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania […]
Pojęcie „chasyd” jest pojęciem starożytnym. Mędrcy tak nazywali nawet Adama. Opisuje ono perfekcję i doskonałość intelektualną lub emocjonalną albo jedno i drugie. Jednakże w chasydzkiej filozofii Chabadu określenie „chasyd” odnosi się do osoby, która samookreśla własną tożsamość, jego nastawienie wobec […]
Ciechanów (w jidysz Czechanewe) to jedna z najstarszych osad na Mazowszu, w średniowieczu ważny gród obronny. Najwcześniejsze źródłowe ślady obecności tam Żydów pochodzą z początku XVI wieku. Na początku XIX wieku (1808) w Ciechanowie mieszkało 1194 Żydów; a w 1827 […]
Radom w języku jidysz – Rudem lub Rodem – to stary gród obronny ziemi sandomierskiej. Stary Radom otrzymał prawa miejskie w drugiej połowie XIII wieku, Nowy Radom – w 1364 roku. Żydzi pojawili się w mieście w XVI wieku, jednak […]
Ukończono kodeks prawa żydowskiego (1565) Rabin Josef Caro opublikował Szulchan Aruch, Kodeks Prawa Żydowskiego. Ta zwięzła kodyfikacja całego prawa żydowskiego, która ma dziś zastosowanie, była rozszerzeniem jego komentarza Beit Josef (patrz wpis dotyczący 11 Elul). Szulchan Aruch jest podzielony na […]
Ezechiel przepowiada upadek wrogów Izraela (1991) Tego dnia, rok po zburzeniu Świętej Świątyni, B-g przemówił do Ezechiela, aby lamentował nad faraonem, królem Egiptu i innymi wrogami narodu żydowskiego, przepowiadając ich ostateczny upadek. (Ezechiel, 32)
Mój ojciec powiedział: Jestem pewien, że kiedy chasyd znajduje się w bejt hamidrasz studiując lub recytując maamar z Chasydus innym chasydom, moi przodkowie są przepełnieni radością; a ich radość jest wystarczająca, aby zapewnić, jemu – temu chasydowi i jego dzieciom […]
Dzień 14 Adar 1 W latach „zwykłych” – nie przestępnych, dzień 14 Adar jest dniem Święta Purim, Święta, upamiętniającego ocalenie Żydów od zagłady, którą przygotowywał Haman swoim dekretem w roku 3405 od stworzenia (356 pne). W roku przestępnym – […]
Baal Szem Tow zwykł nauczać swoich uczniów podczas regularnych sesji nauki Gemary. Jego styl studiów wyróżniał się swoją precyzją i błyskotliwością, obejmował m.in.studium dzieł Rambama, Alfasi, Rosz i innych komentarzy Riszonim (wczesnych komentatorów) związanych z badanym tekstem Gemary. Baal Szem […]
Przusucha (w jidysz Pszische) to wyjątkowo ciekawe miasteczko z trzema rynkami: polskim, niemieckim i żydowskim, których wzajemna relacja dobrze pokazuje złożone stosunki etniczno-religijne w dawnej Polsce i wca- le niewspółczesną wielokulturowość. Ciekawe Miejscowe Muzeum im. Oskara Kolberga (Al. Jana Pawła […]
Alter Rebe raz wezwał młodego ucznia Magida i powiedział mu – swoją „starą piosenkę”: „Moja Micwa – to uczyć swoje dzieci.”; Twoja Micwa – to utrzymanie i zapewnienie godnego żywota swojej rodzinie. Zamieńmy się – dam ci to, czego potrzebujesz, abyś spełnił […]
Nie ma najmniejszego cienia wątpliwości, iż gdziekolwiek stąpają nasze stopy, wszystko po to, aby oczyścić i rozjaśnić świat słowami Tory i tefila (modlitwy). My, wszyscy naród Izraela, jesteśmy wysłannikami B-ga, każdy z nas – jak zarządziła Boska Opatrzność dla każdego […]
Parsza Tecawe – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 27:20 – 30:10 Tecawe (תְּצַוֶּה) — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „A rozkażesz…”, występuje jako pierwszy wyraz (Księga Wyjścia). Parsza Tecawe jest 20-m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania w […]
Tosfot Jomtow mianowany Rabinem Krakowa (1644). Pierwszy z Adar (I) jest obchodzony przez potomków Rabina Jomtowa Lipmana Hellera (1579-1654) jako dzień dziękczynienia za jego wyzwolenie i odrodzenie po uwięzieniu w Wiedniu w 1629 roku. Rabin Jomtow Lipman był jedną z […]
Tragedia Kolumbii; Zginął izraelski astronauta (2003) Rankiem 1 lutego 2003 r. prom kosmiczny Columbia, wracający z misji STS-107, uległ awarii i zniszczeniu po ponownym po powrocie na Ziemię, 16 minut przed planowanym lądowaniem. Zginęli wszyscy członkowie załogi, w tym Ilan […]
Parsza Teruma – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 25:1 – 27:19 Teruma (תְּרוּמָה) — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „danina, datek”, występuje jako dziewiąty wyraz (Księga Wyjścia – Szmot, 25:2). Parsza Teruma jest 19-m w kolejności tygodniowym […]
Proroctwo Zachariasza (351 p.n.e.) „24 dnia 11 miesiąca, czyli miesiąca Szwata, w drugim roku panowania Dariusza Meda, słowo B-że przyszło do Zachariasza, syna Berechiasza, syna proroka Ido, mówiąc:”Wrócę do Jerozolimy w miłosierdziu, Mój Dom zostanie w nim zbudowany … a […]
Parsza Jitro – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 18:1 – 20:23 Jitro (יִתְרוֹ) — jest to imię własne kapłana Midianu, teścia Mojżesza, wyraz jako pierwszy w tym rozdziale, określa nazwę Parszy (Księga Wyjścia 18:1). Parsza Jitro jest 17 […]
Dear Friends! We kindly ask you to confirm your presence for prayers and meals (sms / whatsapp – +48792600994) Every meal is charged – USD 18 per person (at least). *************************************************************************************** *דני פולנד – סיורים והסעות לישראלים*. […]
Dzień urodzin „Chofeca Chaima” – Rabina Izraela Meira Kagana (1838–1933) Chofec Chaim – wybitny uczony Tory, pietysta i żydowski przywódca z Radina (Polska). Znany powszechnie jako Chofec Chaim, rabin Israel Meir Kagan (1839-1933) był talmudystą, rabinem i decydentem prawa żydowskiego […]
Ostrołęka (w jidysz Ostrolenke) miała prawa miejskie już przed 1373 rokiem. Jednak do schyłku XVIII wieku miasto było dla Żydów zamknięte. W 1808 roku 99 mieszkających tam Żydów stanowiło zaledwie 5% ogółu populacji. W kolejnych latach gmina żydowska szybko rosła i […]
Parysów (w jidysz Porisow) uzyskał prawa miejskie w 1538 roku, ale nigdy nie rozwinął się w większy czy ważniejszy ośrodek miejski. W 1827 roku miasteczko liczyło 786 mieszkańców, z czego 220 (28%) było Żydami. W XIX wieku ten odsetek stopniowo wzrastał. […]
Piaseczno – (w jidysz Piaseczna) to osada z XIII wieku, od 1429 roku miasto na prawie chełmińskim. Jak wiele sąsiednich miast, Piaseczno było wielokrotnie niszczone przez wojny i pożary. W końcu XVIII wieku mieszkało tam około 500 osób. W 1808 roku […]
Płock (w jeż. jidysz też Plock) to jedno z najstarszych polskich miast, wczesne biskupstwo i stolica województwa, a jednocześnie jedna z najstarszych gmin żydowskich w Polsce. W średniowieczu Płock nierzadko dorównywał znaczeniem Warszawie. Zniszczenia XVII wieku okazały się szczególnie okrutne […]
Dlaczego w hebrajskim kalendarzu są przyjęte babilońskie nazwy miesięcy żydowskich? W epoce przedbabilońskim znajdujemy w Torze tylko cztery miesiące w kalendarzu, które są identyfikowane według nazw: Pierwszy miesiąc – Nissan: Awiw (1) Drugi miesiąc – Ijar : ZiW (2) Siódmy […]
Charakteryzując podstawowe idee chasydyzmu trzeba jednak pamiętać, że chasydyzm nigdy nie wypracował wspólnej doktryny, a więc trudno go zamknąć w jakimkolwiek kanonicznym zespole koncepcji teologicznych. Wszystkie idee, włącznie z wymienionymi powyżej założeniami, bywały przyjmowane, odrzucane lub modyfikowane w różnych grupach, […]
Od połowy XIX w. do wybuchu II Wojny Światowej, chasydzi stanowili większość społeczności żydowskiej na Mazowszu. To właśnie z mazowieckich miast i miasteczek wywodzi się wiele słynnych dynastii chasydzkich i choć od dawna nie działają one w Polsce, to do […]
Szczególnie w tych dniach, gdy dzięki dobroci B-ga stoimy na progu odkupienia, musimy dołożyć wszelkich możliwych starań, aby wzmocnić każdy aspekt naszej religii. Micwot należy przestrzegać i spełniać b’hidur – z „pięknem” wykraczającym poza minimalne wymagania. Tradycje powinny być skrupulatnie […]
Torą w swoich rozdziałach Waera oraz Bo opisuje 10 plag, które Najwyższy zesłał na Egipt – Micraim, by uparty faraon wreszcie wyswobodził naród żydowski. Dlaczego właśnie 10 plag egipskich? Objaśnienia na podstawie nauk naszych mędrców: Wiemy, że B-g nie robi […]
Parsza Miszpatim – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 21:1 – 24:18 Miszpatim (מִּשְׁפָּטִיםֹ) — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „prawa” (l.m. rzeczownika „prawo”), występuje jako pierwszy rzeczownik w tej parszy (Księga Wyjścia 21:1). Parsza Miszpatim jest 18 […]
Należy czytać słowa Tory, recytować Tehillim lub werbalnie powtarzać Misznę, kiedy tylko jest to możliwe, aby wzmocnić istnienie Stworzenia, aby zostać ocalonym od chibut hakever1 i kaf hakela i zasłużyć na wszystkie najwyższe objawienia.
Nie ma bardziej mylnego i szkodliwego dla Żydów, niż panująca opinia, że Żydem jest ten, kto „wyłącznie się modli i przesiaduje w synagodze”. Taka opinia doprowadza do wniosków, że niektórzy Żydzi są „bardziej żydowscy”, inni „mniej żydowscy”, a wielu Żydów […]
Miesiąc Szewat według hebrajskiego kalendarza. Chociaż nie jest tak dobrze znany jak hebrajskie miesiące Tiszrej, kiedy świętujemy Rosz HaSzana oraz Nissan, kiedy świętujemy Pesach, Szewat jest miesiącem obfitującym w symbolikę i znaczenia. 1. Jest to jedenasty miesiąc w Torze Tora […]
Pierwszy autorytatywny zbiór prawa żydowskiego – uzupełnienie do ksiąg Tanachu, który ukazał się w formie pisemnej w oparciu o tradycję ustną przekazywaną z nauczyciela na ucznia. Forma pisemna była konieczna w związku z narastającymi prześladowaniami ludności żydowskiej było coraz trudniej […]
Według Rabina Judy (cytowanego w Talmudzie, Bawa Mecia 106b), na dzień 29 Tewet przypada koniec zimy. (Zgodnie z Księgą Rodzaju 8:22, rok składa się z sześciu dwumiesięcznych „pór roku”: pora siewu, żniwa, zimno, upał, lato i zima). Owoce Ziemi Świętej […]
Parsza Bo – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 10:1 – 13:16 Bo — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “Idź”, występuje jako pierwsze słowo, gdy B-g przemawia do Mojżesza (Księga Wyjścia 10:1). Parsza Bo jest 15-m w kolejności […]
Słowo „koszerny” w języku hebrajskim oznacza „odpowiedni” lub „właściwy”, „dozwolony” Gdy by zapytać kogokolwiek „z ulicy” o opisanie – co to jest koszerne jedzenie, często można usłyszeć, że jest to jedzenie „pobłogosławione przez rabina”. Jednak słowo „koszerne” oznacza, że jest […]
Midrasz do Księgi Szmot. Napisany w większości po hebrajsku, wyjaśnia wersety Pisma Świętego, podaje wiele dodatkowych historii i wyjaśnia kwestie moralne, które wynikają z tekstu. Po raz pierwszy wydrukowany w Konstantynopolu w 1512 r. wraz z midraszami do pozostałych ksiąg […]
Rabin Menachem M. Schneerson Lubawicz 770 Eastern Parkway Brooklyn, N.Y. 11213 B”H 25 szewat, 5736 [27 stycznia 1976] Brooklyn, N.Y. Brooklyn, N.Y. Mr. Mordechai Shoel Landow Miami Beach, Floryda. Szolom Ubrocho, Od naszego wspólnego znajomego, Rabina Szoloma Bera Lipskara, dowiaduję […]
Kim są chasydzi i czym jest chasydyzm? O chasydach, genezie nauki chasydzkiej – chasydyzmie i głównych kierunkach jego rozwoju. Wśród Żydów aszkenazyjskich (głównie osiedleńcy z żydowskich społeczności europejskich) szczególnie rozpowszechniony jest ruch chasydzki. Ruch chasydzki powstał na Podolu około połowy […]
Jesteś przedsiębiorcą i produkujesz żywność? Chcesz by Twoje wyroby miały Certyfikat Koszerności? Skontaktuj się z nami, a przed tym wypełnij podane niżej aplikacje i wyślij je mailem na adres: office@chabad.org.pl EK-Kosher_application_form.doc EK-Ingredients_form.docx […]
Jestem żydówką, ale nie jestem religijna. Zapalam świece w piątkowy wieczór, ale nie przestrzegam szabasu. Nie jem wieprzowiny, ale mieszam produkty mleczne i mięsne. Nie znam hebrajskich modlitw, ale rozmawiam z B-giem. Istnieje jednak obszar życia, w którym jestem żydówką […]
Aszkenazyjczycy, inaczej Żydzi aszkenazyjscy – Żydzi pochodzący z rejonów Europy Środkowej, zamieszkujący Europę Środkowo-Wschodnią – Niemcy, Polska, Białoruś, Litwa, Ukraina i Rosja to kraje, w których ci ludzie żyli przez wiele stuleci. Termin pochodzi od słowa „Aszkenaz” – semickiej nazwy […]
Każde z 12 plemion ma swoją specyficzną energię, którą musi zamanifestować na tym świecie. W części Tory Wajechi – która zamyka Pierwszą Księgę Tory – Chumaszu Mojżeszowego – Bereszit / Ks. Rodzaju czytamy, jak nasz Praojciec Jaakow na łożu […]
Parsza Szmot – Księga Szmot – (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rodziały 1:1 – 6:1 Szmot — w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza “imiona”, występuje jako drugi zwrot w parszy. Ta Parsza jest 13. tygodniowym fragmentem czytania Tory w cyklu rocznym […]
Parsza Wajechi – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 47:28–50:26 Wajechi – w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „i żył”, jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza Wajechi jest 12-ą i ostatnią Księgi Bereszit w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu […]
Dnia 9 Tewet roku Saddam Husajn powieszony (rok 2006 według kalendarza greg.) Po uznaniu go winnym zbrodni przeciwko ludzkości, iracki dyktator w latach 1979–2003 Saddam Husajn został skazany na śmierć. Hussein był odpowiedzialny za inwazję na Kuwejt, która wywołała pierwszą […]
Alfred Dreyfus zwolniony z wojska (1895) Alfred Dreyfus, kapitan armii francuskiej, został fałszywie oskarżony o zdradę, głównie ze względu na swoją żydowską tożsamość. W tym dniu został formalnie pozbawiony rangi, po czym został deportowany na „Wyspę Diabła”, gdzie przebywał ponad […]
Śmierć Jakuba Franka (1791) Jakub Frank twierdził, że jest reinkarnacją oszukańczego Mesjasza Szabtaja Cwi. W połowie XVIII wieku starał się stworzyć nową religię, która łączyłaby zarówno judaizm, jak i chrześcijaństwo, prowadząc do powstania sekty frankistów, skupionej w Polsce. Wielu ówczesnych […]
Tewet jest dziesiątym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan. Jego nazwa, o której jest mowa w Księdze Estery, pochodzi z Babilonii, a korzeń samego wyrazu – od hebrajskiego słowa „tow” – „dobry”. Na ten miesiąc przypadają ostatnie dni Chanuki. […]
Aleksander w Jerozolimie (313 p.n.e.) Dnia 21 Kislew roku 3448 od stworzenia świat (313 r.p.n.e.) doszło do historycznego spotkania pomiędzy Szymonem HaCadykiem i Aleksandrem („Wielkim”) Macedońskim. Samaryjczycy, zaciekli wrogowie Żydów, przekonali Aleksandra, że odrzucenie przez Żydów jego wizerunku w Świątyni […]
Historia Ezry Skriby przenosi nas prawie 30 stuleci wstecz, do czasu, gdy Żydzi powrócili z niewoli babilońskiej, odbudowali Beit-Hamikdasz i zaczęli żyć jako wolny naród na własnej ojczystej ziemi. W 3408 roku trwała budowa Drugiej Świątyni w Jerozolimie. Jerozolima ponownie […]
Sufganiyot Znana piekarnia w Jerozolimie wytwarza ich ponad 200,000 każdego dnia począwszy od miesiąca poprzedzającego Chanukę. 2 paczki suszonych drożdży 1/3 szklanki cukru 3/4 szklanki wody 1/4 szklanki soku pomarańczowego 1/3 szklanki margaryny 1/2 łyżeczka soli 4-5 szklanki mąki 3 […]
Parsza Wajeszew – Bereszit – בראשית (Ks. Rodzaju) 37:1–40:23 Wajeszew – w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „i osiadł”, jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza Wajeszew jest 9-ą w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu rocznym, odpowiednio – 9-ą w Księdze Bereszit. […]
Z listu mojego ojca*: 19 Kislew… święto, podczas którego „On odkupił naszą duszę w pokoju” [1] i dane nam oświecenie i witalność naszej duszy, ten dzień to Rosz HaSzana, ponieważ Chasyd zostawił nam w spadku przez naszych świętych przodków [2], […]
Rosz Haszana Chasydyzmu – Rosz Haszana le-Chasidut Dzień dziewiętnasty miesiąca Kislew jest obchodzony przez społeczność Chabad Lubawicz na całym świeci jako Rosz HaSzana Chasydyzmu. W tym dniu w 1798 roku, założyciel Chabad Lubawicz – Rabin Zalman Schneur z Liad (1745-1813), […]
Rabin Judah Książe – Jehuda HaNasi (188 n.e.) Rabin Judah Książe – znany również jako Rabbeinu Hakadosz („nasz święty mistrz”) lub jako Jehuda HaNasi – został mianowany nasi – duchowy i cywilny przywódca całej społeczności żydowskiej – po śmierci swojego […]
Talmud Babiloński skompletowany (475 n.e.) W pierwszych dekadach piątego wieku n.e., Raw Aszi (zm. 427 r.) oraz Raw Rawina I (zm. 421 r ) – wielcy żydowscy uczeni, mędrcy, talmudyści, prowadzili grupę Amoraj’ów (mędrcy Talmudu) zajmującą się pracami nad […]
Mój ojciec powiedział: Chassidus zmienia to, co istnieje, i odkrywa esencję natury. Esencja natury Żyda jest poza oszacowaniem i oceną, ponieważ jest on częścią Esencji (B-ga), a ktokolwiek ma w sobie choćby część Esencji, jest tak, jakby obejmował całość. Tak […]
Wędrowali z Bet El i byli jeszcze w pewnej odległości od Eufrat, gdy Rachel zaczęła rodzić, a jej prąd był trudny. Gdy rodziła z trudem, powiedziała jej położna: Nie bój się, masz syna! I było tak, gdy gdy wydawała ostatnie […]
Parsza Wajiszlach – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 32:4 – 36:43 Wajiszlach lub Waiszalach – w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „i wysłał”, jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza Wajiszlach jest 8-ą w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu […]
Człowiek powinien myśleć nad tym, jak wielkie są dobrodziejstwa Stwórcy: Tak wydawało by się nikła, istota, Człowiek, może sprawić wielką radość „Największemu ze wszystkich wielkich”, o którym napisano: „Nie da się ogarnąć rozumiem Jego Wielkość”. (1) Człowiek zatem powinien być […]
Dzień urodzin Rabina Szoloma DovBera z Lubawicz (1860). Piąty Lubawiczer Rebe, Rabin Szolom DowBer Schneersohn (znany pod akronimem „Rashab”), urodził się 20 dnia Cheszwan roku 5621 od stworzenia (1860). Po śmierci swojego ojca, Rabina Szmuela z Lubawicz, w 1882 r. […]
Majmonides odwiedza Jerozolimę ((1165)) Po opuszczeniu Maroka i przed osiedleniem się w Egipcie Majmonides odwiedził Jerozolimę i modlił się na miejscu Świątyni. Trzy dni później, 9 MarCheszwan, odwiedził Hebron i modlił się w Jaskini Machpela. Majmonides postanowił obchodzić te dwa […]
Przez 830 lat — od 833 do 423 p.n.e. i ponownie od 349 p.n.e. do 69 n.e. — na wzgórzu jerozolimskim stała okazała budowla, która była punktem styku nieba z ziemią. Budowla ta była dla Żydów Centrum życia społecznego, duchowego […]
Dzień 1 Cheszwan roku 827 p.n.e. udowa Świątyni została zakończona. Świątynia, której budowa zajęła siedem lat, została ukończona przez króla Salomona w miesiącu MarCheszwan (1 Król. 6:38), (aczkolwiek istnieją niektóre rozbieżności co do dokładności daty). (Poświęcenie zostało jednak przesunięte do […]
Rabin DowBer z Lubawicz (znany też jako Mitteler Rebe) urodził się w Łoźnej w Białej Rosji w 1773 r. 9 kislew. Jego ojcem był założyciel chasydyzmu Chabad, Rabin Schneur Zalman z Liadi. Rabin DowBer objął przywództwo w Chabad po śmierci […]
Aresztowanie Rabina DowBera z Lubawicz (1826) Rabin DowBer z Lubawicz został aresztowany z powodu fałszywych zarzutów sfabrykowanych przez zazdrosnego dalekiego krewnego. Wśród jego rzekomych „przestępstw” było to, że wysyłał pieniądze do tureckiego sułtana, który toczył wówczas wojnę z Rosją. Rabin […]
Darowizny na Miszkan (Przybytek Zboru) (1313 p.n.e.) Następnego dnia po zstąpieniu z góry Synaj w Jom Kipur, niosąc w rękach Tablice (drugie) z Dekalogiem, zebrał Mojżesz naród izraelski i przekazał im Życzenie Najwyższego – zbudować Miszkan, aby Szechina – B-ska […]
Porady Jitro dla Mojżesza (1313 p.n.e.) Dzień po zejściu Mojżesza z góry Synaj – dzień po Jom Kippur, jego teść Jitro spotkał go, próbującego w pojedynkę rozsądzić naród żydowski w związku z wykonaniem złotego cielca. To skłoniło go do udzielenia […]
Dzień przed Jom Kippur zgodnie z naszą tradycją jest uważany za Jom Tow, świątecznym dniem; bo chociaż jesteśmy przygotowani do bycia sądzonymi w niebiańskiej sali sądowej za nasze czyny w minionym roku, w sercu jesteśmy pewni, że B-g jest Miłosiernym […]
We wczesnych godzinach porannych dnia poprzedzającego Jom Kippur odbywa się ceremonia Kaparot („Pokuta”). Bierzemy żywego kurczaka (koguta dla samca i kurę dla samicy) i trzykrotnie okrążając go nad głową, oświadczamy: „To jest mój zamiennik, to jest moja wymiana, to jest […]
Dzień urodzin Zebuluna Zabulun, syn Jakuba i Lei (Księga Bereszit), dziesiąty z dwunastu synów – założycieli Dwunastu Plemion Izraela, urodził się dnia 7 miesiąca Tiszrei. Dożył 110 lat. (wg Jalkut Szimoni, Szemot, remez 162)
Szabat między Rosz haSzana a Jom Kipur nazywany jest Szabat Tszuwa – Szabatem Powrotu, ponieważ jego specjalna haftarah zaczyna się od słów Szuwa Izrael „Powrót Izraelu”, z proroctwa Ozeasza. Jest również określany jako Szabat Teszuwa, ponieważ przypada podczas Dziesięciu Dni […]
Zgodnie z tradycją, świąteczny stół w Rosz haSzana z pewnością musi zawierać główne płody Izraela jak: wyroby z pszenicy, jęczmienia oraz winogrona, daktyle, figi, oliwki, granaty. Mile widziane na świątecznym noworocznym stole również dania z: ryby, wszelkiej zieleniny (dokładnie sprawdzonej […]
Nabuchodonozor, król Babilonii, osiągnął swój cel. Całkowicie podbił Królestwo Judy i zniszczył jego stolicę Jerozolimę i jej najświętszą Świątynię . Zabił lub schwytał większość rodziny królewskiej i szlachty ziemi. Wyższe klasy narodu żydowskiego, w tym przywódcy kapłaństwa oraz główni oficerowie […]
Taszlich*- łowienie wiedzy Przed zachodem słońca drugiego dnia Rosz haSzana według pradawnej żydowskiej tradycji odprawia się ceremonię Taszlichu – symbolicznego odrzucenia grzechów. […]
Adam i Ewa (3760 p.n.e.) W dniu Tiszrei 1 – szóstego dnia Stworzenia – „B-g rzekł: Uczyńmy człowieka na Nasz obraz i podług podobieństwa Naszego i niech panują nad rybami morskimi i ptakami powietrznymi, nad bydłem i nad całą ziemią…” […]
Teszuwa oznacza powrót. W tradycji żydowskiej pokuta, skrucha i decyzja o naprawie nazywana jest „teszuwa”, hebrajskim słowem tłumaczonym jako „powrót”. Jednym z hebrajskich słów oznaczających grzech jest „chet”, co po hebrajsku oznacza „zboczyć z drogi”. Zatem idea pokuty w myśli […]
Przed zburzeniem Pierwszej Świątyni Prorok Jeremiasz przepowiedział słynne proroctwo (Jer. 29:10): „Tak bowiem powiedział B-g: Albowiem po ukończeniu siedemdziesięciu lat Babilonu będę o tobie wspominał i spełnię Moje dobre słowo wobec ciebie , aby przywrócić cię do tego miejsca.” I […]
Rabin Mosze, syn Alter Rebe, w wieku od 8 do 11 lat studiował w Gittin 67a (Talmud Babiloński – od tłum.) stanowiący o kształtowaniu prawości mędrców. Pewnego razu Rabin Szymon bar Jochai powiedział do niego: „Ucz się mój midot.” Rabin […]
Alter Rebe zinterpretował stwierdzenie: „Kto ocalił jedno życie (ludu) Izraela, jest tak, jakby ocalił cały świat”: Należy postrzegać Żyda, jak stojącego w pierwotnej myśli Adama Kadmona [pierwszego człowieka]. Tam każda dusza stoi razem ze wszystkimi pokoleniami, które mają zstąpić na […]
Zohar – Fundamentalne źródło Kabbały. Jest to mistyczny komentarz do Tory, napisany w dwóch językach: po aramejsku i hebrajsku. Według Arizala, Księga Zohar (w tłumaczeniu – Blask/ Jasność/Splendor) składa się z nauk Rabina Szimona bar Jochaja, który mieszkał w Erec Israel […]
Przed snem – Szma. Wszystko dobre, co się dobrze kończy…. Psychologowie badający sny mówią nam, że ostatnie pięć świadomych minut naszego dnia określa, o czym będziemy śnić w nocy. A wszyscy wiemy, że to, jak spaliśmy w nocy, w dużej […]