Waw Tishrei – (6 Tishrei) Jarceit Rebecyn Chany Schneersona (1879-1964), matki Lubawiczer Rebe. Jud Gimel Tishrei – (13 Tishrei) Jarceit Czwartego Rabina Chabad Lubawicza, Rabina Szmuela Schneersohna, znanego jako „Maharasz” (hebrajski akronim od „naszego mistrza rabina Szmuela”). Kaf Cheszwan – (20 […]
1. Jest to miesiąc 9 i zarazem 3 w kalendarzu żydowskim Rok żydowski ma (przynajmniej według Miszny „Rosz Hashanah”,1:1.) dwie „głowy” : Nissan na wiosnę i Tiszrei na jesień. Licząc od miesiąca Nissan, jest to dziewiąty miesiąc, a licząc od […]
Szydłowiec – w języku jidysz Szidlowece – to niewielka miejscowość należąca historycznie do ziemi sandomierskiej. Mimo dwukrotnie nadawanych praw miejskich, miasto nie rozwijało się zbyt intensywnie, a wojny i klęski naturalne jeszcze bardziej zahamowały rozwój miejscowości. Żydzi pojawili się tam […]
Krótka historia Szabatu. 1. Stworzenie „Na początku B-g stworzył niebo i ziemię”. (Bereszit,1:1) Przez sześć dni B-g tworzył. „B-g widział wszystko, co uczynił, a oto było to bardzo dobre; był wieczór i poranek, dzień szósty. Niebo i ziemia zostały ukończone, […]
Haftara lub haftorah w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „rozstanie, żegnanie” – są to fragmenty z ksiąg Proroków – Nevi’im Tanach’a. Określony fragment do parszy tygodnia publicznie jest czytany w synagodze jako część szabatowych modlitw porannych szacharit. Czytanie z haftary […]
Pirkei de Rabbi Eliezer („Rozdziały rabina Eliezera”) rabinackie opracowanie noszące imię Rabina Eliezera ben Gorkenus, wybitnego mędrca I-II wieki. Ten midrasz zawiera interpretacje epizodów z Tanachu i opowieści z życia przodków, komentarze do narracji Tory, a także rozwija i wyjaśnia […]
Rabin Szolom DowBer z Lubawicz opuszcza miasto Lubawicz (1915) Wraz z nadejściem armii niemieckiej podczas I wojny światowej R. Szolom DowBer i jego rodzina wyjechali z miasteczka Lubawicz, położonego w dzisiejszej Rosji w pobliżu granicy z Białorusią, do miasta Rostów. […]
Istnieje kilka szkół myślenia na ten temat, jakie to były próby zesłane Haszem. Na przykład, bazujące na opisach midraszowych jak m.in. Midrasz Tehilim, Pirkei d’Rabbi Eliezer i in. Listę dziesięciu prób Abrahama, zesłanych przez B-ga, sporządził również Majmonides / Ramabam. […]
Majmonides Wielki kodyfikator prawa Tory i filozofii żydowskiej, rabin Mosze ben Majmon („Majmonides”, znany również jako „Rambam”), skompilował to, co nazywa Shloshah Asar Ikkarim, „Trzynaście Podstawowych Zasad” wiary żydowskiej, jako wywodzi się z Tory. Majmonides odnosi się do tych trzynastu […]
Mosze Ben Maimon urodził się w Kordobie w Hiszpanii 14 dnia miesiąca Nissan (w krew Pesach) roku 4895 (1135 n.e.). Majmonides, rabbi Mosze ben Majmon, -Rambam, Abu Imran Musa Ibn Majmun, hebr. רבי משה בן מיימון, (ur. 4895 rok od […]
Sokołów Podlaski – (w jidysz Sokolow) był ważnym ośrodkiem osadnictwa żydowskiego już w XVII wieku, a w wieku XIX należał do większych skupisk żydowskich na pograniczu mazowiecko-podlaskim. W tym czasie ludność żydowska wahała się między 40 a 70% populacji miasta. Już na […]
HaJom Jom (hebr. – היום יום, „Dzień za Dniem…”) – jest to swoisty kalendarz na rok hebrajski 5703 (1942-1943), autorstwa Rabina Menachema Mendla Schneersona na życzenie jego teścia, Rabbi Josefa Ic’chaka Schneersona, w okresie zimy 1942 roku. Dla każdego dnia […]
Ukończono budowę Świątyni (827 p.n.e.) Dnia 1 MarCheszwan roku 827 p.n.e. Świątynia, której budowa zainicjowana przez Króla Salomona zajęła siedem lat, została ukończona* (Ks.Królów 1, 6:38), Poświęcenie Świątyni zostało jednak przesunięte na miesiąc Tiszrei następnego roku. Pierwsza Świątynia była centralnym […]
Rabin Don Icchak Abrabanel, 1437-1508 Żydowski filozof, rabin, teolog i finansista i polityk. Zajmował się egzegezą tekstów Tanach. Komentator biblijny Abrabanel urodził się w Lizbonie. Był dworzaninem i ministrem Portugalskiego Króla Alfonso V. W wyniku intryg dworzan Króla, przeciwko Abrabanelowi […]
Wykład Rabina Szaloma Dow Ber Stamblera w synagodze łódzkiej na temat rozdziałów Tory: Noach, Lech Lecha. „Każdy człowiek, póki nie jest osądzony, jest sprawiedliwy…”
Mężczyzna zamówił parę spodni szytych na miarę przez doświadczonego krawca. Gdy przyszedł odebrać spodnie, krawiec przeprosił, że nie są jeszcze gotowe. Dość zdenerwowany, dżentelmen zauważył: „B-g stworzył cały świat w siedem dni. Ile czasu zajmuje zrobienie jednej pary spodni?!” Na […]
Święto Sukot, upamiętniające troskę Wiekuistego o naród żydowski podczas ich 40-letniej podróży przez pustynię (1313-1273 p.n.e.), obchodzone jest przez siedem dni, począwszy od wigilii 15 Tiszrei. nakazano nam „mieszkać” w sukka – chatce o tymczasowej konstrukcji, pokrytej dachem z surowej, […]
Doktryna chasydzka wymaga, aby przed upomnieniem drugiego obcinać sobie „paznokcie”, aby drugiego nie pokaleczyć. „Oni (siły zła) chwytają za paznokcie”; każde pchnięcie to k’lipa i sitra achra. Po obcięciu „gwoździ” musi nastąpić „oblewanie rąk”, jak wyjaśnia to Chasyd1 – wywołanie […]
12 dni miesiąca Elul, począwszy od dnia 18 Elul mają szczególne znaczenie. Te 12 dni odpowiadają 12 miesiącom w odchodzącego roku (każdy dzień „jest jednym z miesięcy”). W tym okresie należy postarać się o pełną analizę swoich działań, czynów za […]
Jesziwa (hebr.: ישיבה w dokładnym tłumaczeniu -. ”siedzący” – jest to tradycyjna żydowska instytucja edukacyjna skoncentrowana na studiowaniu literatury rabinicznej, przede wszystkim Talmudu i Halachy (prawa żydowskiego); Tora i filozofia żydowska są studiowane równolegle. Nauka odbywa się zwykle poprzez codzienne grupowe […]
Prawo żydowskie nakłada na nas obowiązek*modlić się trzy razy dziennie: rano, po południu i wieczorem. Modlitwy te nazywane są: modlitwą poranną – szacharit, modlitwą popołudniową – mincha oraz modlitwa wieczorną (arwit lub maariw). Nasi mędrcy mówią nam, że zwyczaj modlenia […]
Rabi Hillel był znanym Chasydem. Podczas jednej ze swoich podróży, pewnego dnia zawitał do skromnego zajazdu, który prowadził niezamożny Żyd. Gospodarz uprzedził od razu z góry gościa, przepraszając zarazem, że ponieważ wszyscy mieszkańcy miasteczka wyszli do pracy w polu, prawdopodobnie […]
Żydzi marokańscy uratowani z portugalskiego podboju (1578) W 1578 roku armia portugalska pod dowództwem króla Sebastiana I połączyła siły ze zdetronizowanym marokańskim sułtanem Abdallahem Mohammedem, który pragnął odzyskać tron po swoim wuju Abd al-Maliku. Zwycięstwo portugalskiego króla nieuchronnie doprowadziłoby do […]
Mojżesz wstępuje na Synaj na 40 dni (1313 r.p.n.e.) Wczesnym rankiem 1 Elul roku 2448 od stworzenia świata (1313 r.p.n.e.) Mojżesz ponownie wszedł na górę Synaj, zabierając ze sobą kamienne tablice, które wyciął według rozkazu Haszem ( patrz kartkę z […]
Micwa udzielania pożyczek. Udzielanie pożyczek potrzebującym – jest to wielka micwa – przykazanie Stwórcy (omawia m.in. rozdz. bieżącego tygodnia Ree, 15:7-8). Jak czytamy tu: „Jeżeli znajdzie się wśród was osoba potrzebująca, spośród waszych braci, w jednym z waszych miast, na […]
Aszkenazyjczycy, Sefardyjczycy i Mizrahim….. Dziś porozmawiamy o Mizrahi. Kim są Żydzi Mizrahi? Choć często myleni z Żydami sefardyjskimi, Żydzi Mizrahi (Mizrachijczycy) mają osobne dziedzictwo na Bliskim Wschodzie. Mizrachijczycy – Żydzi Mizrahi są często myleni z Żydami Sefardyjskimi (ponieważ mają […]
Odejście z tego świta Rabina Mordechaja ben Hillela (1298) R. Mordechaj ben Hillel był wybitnym uczonym mieszkającym w Norymberdze w Niemczech. Jest autorem słynnego kompendium halachicznego, znanego jako Mordechaj, zawartego we wszystkich standardowych drukach Talmudu. R. Mordechaj, jego żona i […]
O Świątynnej Menorze, której duchowe światło świeci do dziś.: B-g nakazał: w Przybytku (Miszkanie) a następnie w Świątyni Jerozolimskiej powinny znajdować się święte światła. Oprócz Świętej Arki, stołu na chleby pokładne, dwóch ołtarzy (jeden złoty i jeden miedziany) oraz kadzi […]
Rebe Cemach Cedek wyjaśnił związek ognia i wewnętrznej Tory. Tora wewnętrzna dodaje witalności Torze Objawionej. Gdy człowiek studiuje halachę i wie, że po 120 latach na ziemi ta sama halacha będzie w gan eden, to dodaje mu trochę ognia.
RAMA – Rabin Mosze Iserles (znany właśnie jako Rama) – 1525-1572. Rabin Polski. Był rabinem Krakowa. Wybitny autorytet halachiczny. M.in. prawo Żydów aszkenazyjskich bazuje na jego opiniach. RAMA jest autorem „Mapy”, komentarza do Szulchan Aruch i „Darkei Mosze”, komentarza do […]
„Mów o nich, gdy jesteś w domu twoim…” (Dwarim, 6:7). Nasi mędrcy (1) wyjaśniają, że „mów o nich” odnosi się do słów Tory. Jednak w samym studiowaniu Tory jest wiele stopni i wszystkie te stopniowania są tutaj wyjaśnione: „Gdy jesteś […]
W roku 1263, dnia 12 Aw nakazu Króla James’a I z Aragonii (Hiszpania) Nachmanides (Rabin Mojżesz ben Nachman, 1194-1270) został zmuszony do udziału w toczącej się w obecności Króla publicznej debacie przeciwko Żydowi, który (pod przymusem) przeszedł na chrześcijaństwo, Pablo […]
Szabat przed Tisz’a B’Aw (Szabat Proroctwa/Szabat Wizji) 🕍 Szabat Chazon („Szabat [wizji]” שבת חזון) bierze swoją nazwę od Haftary, która jest czytana w Szabat bezpośrednio przed żałobnym postem Tisza B’Aw, od słów nagany i zagłady pochodzących od Izajasza w Księdze […]
Rocznica odejścia z tego świata Rabina Chaima Ozera Grodzińskiego (1940 rok) Rabin Chaim Ozer Grodziński (24.08.1863 – 9.08.1940) przez ponad pięćdziesiąt lat był rabinem prestiżowej gminy żydowskiej w Wilnie na Litwie. Był wybitnym uczonym i autorem Achiezer, zbioru responsów halachicznych. […]
Sochaczew – (i tak samo w jidysz) wiąże swe początki z średniowiecznym grodem obronnym, od XIII wieku rozwijał się również jako ośrodek administracyjny. Po okresie rozkwitu w XVI wieku, jak wiele innych okolicznych miejscowości, Sochaczew podupadł w XVII wieku, w kolejnym […]
Szabbetai Zwi (lub też Szabataj Cewi – שבתי צבי) (1626-1676 był sefardyjskim Żydem, kabalistą i rabinem. Jednak przebiegle udawał – głosił, że jest mesjaszem. Szabataj Ćwi zdołał zwieść tysiące Żydów, by uwierzyli, że jest długo oczekiwanym odkupicielem. Urodzony w Turcji, […]
Chór i Orkiestra Lewitów: co, kto i jak? W okresie Trzech Tygodni Żałoby, gdy opłakujemy zniszczenie Świątyń, zwyczajem jest poznawanie praw dotyczących Świątyń, by przypomnieć, poznać, przyspieszając tym samym odbudowę Świątyni Jerozolimskiej, odkupienie, wyzwolenie. Punktem kulminacyjnym służby modlitewnej […]
Z dziejów historii Sierpc (w jidysz Szeps) otrzymał średzkie prawa miejskie w 1322 roku, ponownie lokowany na prawie magdeburskim został w 1389 roku. W XVIII wieku w Sierpcu istniała już gmina żydowska. W 1808 roku tamtejszych 784 Żydów stanowiło 62% […]
– ”Tehillim” – znane jest również jako „Psalmy” zajmuje bardzo ważne miejsce w bibliotece żydowskiej religijnej literatury. Nazwa „Tehilim” w tłumaczeniu z języka hebrajskiego – תהילים – oznacza „chwała” lub „sława”. Księga składa się z wielu pochwał i błagań i […]
Ezechiel (Yechezkel) był prorokiem, który mieszkał w Babilonii w czasie zburzenia Pierwszej Świątyni. Wśród jego bardziej znanych proroctw, które zostały zebrane w Księdze Ezechiela, są jego wizje B-skiego Rydwanu, Doliny Suchych Kości i Trzeciej Świątyni. Ezechiel urodził się w Ziemi […]
Jest to halachiczny midrasz do Księgi Szmot (Ks.Wyjścia) Mechilta ujawnia nam, w jaki sposób mędrcy Miszny studiowali wersety Tory i wyciągali z nich wnioski halachiczne. W tłumaczeniu słowo „mechilta” oznacza „miarę, metodę”, ponieważ interpretacja Tory odbywa się poprzez „trzynaście sposobów […]
Siedlce (w jidysz Szedlic), choć istniały jako osada rolna być może już w X wieku, dość późno uzyskały prawa miejskie, bo dopiero w 1547 roku. W tym też czasie w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi. Chasydzka izba modlitwy istniała w Siedlcach […]
Studiując cotygodniową parszę, dwa razy tekst i raz Targum Onkelos, przeglądamy wers po wersecie. Czytamy również haftorę; dwa, w przypadku Szabat-Rosz Chodesz lub parafii łączonej itp. Odpowiedź Alter Rebe na młodego geniusza, słynącego z talentów intelektualnych, podczas jego pierwszego jechidus […]
„…B-g, który wyrwał mnie z łap lwów i niedźwiedzi, wybawi mnie również z ręki tego Filistyna….». Rzekł więc Szaul do Dawida: «Idź, niech B-g będzie z tobą!» (Księga Samuela Alef, 17:37) Słynna, opisana w Tanache, walka Dawida z Goliatem to […]
Rebe przybywa do USA (1941) Po ucieczce z okupowanego przez nazistów Paryża i wielu niebezpiecznych miesiącach we Francji, Vichy, Lubawiczer Rebbe, Rabin Menachem Mendel Schneerson (1902-1994) i jego żona, Rebecyn Chaja Muszka (1901-1988), weszli na pokład statku Serpa Pinto w […]
Rabin Chananja ben Tradion został stracony dnia 27 Siwan (II wiek n.e.) Rabin Chananya ben Tradyon, jeden z „dziesięciu męczenników” Gdy Rzymianie dowiedzieli się, że Rabin Chananja naucza wyjętej spod prawa Tory, schwytali go, owinęli w zwój Tory, ułożyli wokół […]
Warto wiedzieć – kilka biblijnych faktów o Miriam. * Miriam: (1400-1274 pne) Prorokini, córka Amrama i Jochebed, starsza siostra Aarona i Mojżesza. * Miriam była jedną z 7 prorokini Biblii Talmud wymienia siedem prorokini w tradycji żydowskiej: Sarę, Miriam, Deborah, […]
Alter Rebe wyjaśnia (w Tanya rozdział 3), że trzy zdolności intelektu, chochma-bina-da’at i siedem sił emocjonalnych, ewoluują z dziesięciu niebiańskich Sefirot. Wszystko to odnosi się do nefesz, ruach i neszamy (trzech aspektów duszy), które są spowite w ciało człowieka. Jednak […]
Wśród aforyzmów mojego dziadka: Struktura intelektualna i emocjonalna chasyda jest zgodna z jego pierwszym jechidus z jego Rebe. Pierwszy jechidus (*) jest zgodny z esencją charakteru chasyda. Rebe zaleca kolejność awody (służby B-gu) odpowiednią do natury esencji chasyda. (*) Dusza […]
TANJA (LIKUTEI AMARIM) Księga napisana przez Rabina Szneur-Zalmana (Alter Rebe) z Liad, założyciel ruchu Chabad, stał się jednym z najważniejszych kamieni milowych w żydowskiej historii Nowego Czasu. „Tora chasydyzmu” Księga Tanja (inna nazwa to „Likutei Amarim”) została napisana przez jednego […]
Chasydzki szlak Mazowsza – Siedlce: (w jidysz Szedlic), choć istniały jako osada rolna być może już w X wieku, dość późno uzyskały prawa miejskie, bo dopiero w 1547 roku. W tym też czasie w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi. Chasydzka […]
Raw Chaim Josef Dawid Azulai znany też jako Hida (1724 – 1806) Rabin, komentator talmudyczny i uznany bibliofil. Urodził się w Jerozolimie w rodzinie rabinicznej. Uczeń Rawa Chaima ben Atara. Jedną z jego najsłynniejszych ksiąg jest Szem ha-gdolim, zbiór biografii […]
Jorcajt – rocznica śmierci „Kaf Hachaim” (1870 – 1939) Rabin Jaakow Chaim Sofer, lepiej znany jako Kaf Hachaim (nazwa monumentalnego dzieła halachicznego, którego jest autorem), urodził się w Bagdadzie w 1870 roku. W młodości studiował Torę pod kierunkiem ówczesnych mistrzów […]
Aszkenazyjczycy, Sefardyjczycy i Mizrahim….. Dziś porozmawiamy o Sefardyjczykach. Kim są Żydzi Sefardyjczycy i Sfaradim ? W wąskim sensie tak nazywamy Żydów, którzy żyli na Półwyspie Iberyjskim i ich potomków. W szerszym znaczeniu do Żydów – Sefardyjczyków zalicza się także tych […]
Pięćdziesiąt pięć lat temu, 24 dnia Ijar 5727-1967, Rebbe rozpoczął kampanię Tefilin. Niektórzy kwestionowali sens i korzyści z „jednorazowego’ założenia tefilin Żydowi, który nie jest osobą konsekwentnie przestrzegającą przykazania Tory, i „wynoszenia tej micwy na ulice”. W tym przemówieniu Rebbe […]
Tosafot – jest to zbiór komentarzy do Talmudu, napisanych we Francji i Niemczech w XII-XIII wieku. Znani autorzy Tosafot to Rabin Jaakow Tam, Rabin Szimszon ben Awraham z Sans, Rabbi Icchak (zwany też Ri). Komentarz ten drukowany jest w niemal […]
Rabin Menachem Ha-Meiri (1249–1310) Talmudysta i autor kilku dzieł, urodzony w Prowansji we Francji. Jego monumentalne dzieło Beit ha-bhira, napisane wyraźnym stylem, podsumowuje dyskusje na temat Talmudu i komentarze czołowych rabinów poprzednich pokoleń.Pomimo wysokiego statusu, praca ta pozostawała nieznana przez […]
Rabin Dawid Kimhi, znany również pod akronimem „Radak” (1160 – 1235) był średniowiecznym Rabinem, komentatorem biblijnym, filozofem i gramatykiem Tanach’u z Prowansji (współczesna Francja). Autork eseju z gramatyki hebrajskiej, obejmującej wiele tematów – „Michlol”, a także słownika głównego „Sefer Ha-Szoraszim”. […]
Wyzwolenie Dachau (1945) Dachau był pierwszym niemieckim nazistowskim obozem koncentracyjnym, na którym wzorowały się inne obozy koncentracyjne. W czasie wojny w Dachau mieszkało 200 tys. Żydów. Ponad 30’000 zginęło, a dziesiątki tysięcy zmarło z powodu warunków i rozprzestrzeniania się chorób […]
„Ustawy norymberskie” zostały uchwalone na Węgrzech w 1939roku Nazistowskie ustawy norymberskie, pozbawiające Żydów praw obywatelskich, zostały uchwalone przez rząd nazistowskich Niemiec w 1935 r. W 1939 r., 16 Ijar, weszły one w życie na sprzymierzonych z nazistami Węgrzech. Na zdjęciu: […]
Rabin, nauczyciel prawa i kompilator wielu książek, głównie z zakresu halachy. Urodzony w Bobrujsku, w wieku 27 lat został rabinem Nowozybkowa, w wieku 45 lat został rabinem Nowogródka, gdzie pracował przez 34 lata do śmierci. Jego głównym dziełem halachicznym jest […]
Odejście z tego świata Arcykapłana Eliego (891 p.n.e.) Eli, arcykapłan, zmarł, gdy dowiedział się, że Święta Arka zawierająca Tablice została zdobyta przez Filistynów i że jego dwaj synowie zginęli w bitwie. Eli był trzynastym w linii „Shoftim” („sędziów”), którzy przewodzili […]
Odejście z tego świata Rif (1103) Rabin Isaac Al-Fasi (1013-1103), znany pod akronimem „Rif”, był jednym z pierwszych kodyfikatorów Talmudu. W 1088 został zmuszony do opuszczenia rodzinnego miasta Fez w Maroku do Hiszpanii, gdzie objął stanowisko rabina w Alusina (Lucene).
Jest to wczesny komentarz rabiniczny do Pięcioksięgu Mojżeszowego noszący imię Rabina Tanchuma, mędrca talmudycznego z IV wieku, często cytowany w tym dziele. Ten midrasz zawiera interpretacje tekstu i historii, wyjaśnia narrację Tanachu, a także mówi o zasadach moralnych. Tanchuma jest […]
Serock: (w jidysz też Serock) otrzymał prawa miejskie w 1417 roku. Żydzi pojawili się w mieście w XVII wieku, ale na stałe zaczęli się osiedlać dopiero pod koniec XVIII wieku. W 1781 roku mieszkało tam 7 rodzin żydowskich. W 1808 […]
Dzień 3 Ijar, 18 Omer – Jom HaZikaron to Izraelski Dzień Pamięci, który jest oficjalnym dniem pamięci poległych żołnierzy i cywilów, którzy padli ofiarą terroryzmu. W synagogach odmawiane są specjalne poświęcone Jom HaZikaron modlitwy. Obejmują one m.in. motyw Techolim 9: […]
Nowy Dwór Mazowiecki – po hebrajsku Sade Chadasz, w jidysz Nowidwor – istniał już w XIII wieku, w 1374 roku uzyskał prawa miejskie. Żydzi mieszkali w Nowym Dworze od XVI wieku, ale większe skupisko powstało dopiero pod koniec XVIII wieku. […]
Otwock(w jidysz też Otwock) był do początku XX wieku wsią, od schyłku XIX stulecia popularnym letniskiem przyciągającym głównie mieszkańców Warszawy. W 1916 roku uzyskał prawa miejskie i dopiero wtedy gwałtownie zaczęła powiększać się żydowska społeczność miasteczka. W 1908 roku było […]
Radzymin (w jidysz Radzamin lub Radomin) uzyskał prawa miejskie w 1475 roku, co nieznacznie zmieniło status tej niewielkiej miejscowości. W 1859 roku miasto miało 129 domów, z czego 5 murowanych. Mieszkało tam wtedy 2389 osób, z czego 1281 (54%) to […]
27 Nissan, 12 Omer Dzień Pamięci Ofiar Holokaustu – Jom HaSzoah. Powstanie w Getcie Warszawskim (1943) Latem 1942 r. wywieziono z Warszawy do Treblinki ok. 300 tys. Żydów. Gdy informacje o masowych mordach w obozie śmierci dotarły do Getta Warszawskiego, […]
Rebbe o Holokauście Co Rebbe powiedział (i nie powiedział) o Holokauście Tak jak miliony jego pokolenia, Lubawiczer RebBe był osobiście dotknięty Holokaustem. Jego młodszy brat DowBer został zastrzelony i wrzucony do masowego grobu, podobnie jak dziesiątki tysięcy innych Żydów w […]
Awoda (służenie) dla biznesmena obejmuje wzbudzanie w sobie wiary i doskonałej ufności w Tego, który karmi i podtrzymuje wszelkie ciało, że zapewni mu obfite środki do życia. Powinien być naprawdę szczęśliwy i pogodny, jakby całe jego utrzymanie było już w […]
Tragiczna saga uwięzienia Rabina Meira ben Barucha („MaHaRama”) z Rothenburga dobiegła końca, gdy jego ciało zostało wykupione 14 lat po jego śmierci przez Aleksandra ben Szlomo (Susskinda) Wimpena. „MaHaRam” (1215?-1293) był wiodącym autorytetem Tory w Niemczech i jest autorem tysięcy […]
modlimy się o Pokój
Jorcait „Bacha” (1640) 20 Adar 20 to jorceit (rocznica śmierci) Rabina Joela Sirkesa (1561-1640). Mieszkał w Europie Środkowej. Piastował stanowiska rabinackie w Bełzie, Brześciu Litewskim i Krakowie. Opracował m.in. komentarz Bajit Chadasz („Bach”) do wielkiego dzieła halachicznego, Arba’ah Turim; Hagahot […]
Purim Vincenty (1616) W 1614 r. pełen nienawiści Vincent Fettmilch zorganizował atak na żydowską dzielnicę Frankfurtu, a następnie Żydzi zostali wypędzeni z miasta. Dzięki interwencji Cesarza dwa lata później pozwolono Żydom powrócić do miasta, gdzie zostali honorowo powitani natomiast Vincentego […]
21 Adar – Rocznica śmierci – jorcajt Rabbi Eliemelecha. Jest to dzień, w którym tysiące Chasydow z całego świata zwyczajowo (nieco mniej w tym roku z powodu pandemii) przyjeżdżają na jego grób w Leżajsku by pomodlić się, oddać pokłon… […]
Parsza Wajakel – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 35:1 – 38:20 Wajakel (וַיַּקְהֵל) — wyraz w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „i zgromadził”, występuje jako pierwszy wyraz (Księga Wyjścia 35:1). Parsza Wajakiel jest 22-m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania […]
Pojęcie „chasyd” jest pojęciem starożytnym. Mędrcy tak nazywali nawet Adama. Opisuje ono perfekcję i doskonałość intelektualną lub emocjonalną albo jedno i drugie. Jednakże w chasydzkiej filozofii Chabadu określenie „chasyd” odnosi się do osoby, która samookreśla własną tożsamość, jego nastawienie wobec […]
Ciechanów (w jidysz Czechanewe) to jedna z najstarszych osad na Mazowszu, w średniowieczu ważny gród obronny. Najwcześniejsze źródłowe ślady obecności tam Żydów pochodzą z początku XVI wieku. Na początku XIX wieku (1808) w Ciechanowie mieszkało 1194 Żydów; a w 1827 […]
Radom w języku jidysz – Rudem lub Rodem – to stary gród obronny ziemi sandomierskiej. Stary Radom otrzymał prawa miejskie w drugiej połowie XIII wieku, Nowy Radom – w 1364 roku. Żydzi pojawili się w mieście w XVI wieku, jednak […]
Ukończono kodeks prawa żydowskiego (1565) Rabin Josef Caro opublikował Szulchan Aruch, Kodeks Prawa Żydowskiego. Ta zwięzła kodyfikacja całego prawa żydowskiego, która ma dziś zastosowanie, była rozszerzeniem jego komentarza Beit Josef (patrz wpis dotyczący 11 Elul). Szulchan Aruch jest podzielony na […]
Ezechiel przepowiada upadek wrogów Izraela (1991) Tego dnia, rok po zburzeniu Świętej Świątyni, B-g przemówił do Ezechiela, aby lamentował nad faraonem, królem Egiptu i innymi wrogami narodu żydowskiego, przepowiadając ich ostateczny upadek. (Ezechiel, 32)
Mój ojciec powiedział: Jestem pewien, że kiedy chasyd znajduje się w bejt hamidrasz studiując lub recytując maamar z Chasydus innym chasydom, moi przodkowie są przepełnieni radością; a ich radość jest wystarczająca, aby zapewnić, jemu – temu chasydowi i jego dzieciom […]
Dzień 14 Adar 1 W latach „zwykłych” – nie przestępnych, dzień 14 Adar jest dniem Święta Purim, Święta, upamiętniającego ocalenie Żydów od zagłady, którą przygotowywał Haman swoim dekretem w roku 3405 od stworzenia (356 pne). W roku przestępnym – […]
Baal Szem Tow zwykł nauczać swoich uczniów podczas regularnych sesji nauki Gemary. Jego styl studiów wyróżniał się swoją precyzją i błyskotliwością, obejmował m.in.studium dzieł Rambama, Alfasi, Rosz i innych komentarzy Riszonim (wczesnych komentatorów) związanych z badanym tekstem Gemary. Baal Szem […]
Przusucha (w jidysz Pszische) to wyjątkowo ciekawe miasteczko z trzema rynkami: polskim, niemieckim i żydowskim, których wzajemna relacja dobrze pokazuje złożone stosunki etniczno-religijne w dawnej Polsce i wca- le niewspółczesną wielokulturowość. Ciekawe Miejscowe Muzeum im. Oskara Kolberga (Al. Jana Pawła […]
Alter Rebe raz wezwał młodego ucznia Magida i powiedział mu – swoją „starą piosenkę”: „Moja Micwa – to uczyć swoje dzieci.”; Twoja Micwa – to utrzymanie i zapewnienie godnego żywota swojej rodzinie. Zamieńmy się – dam ci to, czego potrzebujesz, abyś spełnił […]
Nie ma najmniejszego cienia wątpliwości, iż gdziekolwiek kroczą nasze stopy, wszystko po to, aby oczyścić i rozjaśnić świat słowami Tory i tefila (modlitwy). My, wszyscy naród Izraela, jesteśmy wysłannikami B-ga, każdy z nas – jak zarządziła Boska Opatrzność dla każdego […]
Parsza Tecawe – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 27:20 – 30:10 Tecawe (תְּצַוֶּה) — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „A rozkażesz…”, występuje jako pierwszy wyraz (Księga Wyjścia 27:20). Parsza Tecawe jest 20-m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania […]
Tosfot Jomtow mianowany Rabinem Krakowa (1644). Pierwszy z Adar (I) jest obchodzony przez potomków Rabina Jomtowa Lipmana Hellera (1579-1654) jako dzień dziękczynienia za jego wyzwolenie i odrodzenie po uwięzieniu w Wiedniu w 1629 roku. Rabin Jomtow Lipman był jedną z […]
Tragedia Kolumbii; Zginął izraelski astronauta (2003) Rankiem 1 lutego 2003 r. prom kosmiczny Columbia, wracający z misji STS-107, uległ awarii i zniszczeniu po ponownym po powrocie na Ziemię, 16 minut przed planowanym lądowaniem. Zginęli wszyscy członkowie załogi, w tym Ilan […]
Parsza Teruma – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 25:1 – 27:19 Teruma (תְּרוּמָה) — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „danina, datek”, występuje jako dziewiąty wyraz (Księga Wyjścia – Szmot, 25:2). Parsza Teruma jest 19-m w kolejności tygodniowym […]
Proroctwo Zachariasza (351 p.n.e.) „24 dnia 11 miesiąca, czyli miesiąca Szwata, w drugim roku panowania Dariusza Meda, słowo B-że przyszło do Zachariasza, syna Berechiasza, syna proroka Ido, mówiąc:”Wrócę do Jerozolimy w miłosierdziu, Mój Dom zostanie w nim zbudowany … a […]
Parsza Jitro – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 18:1 – 20:23 Jitro (יִתְרוֹ) — jest to imię własne kapłana Midianu, teścia Mojżesza, wyraz jako pierwszy w tym rozdziale, określa nazwę Parszy (Księga Wyjścia 18:1). Parsza Jitro jest 17-m […]
Dear Friends! Shabbat meals in Chabad are back. We kindly invite people who are vaccinated and / or have antibodies. (If in doubt, please call – phone number bellow). We keep distances, everyone gets their own portions. Masks are […]
Dzień urodzin „Chofeca Chaima” – Rabina Izraela Meira Kagana (1838–1933) Chofec Chaim – wybitny uczony Tory, pietysta i żydowski przywódca z Radina (Polska). Znany powszechnie jako Chofec Chaim, rabin Israel Meir Kagan (1839-1933) był talmudystą, rabinem i decydentem prawa żydowskiego […]
Ostrołęka (w jidysz Ostrolenke) miała prawa miejskie już przed 1373 rokiem. Jednak do schyłku XVIII wieku miasto było dla Żydów zamknięte. W 1808 roku 99 mieszkających tam Żydów stanowiło zaledwie 5% ogółu populacji. W kolejnych latach gmina żydowska szybko rosła i […]
Parysów (w jidysz Porisow) uzyskał prawa miejskie w 1538 roku, ale nigdy nie rozwinął się w większy czy ważniejszy ośrodek miejski. W 1827 roku miasteczko liczyło 786 mieszkańców, z czego 220 (28%) było Żydami. W XIX wieku ten odsetek stopniowo wzrastał. […]
Piaseczno – (w jidysz Piaseczna) to osada z XIII wieku, od 1429 roku miasto na prawie chełmińskim. Jak wiele sąsiednich miast, Piaseczno było wielokrotnie niszczone przez wojny i pożary. W końcu XVIII wieku mieszkało tam około 500 osób. W 1808 roku […]
Płock (w jeż. jidysz też Plock) to jedno z najstarszych polskich miast, wczesne biskupstwo i stolica województwa, a jednocześnie jedna z najstarszych gmin żydowskich w Polsce. W średniowieczu Płock nierzadko dorównywał znaczeniem Warszawie. Zniszczenia XVII wieku okazały się szczególnie okrutne […]
Dlaczego w hebrajskim kalendarzu są przyjęte babilońskie nazwy miesięcy żydowskich? W epoce przedbabilońskim znajdujemy w Torze tylko cztery miesiące w kalendarzu, które są identyfikowane według nazw: Pierwszy miesiąc – Nissan: Awiw (1) Drugi miesiąc – Ijar : ZiW (2) Siódmy […]
Charakteryzując podstawowe idee chasydyzmu trzeba jednak pamiętać, że chasydyzm nigdy nie wypracował wspólnej doktryny, a więc trudno go zamknąć w jakimkolwiek kanonicznym zespole koncepcji teologicznych. Wszystkie idee, włącznie z wymienionymi powyżej założeniami, bywały przyjmowane, odrzucane lub modyfikowane w różnych grupach, […]
Od połowy XIX w. do wybuchu II Wojny Światowej, chasydzi stanowili większość społeczności żydowskiej na Mazowszu. To właśnie z mazowieckich miast i miasteczek wywodzi się wiele słynnych dynastii chasydzkich i choć od dawna nie działają one w Polsce, to do […]
Szczególnie w tych dniach, gdy dzięki dobroci B-ga stoimy na progu odkupienia, musimy dołożyć wszelkich możliwych starań, aby wzmocnić każdy aspekt naszej religii. Micwot należy przestrzegać i spełniać b’hidur – z „pięknem” wykraczającym poza minimalne wymagania. Tradycje powinny być skrupulatnie […]
Torą w swoich rozdziałach Waera oraz Bo opisuje 10 plag, które Najwyższy zesłał na Egipt – Micraim, by uparty faraon wreszcie wyswobodził naród żydowski. Dlaczego właśnie 10 plag egipskich? Objaśnienia na podstawie nauk naszych mędrców: Wiemy, że B-g nie robi […]
Parsza Miszpatim – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 21:1 – 24:18 Miszpatim (מִּשְׁפָּטִיםֹ) — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „prawa” (l.m. rzeczownika „prawo”), występuje jako pierwszy rzeczownik w tej parszy (Księga Wyjścia 21:1). Parsza Miszpatim jest 18-m […]
Należy czytać słowa Tory, recytować Tehillim lub werbalnie powtarzać Misznę, kiedy tylko jest to możliwe, aby wzmocnić istnienie Stworzenia, aby zostać ocalonym od chibut hakever1 i kaf hakela i zasłużyć na wszystkie najwyższe objawienia.
Nie ma bardziej mylnego i szkodliwego dla Żydów, niż panująca opinia, że Żydem jest ten, kto „wyłącznie się modli i przesiaduje w synagodze”. Taka opinia doprowadza do wniosków, że niektórzy Żydzi są „bardziej żydowscy”, inni „mniej żydowscy”, a wielu Żydów […]
Miesiąc Szewat według hebrajskiego kalendarza. Chociaż nie jest tak dobrze znany jak hebrajskie miesiące Tiszrej, kiedy świętujemy Rosz HaSzana oraz Nissan, kiedy świętujemy Pesach, Szewat jest miesiącem obfitującym w symbolikę i znaczenia. 1. Jest to jedenasty miesiąc w Torze Tora […]
Pierwszy autorytatywny zbiór prawa żydowskiego – uzupełnienie do ksiąg Tanachu, który ukazał się w formie pisemnej w oparciu o tradycję ustną przekazywaną z nauczyciela na ucznia. Forma pisemna była konieczna w związku z narastającymi prześladowaniami ludności żydowskiej było coraz trudniej […]
Według Rabina Judy (cytowanego w Talmudzie, Bawa Mecia 106b), na dzień 29 Tewet przypada koniec zimy. (Zgodnie z Księgą Rodzaju 8:22, rok składa się z sześciu dwumiesięcznych „pór roku”: pora siewu, żniwa, zimno, upał, lato i zima). Owoce Ziemi Świętej […]
Parsza Bo – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 10:1 – 13:16 Bo — w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “Idź”, występuje jako pierwsze słowo, gdy B-g przemawia do Mojżesza (Księga Wyjścia 10:1). Parsza Bo jest 15-m w kolejności […]
Słowo „koszerny” w języku hebrajskim oznacza „odpowiedni” lub „właściwy”, „dozwolony” Gdy by zapytać kogokolwiek „z ulicy” o opisanie – co to jest koszerne jedzenie, często można usłyszeć, że jest to jedzenie „pobłogosławione przez rabina”. Jednak słowo „koszerne” oznacza, że jest […]
Midrasz do Księgi Szmot. Napisany w większości po hebrajsku, wyjaśnia wersety Pisma Świętego, podaje wiele dodatkowych historii i wyjaśnia kwestie moralne, które wynikają z tekstu. Po raz pierwszy wydrukowany w Konstantynopolu w 1512 r. wraz z midraszami do pozostałych ksiąg […]
Rabin Menachem M. Schneerson Lubawicz 770 Eastern Parkway Brooklyn, N.Y. 11213 B”H 25 szewat, 5736 [27 stycznia 1976] Brooklyn, N.Y. Brooklyn, N.Y. Mr. Mordechai Shoel Landow Miami Beach, Floryda. Szolom Ubrocho, Od naszego wspólnego znajomego, Rabina Szoloma Bera Lipskara, dowiaduję […]
Kim są chasydzi i czym jest chasydyzm? O chasydach, genezie nauki chasydzkiej – chasydyzmie i głównych kierunkach jego rozwoju. Wśród Żydów aszkenazyjskich (głównie osiedleńcy z żydowskich społeczności europejskich) szczególnie rozpowszechniony jest ruch chasydzki. Ruch chasydzki powstał na Podolu około połowy […]
Jesteś przedsiębiorcą i produkujesz żywność? Chcesz by Twoje wyroby miały Certyfikat Koszerności? Skontaktuj się z nami, a przed tym wypełnij podane niżej aplikacje i wyślij je mailem na adres: office@chabad.org.pl EK-Kosher_application_form.doc EK-Ingredients_form.docx […]
Jestem żydówką, ale nie jestem religijna. Zapalam świece w piątkowy wieczór, ale nie przestrzegam szabasu. Nie jem wieprzowiny, ale mieszam produkty mleczne i mięsne. Nie znam hebrajskich modlitw, ale rozmawiam z B-giem. Istnieje jednak obszar życia, w którym jestem żydówką […]
Aszkenazyjczycy, inaczej Żydzi aszkenazyjscy – Żydzi pochodzący z rejonów Europy Środkowej, zamieszkujący Europę Środkowo-Wschodnią – Niemcy, Polska, Białoruś, Litwa, Ukraina i Rosja to kraje, w których ci ludzie żyli przez wiele stuleci. Termin pochodzi od słowa „Aszkenaz” – semickiej nazwy […]
Każde z 12 plemion ma swoją specyficzną energię, którą musi zamanifestować na tym świecie. W części Tory Wajechi – która zamyka Pierwszą Księgę Tory – Chumaszu Mojżeszowego – Bereszit / Księgę Rodzaju czytamy, jak nasz Praojciec Jaakow na łożu […]
Parsza Szmot – Księga Szmot – (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rodziały 1:1 – 6:1 Szmot — w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza “imiona”, występuje jako drugi zwrot w parszy. Ta Parsza jest 13-m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania w cyklu […]
Parsza Wajechi – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 47:28–50:26 Wajechi – w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „i żył”, jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza Wajechi jest 12-ą i ostatnią Księgi Bereszit w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu […]
Dnia 9 Tewet roku Saddam Husajn powieszony (rok 2006 według kalendarza greg.) Po uznaniu go winnym zbrodni przeciwko ludzkości, iracki dyktator w latach 1979–2003 Saddam Husajn został skazany na śmierć. Hussein był odpowiedzialny za inwazję na Kuwejt, która wywołała pierwszą […]
Alfred Dreyfus zwolniony z wojska (1895) Alfred Dreyfus, kapitan armii francuskiej, został fałszywie oskarżony o zdradę, głównie ze względu na swoją żydowską tożsamość. W tym dniu został formalnie pozbawiony rangi, po czym został deportowany na „Wyspę Diabła”, gdzie przebywał ponad […]
Wieść o klęsce Jerozolimy dociera do Babilonii (422 p.n.e.) W roku 434 pne król babiloński Nebukadneccar najechał Judeę i wygnał do Babilonu króla Jehojachina i tysiące judejskich notabli. Jedenaście lat później armia Nabuchodonozora ponownie najechała na Jerozolimę, podpalając Świątynię i […]
Śmierć Jakuba Franka (1791) Jacob Frank twierdził, że jest reinkarnacją oszukańczego Mesjasza Szabtaja Cwi. W połowie XVIII wieku starał się stworzyć nową religię, która łączyłaby zarówno judaizm, jak i chrześcijaństwo, prowadząc do powstania sekty frankistów, skupionej w Polsce. Wielu ówczesnych […]
Tewet jest dziesiątym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan. Jego nazwa, o której jest mowa w Księdze Estery, pochodzi z Babilonii, a korzeń samego wyrazu – od hebrajskiego słowa „tow” – „dobry”. Na ten miesiąc przypadają ostatnie dni Chanuki. […]
Aleksander w Jerozolimie (313 p.n.e.) Dnia 21 Kislew roku 3448 od stworzenia świat (313 r.p.n.e.) doszło do historycznego spotkania pomiędzy Szymonem HaCadykiem i Aleksandrem („Wielkim”) Macedońskim. Samaryjczycy, zaciekli wrogowie Żydów, przekonali Aleksandra, że odrzucenie przez Żydów jego wizerunku w Świątyni […]
Historia Ezry Skriby przenosi nas prawie 30 stuleci wstecz, do czasu, gdy Żydzi powrócili z niewoli babilońskiej, odbudowali Beit-Hamikdasz i zaczęli żyć jako wolny naród na własnej ojczystej ziemi. W 3408 roku trwała budowa Drugiej Świątyni w Jerozolimie. Jerozolima ponownie […]
Sufganiyot Znana piekarnia w Jerozolimie wytwarza ich ponad 200,000 każdego dnia począwszy od miesiąca poprzedzającego Chanukę. 2 paczki suszonych drożdży 1/3 szklanki cukru 3/4 szklanki wody 1/4 szklanki soku pomarańczowego 1/3 szklanki margaryny 1/2 łyżeczka soli 4-5 szklanki mąki 3 […]
Parsza Wajeszew – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 37:1–40:23 Wajeszew – w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „i osiadł”, jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza Wajeszew jest 9-ą w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu rocznym, odpowiednio – 9-ą w Księdze Rodzaju. […]
Z listu mojego ojca*: 19 Kislew… święto, podczas którego „On odkupił naszą duszę w pokoju” [1] i dane nam oświecenie i witalność naszej duszy, ten dzień to Rosz HaSzana, ponieważ Chasyd zostawił nam w spadku przez naszych świętych przodków [2], […]
Rosz Haszana Chasydyzmu – Rosz Haszana Ła-Chasidut Dzień dziewiętnasty miesiąca Kislew jest obchodzony jako Rosz HaSzana Chasydyzmu. W tym dniu w 1798 roku, założyciel Chabad Lubawicz – Rabin Zalman Schneur z Liadów (1745-1813), znany również jako Alter Rebe („Stary Rabin”) – został […]
Rabin Juda Książę – Jehuda HaNasi (188 n.e.) Rabin Judah Książę – znany również jako Rabbeinu Hakadosz („nasz święty mistrz”) lub jako Jehuda HaNasi – został mianowany nasi – duchowy i cywilny przywódca całej społeczności żydowskiej – po śmierci swojego […]
Talmud Babiloński skompletowany (475 CE) W pierwszych dekadach piątego wieku n.e., Raw Aszi (zm. 427 r.) oraz Raw Rawina I (zm. 421 r ) – wielcy żydowscy uczeni, mędrcy, talmudyści, prowadzili grupę Amoraj’ów (mędrcy Talmudu) zajmującą się pracami nad […]
Mój ojciec powiedział: Chassidus zmienia to, co istnieje, i odkrywa esencję natury. Esencja natury Żyda jest poza oszacowaniem i oceną, ponieważ jest on częścią Esencji (B-ga), a ktokolwiek ma w sobie choćby część Esencji, jest tak, jakby obejmował całość. Tak […]
Wędrowali z Bet El i byli jeszcze w pewnej odległości od Eufrat, gdy Rachel zaczęła rodzić, a jej prąd był trudny. Gdy rodziła z trudem, powiedziała jej położna: Nie bój się, masz syna! I było tak, gdy gdy wydawała ostatnie […]
Parsza Wajiszlach – Bereszit – בראשית (Księga Rodzaju) 32:4 – 36:43 Wajiszlach lub Waiszalach – w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „i wysłał”, jest to pierwszy wyraz w tej parszy. Parsza Wajiszlach jest 8-ą w cotygodniowym czytaniu Tory w cyklu […]
Człowiek powinien myśleć nad tym, jak wielkie są dobrodziejstwa Stwórcy: Tak wydawało by się nikła, istota, Człowiek, może sprawić wielką radość „Największemu ze wszystkich wielkich”, o którym napisano: „Nie da się ogarnąć rozumiem Jego Wielkość”. (1) Człowiek zatem powinien być […]
Dzień urodzin Rabina Szoloma DovBera z Lubawicz (1860). Piąty Lubawiczer Rebe, Rabin Szolom DowBer Schneersohn (znany pod akronimem „Rashab”), urodził się 20 dnia Cheszwan roku 5621 od stworzenia (1860). Po śmierci swojego ojca, Rabina Szmuela z Lubawicz, w 1882 r. […]
Majmonides odwiedza Jerozolimę ((1165)) Po opuszczeniu Maroka i przed osiedleniem się w Egipcie Majmonides odwiedził Jerozolimę i modlił się na miejscu Świątyni. Trzy dni później, 9 MarCheszwan, odwiedził Hebron i modlił się w Jaskini Machpela. Majmonides postanowił obchodzić te dwa […]
Przez 830 lat — od 833 do 423 p.n.e. i ponownie od 349 p.n.e. do 69 n.e. — na wzgórzu jerozolimskim stała okazała budowla, która była punktem styku nieba z ziemią. Budowla ta była dla Żydów Centrum życia społecznego, duchowego […]
Dzieł 1 Cheszwan roku 827 p.n.e. udowa Świątyni została zakończona. Świątynia, której budowa zajęła siedem lat, została ukończona przez króla Salomona w miesiącu MarCheszwan (1 Król. 6:38), (aczkolwiek istnieją niektóre rozbieżności co do dokładności daty). (Poświęcenie zostało jednak przesunięte do […]
Rabin DowBer z Lubawicz (znany też jako Mitteler Rebe) urodził się w Łoźnej w Białej Rosji w 1773 r. 9 kislew. Jego ojcem był założyciel chasydyzmu Chabad, Rabin Schneur Zalman z Liadi. Rabin DowBer objął przywództwo w Chabad po śmierci […]
Aresztowanie Rabina DowBera z Lubawicz (1826) Rabin DowBer z Lubawicz został aresztowany z powodu fałszywych zarzutów sfabrykowanych przez zazdrosnego dalekiego krewnego. Wśród jego rzekomych „przestępstw” było to, że wysyłał pieniądze do tureckiego sułtana, który toczył wówczas wojnę z Rosją. Rabin […]
Darowizny na Miszkan (Przybytek Zboru) (1313 p.n.e.) Następnego dnia po zejściu z góry Synaj w Jom Kipur, niosąc w rękach Tablice (drugie) z Dekalogiem, zebrał Mojżesz naród izraelski i przekazał im Życzenie Najwyższego – zbudować Miszkan, aby Szechina – B-ska […]
Porady Jitro dla Mojżesza (1313 p.n.e.) Dzień po zejściu Mojżesza z góry Synaj – dzień po Jom Kippur, jego teść Jitro spotkał go, próbującego w pojedynkę rozsądzić naród żydowski w związku z wykonaniem złotego cielca. To skłoniło go do udzielenia […]
Dzień przed Jom Kippur jest Jom Tov, świątecznym dniem; bo chociaż jesteśmy przygotowani do bycia sądzonymi w niebiańskiej sali sądowej za nasze czyny w minionym roku, w sercu jesteśmy pewni, że B-g jest Miłosiernym Sędzią i zadekretuje dla nas rok […]
We wczesnych godzinach porannych dnia poprzedzającego Jom Kippur odbywa się ceremonia Kaparot („Pokuta”). Bierzemy żywego kurczaka (koguta dla samca i kurę dla samicy) i trzykrotnie okrążając go nad głową, oświadczamy: „To jest mój zamiennik, to jest moja wymiana, to jest […]
Dzień urodzin Zebuluna Zabulun, syn Jakuba i Lei (Księga Bereszit), dziesiąty z dwunastu synów – założycieli Dwunastu Plemion Izraela, urodził się dnia 7 miesiąca Tiszrei. Dożył 110 lat. (wg Jalkut Szimoni, Szemot, remez 162)
Szabat między Rosz haSzana a Jom Kipur nazywany jest Szabat Szuwa – Szabatem Powrotu, ponieważ jego specjalna haftarah zaczyna się od słów Szuwa Izrael „Powrót Izraelu”, z proroctwa Ozeasza. Jest również określany jako Szabat Teszuwa, ponieważ przypada podczas Dziesięciu Dni […]
Zgodnie z tradycją, świąteczny stół w Rosz haSzana z pewnością musi zawierać główne owoce Izraela: ryby, zieloną cebulkę, buraki, jabłka, marchew, dynię, fasolkę szparagową, granat i daktyle. Każdy z produktów symbolizuje dobro, które czeka na człowieka w nowym roku. Na […]
Nabuchodonozor, król Babilonii, osiągnął swój cel. Całkowicie podbił Królestwo Judy i zniszczył jego stolicę Jerozolimę i jej najświętszą Świątynię . Zabił lub schwytał większość rodziny królewskiej i szlachty ziemi. Wyższe klasy narodu żydowskiego, w tym przywódcy kapłaństwa oraz główni oficerowie […]
Taszlich*- łowienie wiedzy Przed zachodem słońca drugiego dnia Rosz haSzana według pradawnej żydowskiej tradycji odprawia się ceremonię Taszlichu – symbolicznego odrzucenia grzechów. […]
Adam i Ewa (3760 p.n.e.) W dniu Tiszrei 1 – szóstego dnia Stworzenia – „B-g rzekł: Uczyńmy człowieka na Nasz obraz i podług podobieństwa Naszego i niech panują nad rybami morskimi i ptakami powietrznymi, nad bydłem i nad całą ziemią…” […]
Teszuwa oznacza powrót. W tradycji żydowskiej pokuta, skrucha i decyzja o naprawie nazywana jest „teszuwa”, hebrajskim słowem tłumaczonym jako „powrót”. Jednym z hebrajskich słów oznaczających grzech jest „chet”, co po hebrajsku oznacza „zboczyć z drogi”. Zatem idea pokuty w myśli […]
Przed zburzeniem Pierwszej Świątyni Jeremiasz przepowiedział słynne proroctwo (Jer. 29:10): „Tak bowiem powiedział B-g: Albowiem po ukończeniu siedemdziesięciu lat Babilonu będę o tobie wspominał i spełnię Moje dobre słowo wobec ciebie , aby przywrócić cię do tego miejsca.” I rzeczywiście […]
Rabin Mosze, syn Alter Rebe, w wieku od 8 do 11 lat studiował w Gittin 67a (Talmud Babiloński – od tłum.) stanowiący o kształtowaniu prawości mędrców. Pewnego razu Rabin Szymon bar Jochai powiedział do niego: „Ucz się mój midot.” Rabin […]
Alter Rebe zinterpretował stwierdzenie: „Kto ocalił jedno życie (ludu) Izraela, jest tak, jakby ocalił cały świat”: Należy postrzegać Żyda, jak stojącego w pierwotnej myśli Adama Kadmona [pierwszego człowieka]. Tam każda dusza stoi razem ze wszystkimi pokoleniami, które mają zstąpić na […]
Zohar – Fundamentalne źródło Kabbały. Jest to mistyczny komentarz do Tory, napisany w dwóch językach: po aramejsku i hebrajsku. Według Arizala, Księga Zohar (w tłumaczeniu – Blask/ Jasność/Splendor) składa się z nauk Rabina Szimona bar Jochaja, który mieszkał w Erec Israel […]
Przed snem – Szma. Wszystko dobre, co się dobrze kończy…. Psychologowie badający sny mówią nam, że ostatnie pięć świadomych minut naszego dnia określa, o czym będziemy śnić w nocy. A wszyscy wiemy, że to, jak spaliśmy w nocy, w dużej […]
Sam Alter Rebe zawsze czytał Torę ze zwoju. Pewnego razu, w Szabat parszy „Ki Tawo” Rebe nie było w Lioźnie, a jego syn (później znany jako Miteler Rebe), który nie osiągnął jeszcze pełnoletności, musiał słuchać innej osoby czytającej Torę. Przekleństwa […]
Oparte na nauczaniu Rebbe z Lubawicza, B”P Rabina Menachema Mendela Schneersona. Dzięki uprzejmości www.MeaningfulLife.com W wieku trzynastu lat żydowski chłopak staje się bar micwa („syn przykazania”). W tym okresie jego umysł osiąga stan wiedzy czyli dojrzałości, świadomości i rozumu pozwalających […]
Rabin Cadok HaKohen z Lublina był jednym z najsłynniejszych przywódców chasydzkich drugiej połowy XIX wieku. Rabin Cadok urodził się w litewskiej rodzinie rabinów, a następnie został wyznawcą chasydzkiego Rebe. Jest klasycznym przykładem litewskiego Żyda, który stał się chasydem. Był wyjątkowym […]
Dzień urodzin Dana – rok 1566 p.n.e. Dan, syn Jakowa i Bilhy, piątego z Dwunastu synów założycieli Plemion, urodził się 9 Elul w Charanie. Dożył 125 lat. (Jalkut Szimoni, Szemot, Remez 162)
Zwykle do wszystkiego się dołącza instrukcja obsługi…. Każdy z nas dąży do sukcesu. Dla każdego z nas sukces oznacza coś innego. Jednak by osiągnąć ten „nasz” sukces, często wybieramy niewłaściwe strategie, nie koniecznie dopasowane do nas, mając nadzieję, że przyniosą […]
Proroctwo Aggeusza – inspiracja do budowy Drugiej Świątyni (353 p.n.e.) Dnia 1 Elul roku 353 p.n.e. prorok Aggeusz otrzymał B-skie przesłanie, aby przekazać je „Zerubawelowi, synowi Sze’altiela, ówczesnemu władcy Judy i Jozuemu, synowi Jehozadaka Najwyższego Kapłana” (Ks.Aggeusza 1:1), instruując ich, […]
Bajgle i lox’y – na śniadanie, na lunch, kolacje…?! Czy bajgle „uzupełnione” nadzieniem tzw „lox’em”, czyli z twarożku z plastrem łososia to „typowe” po żydowsku Trochę o bajglach Istnieje wiele legend i teorii dotyczących pochodzenia bajgla, jak na przykład jedna […]
Wypowiadając pierwsze sześć słów modlitwy „Szma”, powszechnym żydowskim zwyczajem jest zakrywanie oczu prawą ręką. Dlaczego? Prosta odpowiedź brzmi, że pozwala to na właściwą koncentrację, gdy to, co się dzieje wokół nie rozprasza. Ważna jest odpowiednia intencja podczas recytowania pierwszego wersetu […]
Począwszy od dnia 15 Aw zaczyna się okres duchowego przygotowania do miesiąca Elul, okresu Dni Pokuty oraz Jom Kippur . Miesiąc przybiera nazwę Menachem Aw – Miesiąc Pocieszenia, Nadzieji. Dzień powoli staje się krótszy, noce – dłuższe. Zbliża się 'dzień […]
Hebrońska Massakra (1929) Dnia 17 Aw arabscy mieszkańcy miasta Hebron wsczęli zamieszki (bez żadnego powodu), w wyniku których zabito sześćdziesięciu siedmiu żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci, a dziesiątki osób zostały ranne, zgwałcone i okaleczone. Przez trzy dni trwała straszliwa zadyma, […]
Okres Trzech tygodni Żłoby: od dnia 17 Tammuz do dnia 9 Aw. Podczas okresu Trzech Tygodni Żałoby spędzamy dodatkowy czas na kontemplowaniu mniej-niż-doskonałego stanu świata, w którym dziś żyjemy, i tego, co możemy zrobić poprzez zwiększenie dobrych uczynków i dobrocią. […]
Zbawienie żydostwa Bagdadu (1733) W 1733 wojska perskiego przywódcy Nader Szah Afszar’a otoczyły Bagdad należący wówczas do Turków. Wiedząc, że panowanie perskie nie wróży im dobrze, społeczność żydowska modliła się o zwycięstwo osmańskie. W dniu 11 Menachem Av, siły osmańskie […]
Issachar, syn Jaakowaa i Lei, dziewiąty syn Jaakowa z dwunastu, założyciel dziewiątego plemienia Izraela. Urodził się dnia 10 Menachem Aw roku 1565 (1564) p.n.e. w Charanie. Żył 122 lat. Plemię Issachara było dobrze znane ze swojego wnikliwego, głębokiego studiowania Tory. […]
Wytyczne dla wszystkich: chłopiec zaczyna zakładać tefilin dwa miesiące przed swoją bar micwą; najpierw bez b’rachy, potem kilka tygodni później z b’racha
Dziewiąty Aw jest naznaczony tragicznymi wydarzeniami w całej żydowskiej historii. Data ta stała się w oczach Żydów symbolem wszystkich prześladowań i nieszczęść, które spotkały naród żydowski. Według tradycji odzwierciedlonej w Misznie, oprócz zniszczenia Świątyni w tym dniu, w historii narodu […]
Genialny i sławny uczony, wyjątkowo uzdolniony i niezwykle głęboki w swoich badaniach, przybył do Łożyny i rzucił się w wir nauki Chasydyzmu. Dzięki swoim potężnym zdolnościom intelektualnym zgromadził – w krótkim czasie – wielką i szeroką wiedzę o Chasydach. Na […]
Wyślij list do Ohelu Rebbe Przez całe życie Rebbe otrzymywał codziennie setki listów od ludzi o każdym możliwym pochodzeniu, zawodzie i wierze. Dzisiaj ludzie nadal wysyłają listy, które mają być umieszczone w Ohelu – miejscu pochówku VII Rebbe, Rabina Menachema […]
Erec Izrael, Judea, Izrael, Palestyna – pochodzenie nazw. Współcześni ludzie, którzy śledzą wiadomości, regularnie spotykają się z nazwami „Izrael” i „Palestyna”. Bardziej zorientowani obywatele pamiętają jeszcze kilka powiązanych terminów: „Ziemia Izraela”, „Erez Izrael”, „Ziemia Obiecana”, „Ziemia Święta”. Ale dla znacznej […]
Mój ojciec pisze w jednym ze swoich maamarim: Pulchność ciała może być wynikiem duchowej przyjemności, którą czerpiemy ze obcowania (służenia) Haszem. Opowiadają o Rabinie Naumie z Czernobyla, że utył odpowiadając „amen ihie szme raba.”
Parsza Balak – Księga Bamidbar (Księga Liczb) 22:2 – 25:9 Balak – w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza „dewastator”. Jest to 40-te cotygodniowe czytanie Tory w cyklu rocznym i siódme w Księdze Liczb (Bemidbar). Tekst Parszy Balak zawiera 5’357 hebrajskich […]
10 faktów o miesiącu Tammuz – o czym warto wiedzieć: 1. Tammuz jest czwartym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od wiosennego miesiąca Nissan, kiedy nasz naród opuścił Egipt. 2. Tammuz ma zawsze ma 29 dni. Hebrajskie miesięcy (z wyjątkiem miesięcy […]
Mój dziadek powiedział: jęk Żyda, który, broń Boże, wynika z fizycznego nieszczęścia, jest także wielką teszuwą; o ileż bardziej jęk wywołany duchowym cierpieniem jest wzniosłą i skuteczną teszuwą. Jęk wydobywa go z otchłani zła i stawia go na mocnej pozycji […]
TAMMUZ, jest czwartym miesiącem w kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan. Liczy 29 dni. Nazwy wszystkich miesięcy w kalendarzu hebrajskim pierwotnie pochodzą z Babilonii. Naród Żydowski przyjął te babilońskie nazwy w okresie 70-letniego wygnania w Babilonii. Jednak ze wszystkich nazw […]
Cemach Cedek opowiedział kiedyś swojemu synowi, mojemu dziadkowi, zdarzenie ze swojego życia i stwierdził: Za pomoc komuś, przekazując na wyżywienie choćby 70 kopiejek (mała rosyjska moneta o niskiej wartości) zarobionych na cielęciu, wszystkie bramy do Niebiańskich Komnat są dla niego […]
„B-g pobłogosławi cię we wszystkim, co przedsięweźmiesz” (Dwarim, 15:18). Człowiek potrzebuje jedynie stworzyć 'naczynie’ na swój byt i dołożyć wszelkich starań, aby to 'naczynie’ było czyste od wszelkich nieczystości lub śmieci z oszukiwania innych i in. temu podobnego. Wystarczy przestrzegać […]
Rabin Chananja ben Tradjon, jeden z „dziesięciu męczenników” został zabity tego dnia. Kiedy Rzymianie odkryli, że naucza on wyjętej spod prawa Tory, owinęli go w zwój Tory, ułożyli wokół niego zwitki gałązek, a przed podpaleniem nałożyli na niego wilgotne wełniane […]
Prorokini judaizmu. Według Talmudu było 48 proroków mężczyzn i siedem prorokiń narodu żydowskiego. Ogólnie rzecz ujmując, Talmud „kwalifikuje”, że w judaizmie było o wiele więcej proroków – wymienia liczbę [nawet] 1.200.000. Jednak proroków, których przesłanie było istotne dla przyszłych […]
Behaalotcha, Behaalotcha – Bamidbar (Księga Liczb), 8:1–12:16 – בְּהַעֲלֹתְךָ – w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza “gdy wstaniesz” – jest 36-ą tygodniową Parszą w rocznym cyklu czytania Tory I trzecią w Księdze Bamidbar (Księdze Liczb). Tekst Parszy składa się z […]
Mojżesz wstępuje na szczyt góry Synaj (1313 r. p.n.e.) Według hebrajskiego kalendarza biblijnego, tego dnia Mojżesz wstępuje na szczyt góry Synaj (1313 r. p.n.e.). „I wstąpił Mojżesz na górę, a chmura okryła górę. I przebywał Majestat Wiekuistego na górze […]
Żydowskie Księgi uratowane (1510) W 1509 r. Niemiecki Cesarz Maksymilian nakazał zniszczenie wszystkich żydowskich ksiąg w Kolonii i Frankfurcie nad Menem. Nakaz wydał na prośbę Pfefferkorna, ochrzczonego Żyda, który twierdził, że literatura żydowska obraża chrześcijaństwo. Cała społeczność żydowska wystąpiła przeciwko […]
Dzień 10 Siwan 1904 roku – jorcait/rocznica śmierci Klonimus Wolf’a Wissotzky (1824–1904) , syna biednych rodziców, który założył firmę „The Wissotzky Tea” w 1849 roku i zyskał miano „Króla Rosyjskiej Herbaty”. Był wielkim żydowskim filantropem i wezwał do osiedlenia się Żydów […]
Historia Walentyna Potockiego, Awrahama ben Awraham znanego też jako Ger-Cedek (Sprawiedliwy Prozelita) – historia polskiego szlachcica spalonego wyrokiem sądu kościelnego w Wilnie 24 maja 1749 r.” ( orientacyjne lata życia: ur. 1720 – zm. 1749 rok, 29 maja). Wzruszające opowiadanie […]
Proces przygotowań do konkretnego wydarzenia pozwala uzyskać pełniejszy obraz jego istoty. Kobieta, która kupuje białą suknię ślubną w salonie ślubnym, najwyraźniej przygotowuje się do ślubu, a mężczyzna zbierający suche gałęzie w lesie prawdopodobnie nieco oczyści las i rozpali ognisko. Logiczne […]
Rocznica odejścia z tego świata Samuela (877 r.p.n.e.) Prorok Samuel (931-877 p.n.e.) był jedną z najważniejszych postaci w historii żydowskiej; nasze mędrcy opisują go jako postać łączącą w sobie cech Mosze Rabejnu i Aharona Kohena – „razem wsięci”. Samuel był […]
Ognisko płonie rozjaśnia świat… Święto Lag ba-Omer (które obchodziliśmy parę dni temu) – święto ognisk i łucznictwa….. Piękne święto pełne dobra i miłości… Trochę historii. W dniu 18 Ijar rozpalamy ogniska nie po to, by grillować kebaby, ale żeby przypomnieć […]
Rozdział Tory Behar zaczyna się od micwy Szmita nazywanej również Szabatem Wiekuistemu – Szabatem dla ziemi. Co to jest Szemita? Główne zasady Roku Szbatowego: rozgrzeszenie pożyczek/zadłużeń, powstrzymanie się od wszelkich prac polowych i duchowy cel w.w. Gdy tylko […]
Naród wybrany (1313 r.p.n.e.) Dzień 2 miesiąca Siwan w kalendarzu żydowskim jest oznaczony jako Jom HaMeyuchas („Dzień Wyróżnienia”). Tego dnia B-g powiedział do Mojżesza, gdy Mojżesz wstąpił na Górę Synaj po raz pierwszy – aby powiedzieć ludowi Izraela: „….A teraz […]
Dnia 21 Ijar roku 1949 została założona wioska Chabad-Lubawicz w Izraelu – Kfar Chabad. Pomysłodawcą, inicjatorem i wielkim wsparciem przedsięwzięcia był Szósty Lubawiczer Rebbe, Rabin Józefa Jicchak Schneersohn. Pierwszymi osadnikami przeważnie byli Żydzi w nowej ówczesnej Alii ze Związku Radzieckiego, […]
Niemiecki zbrodniarz Eichmann schwytany w Buenos Aires (1960) Adolf Eichmann, który odegrał kluczową rolę w realizacji „ostatecznego rozwiązania” Hitlera – zagłady Żydów, został schwytany przez agentów izraelskiego „Mosadu” w Buenos Aires w Argentynie. Eichmann był odpowiedzialny za całą akcję transportu […]
Początek masakr Rindfleischa (1298) Wykorzystując stan anarchii panujący w Niemczech, w wyniku wojny domowej między dwoma pretendentami do tronu, tłum kierowany przez szlachcica Rindfleischa zamordował Żydów z Rottingen. Tragedia dnia 20 kwietnia 1298 r. (7 Iyar, 5058) zapoczątkowała kolejne – […]
Ocalenie Maimonedesa (1165) Dnia 4 Ijar jest dniem ocalenia Majmonidesa – Rabina Mojżesza Ben Maimon (1135-1204). Majmonides był wielkim uczonym, halachistą, również lekarzem, filozofem i przywódcą społeczności, nazywany równięż „Rambam” – akronim od pełnego imienia i nazwiska. Majmonides obchodził ten […]
Bojkot w Ankonie (1556) Po tym, jak Żydzi zostali wygnani z Portugall dnia 22 Tewet roku 5257 od stworzenia świata (w 1496 r.) wiele Żydów jednak zdecydowało się pozostać w swoich domach, w mieście gzie przeżyli wiele lat. By uniknąć […]
Miesiąc Ijar jest drugim miesiącem w (religijnym) kalendarzu żydowskim, licząc od miesiąca Nissan. Tuż po wyjściu z Egiptu, spragnieni Izraelici wreszcie dotarli do studni, lecz była to studnia z gorzką wodą. Mojżesz rzucił drewniany kij do wody, jak polecił […]
Powstanie w getcie warszawskim (1943) Latem 1942 r. z Warszawy do Treblinki wywieziono ok. 300 tys. Żydów. Gdy doniesienia o masowych mordach w ognisku zagłady dotarły do Getta Warszawskiego, zaczął formować się zorganizowany ruch oporu, któremu udało się przemycić do […]
Okrążenie Jerycha (1273 r.p.n.e.) Wkrótce po przekroczeniu Jordanu i wejściu do Ziemi Kanaan, kolejnym krokiem Żydów było wejście do otoczonego murami i silnie ufortyfikowanego miasta Jerycho. Zgodnie z rozkazem przywódcy Joszua dnia 22 miesiąca Nissana Izraelici okrążyli Jerycho, otaczając mury […]
Wskazówki według „Szulchan Aruch” 1. Gdy Erew Pesach nie zbiega się z Szabatem, stół do sederu należy nakryć w godzinach popołudniowych, tak aby po powrocie z synagogi od razu przystąpić do Sederu. Służy to również temu, by zapobiec zasypianiu małych […]
Parsza Caw – Księga Wajikra (Księga Kapłańska) 6:1- 8:36 Wyraz Caw (צַו ) w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza „rozkaz” i jest to szóste słowo w treści Parszy (6:2). Caw jest drugą tygodniową częścią czytania Tory w Księdze Wajikra i 25-ą […]
Przygotowanie – kaszerowanie kuchni do Pesach Ze skarbnicy „Szulchan Aruch” 1. Zlewozmywak ceramiczny, porcelanowy lub metalowy emaliowany wykaszerować się nie da. Należy go dokładnie umyć i włożyć do niego na okres przygotowań potraw na Pesach oraz cały okres świąteczny metalowy lub plastikowy […]
Szpiedzy Jerycha (1273 r.p.n.e.) Na dwa dni przed zakończeniem trzydziestodniowego okresu żałoby po odejściu z tego świata Mojżesza, 7 Adar, Joszua – następca Mojżesza wysłał dwóch zwiadowców {„szpiegów’) – Pinchasa i Kaleba – przez rzekę Jordan do Jerycha, aby zebrali […]
Pierwszy zakup nieruchomości w USA przez kongregację żydowską (1677) W 1658 r. Piętnaście rodzin żydowskich wyemigrowało z Ameryki Południowej do (późniejszych) Stanów Zjednoczonych. Rodziny te pochodziły z linii sefardyjskiej i osiedliły się razem w Newport w stanie Rhode Island, gdzie […]
„Krwawe oskarżenie” uznane za fałszywe (1817) „Krwawe oskarżenie” uznane za fałszywe (1817) W dniu 24 Adar car Rosji Aleksander I ogłosił „krwawe oskarżenie” za fałszywe. Przez długie lata Żydzi byli oskarżani o to, że mordowali chrześcijańskie dzieci, aby użyć ich […]
Ein Gedi zabezpieczony – 19 Adar II 5709 Po wojnie o niepodległość (30 lis 1947 – 20 lip 1949) Izrael musiał zabezpieczyć, wzmocnić ochronę swoje granice przed otaczającymi go wrogimi narodami arabskimi. Rejon Ein Gedi, na zachodnim brzegu Morza Martwego, […]
Parsza Ki Tisa – Księga Szmot (שְׁמוֹת) – Księga Wyjścia, rozdziały 30:11 – 34:35 Ki Tisa ( כִּי תִשָּׂא )— w tłumaczeniu z języka hebrajskiego oznacza: ” gdy zbierzesz….”, występuje jako pierwsze dwa wyrazy w drugim zdaniu Parszy (30:12). Parsza […]
Bardzo smaczne ciasteczka. Składniki: 4 jajka 1 szklanka cukru 1/2 szklanki oleju sok z 1 cytryny 1 łyżeczka ekstraktu z wanilli 5 szklanek mąki 2 łyżeczki proszku do pieczenia 0,45 kg przygotowanej uprzednio masy makowej* lub 0,45 kg marmolady jabłkowej […]
Wojna przeciwko wrogom społeczności żydowskiej w Imperium Perskim (13 Adar 356 r. p.n.e.) Dnia13 Adar w roku 3405 od stworzenia świata, w całym Imperium Perskim toczyły się walki pomiędzy Żydami a tymi, którzy chcieli ich unicestwić zgodnie z dekretem wydanym […]
Spotkanie Maharal’a Rudolfa II (1592) Rabin Judah ben Bezalel Lowe, znany jako Maharal z Pragi, był znany zarówno wśród Żydów, jak i nie-Żydów. Był mistykiem, który był szanowany za swoją świętość i widzę Tory, jej praw i przykazań a także […]
W przeddzień święta Purim – dnia 13 miesiąca Adar pościmy się ku pamięci postu i modlitw, jakie odprawiała Estera przed pójściem do Króla i w konsekwencji zwycięstwa nad Hamanem. Razem z Esterą pościli wówczas wszyscy Żydzi żyjący w granicach Imperium Perskiego. Wszystkim […]
Haszem obdarował człowieka wspaniałą cechą, jest nią posiadanie wrodzonego zmysłu – „uczucie” okazywania komuś życzliwości i czerpania z tego głębokiej przyjemności. Może się to przerodzić w stosunki międzyludzkie do tego stopnia, że człowiek będzie cenił bardziej drugiego nie mniej, a […]
Tradycyjnie uważa się wśród starszych hanaszim (mędrców), że Tanja jest kompilacją rad udzielonych przez Alter Rebbe do hanaszim na jechidus’ch w latach 5540-5550 (1780/90). Latem 5552 (1792) Alter Rebbe rozpoczął tworzenie Tanji w formie, jaka istnieje do dziś. Rok później powstało już […]
Budowa Drugiej Świątyni ukończona (349 p.n.e.) Poświęcenie drugiej Świątyni (Beit HaMikdash) w miejscu, gdzie znajdowała się zburzona Pierwsza Świątynia w Jerozolimie, było odprawione w atmosferze wielkiej radości w dniu 3 Adar roku 3412 od stworzenia świata (349 p.n.e.) po czterech […]
Mówi się, że najbardziej zagadkową rzeczą w Parszy Tory Miszpatim jest sama parsza . Jest to pierwsza parsza po objawieniu na Synaju i można się było spodziewać, że po tym objawieniu Tora zajmie się wzniosłymi, duchowymi sprawami. Zamiast tego Tora […]
15 dnia żydowskiego miesiąca Szwat obchodzimy Tu bi-Szewat – Nowy Rok Drzew. We współczesnym Izraelu Tu B’Szwat obchodzony jest jako dzień świadomości ekologicznej i jest obchodzony przez sadzenie drzew, natomiast w czasach Świątyń symbolizował odrodzenie się natury po porze deszczowej […]
Smakołyk tu-biszwatowy – keks z suszonymi owocami: Główne składniki: – 5 łyżek brązowego cukru – 2 duże jajka – 1 szklanka mąki orkiszowej – 2 łyżki oleju – 10 gramów proszku do pieczenia – 1/4 łyżeczki cynamonu (chyba, że […]
Tu BiSzwat – Nowy Rok Drzew Tu BiSzwat, 15 dzień miesiąca Szwat w kalendarzu żydowskim jest początkiem Nowego Roku Drzew. Właśnie o tej porze najwcześniej kwitnące drzewa w Izraelu budzą się do życia z zimowego snu i rozpoczynają nowy cykl owocowania. […]
Jest to monumentalne źródło klasyczne, obejmujące cały zbiór tradycji prawnych, duchowych, intelektualnych, etycznych i historycznych judaizmu. Pojawiło się jako komentarz do Miszny. Jest napisany głównie w języku aramejskim. Talmud zawiera nauki mędrców żydowskich, z których większość żyła w okresie po […]
Dzieło rabiniczne nazwane na cześć Rabina Eliezera ben Jorkenusa, wybitnego mędrca I-II wieku. Ten midrasz zawiera interpretacje epizodów z Tanach oraz historie z życia przodków, komentuje narrację Tory, a także rozwija i wyjaśnia zasady moralne. Rozpoczyna się opowieścią o pierwszych […]
Intelekt i podekscytowanie to są dwa odrębne światy. Intelekt – świat zimny i spokojny; podekscytowanie – świat kipiący i porywczy. Praca człowieka polega na ich łączeniu, zjednoczeniu. Porywczość przekształca się wówczas w pragnienie, natomiast intelekt w przewodnika w życiu pracy […]
W wieku dziewięciu lat Alter Rebbe studiował geometrię i astronomię. W wieku dziesięciu lat stworzył kalendarz na piętnaście lat. Gdy miał dwanaście lat, zdarzyło się, że wykładał publicznie prawa Rambama dotyczące Kidusz Hachodesz.* Wybitni badacze Tory, obecni w tym czasie […]
Pidion Haben Micwa wynikająca bezpośrednio z przykazań Tory: Księgi Wyjścia (Szmot), Kapłańskiej (Wajikra) oraz Liczb (Bamidbar) – dotyczy wykupienia pierworodnego syna. „…A każdego pierworodnego człowieka, z synów twoich wykupisz…” (Szmot, 13:13). Pidyon haben, czyli „wykupienie pierworodnego syna”, to ceremonia, podczas […]
Miesiąc Szewat (też Szwat; hebr. שבט) jest piątym miesiącem żydowskiego kalendarza cywilnego (licząc początek roku w miesiącu Tiszrei), a jedenasty kalendarza religijnego (licząc początek roku w miesiącu Nissan – wyjścia Izraelitów z Micraim).. Szewat przypada na miesiące styczeń-luty w kalendarzu […]
Parsza Beszalach – Ks. Szmot (שְׁמוֹת) – Ks. Wyjścia, rozdziały 13:17-17:16: Beszalach — w tłumaczeniu z języka Hebrajskiego oznacza “gdy uwolnił”. Parsza Beszalach jest 16m w kolejności tygodniowym odcinkiem czytania w cyklu rocznym czytania Tory i czwartym w Księdze Wyjścia. […]
I stało się, gdy uwolnił Faraon lud, że prowadził ich Bóg drogą ziemi Pelisztów…. I obwodził Bóg lud drogą pustyni ku morzu Sitowemu. Uzbrojeni zaś wyszli synowie Izraela z ziemi Micraim. Zabrał też Mojżesz kości Jozefa ze sobą, bo przysięgą zaklinał […]